[Agim!]

Shkruesi thotë se jam mashtrue në dekoracjonet (nishanet) e Sulltanit. Ç'mendim i gabueshem! Shum, e sidomos, shqyptarë të randësishëm dijnë mirë filli, se Jeune-turqit më kanë pasë dhanë shumë randsi e se kanë kenë gadi me ba shumë sakrifice të medha vetem me kusht qi të bashkpunojshe me ta. Perveç tjerve Hysein Hilmi Pasha, inspektor i Pergjithshem i Rumelis e qi ka kenë sa herë edhe Vezir i madh: më pat thirrë nji ditë në Zyren e Senatit në Stambollë ku ndrruem këto fjalë:
"Hasan Bey, e din sa fort ju due! Kam me ju ba nji propozim. Kerkoj qi të më nepni fjalen se keni m'e pranue doemos!"
I pergjegja: "Ekselencë, e dini se kam nji nderim të posaçem ndaj jue, por si mundem me ju dhanë fjalën pa dijtë se ç'farë propozimit do të më bani?"
- Prap qindroj Pasha në fjalen e parë. Me të vërtetë unë kishe nji nderim të madh ndaj të! por, natyrisht, pa dijtë propozimin nuk mund t'i epshe pergjegje.
Mbi këtë tha Hysejn Hilmi Pasha: "Jam pa me Mahmud Shevqet pashen edhe me Tal at Begun e kena vendue me ju emnue tash nji here gouvernor ne Brusë e mbas dy a tre muejsh me ju dhanë nji prej ministrinave".
Unë i pergjegja: "Ekselencë, Jam gadi me krye ç'do urdhën t'Uej por ket propozim nuk mundem m'e pranue, pse me pelqimin e tij duhet me lanë kundershtimin kunder jeune turqve, e cila punë asht krejt kundra parimit t'em".
Prap pasha qindroj në fjalë, por unë, per me i dhanë fund propozimit të tij i thaçë: "Parimin t'em nuk mund t'a ndrroj jo per nji ministri; por as per nji kambë mbretnore".
Mbassi muer ket pergjegje definitive Hysejn Hilmi Pasha, më tha edhe këto fjalë të mbrame.
"Hasan Beg me të vërtetë je nji shqiptar shum inadçi!"

* * *

Me gjith qi historija e vërtetoi me shkelqim se shenimet e artikullit t'Emzot Nolit nuk pajtohen me të vërtetën; prap pershkrova ket bisedim me Vezirin e Turkis me qellim qi me diftue se disa bashkatdhetarë, të muejtun prej smirave personale, shpesh herë duen me harrue shum të vërteta e perveç kësaj i shtyejnë pendat e tyne ma të shumten si t'i vinë ndër çashtje të randsishme per pa ba shqyrtimet e nevojshme thellësisht. E ky kje qellimi kryekreje, si thaçë në fillim, qi po botoj, ket shkurtim kujtimesh mbi kryengritjen e 1912-ës, tue kenë se asht nevoja qi me botime e shenime qi i perkasin historis komtare lypet kujdesim e pa - ansi e madhe e perveç kesaj asht e nevojshme qi per nderin e tjervet duhet me pasun kujdes të madh nder botime; pse sikur dihet, me marrë neper kambë nderin e nji njeriu, ndonji herë, asht ma rrezik se me luejtë me zjarm.


Shtojcë:
Deklaratë e Hasan Prishtinës botuar në gazetën "Ora e Shqipnisë". me të cilën hedh poshtë propogandën e Beogradit. shpifjet e Ahmet Zogut dhe shpreh vendosmërinë për të luftuar deri në fund për çështjen e Atdheut.

Vjenë, më 22 maj 1928
"DERI NË VDEKJE"
Nuk kam menden të baj me ket shkresë nji ekspoze të gjatë mbi veprën teme politike në të tana këto vjet qi, bashkë me nacionalistat të tjerë shqiptar, jam mudue me krye deri në fund detyren teme ndaj atdheut. Atë ditë qi për të mirën e atdheut hyena në fushën e politikës, kam pranue edhe të gjitha ataket, kundërshtimet, akuzat e shpifjet e atyne të cilët në veprimet e mija o do të shifeshin të gënjyem, rrënimin e atdheut, o do të konsideroshin, të mërzitun, pengimin e realizimit të qëllimevet të tyne personale. Do të baj vetëm disa shënime mbi relacionet e mija me shtetin jugosllav, nga të cilat edhe i verbti do të kujtohet se sa qesharake janë veprimet e disave.
Pikë se parit duhet vu oroe se në politikën me shtetet e hueja fjalëve "miqësi e simpati" unë nuk u jap tjetër vështrim veçse atë të nji interese reciproke. Merret vesht prej vetvetiu të nji interese reciproke të një shteti me nji shtet tjetër e jo të nji shtetit me nji personë apo me nji klasë.
Unë jam kenë dhe jam prap sot anmik i rrebët i politikës jugosllave në Shqipni, pse kam kenë dhe jam prap sot plotësisht i bindun qi interesat e atij shtetit janë fare në kundërshtim me interesat e shtetit tonë shqiptar.
Po erdh nji ditë, shka unë nuk besoj, qi Jugosllavia të pranojë me ndreqë kufit... Vetëm me këtë ndreqje kufinit unë kuptoj e pranoj parullen "Ballkani i Ballkanasvet. Jo vetëm por në atë rasë unë për me mbrojtë indipendencën e këtyne tokave ballkanike kishe me kenë gati me luftue krah per krah me ushtarët e Jugosllavisë kundra çdo uzurpatorit t'huej. Në kjoftë se Jugosllavia paqësisht nuk do të pranojë at ndreqje kufinit e se shqiptarët do të kenë dikur rasen me rifitue tokat qi atyne natyrisht u perkasin, at here ata nuk do të kondendohen ma me ndreqjen e siperthanun, por do të kërkojnë nji Shqipni me kufit e vjetit 1912.
Kur në vjetin 1923 u gjendeshe bashkë me Bajram Currin në shpellat e Gashit dhe të Krasniqes, qeveria jugosllave na propozoj me hye në marrëveshje me të. Pajtimi me Jugosllavinë na binte personalisht dobina mjaft të mëdha. Konditat e pajtimit ishin këto:
1) Me na u dorëzue të tanë pasunia; 2) me na u shpërblye të tana damet; 3) me na plotësue të tana dëshirat; 4) me pasë ndihmën e duhun t'organizojmë nji forcë për me rrxue qeverinë e atëhershme. Prej nesh qeveria e Belgradit kërkonte vetëm të hiqshim dorë nga ideja jonë. E mësyemja e Tiranës ishte në këto kondita send fort i lehtë.
Ahmet Zogu ma vonë hyeni në Tiranë....dihet prej gjithkuj se populli i Gjakovës i Shkupit, edhe i qytetit të Dibres kje kundra Zogut e levizjes së tij. Pra rolin që luejti Zogu me levizjen e tij kishim muejtë me e luejtë ne shumë ma parë e ma mirë se aj mbasi, natyrisht emnat tonë, si vendas, kishin ma influencë në popullin e Kosovës se emni i nji begut të Matit. Na refuzueme dhe refuzueme në nji kohë kur shumë herë rrishim kah 24 orë pa ngranë e nuk kishim as aq të holla sa me ble letra cingaresh. Kishe atherë të çilun dhe kam prap sot nji rrugë tjetër, jo me bashkëpunue me Jugosllavi, por vetëm me hjekë dorë nga kundërshtimi. Fryti i këtij abstenimit tem do t'ishte, si m'asht propozue, kthimi imediat i të tanë pasunis s'eme në Kosovë, sot sekustrue nga Jugosllavia. Shteti jugosllav nuk e ka pasë as nuk ka nevojë me ble me t'hollat e koskes së tij bashkëpunimin e në mos tjetër dorëheqjen teme nga kundërshtimi: i mjafton me më kthye gjanë t'eme, at gja me çmimin e të cilës kishe me muejtë te peshoj ne ar sigurisht në mos nji t'atyne zotërivet t'mi kundërshtarë prej qimes së flokëvet deri në gishtat e kambëvet. E kush dhe për ket ka dyshim le të pyesë ndoj kolegë të vet kosovar qi sot asht kundërshtar i em. Qe shka kërkonte e kërkon interesa e eme personale. Une me pase dashtë me kqyrë e me punue mbas interesavet të mija personale e jo mbas interesavet t'atdheut nuk kam pasë as nevojë të pres ndihmën e shtetit jugosllav mbasi dera e madhërisë dhe ambicjes, të kishe dashë me shkelë interesat e vendit t'em me ka kenë e çilun qysh në kohën e Tyrkisë kur kishe rasen fare të kollajtë m'u ba ministri i nji perandoris 33 miljonësh e me marrë konçesjone prej të cilavet kishe mujtë të bahem mjaft i pasun.
Por ne vend të nji kolltukut me turp në Stamboll preferova kryengritjen me nder në malet e Kosovës. Akuza, shpifje, kërcnime, rreziqe nuk më kanë frikësue kurr deri me sot e kundërshtarët e mij le të jenë të sigurtë se nuk do të më frikësojnë as mbas sodit. Unë kam nji rrugë të caktueme para mejet: ate kam shkelë dhe ate do të shkeli deri në vdekje- rrugën e indipendences ma të plotë të tanë Shqipnis! Rrugen e tradhetis as nuk e kam shkelë as nuk do ta shkeli kurr edhe pse disave sot po u kande me më quejtë publikisht tradhtor! Në kjoftë se këta kanë ngulë sytë në personen t'eme tue kujtue se unë trembëm prej shpifjevet të tyne e do të ndërroj rrugë, u diftoj kjartas se kan gabue adresë. Nderin t'em si njeri e si shqiptar e çëmoj, e tham me kreni, nuk e le të përlyhet me llumin e shpifjeve. Mue n'idenë t'eme patriotike nuk ka mujtë as nuk do të muej me më shtrue ari i të tanë botës, por as mënia e të tanë anmiqvet!

Ka me më shtrue vetëm vdekja!

(Marrë nga Hasan Prishtina "Dokumente" Tiranë 1983)