[Albanian eX|PerT]

Lidhja e radhëve në namaz
Revista el-Huda

Ibn Umer [radiallahu anhu] transmeton se i dërguari i Allahut [salallahu alejhi ue selam] ka thënë:"Rregulloni radhët e juaja [drejt], se vërtet engjëjt falen në radhë. Radhitni krahët e juaj, mbyllni zbrazëtirat, mbështetni duart për vëllanë e juaj dhe mos lini zbrazëti për shejtanin. Kushdo që e lidh një radhë [saf], Allahu e mban atë; kushdo që e ndërpret një radhë, Allahu e nderpret atë." [Ahmed, Ebu Daud, en-Nesa'i dhe të tjerët. Shiko Sahi ul-Xhami nr.1187]


Kushdo që është falur me grupe të ndryshme njerëzish mbas gjase ka përjetuar situatën në vijim: Kur radhiteni për namaz, personi afër jush s'lejon që shputat e juaja t'i prekin të tyret; nëse orvateni t'u afroheni atyre, ata largohen, nëse ngulmoni në këtë ka mundësi që të shpërthejë belaja.



Dëshmia për të qëndruar katër gishtërinj larg?


Shumica e njerëzve, të cilët qëndrojnë larg fqiut të tij gjatë namazit me xhemat, e bëjnë këtë vetëm nga shprehija. Nuk do të ishte me vend që të pohohet se kjo është e bazuar në ndonjë medhheb të caktuar, ngase kjo s'do të gjindej në mësimet e librave burimore të medhhebit. Për shembull, në librin e famshëm të fikhut Hanefi "Hashije" nga Ibn Abidejn, përmendja e vetme e mosprekjes së shputave të fqiut gjatë namazit, është në rastin e burrit kur falet me bashkëshorten e tij! Ngjashëm, kjo s'është përmendur në "el-Um" të esh-Shafi'i. Mirëpo, opinioni se është e lejueshme që të qëndrohet katër gishtërinj larg nga personi i afërt, është përmbledhur në disa libra krahasues të fikhut.1 Ky opinion, që ne shpresojmë ta paraqesim, është supozim i pabazë, dhe zbatimi i mëtejshëm i kësaj shkel tekste të shumta të përgjithshme e të veçanta, të cilat mësojnë se si të qëndrohet në radhë për namazin e përbashkët. Veç kësaj, mënyra në të cilën faleshin shoqëruesit [sahabët] në praninë e pejgamberit [salallahu alejhi ue selam] është dëshmi për t'u ndjekur nga muslimanët, posaçërisht kur ai [salallahu alejhi ue selam] tha, "… se vërtet unë mund t'ju shoh prapa shpinës sime…" [el-Buhari] Dhe ai e tha këtë pasi urdhëroi shoqëruesit t'i ndreqin radhët e tyre. Po të mos e zbatonin urdhërin e tij si duhet, apo po ta tepronin në këtë, atëherë ai, duke pasur mundësi që ta shohë këtë, me siguri do t'i ndreqte edhe më tej. Dhe kjo është dëshmi kundër atyre që pohojnë se interesi në këtë çështje paraqet teprim.


Për më shumë, ky opinion kërkon nga personi që falet të bëjë një akt shtesë, dmth të largohet, ndërsa po të mos lëvizte kur personi afër tij e vendos shputën e tij afër të tijës, ai do të vepronte më pak, dhe veprimi më i pakët është rregulli në namaz po nuk u dëshmua ndryshe! Kjo është veçanërisht e vërtetë në dritën e tekstit, siç do të dëshmojmë nëse lejon Allahu.



Urdhëri për të drejtuar radhët dhe mbyllur zbrazëtirat, dhe se kjo është uaxhib [detyrim]


Pejgamberi [salallahu alejhi ue selam] ka thënë:"Bëjeni të mirë qëndrimin tuaj në namaz." [Ahmed dhe Ibn Hiban. Saktësuar nga el-Albani në Sahi ul-Xhami nr.195] Dhe:"Vendosni radhët [drejt], dhe bashkohuni…" [el-Buhari, Muslim, dhe të tjerët].


Imam el-Begaui komentoi fjalën 'terasuw' [këtu është përkthyer si bashkim] duke thënë, "Thënia e tij 'terasuw' do të thotë të ngjiturit bashkë derisa të mos ketë zbrazëti në mes. Siç ka thënë Allahu:"Vërtet, Allahu i do ata që luftojnë në rrugën e Tij në radhë sikur të ishin një mur i ngurtë [mersusen]." [es-Saf:4] Do të thotë se ata bashkohen me njëri-tjetrin. Në këtë ka dëshmi se imami duhet të kthehet nga njerëzit për t'i urdhëruar ata që t'i drejtojnë radhët e tyre."2


Pejgamberi [salallahu alejhi ue selam] po ashtu ka thënë:"Drejtoni radhët, se vërtet drejtimi i radhëve është pjesë e plotësimit të namazit." [el-Buhari dhe Muslim], për të cilën imam esh-Sheukani konstatoi, "Nga kjo kuptohet që drejtimi i radhëve është uaxhib." [Nejl ul-Autar]


Dhe ai [salallahu alejhi ue selam] urdhëroi:"Mbyllni zbrazëtirat… [Ahmed, Ebu Daud, en-Nesa'i dhe të tjerët. Shiko Sahi ul-Xhami nr.1187]



Urdhërimi i veprës me anë të foljes, e cila shoqërohet me 'Lamin' e urdhërimit


Midis shenjave të mirënjohura të një detyrimi apo uaxhibi, në usul ul-fikh, është kur folja urdhëruese të jetë paraprirë nga shkronja Arabe lam. Ky lloj lami është i njohur si lam el-amr, apo lam urdhërues. Kurdo qoftë që kjo të përdoret, atëherë në kuptojmë se adresimi paraqet një detyrim, përveç nëse kjo shoqërohet me një akt apo thënie, e cila tregon se kjo është vetëm rekomandim. Në tekstin vijues, lami i tillë i paraprin foljes, duke na lënë të kuptojmë se thënia është një detyrim:"Vendosni radhët [drejt], [në një transmetim këtë e vijon:Pasha Allahun, ose do t'i vendosni radhët [drejt], ose Allahu do të hedhë përçarje në zemrat e juaja." [Ebu Daud, Ibn Hiban. Sahi, shiko Sahih et-Tergib uet-Terhib nr.512 dhe shtesa gjindet në Ebu Daud, shiko Sahi ul-Xhami nr.1191]


Dhe:"Ose drejtoni radhët, ose Allahu do të bëjë që përçarja të shfaqet në fytyrat e juaja." [el-Buhari, Muslim dhe të tjerët]


Imam en-Neueui shpjegon siç vijon:"Do të thotë se hidhërimi, armiqësia dhe mospajtimi do të shfaqen në zemrat. Sikur thuhet, 'Fytyra e filanit ndryshojë ndaj meje.' Kjo do të thotë, 'fytyra e tij tregon mospëlqim ndaj meje.' Pra, dallimi i tyre në radhët është një lloj i dukshëm i përçarjes, dhe dallimet e dukshme së jashtmi janë shkak për përçarjen e brendshme."3



Vazhdon