[Pause_Print_Scroll]

ËSHTË E DETYRUESHME QË TË GJITHA GJËRAT TË VLERËSOHEN SIPAS KRITERIT TË SHERIATIT


Kriteri i vetëm për vlerësimin e dëmit dhe dobisë së lartpërmendur është peshorja e Sheriatit. Kurdo që ka mundësi të pasohet teksti drejtëpërdrejt, s’është e lejuar që të kërkojmë gjetiu. Nëse s’mund të gjindet teksti për problemin i cili e konfronton atë, ai mund të bëjë përpjekje me mendjen e tij që ta kuptojë vendimin me anë të analogjisë. Të rralla janë tekstet legale për të cilat askush nuk di se çfarë nënkutpojnë ato, dhe si e tregojnë rrugën ato në vendimet e sheriatit.

Kështu, nëse një individ apo grup vazhdimisht përzien diçka të mirë me diçka tjetër të keqe, dhe nuk e bën njërën pa tjetrën, dhe as që do t’i bëjë të dyjat së bashku, apo asnjërën prej tyre, atëherë s’është e lejuar që të urdhërohen ata për të mirën e as të ndalohen prej të keqes. Së pari, çështja duhet të analizohet: nëse e mira e përfshirë është më e madhe, atëherë ata duhet të urdhërohen që ta bëjnë këtë, edhe nëse kjo sjell me vete të keqen e cila është e një shkalle të ulët, dhe ata s’duhet ta ndalojnë të keqen e përfshirë që do të kishte për pasojë humbjen e së mirës e cila është më e madhe se ajo (e keqe). Në të vërtetë, ndalimi i këtillë në një situatë të tillë do të ishte pjesë e bllokimit të rrugës së Allahut (saddun en sebili’lah) dhe do të ishte përpjekje për çrrënjosjen e dëgjueshmërisë ndaj Allahut dhe Pejgamberit të Tij (salallahu alejhi ue selam) dhe drejt eliminimit të bamirësisë.

Në anën tjetër, nëse e keqja e përfshirë është më e madhe, ajo duhet të ndalohet, edhe nëse kjo sjell me vete humbjen e një të mire e cila është e një shkalle të ulët. Në rastin e këtillë, urdhërimi i kësaj të mire e cila sjell me vete një të keqe të një shkalle të lartë në fakt është urdhërim për të keqen, dhe përpjekje në rrugën e mosbindjes ndaj Allahut dhe Pejgamberit të Tij (salallahu alejhi ue selam).

Nëse e mira dhe e keqja të cilat s’mund të ndahen janë të shkallës së njëjtë, të dyja këto as nuk duhet të urdhërohen e as të ndalohen. Kështu, në rastin kur një e keqe dhe një e mirë s’mund të ndahen, nganjëherë ajo që kërkohet është urdhërimi i së mirës, dhe nganjëherë ndalimi prej të keqes, dhe nganjëherë as ajo e as kjo. Kjo nuk është rregull e përgjithshme dhe aplikohet vetëm në situatat specifike të llojit që i përmendëm.

Përsa i përket rastit të përgjithshëm, e mira duhet të urdhërohet absolutisht, dhe e keqja të ndalohet absolutisht. Për ndonjë individ apo grup specifik, e mira e saj duhet të urdhërohet, dhe e keqja e saj të ndalohet; aspektet e saja të lavdërueshme të lavdërohen, dhe aspektet e saja të dënueshme të kritikohen në atë mënyrë që urdhërimi i të mirës nuk përfshin humbjen e së mirës më të madhe se vetë ajo e mirë e as shkaktimin e një të keqeje të shkallës së lartë, dhe ndalimi i së keqes nuk përfshin shkaktimin e të keqes më të madhe apo humbjes së një të mire të një shkalle të lartë.

Kur kjo çështje është e paqartë, besimtari duhet të përpiqet që ta kuptojë atë derisa t’i bëhet e qartë e vërteta atij. Ai s’mund të ndërmerr akte të dëgjueshmërisë, përveç se me dituri dhe qëllim të pastër. Nëse ai dështon në këtë, ai është në mosbindje ndaj Allahut. Lënia pas dore e asaj që është e detyrueshme është mosbindje mu ashtu siç të bërit e asaj që është e ndaluar në fushën e urdhërimit për të mirën po ashtu është mosbindje. Kjo është një fushë mjaft e gjerë dhe e rrezikshme, dhe nuk ka fuqi as mundësi përveç me ndihmën e Allahut!

Shembull i kësaj çështje në Sunet është lënia e Pejgamberit (salallahu alejhi ue selam) Abdullah ibn Ubej ibn Selulin dhe të tjerët sikur ai nga mesi i udhëheqësve të hipokrizisë dhe çoroditjes për shkak të ndihmësve të shumtë të tyre dhe njerëzve besnik ndaj tyre. Menjanimi i së keqes së tyre përmes dënimit do të sillte menjanimin e një të mire tjetër të shkallës më të lartë për shkak të hidhërimit të fisit të tij dhe zgjimit të armiqësisë fisnore të tyre kundër Pejgamberit dhe Muslimanëve. Po ashtu, kjo do të rezultonte në neveritjen e njerëzve kur ata do të kishin dëgjuar se Pejgamberi i vret shoqëruesit e tij. Kështu, kur ai përhapi në mesin e njerëzve atë që përhapi si ofendim ndaj A’ishes (Allahu qoftë i kënaqur me të) dhe pastaj e mohoi atë, dhe kur Sa’ad ibn Mu’adh i foli atij me ashpërsi ashtu siç e meritoi, dhe tregoi në hipokrizinë e tij, dhe pastaj Sa’ad ibn Ubade – ndonëse ai ishte besimtar dhe shoqërues e njeri i drejtë – bëri thirrje për mbrojtjen e tij që Abdullah ibn Ubej të lihet i qetë, fisi i secilit nga këta dy njerëz u betua për besnikëri ndaj pozitës së anëtarit të fisit të tyre derisa gati rezultuan kaosi dhe gjakderdhja.