Dardania.de - Shiko Postimin Tek - Forma e Namazit të Muhammedit (saws) me pak fjale

ebu Hamza · 15-08-05, 12:52

Pyetje dhe përgjigje nga Shejh Albani, rahimehull-llah

ABDESI DHE NAMAZI

Abdesi mbi fashë

Pastrimi mbi çorape

Lëshimi tekbireve të namazit të xhenazes

Namazi i xhenazes së gruas së zezë nga ana e Muhammedit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem Lëshimi i namazit vitër

Qëndrimi pas namazit të jacisë

ABDESI DHE NAMAZI

PYETJE: Cili është urdhëri për fshirjen ose pastrimin mbi meste (çorape të lëkurës)?

PËRGJIGJE: Pastrimi mbi çorape të lëkurës është praktikë mutavatir-e; për këtë ekzistojnë shumë hadithe. Në fjalë, kjo çështje është edhe më e lehtë për njerëzit, për shkak se ekzistojnë hadithe që përmendin se Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem është pastruar duke i dhënë mes’h mbi mestet e tija. Pastrimi mbi çorape, qofshin ato edhe prej materialit të hollë, përkrahet nga një numër i madh i ulemave muslimanë, duke përfshirë edhe Umar bin al-Khattaab-in, siç ka përmendur Imam Neveviu në librin e tij “Al-Maxhmu Sharh al-Muhadhdhab”.

PYETJE: A është hadithi rreth mes’hut mbi fashë autentik (i vërtetë)? Nëse jo, çka duhet të bëjë ose si duhet të veprojë gjatë abdesit përsoni i cili ka fashë?

PËRGJIGJE: Me sa di unë, hadithi për fashën nuk është autentik. Ndërsa sa i përket kësaj pyetje, personi duhet të pasojë urdhërat e Allahut (xh.sh.) sa më shumë që është e mundur. Prandaj, nëse një person ka fashë mbi plagë, ai duhet të lajë sa më shumë pjesë që është e mundur që kërkohet në abdes. Përveç kësaj, atij i falet, sikurse i falet ndonjërit me fashë të amputuar, i cili nuk mund t’i lajë të gjitha pjesët e nevojshme. Allahu (xh.sh.) nuk ngarkon një shpirt më shumë se sa mund të mbajë. Megjithatë, nëse hadithi është autentik, atëherë fasha duhet dhënë mes’h.

PYETJE: Çka duhet të bëjë një person i cili i lëshon (nuk i arrin) disa tekbire të namazit të xhenazes?

PËRGJIGJE: Kur të mbarojë imami, ai e kompleton namazin. Kjo vjen nga parimi i përgjithshëm i thënies së Muhammedit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: “Çkado që të zësh, fale, dhe çka do të

që lëshosh, kompletoje”.

PYETJE: A ka qenë namazi i xhenazes nga ana e Muhammedit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem për gruan zezake që e kishte pastruar xhaminë (sipas Buhariut), një nga veprimet e tij të veçanta?

PËRGJIGJE: Jo. Nuk ka asnjë argument të dëshmojë se ai rast ishte i veçantë për të. Disa mendojnë se kjo është në kundërshtim me ndalimin e lutjeve në varreza, por kjo nuk është ashtu, pasi që ndalimi përfshin edhe atë që vetë Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem nuk e ka bërë. Në Islam është e ndaluar lutja e obligueshme/vullnetare, (ose) gjatë varrimit, midis varreve. Sa i përket personit që është varrosur, pasi që disa janë lutur mbi të ose asnjë nuk është lutur mbi të, atëherë muslimanët mund të shkojnë dhe të plotësojnë obligimin, duke u lutur mbi të përderisa ai është në varr, dhe kjo është ajo që e ka bërë Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem.

Për fat të keq ky sunnet nuk shihet se është i implementuar në tokat muslimane ditëve të sotme për dy shkaqe:

1) Largimi i dijetarëve nga studimi i Sunnetit;

2) Shumë rrallë një musliman varroset pa dikë duke u lutur mbi të.

Megjithatë, Allahu (xh.sh.) ka dekretuar disa nga ne, duke më përfshirë edhe mua, se ne duhet ta rigjallërojmë këtë sunnet: Francezët bombarduan qytetin e Damaskut dhe shkatërruan një pjesë të madhe të tij, që deri tani njihet si al-Harikah (vendi i djegur). Në një moment, kur ata kanë sulmuar nga të gjitha anët, ka pasur shumë të vrarë. Më vonë ne kuptuam se një nga vëllezërit tanë Selefi, me emrin Abdul-A’la Navas, ishte ndër të vrarit. Kështu që ne e gjetëm varrin e tij dhe qëndruam mbi të duke u lutur përderi sa ai ishte në varr.

Të shprehem shkurt: namazi për një person që është në varr dallon nga namazi për të kur ai është në tabut, dhe nga namazet e zakonshme në drejtim të varreve – këta të fundit janë ata që janë të përfshirë në thëniet e tij, siç është: “Mos u ul mbi varr, e as mos u fal në drejtim të varreve” ose ato që ndalojnë lutjen drejt/midis varreve.

Sa i përket personit që është varrosur, është një shembull i vendosur nga Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem që të falet namazi i xhenazes mbi të, siç ka bërë ai me gruan zezake. Madje edhe disa nga as’habët e tij u falën me të, pra kjo është një dëshmi e qartë se kjo vepër nuk ishte e veçantë për të: nëse ai ishte falur vetë, do të mund të thonim se ishte e veçantë, mirëpo në këtë rast, disa as’habë janë falur me të, duke përfshirë edhe disa që veçmë ishin lutur mbi të para se të varroset.

PYETJE: Cili është urdhëri për një person që lëshon namazin e vitrit me qëllim ose për shkak të harresës?

PËRGJIGJE: Urdhëri është i njëjtë sikurse për namazin farz (namazin e obligueshëm) – një person që ka arsye mund ta plotësojë atë; ndërsa një person që nuk ka arsye, ai nuk mund ta plotësojë atë. Prandaj ai që e ka lëshuar atë me qëllim, nuk ka mënyrë ta plotësojë atë, njëjtë sikurse namazin e obligueshëm. Ndërsa një person që harron ose e ze gjumi deri pas ezanit të namazit të sabahut, ai mund ta falë ose para sunnetit të sabahut nëse ka kohë, ose pasi që dielli është ngritur dukshëm mbi horizont.

PYETJE: Ju lutemi të na e spjegoni hadithin e Buhariut, “Nuk duhet ndejtur në biseda pas namazit të jacisë, sidomos kur nijeti është mësimi ose daveti për Allahun.

PËRGJIGJE: Pikësëpari, muslimanët duhet të dinë dhe të zbatojnë praktikën e shkuarjes në gjum menjëherë pas namazit të jacisë. Mirëpo, nëse çështja është për dobi të muslimanëve, atëherë aktiviteti i mëtejshëm është i lejuar, qoftë ajo për dituri, stërvitje, ose politikë, përderi sa qëllimi është të arrihet kënaqësia e Allahut.

Tjetër, aktiviteti duhet të jetë i shkurtë, me qëllim të sigurohet se namazi i sabahut falet në kohë: nëse ka gjasa të ndodhë që ndejta e vonshme të ndikojë që namazi i sabahut të falet pas lindjes së diellit, atëherë hadithi është plotësisht me vend, gjegjësisht, nuk duhet të qëndrohet pas jacisë aspak.

KUR’ANI

Leximi i Kur’anit pa abdes

Dërgimi i Kur’anit në vend të jobesimtarëve

Vendosja e Mus’hafit në dysheme

Spjegimi i disa ajeteve

KUR’ANI

PYETJE: A është e lejuar leximi i Kur’anit pa abdes?

PËRGJIGJE: Preferohet që Kur’ani të lexohet duke qenë i pastër. Tregohet në hadithe se Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem ka marrur edhe tejmum për t’u përgjigjur selamit. Nuk është e ndaluar leximi i Kur’anit pa abdes. Sa për gruan që është në periudhën e saj, ose në lehoni (pas lindjes), atëherë asgjë nuk e ndalon atë nga recitimi i Kur’anit.

Tirmidhiu ka treguar një hadith nga ibn Omeri (r.a.) se Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem ka thënë: “Gruaja me menstruacione dhe burri xhunub nuk mund ta lexojnë Kur’anin”, mirëpo ky hadith konsiderohet ‘munkar’, siç thotë Imami i Sunnetit, Ahmad Ibn Hanbali, nuk është autentik.

Në vend të këtij hadithi, ekziston hadithi që e tregon Aishja (r.a.) se Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem i ka thënë asaj kur ajo e ka bërë haxhxhin por ka qenë në periudhën e saj: “Bë çdo gjë që bën haxhiu, përveç namazit dhe taëaafit”. A nuk lexon Kur’an ai që është në haxhxh?. Pra ky hadith është një argument i qartë rreth lejueshmërisë për gruan të lexojë Kur’anin kur është në ciklin mujor.

Për këtë shkak nuk është e lejuar që të ndalohet gruaja në ciklin e saj mujor nga leximi i Kur’anit, me argumentimin se ajo nuk është e pastër! Nëse Allahu (xh.sh.) e kishte ndaluar atë nga leximi i Kur’anit sikurse e ka ndaluar atë nga namazi, atëherë ne do ta kishim pasuar atë ndalesë dhe ajo do të ishte çështje e përfunduar. Por, Ai i ka shfaqur të Dërguarit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem të Tij një ndarje ndërmjes Namazit dhe pjesëve përbërëse të tij; meqenëse disa njerëz thonë se leximi i Kur’anit është një nga shtyllat e Namazit, pse të mos e bëjmë pastrimin një parakusht për të siç është për Namazin? Kështu që themi: Jo vetëm që leximi i Kur’anit nuk është pjesë e Namazit, por gjithashtu, Namazi fillon duke thënë ‘All-llahu Ekber’. Pra, ne duhet të themi poashtu se është e nevojshme që për të thënë ‘tekbirin’ të kemi abdes! E njëjta gjë duheshte të vlen për ‘tesbihun’, ‘tahmidin’ etj.

E dimë se disa nga sahabet kanë preferuar të kenë abdes për ta prekur Kur’anin – pra kjo tregon se çka preferohet – por të bëhet e obligueshme dhe të thuhet se është e ndaluar për gruan në ciklin e saj të prek Kur’anin – nuk ekziston asnjë argument.

PYETJE: Çfarë domethënie ka ajeti:

لا يَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ (79)

(Atë nuk e prek kush, vetëm të pastrit [melaiket]) (El Vakia, 79), dhe cili është urdhëri rreth marrjes (dërgimit) së Kur’anit në vend të jobesimtarëve?

PËRGJIGJE: Atyre që u referohet në këtë ajet janë melaiket (engjujt), dhe ajo është informimi i Allahut (xh.sh.) për këto melaike. Nuk i referohet Kur’anit por ‘Leuhul-Mahfudhit’ (Pllaka e ruajtur). Pra ky mus’haf në ‘Pllakën e ruajtur’ është e prekur vetëm nga Të Pastrit, e ato janë melaiket më të afërta. Sa për mus’hafin që është me ne, atëherë ai preket nga të drejtit, të këqinjtë, besimtarët dhe jobesimtarët. Pra, këtu Allahu (xh.sh.) nuk iu referohet njerëzve, të mirëve dhe të këqinjve, por melaikeve më të afërta.

Sa i përket udhëtimit me mus’hafin në vend të armikut, nëse nuk është e ruajtur nga keqpërdorimi ose nga plaçkitja, atëherë nuk është e lejuar. Por, është e lejuar të merret në vend tjetër për t’u lexuar dhe studijuar.

PYETJE: A mund të lihet mus’hafi në dysheme (tokë)?

PËRGJIGJE: Pikësëpari duhet të mendohet nëse me këtë akt behët një lloj mosrespektimi; nëse bëhet mosrespektim, atëherë duhet që Kur’ani të vendoset vetëm në vende të larta, pasi që është me vend lartësimi i pozitës së Kur’anit në zemrat e besimtarëve. Sa i përket vendosjes së Kur’anit para ose ndërmjet këmbëve të tij, është e dyshimtë, por nëse ai e vendos atë në dysheme në një kënd të largët nga njerëzit, atëherë nuk ka asgjë që sugjeron mosrespektim të Kur’anit.

PYETJE: Çfarë domethënie ka ajeti që përmend Merjemin dhe Mihrabin saj?

PËRGJIGJE: Aty nënkuptohet dhoma e saj private ku është falur. Imam Sujutiu ka përpiluar një libër me titull: “I’lamul ‘Arib bihuduthil Meharib” në të cilin ai paraqet tekste të mbledhura që tregojnë se Mihraabi (qoshi për t’u falur) nëpër xhamia është bidat.

PYETJE: Çfarë domethënie ka ajeti:

لا يَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ (79)

(Atë nuk e prek kush, vetëm të pastrit [melaiket])?

PËRGJIGJE: Libri është përshkruar në ajetin paraprak si ‘Maknoon’ (i fshehtë), ndërsa Kur’ani nuk është i fshehtë. Imam Maaliku në Muvatta-në e tij rreth tefsirit të këtij ajeti thotë: “Se më të mirën që e kam parë rreth këtij ajeti është se ai është i ngjashëm me:

فِي صُحُفٍ مُكَرَّمَةٍ (13) مَرْفُوعَةٍ مُطَهَّرَةٍ (14) بِأَيْدِي سَفَرَةٍ (15) كِرَامٍ بَرَرَةٍ (16)

“Është këshillë në fletë të çmueshme. Me vlerë të lartë e të ruajtur. Në duar të udhëtuesve (engjëjve udhëtues mes All-llahut e njerëzve). Të nderuar e të ruajtur”. (Abese, 13-16)

Nuk është e lejueshme që njerëzit ta quajnë veten ‘mutaharun’ (të krijuar të pastër/të pastër), por në vend të kësaj ‘mutatahirun’ (ata që e pastrojnë veten) – siç përmendet në ajetin se Allahu (xh.sh.) i do mutatahirin-ët dhe në ajetin për njerëzit e Kuba-së.

Kjo është thënia e Imam Ibn Kajjimit në librin e tij “Aksamul-Kur’an”.

Përktheu nga anglishtja: Xhengiz Aliu

NDALESAT

Njerëzit që japin fetva të shpejta

Inovacionet (bidatet)

Vjedhja nga babai

Masturbimi

Pjesmarrja nëpër festivale krishtere

Ngrënia e ushqimit të krishterëve në festat e tyre

NDALESAT

PYETJE: Disa njerëz që kërkojnë dituri janë shumë të ngutshëm në dhënien e vendimeve për çështjet e Hallallit dhe Haramit. Ky është një defekt i zakonshëm që bie në sy. Cila është këshilla juaj për këta njerëz?

PËRGJIGJE: Kemi diskutuar për këtë çështje edhe më herët dhe kemi thënë se Allahu (xh.sh.) i Gjithdijshmi e ka ndarë komunitetin musliman në dy lloje të njerëzve; Ehludh-Dhikr (poseduesit e porosisë), dhe ata që varen nga Ehludh-Dhikri.

Allahu (xh.sh.) u thotë njerëzve të zakonshëm: “...E nëse ju nuk e dini këtë, atëherë pyetni njerëzit e dijshëm”. (El Enbija, 7)

Ehludh-Dhikr, siç e dimë, janë Ehlul-Kur’ani dhe Ehlul-Hadithi; ata që e dinë të vërtetën nga e pavërteta, të përgjithshmen nga e veçanta, të deroguarin nga i paderoguari dhe principe tjera të tilla të Fikhut dhe Hadithit.

Prandaj, nuk është e lejuar që një musliman (i shekullit 14) të fillojë të jep fetfa në bazë të një hadithi, thjeshtë vetëm pse ai e ka hasur atë kalimthi në ndonjë libër, edhe pse nuk e din nëse ai hadith është sahi (i vërtetë), sipas kritereve të njerëzve që e njohin Hadithin!

Nga ana tjetër, ai e din se nuk është i përgatitur mirë në njohurinë dhe kompetencën e gjuhës arabe për të spjeguar domethënien dhe idetë e Kitabit dhe Sunnetit. Për këtë shkak, çdokush që nuk ka vendosur të mësojë ilmin (diturinë) dhe të këmbëngul në të për disa vite derisa njerëzit e ilmit të dëshmojnë se ai mund t’i udhëheqë njerëzit dhe t’i çojë ata drejt së mirës, nuk është e lejueshme për të që të mendojë se është alim, vetëm pse ai ka lexuar disa hadithe dhe ka mësuar përmendësh disa ajete.

Shpesh dëgjojmë për disa të cilët nuk dinë as ta lexojnë Kur’anin si duhet, dhe bëjnë çrregullime dhe e ngatërrojnë atë, njëjtë sikurse bëjnë edhe me hadithin e Muhammedit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem. Ja pse i këshilloj kërkuesit e diturisë që të studiojnë dy gjera themelore:

a) Principet e hadithit, dhe b) Principet e Fikhut.

Kam përmendur me herët se nuk është lehtë për një njeri të nxjerr në përfundim synimin e menduar të Ligjdhënësit nga çdo tekst po të mos konsultohet me sa më shumë që është e mundur tekste në Kitab dhe Sunnet. Do të jap një shembull të pastër:

Allahu (xh.sh.) thotë: “Për ju janë të ndaluara mishi i vdekur, gjaku” (...U janë të lejuara të gjitha ushqimet e mira dhe ai (gjahu) i gjahtarëve (shtazëve)...) (El Maide, 4).

Nëse një fillestar që është duke studiuar Kur’anin dhe nuk ka dituri të hadithit pyetet për peshkun, ai menjëherë do të sjell këtë ajet si argument për të ndaluar atë qartë, pasi që ndalohet mishi i vdekur, por nëse ai shikon hadithin ai do të dijë se Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem ka përjashtuar dy llojë të kafshëve, peshkun dhe karkalecat, nga ndalesa e tij, në mënyrë që ai të vendosë në përputhje (me rrethanat). Thënë shkurt, studenti duhet patjetër t’i mësojë këto dy degë themelore të të mësuarit për të ndihmuar kuptimin e Kitabit dhe Sunnetit sa më saktë që është e mundur.

INOVACIONET (Bidatet, risitë)

1. Hadithi i Aishes (r.a.) se Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem ka thënë: “Ai që shpik në këtë punë tonën gjëra që nuk janë pjesë e saj, do të jenë të refuzuara”.

2. Hadithi i Irbad ibn Sarijah (r.a.): “Ju këshilloj të keni frikë nga Allahu dhe të dëgjoni dhe zbatoni edhe nëse një rob i Abisinisë është vendosur përgjegjës i juaj, sepse çdo gjë e re është bidat, dhe çdo bidat çon në lajthitje – (humbje)”.

Çdo bidat në Din është i ndaluar.

Sa u përket çështjeve të kësaj bote (materialiste), disa bidate janë të mira ndërsa disa janë të këqija.

Rregulli i Ibn Temmijes të cilën ai e ndan nga këto dhe dëshmitë tjera është se:

“Rregulli themelor në çështjet e Dinit është se çdo gjë në fe është e ndaluar përpos rastit kur kemi një argument që e lejon, kurse në çështjet e kësaj bote, të gjitha gjërat janë të lejuara me përjashtim të atyreve që me argument ndalohen”.

Gjërat e reja në adhurim janë drejtimkëqija, madje edhe nëse njerëzit e shohin atë si diçka të mirë, siç ka thënë ibn Omeri (r.a.): “Çdo bidat është i keq (të largon nga rruga e drejtë) edhe nëse njerëzit e shohin si diçka të mirë”.

Imam Shafiu ka thënë: “Ai që deklaron se diçka është fetarisht e mirë, e ka bërë atë pjesë të Sheriatit”.

PYETJE: Cili është urdhëri për njeriun i cili merr të holla babait pa ditur ai - ose babai djalit pa e ditur ai?

PËRGJIGJE: Sa i përket marrjes së të hollave nga pasuria e babait – është e ndaluar. Ndërsa, sa i përket marrjes së të hollave nga pasuria e djalit – atëherë është e lejuar nëse ai ka nevojë, pikërisht siç ka thënë Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: “Ti dhe pasuria jote jeni të babain tënd”. (Sahih: Ahmedi, Abu Davudi, Ibn Maxhahi nga Ibn Amr: Ahkamul Xhanaiz:170)

PYETJE: Cili është vendimi i fesë për masturbimin?

PËRGJIGJE: “...Dhe ata të cilët e ruajnë nderin e vet (sa i përket jetës intime), me përjashtim ndaj grave të veta (me kurorë) dhe ndaj tyre (robreshave) që i kanë në pronësinë e vet, për të cilat nuk janë të qortuar, e kush kërkon përtej tyre (dëfrim nga të ndaluarat), të tillët janë ata që kanë shkelë normat e caktuara. (El Mu’minunë, 5-7)

Imam Shafiu thotë se nga ky ajet nënkuptojmë se ekzistojnë vetëm dy mënyra të kënaqet epshi i personit (me gratë dhe robëreshat e veta); përndryshe, personi është mëkatar, që i bën padrejtësi vetes.

PYETJE: A është e lejuar që muslimani të merr pjesë në festimet e krishterëve në kishë?

PËRGJIGJE: Nuk është e lejuar. Nuk është e lejuar pjesmarrja në një vendngjarje të së keqes, në përjashtim të rastit, kur kjo bëhet vetëm për shkak të ndryshimit të se keqes nëse është e mundur, ndërsa ndryshe nga kjo Kur’ani flet qartë: “...Largohu prej tyre derisa kalojnë në bisedë tjetër. Nëse djalli të bën të harrosh (e rri me ta), pasi të bie ndër mend, mos rri me popullin mizor. (El En’amë, 68)

PYETJE: A është e lejuar të hahet ushqimi i krishterëve në festat e tyre? Nëse jo, çfarë kuptimi ka ajeti, “...Ushqimet (të therrurat) e ithtarëve të librit janë të lejuara (hallall) për ju...” (El Maide, 5)?

PËRGJIGJE: Nuk është e lejuar që muslimani të ndajë (gjërat) me jobesimtarët në festimin e festave të tyre. Ajeti është shpallur në lidhje me një incident kur një çifut i dha një pjesë mish Muhammedit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem; ne nuk duhet të marrim pjesë në festivalet e jobesimtarëve dhe të hamë ushqimin e tyre me qëllim të implementimit të këtij ajeti! Kjo çështje është diskutuar tërësisht nga Ibn Tejmiu në librin e tij, “Iktidas-Siratil-Mustakim Muhalefetu As’habil-Xhahim” (Ndjekja e rrugës së vërtetë në kundërshtim me njerëzit e zjarrit të Xhehenemit).

15-08-05, 12:52	#4
ebu Hamza Anëtarësuar: 02-08-05 Postime: 47	Pyetje dhe pergjigje nga Shej Albani Pyetje dhe përgjigje nga Shejh Albani, rahimehull-llah ABDESI DHE NAMAZI Abdesi mbi fashë Pastrimi mbi çorape Lëshimi tekbireve të namazit të xhenazes Namazi i xhenazes së gruas së zezë nga ana e Muhammedit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem Lëshimi i namazit vitër Qëndrimi pas namazit të jacisë ABDESI DHE NAMAZI PYETJE: Cili është urdhëri për fshirjen ose pastrimin mbi meste (çorape të lëkurës)? PËRGJIGJE: Pastrimi mbi çorape të lëkurës është praktikë mutavatir-e; për këtë ekzistojnë shumë hadithe. Në fjalë, kjo çështje është edhe më e lehtë për njerëzit, për shkak se ekzistojnë hadithe që përmendin se Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem është pastruar duke i dhënë mes’h mbi mestet e tija. Pastrimi mbi çorape, qofshin ato edhe prej materialit të hollë, përkrahet nga një numër i madh i ulemave muslimanë, duke përfshirë edhe Umar bin al-Khattaab-in, siç ka përmendur Imam Neveviu në librin e tij “Al-Maxhmu Sharh al-Muhadhdhab”. PYETJE: A është hadithi rreth mes’hut mbi fashë autentik (i vërtetë)? Nëse jo, çka duhet të bëjë ose si duhet të veprojë gjatë abdesit përsoni i cili ka fashë? PËRGJIGJE: Me sa di unë, hadithi për fashën nuk është autentik. Ndërsa sa i përket kësaj pyetje, personi duhet të pasojë urdhërat e Allahut (xh.sh.) sa më shumë që është e mundur. Prandaj, nëse një person ka fashë mbi plagë, ai duhet të lajë sa më shumë pjesë që është e mundur që kërkohet në abdes. Përveç kësaj, atij i falet, sikurse i falet ndonjërit me fashë të amputuar, i cili nuk mund t’i lajë të gjitha pjesët e nevojshme. Allahu (xh.sh.) nuk ngarkon një shpirt më shumë se sa mund të mbajë. Megjithatë, nëse hadithi është autentik, atëherë fasha duhet dhënë mes’h. PYETJE: Çka duhet të bëjë një person i cili i lëshon (nuk i arrin) disa tekbire të namazit të xhenazes? PËRGJIGJE: Kur të mbarojë imami, ai e kompleton namazin. Kjo vjen nga parimi i përgjithshëm i thënies së Muhammedit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: “Çkado që të zësh, fale, dhe çka do të që lëshosh, kompletoje”. PYETJE: A ka qenë namazi i xhenazes nga ana e Muhammedit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem për gruan zezake që e kishte pastruar xhaminë (sipas Buhariut), një nga veprimet e tij të veçanta? PËRGJIGJE: Jo. Nuk ka asnjë argument të dëshmojë se ai rast ishte i veçantë për të. Disa mendojnë se kjo është në kundërshtim me ndalimin e lutjeve në varreza, por kjo nuk është ashtu, pasi që ndalimi përfshin edhe atë që vetë Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem nuk e ka bërë. Në Islam është e ndaluar lutja e obligueshme/vullnetare, (ose) gjatë varrimit, midis varreve. Sa i përket personit që është varrosur, pasi që disa janë lutur mbi të ose asnjë nuk është lutur mbi të, atëherë muslimanët mund të shkojnë dhe të plotësojnë obligimin, duke u lutur mbi të përderisa ai është në varr, dhe kjo është ajo që e ka bërë Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem. Për fat të keq ky sunnet nuk shihet se është i implementuar në tokat muslimane ditëve të sotme për dy shkaqe: 1) Largimi i dijetarëve nga studimi i Sunnetit; 2) Shumë rrallë një musliman varroset pa dikë duke u lutur mbi të. Megjithatë, Allahu (xh.sh.) ka dekretuar disa nga ne, duke më përfshirë edhe mua, se ne duhet ta rigjallërojmë këtë sunnet: Francezët bombarduan qytetin e Damaskut dhe shkatërruan një pjesë të madhe të tij, që deri tani njihet si al-Harikah (vendi i djegur). Në një moment, kur ata kanë sulmuar nga të gjitha anët, ka pasur shumë të vrarë. Më vonë ne kuptuam se një nga vëllezërit tanë Selefi, me emrin Abdul-A’la Navas, ishte ndër të vrarit. Kështu që ne e gjetëm varrin e tij dhe qëndruam mbi të duke u lutur përderi sa ai ishte në varr. Të shprehem shkurt: namazi për një person që është në varr dallon nga namazi për të kur ai është në tabut, dhe nga namazet e zakonshme në drejtim të varreve – këta të fundit janë ata që janë të përfshirë në thëniet e tij, siç është: “Mos u ul mbi varr, e as mos u fal në drejtim të varreve” ose ato që ndalojnë lutjen drejt/midis varreve. Sa i përket personit që është varrosur, është një shembull i vendosur nga Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem që të falet namazi i xhenazes mbi të, siç ka bërë ai me gruan zezake. Madje edhe disa nga as’habët e tij u falën me të, pra kjo është një dëshmi e qartë se kjo vepër nuk ishte e veçantë për të: nëse ai ishte falur vetë, do të mund të thonim se ishte e veçantë, mirëpo në këtë rast, disa as’habë janë falur me të, duke përfshirë edhe disa që veçmë ishin lutur mbi të para se të varroset. PYETJE: Cili është urdhëri për një person që lëshon namazin e vitrit me qëllim ose për shkak të harresës? PËRGJIGJE: Urdhëri është i njëjtë sikurse për namazin farz (namazin e obligueshëm) – një person që ka arsye mund ta plotësojë atë; ndërsa një person që nuk ka arsye, ai nuk mund ta plotësojë atë. Prandaj ai që e ka lëshuar atë me qëllim, nuk ka mënyrë ta plotësojë atë, njëjtë sikurse namazin e obligueshëm. Ndërsa një person që harron ose e ze gjumi deri pas ezanit të namazit të sabahut, ai mund ta falë ose para sunnetit të sabahut nëse ka kohë, ose pasi që dielli është ngritur dukshëm mbi horizont. PYETJE: Ju lutemi të na e spjegoni hadithin e Buhariut, “Nuk duhet ndejtur në biseda pas namazit të jacisë, sidomos kur nijeti është mësimi ose daveti për Allahun. PËRGJIGJE: Pikësëpari, muslimanët duhet të dinë dhe të zbatojnë praktikën e shkuarjes në gjum menjëherë pas namazit të jacisë. Mirëpo, nëse çështja është për dobi të muslimanëve, atëherë aktiviteti i mëtejshëm është i lejuar, qoftë ajo për dituri, stërvitje, ose politikë, përderi sa qëllimi është të arrihet kënaqësia e Allahut. Tjetër, aktiviteti duhet të jetë i shkurtë, me qëllim të sigurohet se namazi i sabahut falet në kohë: nëse ka gjasa të ndodhë që ndejta e vonshme të ndikojë që namazi i sabahut të falet pas lindjes së diellit, atëherë hadithi është plotësisht me vend, gjegjësisht, nuk duhet të qëndrohet pas jacisë aspak. KUR’ANI Leximi i Kur’anit pa abdes Dërgimi i Kur’anit në vend të jobesimtarëve Vendosja e Mus’hafit në dysheme Spjegimi i disa ajeteve KUR’ANI PYETJE: A është e lejuar leximi i Kur’anit pa abdes? PËRGJIGJE: Preferohet që Kur’ani të lexohet duke qenë i pastër. Tregohet në hadithe se Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem ka marrur edhe tejmum për t’u përgjigjur selamit. Nuk është e ndaluar leximi i Kur’anit pa abdes. Sa për gruan që është në periudhën e saj, ose në lehoni (pas lindjes), atëherë asgjë nuk e ndalon atë nga recitimi i Kur’anit. Tirmidhiu ka treguar një hadith nga ibn Omeri (r.a.) se Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem ka thënë: “Gruaja me menstruacione dhe burri xhunub nuk mund ta lexojnë Kur’anin”, mirëpo ky hadith konsiderohet ‘munkar’, siç thotë Imami i Sunnetit, Ahmad Ibn Hanbali, nuk është autentik. Në vend të këtij hadithi, ekziston hadithi që e tregon Aishja (r.a.) se Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem i ka thënë asaj kur ajo e ka bërë haxhxhin por ka qenë në periudhën e saj: “Bë çdo gjë që bën haxhiu, përveç namazit dhe taëaafit”. A nuk lexon Kur’an ai që është në haxhxh?. Pra ky hadith është një argument i qartë rreth lejueshmërisë për gruan të lexojë Kur’anin kur është në ciklin mujor. Për këtë shkak nuk është e lejuar që të ndalohet gruaja në ciklin e saj mujor nga leximi i Kur’anit, me argumentimin se ajo nuk është e pastër! Nëse Allahu (xh.sh.) e kishte ndaluar atë nga leximi i Kur’anit sikurse e ka ndaluar atë nga namazi, atëherë ne do ta kishim pasuar atë ndalesë dhe ajo do të ishte çështje e përfunduar. Por, Ai i ka shfaqur të Dërguarit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem të Tij një ndarje ndërmjes Namazit dhe pjesëve përbërëse të tij; meqenëse disa njerëz thonë se leximi i Kur’anit është një nga shtyllat e Namazit, pse të mos e bëjmë pastrimin një parakusht për të siç është për Namazin? Kështu që themi: Jo vetëm që leximi i Kur’anit nuk është pjesë e Namazit, por gjithashtu, Namazi fillon duke thënë ‘All-llahu Ekber’. Pra, ne duhet të themi poashtu se është e nevojshme që për të thënë ‘tekbirin’ të kemi abdes! E njëjta gjë duheshte të vlen për ‘tesbihun’, ‘tahmidin’ etj. E dimë se disa nga sahabet kanë preferuar të kenë abdes për ta prekur Kur’anin – pra kjo tregon se çka preferohet – por të bëhet e obligueshme dhe të thuhet se është e ndaluar për gruan në ciklin e saj të prek Kur’anin – nuk ekziston asnjë argument. PYETJE: Çfarë domethënie ka ajeti: لا يَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ (79) (Atë nuk e prek kush, vetëm të pastrit [melaiket]) (El Vakia, 79), dhe cili është urdhëri rreth marrjes (dërgimit) së Kur’anit në vend të jobesimtarëve? PËRGJIGJE: Atyre që u referohet në këtë ajet janë melaiket (engjujt), dhe ajo është informimi i Allahut (xh.sh.) për këto melaike. Nuk i referohet Kur’anit por ‘Leuhul-Mahfudhit’ (Pllaka e ruajtur). Pra ky mus’haf në ‘Pllakën e ruajtur’ është e prekur vetëm nga Të Pastrit, e ato janë melaiket më të afërta. Sa për mus’hafin që është me ne, atëherë ai preket nga të drejtit, të këqinjtë, besimtarët dhe jobesimtarët. Pra, këtu Allahu (xh.sh.) nuk iu referohet njerëzve, të mirëve dhe të këqinjve, por melaikeve më të afërta. Sa i përket udhëtimit me mus’hafin në vend të armikut, nëse nuk është e ruajtur nga keqpërdorimi ose nga plaçkitja, atëherë nuk është e lejuar. Por, është e lejuar të merret në vend tjetër për t’u lexuar dhe studijuar. PYETJE: A mund të lihet mus’hafi në dysheme (tokë)? PËRGJIGJE: Pikësëpari duhet të mendohet nëse me këtë akt behët një lloj mosrespektimi; nëse bëhet mosrespektim, atëherë duhet që Kur’ani të vendoset vetëm në vende të larta, pasi që është me vend lartësimi i pozitës së Kur’anit në zemrat e besimtarëve. Sa i përket vendosjes së Kur’anit para ose ndërmjet këmbëve të tij, është e dyshimtë, por nëse ai e vendos atë në dysheme në një kënd të largët nga njerëzit, atëherë nuk ka asgjë që sugjeron mosrespektim të Kur’anit. PYETJE: Çfarë domethënie ka ajeti që përmend Merjemin dhe Mihrabin saj? PËRGJIGJE: Aty nënkuptohet dhoma e saj private ku është falur. Imam Sujutiu ka përpiluar një libër me titull: “I’lamul ‘Arib bihuduthil Meharib” në të cilin ai paraqet tekste të mbledhura që tregojnë se Mihraabi (qoshi për t’u falur) nëpër xhamia është bidat. PYETJE: Çfarë domethënie ka ajeti: لا يَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ (79) (Atë nuk e prek kush, vetëm të pastrit [melaiket])? PËRGJIGJE: Libri është përshkruar në ajetin paraprak si ‘Maknoon’ (i fshehtë), ndërsa Kur’ani nuk është i fshehtë. Imam Maaliku në Muvatta-në e tij rreth tefsirit të këtij ajeti thotë: “Se më të mirën që e kam parë rreth këtij ajeti është se ai është i ngjashëm me: فِي صُحُفٍ مُكَرَّمَةٍ (13) مَرْفُوعَةٍ مُطَهَّرَةٍ (14) بِأَيْدِي سَفَرَةٍ (15) كِرَامٍ بَرَرَةٍ (16) “Është këshillë në fletë të çmueshme. Me vlerë të lartë e të ruajtur. Në duar të udhëtuesve (engjëjve udhëtues mes All-llahut e njerëzve). Të nderuar e të ruajtur”. (Abese, 13-16) Nuk është e lejueshme që njerëzit ta quajnë veten ‘mutaharun’ (të krijuar të pastër/të pastër), por në vend të kësaj ‘mutatahirun’ (ata që e pastrojnë veten) – siç përmendet në ajetin se Allahu (xh.sh.) i do mutatahirin-ët dhe në ajetin për njerëzit e Kuba-së. Kjo është thënia e Imam Ibn Kajjimit në librin e tij “Aksamul-Kur’an”. Përktheu nga anglishtja: Xhengiz Aliu NDALESAT Njerëzit që japin fetva të shpejta Inovacionet (bidatet) Vjedhja nga babai Masturbimi Pjesmarrja nëpër festivale krishtere Ngrënia e ushqimit të krishterëve në festat e tyre NDALESAT PYETJE: Disa njerëz që kërkojnë dituri janë shumë të ngutshëm në dhënien e vendimeve për çështjet e Hallallit dhe Haramit. Ky është një defekt i zakonshëm që bie në sy. Cila është këshilla juaj për këta njerëz? PËRGJIGJE: Kemi diskutuar për këtë çështje edhe më herët dhe kemi thënë se Allahu (xh.sh.) i Gjithdijshmi e ka ndarë komunitetin musliman në dy lloje të njerëzve; Ehludh-Dhikr (poseduesit e porosisë), dhe ata që varen nga Ehludh-Dhikri. Allahu (xh.sh.) u thotë njerëzve të zakonshëm: “...E nëse ju nuk e dini këtë, atëherë pyetni njerëzit e dijshëm”. (El Enbija, 7) Ehludh-Dhikr, siç e dimë, janë Ehlul-Kur’ani dhe Ehlul-Hadithi; ata që e dinë të vërtetën nga e pavërteta, të përgjithshmen nga e veçanta, të deroguarin nga i paderoguari dhe principe tjera të tilla të Fikhut dhe Hadithit. Prandaj, nuk është e lejuar që një musliman (i shekullit 14) të fillojë të jep fetfa në bazë të një hadithi, thjeshtë vetëm pse ai e ka hasur atë kalimthi në ndonjë libër, edhe pse nuk e din nëse ai hadith është sahi (i vërtetë), sipas kritereve të njerëzve që e njohin Hadithin! Nga ana tjetër, ai e din se nuk është i përgatitur mirë në njohurinë dhe kompetencën e gjuhës arabe për të spjeguar domethënien dhe idetë e Kitabit dhe Sunnetit. Për këtë shkak, çdokush që nuk ka vendosur të mësojë ilmin (diturinë) dhe të këmbëngul në të për disa vite derisa njerëzit e ilmit të dëshmojnë se ai mund t’i udhëheqë njerëzit dhe t’i çojë ata drejt së mirës, nuk është e lejueshme për të që të mendojë se është alim, vetëm pse ai ka lexuar disa hadithe dhe ka mësuar përmendësh disa ajete. Shpesh dëgjojmë për disa të cilët nuk dinë as ta lexojnë Kur’anin si duhet, dhe bëjnë çrregullime dhe e ngatërrojnë atë, njëjtë sikurse bëjnë edhe me hadithin e Muhammedit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem. Ja pse i këshilloj kërkuesit e diturisë që të studiojnë dy gjera themelore: a) Principet e hadithit, dhe b) Principet e Fikhut. Kam përmendur me herët se nuk është lehtë për një njeri të nxjerr në përfundim synimin e menduar të Ligjdhënësit nga çdo tekst po të mos konsultohet me sa më shumë që është e mundur tekste në Kitab dhe Sunnet. Do të jap një shembull të pastër: Allahu (xh.sh.) thotë: “Për ju janë të ndaluara mishi i vdekur, gjaku” (...U janë të lejuara të gjitha ushqimet e mira dhe ai (gjahu) i gjahtarëve (shtazëve)...) (El Maide, 4). Nëse një fillestar që është duke studiuar Kur’anin dhe nuk ka dituri të hadithit pyetet për peshkun, ai menjëherë do të sjell këtë ajet si argument për të ndaluar atë qartë, pasi që ndalohet mishi i vdekur, por nëse ai shikon hadithin ai do të dijë se Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem ka përjashtuar dy llojë të kafshëve, peshkun dhe karkalecat, nga ndalesa e tij, në mënyrë që ai të vendosë në përputhje (me rrethanat). Thënë shkurt, studenti duhet patjetër t’i mësojë këto dy degë themelore të të mësuarit për të ndihmuar kuptimin e Kitabit dhe Sunnetit sa më saktë që është e mundur. INOVACIONET (Bidatet, risitë) 1. Hadithi i Aishes (r.a.) se Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem ka thënë: “Ai që shpik në këtë punë tonën gjëra që nuk janë pjesë e saj, do të jenë të refuzuara”. 2. Hadithi i Irbad ibn Sarijah (r.a.): “Ju këshilloj të keni frikë nga Allahu dhe të dëgjoni dhe zbatoni edhe nëse një rob i Abisinisë është vendosur përgjegjës i juaj, sepse çdo gjë e re është bidat, dhe çdo bidat çon në lajthitje – (humbje)”. Çdo bidat në Din është i ndaluar. Sa u përket çështjeve të kësaj bote (materialiste), disa bidate janë të mira ndërsa disa janë të këqija. Rregulli i Ibn Temmijes të cilën ai e ndan nga këto dhe dëshmitë tjera është se: “Rregulli themelor në çështjet e Dinit është se çdo gjë në fe është e ndaluar përpos rastit kur kemi një argument që e lejon, kurse në çështjet e kësaj bote, të gjitha gjërat janë të lejuara me përjashtim të atyreve që me argument ndalohen”. Gjërat e reja në adhurim janë drejtimkëqija, madje edhe nëse njerëzit e shohin atë si diçka të mirë, siç ka thënë ibn Omeri (r.a.): “Çdo bidat është i keq (të largon nga rruga e drejtë) edhe nëse njerëzit e shohin si diçka të mirë”. Imam Shafiu ka thënë: “Ai që deklaron se diçka është fetarisht e mirë, e ka bërë atë pjesë të Sheriatit”. PYETJE: Cili është urdhëri për njeriun i cili merr të holla babait pa ditur ai - ose babai djalit pa e ditur ai? PËRGJIGJE: Sa i përket marrjes së të hollave nga pasuria e babait – është e ndaluar. Ndërsa, sa i përket marrjes së të hollave nga pasuria e djalit – atëherë është e lejuar nëse ai ka nevojë, pikërisht siç ka thënë Muhammedi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem: “Ti dhe pasuria jote jeni të babain tënd”. (Sahih: Ahmedi, Abu Davudi, Ibn Maxhahi nga Ibn Amr: Ahkamul Xhanaiz:170) PYETJE: Cili është vendimi i fesë për masturbimin? PËRGJIGJE: “...Dhe ata të cilët e ruajnë nderin e vet (sa i përket jetës intime), me përjashtim ndaj grave të veta (me kurorë) dhe ndaj tyre (robreshave) që i kanë në pronësinë e vet, për të cilat nuk janë të qortuar, e kush kërkon përtej tyre (dëfrim nga të ndaluarat), të tillët janë ata që kanë shkelë normat e caktuara. (El Mu’minunë, 5-7) Imam Shafiu thotë se nga ky ajet nënkuptojmë se ekzistojnë vetëm dy mënyra të kënaqet epshi i personit (me gratë dhe robëreshat e veta); përndryshe, personi është mëkatar, që i bën padrejtësi vetes. PYETJE: A është e lejuar që muslimani të merr pjesë në festimet e krishterëve në kishë? PËRGJIGJE: Nuk është e lejuar. Nuk është e lejuar pjesmarrja në një vendngjarje të së keqes, në përjashtim të rastit, kur kjo bëhet vetëm për shkak të ndryshimit të se keqes nëse është e mundur, ndërsa ndryshe nga kjo Kur’ani flet qartë: “...Largohu prej tyre derisa kalojnë në bisedë tjetër. Nëse djalli të bën të harrosh (e rri me ta), pasi të bie ndër mend, mos rri me popullin mizor. (El En’amë, 68) PYETJE: A është e lejuar të hahet ushqimi i krishterëve në festat e tyre? Nëse jo, çfarë kuptimi ka ajeti, “...Ushqimet (të therrurat) e ithtarëve të librit janë të lejuara (hallall) për ju...” (El Maide, 5)? PËRGJIGJE: Nuk është e lejuar që muslimani të ndajë (gjërat) me jobesimtarët në festimin e festave të tyre. Ajeti është shpallur në lidhje me një incident kur një çifut i dha një pjesë mish Muhammedit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem; ne nuk duhet të marrim pjesë në festivalet e jobesimtarëve dhe të hamë ushqimin e tyre me qëllim të implementimit të këtij ajeti! Kjo çështje është diskutuar tërësisht nga Ibn Tejmiu në librin e tij, “Iktidas-Siratil-Mustakim Muhalefetu As’habil-Xhahim” (Ndjekja e rrugës së vërtetë në kundërshtim me njerëzit e zjarrit të Xhehenemit).