[hasanmehmeti]

Konceptet metafizike të islamit dhe kristianizmit dhe roli i tyre në formimin e marredhenieve ndermjet të dy komuniteteve në Europe


Në menyre që të kuptojme me mire karakterin kujdestar dhe natyren ideologjike të shume ballafaqimeve të pershkruara me siper, duhet të reflektojme ngjashmeritë e pamohueshme metafizike dhe dogmatike ndermjet islamit dhe kristianizmit që mund të jetë baza për një dialog të ndricuar ndermjet dy qyteterimeve në fushat teologjike, kulturore dhe politike. Eshtë gje e ditur që të dy qyteterimet janë të bazuara në besimin në një Zot. Monoteizmi eshtë thelbi i qendrimit të tyre fetar ndaj university. Koncepti i njeshmerise eshtë i shprehur saktë dhe me abstraksion të lartë në islam ndersa koncepti kristian mund të shihet si relike të politeizmit në konceptin trinitirian të Zotit. Koncepti islam i Zotit mund të ndihmoje kristianizmin të qartesoje konceptin e monoteizmit dhe kritikisht të evaluoje elementet antropomorfike në dogmen e trinitetit të një Zoti të vetem.Per me teper të dyja fetë kanë një natyre universale dhe të hapura për të gjithe njerezit. Koncepti i tyre i Zotit nuk eshtë i një Zoti fisnor, perjashton çdo lloj diskriminimi në lidhje me anetaresinë në një komunitet besimtaresh. Ky universalitet i mesazhit të tyre mund të krijoje një rivalitet ndermjet të dy feve, për të arritur tek të gjithe njerezit, por në të njejten kohe theksojnë mendjen e hapur ndaj të gjitha besimeve të njerezimit. Një lidhje speciale në fushen e teologjise eshtë roli eminent që islami i atribuon Jezusit në mes të gjithe profeteve. Koncepti kristian i Jezusit si i pamekatë eshtë i njejtë me atë të islamit. (Ndryshimi i vetem qendron në faktin e vleresimit të Jezusit si biri i Zotit ose thjesht si profet. Konceptë të ngjashme ekzistojnë në të dyja fetë persa i perket ringjalljes dhe dites se gjykimit.
Megjithe keto ngjashmeri të dogmes metafizike, kjo nuk eshtë bërë baza për një dialog të sinqertë ndermjet të dy feve. për kristianet në vecanti, ndryshimet dogmatike kanë qenë me të rendesishme dhe etiketimi i profetit si heretik i ka helmuar marredheniet ndermjet komuniteteve gjatë shekujve. Një mungese mosbesimi i ka mbizoteruar marredheniet ndermjet komuniteteve, e cila pjeserisht mund të shihet si rezultat i perplasjeve të armatosura për qindra vjet në Europe dhe në Lindjen e aferme. Një paragjykim armiqesor vazhdon të karakterizoje shume europianë në afrimin e tyre ndaj pyetjeve rreth botes islame, dogmes fetare, rregullave sociale, menyres se jeteses etj. Mendimtari pakistanez i lindur në Austri thote: Europa e ka identifikuar kercenimin politik dhe ushtarak nga superfuqitë muslimanë të kohes, veçanërisht asaj otomane, me islamin dmth me mesazhin fetar të profetit.
Një tjeter pengese për një dialog dhe mirekuptim të sinqertë eshtë që për një kohe shume të gjatë studimet mbi islamin kanë qenë në duart e misionareve krishtere të cilet janë marre me subjektin në një menyre apologjetike dhe teper polemike. Kjo krijoi një imazh të shtremberuar të islamit në aspektet e tij fetare morale dhe sociale. Një pozicion i tille doctrinal ka pasur një ndikim teper të thelle në perceptimin e europianeve për islamin gjer në ditet e sotme. Një shprehje e gjetur e Edward Said që thote: Orientalizmi varet në strategjinë e tij në në një pozitë superioriteti që e vendos perendimorin në një seri të plotë lidhjesh të mundshme me lindorin pa e humbur kurre avantazhin relative. Ky lloj afrimi eshtë një nder pengesat me të medha për një mirekuptim në mes muslimaneve dhe kristianeve në ditet e sotme.
Ky afrim në menyre të plotë deshton që në menyre kritike të analizoje stereotipet ekzistuese si një trashegimi e perplasjeve të hershme, por në të kundert i forcon keto stereotipe në formimin e ri të perplasjes se qyteterimeve sipas se ciles islami portretizohet si një kercenim për sigurinë e Europes, ruajtjen e vlerave dhe lirive liberale. Orientalizmi, profesioni i studimeve islamike, në shume drejtime formon një kryqezatë të re, nen kushtet eurocentrike të shekullit të 20te.
Një nga keto stereotipe që ka ndikuar në marredheniet islame-krishtere që nga koha e kryqezatave dhe lufterat me perandorinë osmanë ka qenë natyra armiqesore e islamit si në mesazhin fetar ashtu edhe në atë politik. Ky stereotip vertitet rreth interpretimit kristian të termit kuranor të xhihadit, që mund të sherbeje si shembull i punes që duhet bërë për të paraqitur një interpretim të drejtë dhe të balancuar të mesazhit islam në Europe. Dijetaret krishtere mesonin të tjeret që në menyre të pergjithshme dhe pa kushtë e justifikon luften kunder jobesimtareve, psh kristianet. Fjali të vecanta në Kuran janë marre jashtë kontekstit në menyre të qellimshme për të provuar natyren agresive të islamit. E tille e perdorur sureja 8, ajeti 39. Në menyre të qellimshme ata nuk e marrin parasysh percaktimin teper të qartë në suren 22, ajeti 39 ku lufta eshtë deklaruar e pranueshme vetem në rast vetmbrojtjeje (Atyre që po sulmohen me luftë u eshtë dhenë leje të luftojne, për shkak se u eshtë bërë e padrejte) 5 dhe në suren 2,190 ku ky parim eshtë shprehur mjaft qarte. (Dhe luftoni në rrugen e Allahut kunder atyre që ju sulmojnë dhe mos e teproni se Allahu nuk i do ata që e teprojne. Një keqinterpretim i interpretimit të forces në mesimet e Kuranit eshtë një shembull baze i keqkuptimit që ka krijuar një atmosfere të një mosbesimi të thelle duke e perzgjatur perceptimin e gabuar të islamit si një kercenim për qyteterimin kristian në Europe dhe duke i mohuar të drejten për të ekzistuar.
Duke qenë i lidhur me paragjykimin e natyres armiqesore të islamit një tjeter stereotip eshtë që islami nuk e pranon lirinë fetare dhe eshtë i papranueshem me qendrimin qendrimin boteror liberal të një Europe sekularistë që për me teper e identifikon veten mbi bazat e historise kristiane. Duket që orientalistet dhe ekspertet e islamit në menyre të qellimshme e shperfillin formulimin teper të qartë në suren 2,256: (Nuk ka dhunë në fe). Megjithatë xhihadi në asnjë lloj rrethanë nuk mundet që të provoje natyren armiqesore dhe agresive të islamit ndaj kristianizmit. Madje edhe stereotipet e tashme të ketij lloji janë propoganduar në leksionet akademike dhe tekstet shkollore. Shtremberimet e qellimshme, pakujdesia ndaj fjalive teper të qarta, apo shkeputja e formulimeve prej kontekstit të tyre në Kuran shpreh qartë nevojen për një afrim hermeneutik në dialogun musliam-kristian në Europe. Pjesemarresit e simpoziumit: koncepti i monoteizmit në islam dhe kristianizem (i mbajtur në Rome me 1981) theksuan nevojen urgjentë për të korrigjuar stereotipe të tilla, një nder pengesat për një bashkepunim dhe mirekuptim kuptimplotë ndermjet islamit dhe kristianizmit eshtë ekzistenca e vazhdueshme e stereotipeve false në tekstet shkollore. Një program i një veprimi konkret duhet që të elaborohet në menyre që të shqyrtoje dhe të rregulloje të gjitha tekstet shkollore në menyre që kristianet prej një moshe të re mund të mesojnë kulturen e vertetë të islamit dhe shakallen e afersise dhe identitetit me kristianizmin. (6)