[Albanian eX|PerT]

Rregullat e adbesit
nga shejh Allame Salih Ibn Feuzan Ibn Abdillah Ibn Feuzan
Burimi: el-Mulekhes el-Fikhi, vëllimi 1, f.31-35

Dije, o musliman, se abdesi ka kushte, detyrime dhe akte të rekomanduara. Kushtet dhe shtyllat duhet të përmbushen nëse njeriu është i aftë për këtë, që abdesi të jetë korrekt. Përsa u përket akteve të rekomanduara, ato e përsosin abdesin dhe në to ka shpërblim shtesë, e nëse këto lihen, atëherë rregullsia e abdesit s'do të ndikohej nga kjo.


Kushtet janë Islami, intelekti, vitet e pjekurisë dhe qëllimi [nijeti]. Pra, abdesi i mosbesimtarit dhe i të çmendurit s'është i vlefshëm, as i të riut që s'mund të gjykojë si duhet, as i atij që s'ka për qëllim të marrë abdes por vetëm dëshiron të freskohet apo të lajë ndonjë pjesë të trupit për të larguar papastërtinë.


Kusht i abdesit është që uji të jetë i pastër dhe pastrues, sepse nëse është i papastër, kjo s'do të ishte pranueshme. Nga kushtet e abdesit është se uji duhet të jetë i lejueshëm. Nëse uji përfitohet në mënyrë të paligjshme apo merret në mënyrë joislamike, atëherë abdesi s'është korrekt.


Nga kushtet e abdesit është që ai [abdesi] të paraprihet nga pastrimi i organeve gjenitale duke përdorë ose ujë, ose gurë.


Po ashtu kusht është edhe largimi i gjërave që do ta pengonin ujin ta prek lëkurën. Pra, është detyrim për atë që merr abdes që ta heqë atë që e mbulon pjesën trupore të abdesit, qoftë baltë, brumë, qiri, pisllëk i mbledhur apo bojë e trashë; që uji të rrjedhë drejpërdrejt në lëkurën e pjesës së trupit pa pengesë.


Përsa u përket detyrimeve [uaxhib] të abdesit, ato janë gjashtë:


1. Larja e tërë fytyrës, dhe larja e gojës dhe e hundës është pjesë e kësaj. Pra, ai që lan fytyrën e tij dhe e lë larjen e gojës dhe hundës apo njërën nga këto, atëherë abdesi i tij s'do të ishte korrekt, sepse fytyra dhe hunda janë pjesë të fytyrës.


Allahu ka thënë:"Lani fytyrat e juaja." [el-Maide: 7]


Ai urdhëron që e tërë fytyra të lahet, kështu që kushdo që lë diçka nga kjo, ai nuk i bindet urdhërit të Allahut. Po ashtu pejgamberi [salallahu alejhi ue selam] e lante gojën dhe hundën e tij.



2. Larja e dy duarve përfshirë edhe bërrylat, për shkak të thënies së më të Lartit:"Dhe duart e juaja deri në bërryla." [el-Maide: 7]


Domethënë: përfshirë bërrylat. Dhe për shkak se pejgamberi [salallahu alejhi ue selam] i lante me ujë bërrylat e tij, ndërsa në një tjetër hadith "Ai i lante duart e tij deri në krah," që tregon se bërrylat përfshihen në larje.



3. Fshirja e tërë kokës, kurse veshët janë pjesë e kokës nga thënia më të Lartit:"Fshini kokat e juaja." [el-Maide: 7]


dhe thënia e pejgamberit [salallahu alejhi ue selam]:"Veshët janë pjesë e kokës."1 Pra, larja e vetëm një pjese të kokës s'është e pranueshme.

1. Transmetuar nga Ibn Maxhe, ed-Darakutni dhe të tjerë pos tyre.

4. Larja e dy shputave së bashku me nyjen [e këmbës]. Për shkak të thënies së më të Lartit:"Dhe shputat e juaja deri në nyje." [el-Maide: 7]

Kjo vërtetohet nga hadithet që përshkruajnë abdesin e pejgamberit [salallahu alejhi ue selam] dhe vërtet në to qëndron se nyjet përfshihen në larje.



5. Marrja e abdesit sipas renditjes [siç përmendet në ajetin], që së pari të lahet fytyra, pastaj dy duart, pastaj të fshihet koka, pastaj të lahen shputat për shkak të thënies së më të Lartit:"O ju që besoni! Kur të përgatiteni për namaz lani fytyrat e juaja, duart e juaja deri në bërryla, fshijeni kokën, dhe lani shputat e juaja deri në nyje." [el-Maide: 7]


Pejgamberi [salallahu alejhi ue selam] merrte abdes sipas kësaj renditjeje. Dhe ai [salallahu alejhi ue selam] ka thënë:"Allahu s'do ta pranojë abdesin përveç në këtë mënyrë."2

2. Transmetuar nga Ebu Daud dhe të tjerët veç tij.
6. el-Muwalat, dhe domethënia e kësaj është se secila pjesë e trupit që është përmendur të lahet në seri në mënyrën që s'do të kishte zbrazëti mes larjes së njërës pjesë dhe pjesës tjetër që është larë përpara, por që larja e tyre të jetë e njëpasnjëshme, duke e larë njërën pas tjetrës, nëse për këtë ka mundësi.


Këto janë detyrimet e abdesit, të cilave duhet përmbajtur ndërsa merret abdesi në pajtim me atë që Allahu përmend në Librin e Tij. Dijetarët ndahen në mendime përsa i përket rregulles së të thënit 'bismilah' në fillim në abdesit, se a është kjo detyrim [uaxhib] apo Sunet, por të gjithë mbajnë qëndrimin se kjo është ligjëruar, kështu s'është e përshtatshme që kjo të lihet.


Përsa i përket ndonjë gjëje, e cila është plotësuese e asaj që u përmend në përshkrimin e abdesit të pejgamberit [salallahu alejhi ue selam], atëherë kjo është e rekomanduar [mustehab]; ai që e bën këtë do të ketë shpërblim shtesë, ndërsa ai që e lë atë asgjë se parandalon nga kjo.


Për këtë shkak disa nga Fukahatë [Juristët] e quajnë këtë veprim suneni i abdesit, duke menduar në aktet e rekomanduara. Sunenet e abdesit janë:


1. Siuak – momenti për të është kur të lahet goja, që goja të pastrohet me këtë dhe t'i mundësohet individit gjendja e duhur e adhurimit për të lexuar Kur'an dhe për t'iu lutur Allahut, më të lartit dhe të fuqishmit.


2. Të lahen duart tre herë para larjes së fytyrës në fillim të abdesit, për shkak të hadithit që përmend këtë, nga që duart janë mjeti që mbart ujin nëpër tjerat pjesë të trupit, kështu që larja e tyre është një masë parandaluese për abdesin.


3. Të fillohet me larjen e gojës dhe hundës para larjes së fytyrës, për shkak se me to është filluar në hadith. Dhe, në këtë duhet bërë përpjekje nëse nuk jemi agjërueshëm, dhe domethënia e përpjekjes në larjen e gojës është lëvizja e ujit nëpër tërë gojën, ndërsa në larjen e hundës mendohet në futjen e ujit deri në pjesën e epërme të saj [hundës].


4. Ndër aktet e rekomanduara të abdesit është hollimi me ujë i mjekrrës së dendur, në mënyrën që do ta mbërrinte pjesën e brendshme, dhe larja e gishtërinjëve të dorës, si dhe gishtave të shputave.


5. et-Tejemum – që të fillohet me dorën dhe shputën e djathtë para të majtës.


6. Përsëritja e larjes deri në tre herë, kur të lahet fytyra, duart dhe shputat.



Këto janë kushtet, shtyllat dhe aktet e rekomanduara të abdesit. Është me rëndësi që t'i mësoni këto dhe të përpiqeni t'i zbatoni në çdo abdes, që abdesi i juaj të jetë i plotë dhe në pajtim me përshkrimin e ligjëruar, dhe që ju të arrini shpërblimin.


Lusim Allahun që ta na e shtojë diturinë e dobishme dhe veprat e mira, neve dhe juve.