[Dilaver]

Virtytet morale që karaktrizonin personalitetin e shqiptarit ishin; burreria, nderi, besa/mbajtja e fjalës së dhënë, mikpritja, atdhedashuria, trimeria etj.
Besa ka një zanafillë shum të hershme qysh nga perudha mitologjike, shum më para së të ishte shkrimi, kontartat, marrëvshjet, hipotekat, depozitat etj dhe kështu u trashëgua brez pas brezi duke e ruajtur gjurmën e burimit deri në ditet e sotme.
Dikur besa i përkiste burrerisë dhe nderit, mosmbajtja e fjalës së dhënë thente besen dhe ai që thente besen humbtë nderin dhe burrerinë apo virtytin më të lartë moral të shqiptarit.

Ku mbeti BESA?
Përndjekjet e terrori i egër dhe i padëgjuar komunist, i ushtruar nga aparati shteteror me anë gjyqeve popullore, Sigurimit Shtetëror si edhe organeve tjera të diktaturës komuniste, thyen shpirtnisht e moralisht njeriun e beses dhe të fjalës.
Burreria dhe trimeria u shndërrua në frikë, ndërsa mikpritja e testamenti moral i shqiptarit (besa) u zëvendesua me tradhëtinë.
Frika e skamja e detyronte nënen të denoncoj birin, vëllai vëllanë, gruaja burrin, e kështu spiunnimi u shndërrua në virtyt moral të shqiparit.
Në pjesën tjetër të trojeve etnike qe iu shkëputen Shqiperis gjendje e ngjashme por terrori i shoqeruar edhe me gjenocid e spatrime etnike ushtrohej nga maqineria serbosllave.
Me shpartallimin e bunkerit Evropian të komunizmit e dhunës njerzore u hapën rrugë për zhvillim të lirë ekonomik e shoqeror.
Këtu një pjesë u pasuruan në shpejtesi por pjesa dermuese ngeli ne varferi, dhe keshtu tani filloi fenomeni tjeter xhelozia.
Situat e ngjashme edhe në trojet tjera shqipatare