[Pause_Print_Scroll]

Gjykimi i shkurtimit të namazit, sado që të zgjasë koha e udhëtimit dhe i shkurtimit të namazit për atë person që udhëton për studime derisa të kthehet

Pyetje: A është e vërtetë që musafirit i lejohet ta shkurtojë namazin, sado që të zgjasë koha e udhëtimit, edhe nëse zgjat me vite? Apo, ka një kufi kohor për shkurtimin e namazit në udhëtim? Cili është gjykimi për atë person që udhëton jashtë vendit të tij për studime apo për të punuar, a i shkurton namazet derisa të kthehet?


Përgjigje: Suneti është që musafiri ta shkurtojë namazin në udhëtim, duke marrë si shembull Profetin salallahu alejhi ve selem dhe duke zbatuar Sunetin e tij. Kjo, nëse distanca që përshkon në udhëtim është përafërsisht 80 km. e më tepër. Psh, nëse udhëton nga Saudia për në Amerikë, e shkurton namazin gjatë rrugës, ose, psh, udhëton nga Egjipti për në Meke, e shkurton namazin gjatë rrugës. Po kështu, e shkurton namazin pasi të mbërrijë aty ku dëshiron, nëse e vendos të qëndrojë katër ditë ose më pak, siç bëri Profeti salallahu alejhi ve selem, kur qëndroi në Meke, në haxhin e lamtumirës: mbërriti në Meke mëngjesin e ditës së katërt të muajit Dhul Hixheh dhe i shkurtoi namazet, derisa u nis për Mina në ditën e tetë të Dhul Hixhes.


I lejohet t'i shkurtojë namazet, nëse e vendos të qëndrojë për një kohë që nuk e di se kur do të mbarojë, a do zgjasë katër ditë apo më shumë, i shkurton namazet, derisa ta kryejë punën që ka aty. Po kështu, nëse e vendos të qëndrojë më shumë se katër ditë por që nuk e di se kur do mbarojë punë aty - sipas mendimit të shumicës së dijetarëve -, si psh: qëndron në një vend për të kërkuar një person që i ka borxh ose me të cilin ka çështje në gjykatë, etj., dhe nuk e di se kur do kryejë punë, në këtë rast e shkurton namazin, sepse qëndrimi i tij në atë vend nuk është i kufizuar, nuk i dihet fundi, pra, konsiderohet udhëtar dhe i lejohet shkurtimi i namazit, mos-agjërimi në Ramazan, edhe nëse kalojnë vite duke qenë në këtë gjendje. Ndërsa, kush e vendos të qëndrojë, për studime apo diçka tjetër, e ka detyrë t'i plotësojë namazet. Ky është mendimi i saktë dhe të cilin e kanë zgjedhur shumica e dijetarëve, prej tyre katër imamët e mëdhenj e të tjerë, sepse origjina është se ai, i cili është mukim, duhet t'i plotësojë namazet. Prandaj, kush e vendos të qëndrojë diku mbi katër ditë - qoftë për studime apo diçka tjetër - e ka detyrë t'i plotësojë namazet. Ibn Abasi ka mendimin se nëse musafiri qëndron 19 ditë apo më pak, i lejohet shkurtimi i namazit, ndërsa, nëse e vendos të qëndrojë më shumë se kaq, e ka detyrë t'i plotësojë, duke u argumentuar me qëndrimin e Profetit salallahu alejhi ve selem 19 ditë në Meke, në vitin e Çlirimit, duke e shkurtuar namazin. Por, mendimi më i zgjedhur në këtë çështje është mendimi i shumicës së dijetarëve, që nëse qëndron katër ditë ose më pak, i lejohet shkurtimi. Ky është mendimi më i sigurt për fenë e muslimanit dhe për këtë ibadet madhështor, i cili është njëkohësisht shtylla e islamit. Mund t'i jepet përgjigje argumentit të Ibn Abasit, duke thënë:"Ndoshta, Profeti salallahu alejhi ve selem nuk e kishte vendosur të qëndronte në Meke kohë të gjatë, por qëlloi që qëndroi aq ditë, derisa të forconte bazat e islamit në Meke dhe të zhdukte çdo lloj gjurme të shirkut, duke mos e bërë nijet të qëndronte kohë të caktuar, dhe musafirit i lejohet t'i shkurtojë namazet, nëse nuk e ka vendosur të qëndrojë një kohë të caktuar, edhe nëse kjo kohë zgjatet pa dëshirën e tij, siç e sqaruam më lart. Këshilla ime për vëllezërit të cilët udhëtojnë për studime, etj., është që t'i plotësojnë namazet dhe mos t'i shkurtojnë, si dhe ta agjërojnë Ramazanin, përveç nëse qëndrimi i tyre zgjat katër ditë ose më pak, ose është qëndrim që nuk i dihet se kur mbaron, dhe sapo ta kryejë punën që ka, do kthehet, por që nuk e di se kur do e kryejë atë dhe ky konsiderohet musafir. Ky është mendimi më i mirë në lidhje me këtë çështje, dhe këtë kanë zgjedhur shumica e dijetarëve dhe është më i sigurt për fenë e muslimanit, sepse Profeti salallahu alejhi ve selem ka thënë:"Largoju të dyshimtave dhe përmbaju asaj që nuk është e dyshimtë"3 dhe:"Kush u largohet të dyshimtave, e ka siguruar fenë dhe nderin e tij"4

3. Transmeton Ahmedi 1/200 dhe 3/153, Tirmidhiu me nr.2518, Nesaiu me nr.5811, dhe Darimiu me nr.253.5
4. Transmeton Ahmedi 4/269, Buhariu 1/19, Muslimi me nr.1599, Ebu Daudi me nr.3329 dhe Ibn Maxheh me nr.3984.
Qëndrimi i Profetit salallahu alejhi ve selem në Meke mund të ketë qenë pasi nuk e kishte bërë nijet të qëndronte aq ditë, por qëlloi që qëndroi aq për të përmirësuar çështjet e fesë dhe forcuar bazat e teuhidit në Meke dhe për t'u mësuar muslimanëve detyrat që u takojnë. Pra, ndoshta, nuk e kishte vendosur të qëndronte aq gjatë, por ashtu erdhën punët, njëra pas tjetrës, dhe rrodhën ditët. Nuk ka argument në këtë ndodhi që tregon se caku kohor i udhëtimit është 19 ditë, siç thotë Ibn Abasi, sepse nuk ka diçka që të na bëjë me dije se Profeti salallahu alejhi ve selem e kishte bërë nijet të qëndronte aq ditë. Po kështu, themi dhe për qëndrimin e Profetit salallahu alejhi ve selem në Tebuk 20 dite, nuk ka diçka që na vërteton se e kishte bërë nijet të qëndronte aq ditë, përkundrazi, Profeti salallahu alejhi ve selem qëndroi atje duke studiuar çështjen e luftës dhe nuk kishte diçka të caktuar në lidhje me faktin se sa do qëndronte, sepse ishte udhëtar që kishte dalur për xhihad dhe për të luftuar romakët, dhe u ndal në Tebuk, gjatë kësaj kohe, që të studionte situatën e luftës dhe që të merrte vendim se a duhej të vazhdonte të përparonte më tej në drejtim të bizantëve apo të kthehej. Pasi ndenji aty ato ditë, Allahu zgjodhi për të që të kthehej në Medine.


Përfundimi nga e gjithë kjo është se nuk ka ndonjë argument që na vërteton se Profeti salallahu alejhi ve selem e kishte vendosur të qëndronte në Meke 19 ditë apo në Tebuk 20 ditë, ashtu që pastaj të themi se ky është caku kohor minimal apo maksimal i udhëtimit. Kjo ngelet hipotezë, shumica e dijetarëve kështu kanë thënë.


Ndërsa caktimi i qëndrimit me katër ditë, ashtu që, nëse vendos të qëndrojë më shumë se kaq, duhet t'i plotësojë, është i bazuar në qëndrimin e Profetit salallahu alejhi ve selem në Meke, në haxhin e lamtumirës, para se të fillonte haxhi, ku qëndroi katër ditë dhe padyshim që e kishte bërë nijet të qëndronte aty, që nga dita e katërt e deri në ditën e tetë të muajit Dhul hixheh, duke pritur që të fillonte haxhin, pastaj ditën e tetë doli për në Mina.


Një grup dijetarësh kanë thënë:"Caku kohor i qëndrimit në udhëtim është dhjetë ditë, sepse Profeti salallahu alejhi ve selem qëndroi në Meke, në haxhin e lamtumirës, dhjetë ditë, duke i llogaritur dhe ditët që ndenji në Mina dhe në Arafat, dhe e konsideruan si qëndrim që e kishte bërë nijet që më parë se sa do qëndronte. Pra, sipas tyre, lejohet shkurtimi i namazit, nëse qëndron dhjetë ditë ose më pak. Ky mendim është i konsiderueshëm dhe me peshë, por, megjithatë, xhumhuri e konsideruan lëvizjen e Profetit salallahu alejhi ve selem nga Meka për në Mina si udhëtim më vete, sepse, pas kryerjes së riteve të haxhit, do udhëtonte drejt Medinës.


Pra, siç shihet, dijetarët kanë mendime të ndryshme në këtë çështje, por mendimi më i mirë dhe më i sigurt është mendimi i shumicës së dijetarëve se, nëse e vendos të qëndrojë diku më shumë se katër ditë, duhet t'i plotësojë namazet, kurse, nëse qëndron katër ditë ose më pak, i shkurton namazet. Po ashtu, i shkurton namazet, nëse nuk ka vendosur diçka të caktuar, thotë në vete:"do udhëtoj nesër, do udhëtoj pasnesër". Pra, sapo ta kryejë punën, të cilën nuk e di se kur do ta mbarojë, ky person konsiderohet musafir, sado që të zgjasë koha e qëndrimit të tij. Allahu është që jep sukses.