[Dilaver]

Plani i Ahtisarit nuk do t’i sjellë Kosovës pavarësinë kurrë

Megjithëse klauzolat e përgjithshme të propozimit të Ahtisarit për Kosovën parashohin një mori elementesh solemne të një sistemi progresiv dhe demokratik, sipas këtij plani, Kosova nuk mund ta fitojë pavarësinë asnjëherë, për arsye se “djalli është brenda detajeve” të dymbëdhjetë anekseve që i elaborojnë parimet e këtij plani.
Klauzola më e keqe e planit të Ahtisarit (i cili serbëve u referohet 93 herë, komunitetit ndërkombëtar 133 herë, ndërsa shqiptarëve një herë të vetme) krijon lidhje të drejtpërdrejta dhe të fuqishme midis komunave serbe të Kosovës dhe Beogradit.
Klauzola në fjalë, përfshin të drejtën e serbëve të Kosovës për të marrë fonde të patatimuara nga Serbia duke anashkaluar qeverinë qendrore të Kosovës dhe përfshin po ashtu edhe elementin tjetër shqetësues “eksterritorialitetin” dhe statusin jashtë tatimor të Kishës ortodokse serbe.
Përveç gjashtë komunave serbe që horizontalisht lidhen së bashku ndërsa vertikalisht lidhen me Beogradin, plani cakton 45 kisha dhe manastire si “zona të mbrojtura”. Çfarëdo financimi i komunave serbe do të duhej të kalonte nëpërmjet qeverisë qendrore dhe çfarëdo statusi për një institucion fetar do të duhej të aplikohej edhe për të gjitha fetë tjera.
Në vendin ku 92 për qind e popullsisë janë shqiptarë e 8 për qind minoritete të tjera, në mesin e të cilave 5 apo 6 për qind serbë, plani i Ahtisarit lejon një lloj “plan veprimi të dyfishtë” për serbët e Kosovës, rast i vetëm i këtij lloji në botë.
Nga 120 ulëse në parlament, njëzet do t’u rezervohen minoriteteve, ndërsa dhjetë prej tyre u takojnë serbëve, pavarësisht numrit të ulëseve që mund ta fitojnë në zgjedhje. Por kjo nuk është e tëra. Vjen provizioni tjetër më i rëndësishmi i kësaj natyre: çfarëdo amendamenti në kushtetutë kërkon edhe miratimin e dy të tretave të pjesëtarëve të grupit të minoriteteve.
Kjo nënkupton se plani i Ahtisarit në të vërtetë, lejon pjesëtarët minoritarë, veçanërisht serbët të kontrollojnë plotësisht ligjet dhe të ardhmen politike të shumicës.
Me që në kushtetutë nuk mund të ndryshohet asgjë pa votën e dy të tretave të minoriteteve, atëherë bëhet e qartë se nuk mund të ndodhë asnjë ndryshim, duke përfshirë edhe njohjen e Kosovës si shtet sovran, madje edhe në qoftë se vendet tjera duan ta bëjnë këtë mbi bazë marrëveshjesh bilaterale.
Si mund të mendohet që propozimi i cili dobëson kapacitetin e qeverisë qendrore të Kosovës për qeverisjen e territorit të saj dhe në të njëjtën kohë lehtëson të gjitha llojet e marrëveshjeve ligjore dhe ekstra-ligjore midis Beogradit dhe komunave serbe, do të shpjerë në paqe dhe stabilitet në Kosovë dhe në Evropën juglindore?
Si mund të sigurojë një plan i tillë se Mitrovica dhe pjesa tjetër e veriut do të ngelin pjesë integrale e Kosovës, kur Kosova nuk e ka mundësinë madje as të fillojë me sovranitetin e duhur fillestar?
Plani i Ahtisarit ofron po ashtu edhe praninë e tejzgjatur ndërkombëtare në formë të një pranie ushtarake ndërkombëtare të paqartë dhe të një “Zyre Ndërkombëtare Civile”, përfaqësuesi i të cilës do ta marrë autoritetin nga Kombet e Bashkuara dhe do të ketë pushtet gjithëpërfshirës mbi të gjitha aspektet e jetës në Kosovë. Përfaqësuesi ndërkombëtar do të ketë pushtetin të “sanksionojë dhe largojë çdo zyrtar publik” dhe të anulojë çdo vendim ose legjislacion që bie ndesh me “përmbajtjen apo shpirtin e marrëveshjes”.
Si ka mundësi atëherë të thuhet se, plani i Ahtisarit, duke vënë këto kushte, ka për qëllim të qojë në zgjidhje të qëndrueshme dhe në një Kosovë demokratike? Në qoftë se negociatorët shqiptarë nuk arrijnë dot të sfidojnë gjatë bisedimeve aktuale në Vjenë, atëherë provizionet krejtësisht skandaloze të këtij plani do të rezultojnë në një draft përfundimtar që favorizon Serbinë edhe fut Kosovën në grackën permanente të një shteti të llojit të Bosnjës, të varur nga ndihmat e deri te dëmtimi i plotë i Kosovës, rajonit dhe pjesës tjetër të Evropës.