[Domira]

PREKJE LIRIKE

JAM AI QË JAM (Jackues Prevert,1905)


Drunjtë shtatbardhë drithërojnë si gishtërinjtë e fare dore të ngritur. Mugëtira e zbetë. E përzier. Përkëdhel. Ngapak vrugëton. Paqëson të lënduarit e e ditës. Hijet e drunjve. Hija e një njeriu. Unjur në bankë. Jo. Ende s’ndahet. Hije njeriu. Hije druri. Apo…Po e marr si hije.Më mirë të mirret gjithcka nga larg. Se nuk të vret. Të afërmet. Ato të gjakut tënd. Sytë e huaj. Të vrasin. Vokanësia. E ligë për të gjithë. Aty ku prangohet fjala. Shpëtim! I miri. Vokan këtu. Vokan atje. Vokan në Ferr. Vokan në Parajsë. Vokanësi, he ngjethje për së gjalli! Ndërpres mendjen. Mendjet shpeshherë priten. Copëtohen. Ja shpie nga Ajo. Nga Hija. E ndaj fare mirë. Është njeri. Hija njeri? Vërtet de. E di. Kush është. Ç’është. Ç’bën. Mendon. Gjithkush mendon. Të mirët mendojnë për të mirën. Të këqinjtë të zhdukin të mirën. Dikush kështu. Dikush ashtu. E vërteta ec gjithmonë. Kurdo në krahun e saj. E vërteta. Siç qe ngaherë. Mendimet Ia marrin rend e rend. Shtruar e shtrua. Siç duhet të kujtohet. Ai që veten e ndrydh.Dikur mbetet i tharë.S’do të ketë më njomësi.Sepse ajo ik me stinët. E kur në lulëri Ia qepin me të praptën, pik pa frymë.E gjallë është fryma e lirë! I gjallë është ai, atëherë kur do të jetë mot e jetë me ata që i shpie në ngrehinën e vetes. Dhe. Ndalem. Njeriu i unjur shikon. Vështron përmallshëm. Ndofta për të është krejt rrafsh! Asgjë s’e prek. Edhe kokën në ia heqshin. S’ndërron çap.Vështron. Vetëm vështron.I përhihem. Mund të jenë ata që e rrethojnë përditë., ata që e përcjellin, ia shtojnë zymtësinë.
Dhe sa herë vret mendjen për atë që të rrethon, zymtësohesh. Të gjithat nuk të zymtësojnë. Me frymë në fyt. Kthehesh në guri. Asgjë s’të duhet më. Gjithnjë i pagojë! S’e shpie dot. Ai më kthehet. Më shtrin diçka. Po. U kujtova. Më jep një cigare. Kur të ndizet një, çilen dyert.”Ndize një të të ngrohë”. E marr si për habi. Si? Tash e ndiej të ftohtë? Në këtë mot të mërdhas? Po pastaj? Po tash? Do të ngrihem. I ngrirë. O i përlyer. E dyta s’hahet. E para, bën tash. Bën më vonë.Çfarë s’ngjet. “Gjithkush bën punën e vet”.Ashtu është. Nuk qitet poshtë kjo. Mirëpo. Të gjitha të mbyllura. Veten e mbyt. Shkrihesh, dërmohesh. Punë e madhe për Grushtin. Ndaj mbytja të forcon. Të rrit. Të ngrit. Nuk bie përdhe njeriu! Askush s’mund ta rrëzojë. Shikon të zezën. Do të shikosh të bardhën. Vetëm duhet çelur sytë. Sytë e çelur janë të këndshëm, të dashur. Sikur të kisha një palë të tillë. Fare tjetër! Çdo gjë na ndërron. Na bën të tjerë. Ç’të duhet.Ajo që ti vret sytë. Nuk. Ncëk. Si memec. Ç’kam ndër duar, më tymos. Mbaj mend se kush ma dha. I falem. Si ti kështu, humbesh. Nuk më shikon. I riu të tretet, të vyshket. Mos…Ih, çfarë s’ka. Lëre pra. Di se nga vjen.Gjithkë pyete se nga vjen, do të dish se kush është. Edhe për mua e di se nga jam, ndaj merre vesh.Ndaj e di se kush jam, ç’dhashë, ç’më morrën, ç’më dhuruan. Njëherë e mirë jam tjetër. Siç më shikon. Siç të dukem, apo të prerë në mugëtirë. Ndër të miat, lirikën e tij të ngurtë. E godas me timen, ndofta ende të njomë. Zbërthehet. Çelet. Krahëron me gjithë atë ngujuarën në zemër. I qasem. Në afërsi ndien më tepër. Bën të kthehet edhe imja në të ngurtë. Por, përnjëherë le të mirret çfarë është. Mërdhezen të dyjat. Përpushin njëra tjetrën. Ato kallin. Ngjallin. Na rrëfejnë, na pagëzojnë, ftojnë. Sa i zymtë! S’shkohet me të. Zbrapsem. Se ”Me kamxhikun pikëllues të realitetit. Dhe s’mund të them asgjë”. Është i zënë me të. I plandosur nga ai. Qitur si djall i iritur. Nga. S’e di. Po diç hyp në kokë. Dhe:

Hurdha të mëdha gjaku ka në botë
ku vete gjithë ky gjak i derdhur
vallë mos toka e pi dhe dehet

Njerëzit s’duan më kurfarë gjaku. E toka po. Ajo në çdo mot , në çdo vend u deh, është dehur, do të dehet dhe do të jetë e dehur. Gjëllin me të. Në dehjet e saj të medha. Derdhet për gjithçka. Luftërat. Mëmëdhetë. Dashuritë. Të paqenat. Thashethemet. Zënkat. Puna.Shpifjet. Të fortët. Të lartët. Është “gjaku i vrasësve...gjaku i luftrave...i mjerimit...gjaku i njerëzve të munduar e të xhindosur nëpër burgje...”. Gjaku i prishur, derdh çurgun e tij të pastër. E keqja në duar të të adhuruarve ngritet. Prehen në gjiun e saj të zi. Bota nuk rri e qetë pa to. Bota nuk mbetet kurrë e qetë. Për të këqijat s’e vlen barra qiranë të flitet. Flasin vetë. Me gjuhën e ndyrë. Me atë që pret shpirtra. Që thyen e shemb jetëra. Jeta e shembur, varr. Shumë jetra shemben, shumë. Ajo e njoma. Rëndom. Këto më shpesh. Edhe atëherë kur s’e merr me mend.
Vazhdon……………………………………………………………………………………