[4peace]

...







MARRJA MËSYSH









Në hadithet e të Dërguarit a.s., marrja mësysh quhet “el-ajn” (syri). Ibni Haxheri e definon “se ai është shikim me admirim nga ana e personit shpirtlig, të përzier me zili, prej të cilit paraqitet dëmi (sëmundja)”. All-llahu i Madhërishëm ka dhënë fuqi dhe aftësi të ndryshme në trupat dhe shpirtërat e njerëzve, ai që turpërohet reagon ashtu që i skuqet fytyra kur e shikojnë, ai që frikësohet zverdhet etj.




Për shkak të lidhjes së pandashme të shikimit dhe të këtyre reaksioneve, veprimi i tillë i përshkruhet syrit, edhepse, në të vërtetë, ai është veprim i shpirtërave që në natyrën e tyre kanë tipare, eaftësi e fuqi të ndryshme me të cilat ndikojnë në personat tjerë, ndonjëherë vetëm me shikim, pa prekje fizike. Pra, nga syri i atij i cili merr mësysh, nganjëherë fluturon shikimi si shigjeta dhe ai, po qe se e qëllon trupin e pambrojtur, vepron (ndikon) në të ose, po qe se trupi është i imunizuar me dhikër e lutje, ia kthen pronarit të vet. Vehid Abduselam Bali përmend se dijetarët muslimanë, siç janë Ibni Xhevzi, Ibni Kajjimi, Ibni Haxheri, En-Neveviu e të tjerë, bëjnë dallim mes zilisë dhe marrjes mësysh.




Zilia ka kuptim më të gjërë se marrja mësysh. Personi i cili mund të marrë mësysh është një lloj i veçantë i ziliqarëve. Kurse, çdo ziliqar, s’ka aftësi të marrë mësysh. Zilia buron nga urrejtja dhe dëshira të zhduket ndonjë mirësi, kurse marrja mësysh nga mahnitja dhe admirimi me bukurinë e diçkaje. Të dyja këto cilësi kanë veprim të përbashkët, do të thotë, shkaktojnë dëm.




Dijetarët muslimanë, sipasnormave tesktuale e tradicionale, vijnë në përfundim:

a) zilia është një realitet i njohur nga tekstet e Kur’anit e të sunnetit, kurse ndikon me dëshirën e All-llahut,



b) zili kanë si njerëzit ashtu edhe xhinët; xhinët munden me anë të zilisë të ndikojnë te njerëzit,



c) zili mund të posedojë edhe personi i verbër,



d) zilia e njeriut ka mundësi të ndikojë edhe ne vetvete, në pasurinë apo familjen e vet.










Dëshmitë e ekzistimit dhe veprimit të marrjes mësysh





Ashtu siç ekzistojnë në Sheriat, pa dyshim, dëshmi mbi ekzistencën e ndikimit/veprimit të sihrit, ashtu edhe në burimet tradicionale ekzistojnë dëshmi tekstuale mbi ekzistimin dhe ndikimin e marrjes mësysh:




1. Në komentin e Kur’anit nga Ibën Kethiri thuhet: “Jakubi a.s. i urdhëroi djemtë e tij, kur i përgatiti të shkojnë me Benjaminin në Egjipt, të mos hyjnë për një derë, por të hyjnë në më shumë dyer, duke druajtur që syri i keq i njerëzve të mos u bëjë dëm, ngase ai, vërtet ekziston dhe mund ta rrëzojë kalorësin nga kali. Sepse, ata fizikisht kanë qenë të bukur e elegantë”.




Në Kur’anin Famëlartë thuhet: (shih Kur’anin, 12:67-68)




Buhariu shënon hadithin nga Aisheja r.a., e cila thotë:
“Më ka urdhëruar (ose: ka urdhëruar) i Dërguari a.s. të këndohet rukja për marrje mësysh”.




Ibni Haxheri, në komentin e këtij transmetimi, sjell hadithin e Ahmedit nga Ebu Hurejreja:

“A’jn (marrja mësysh) është realitet ku marrin pjesë shejtani e zilia e pasardhësve të Ademit a.s.”





2. Edhe Muslimi shënon transmetimin nga Ebu Hurejreja, në të cilin thuhet: “Marrja mësysh është e vërtetë, realitet”.



3. Ibni Maxhe shënon transmetimin nga Aisheja r.a., të cilin Albani e konsideron si verzion autentik: “Lypni mbështetjen e All-llahut nga marrja mësysh, sepse marrja mësysh është realitet i cili ekziston”.



4. Buhariu shënon në “tarihun” e vet hadithin nga Xhabiri se Pejgamberi a.s. ka thënë: “Mortaliteti më i madh i ummetit tim, pas caktimit të All-llahut, do të jetë nga veprimi i marrjes mësysh”. Këtë hadith Albani i konsideron hadith hasen ( i mirë).









Teknika e shërimit nga marrja mësysh






Mënyra e shërimit prej marrjes mësysh ceket edhe në transmetimin që e shënon Ahmedi, Nesaiu dhe Ibni Maxhe nga Umame b. Sehl b. Hunejfi, i cili rrëfen: “Babai im, Ebu Sehl b. Hunejfi, është larë në Harrar duke hequr xhyben e vet para syve të Amir b. Rebi’as. Lëkura e trupit të tij ishte mjaft e bardhë dhe me ten të bukur. Amiri tha: - “Deri sot nuk kam parë këso lëkure as te virgjëresha e mbuluar”. Në po të njëjtin vend Sehlin e kapi një dhimbje e fortë, gjithnjë duke i rritur. E lajmëruan Pejgamberin a.s. se Sehli s’e ngre dot kokën, andaj ai pyeti:
“A dyshoni në ndokë?”
“Në Amir b. Rebi’an” – i thanë.
Pejgamberi a.s. e thirri dhe iu drejtua me një ton të ashpër: “Për çfarë dikush nga ju e mbyt vëllanë e vet? Pse nuk e bekove atë? Laju për t’i ndihmuar atij!”
Amri, me një enë, e lau fytyrën, duart, bërrylat, gjunjtë, skajet e këmbëve edhe nën rrobat e tij. Pastaj atë ujë ia lëshoi Sehlit për shpine djhe ai u shërua përmenjëherë”.




Nga trasmetimi në fjalë kuptohet se qëlluarja me sy (marrja mësysh) mund edhe të vrasë. Ulematë nuk janë të një mendimi rreth dënimit me vdekje për vrasje me anë të syrit të keq. Kurtubiu është i mendimit se sykeqi duhet ta kompenzojë dëmin, nëse e shkakton atë. Në qoftë se e mbyt ndokë me marrje mësysh të dënohet me kisas (dënim me vdekje) ose të paguajë dije (demshpërblim për vrasje). Në këtë aspekt, sipas mendimit të ulemave, sykeqi është i njëjtë me sihirbërësin dhe nuk e konsiderojnë të dalur nga feja dhe s’kërkojnë vrasjen e tij për kufër (apostazi).




Imam Shafiu e ndalon dënimin me vdekje, duke menduar se me të marrur mësysh, në të shumtën e rasteve, nuk mbytet.




Neveveiu konsideron se sykeqi nuk e ka obligim as kefaretin (shpengimin) as dëmshpërblimin, ngase fizikisht nuk ka bërë asgjë, përveç se ka pasur zili dhe dëshirë që të ndërpritet nimeti i dikujt.





Ibni Bettali transmeton prej disa ulemave se pushteti do të duhej sykeqin ta mbyllë në burg, e për të të përkujdeset tutori, po qe se është i varfër. Ai e arsyeton këtë me faktin se dëmi nga personi i tillë është më i madh se sa dëmi i bartësit të elefantiazës, të cilit Omeri r.a. ia ndaloi që të përzihet me njerëz ose nga dëmi të cilin e shkakton ai që han qepë dhe që i ndalohet të marrë pjesë në faljen me xhematë.




Vehid Abdusselam Bali sjell edhe teknika tjera të shërimit nga marrja mësysh:




Njëra nga mënyrat e shërimit është ajo që të vihet dora në kokën e atij që ka marrë mësysh e pastaj të këndohet duaja: (Bismil-lahi erkike, vall-llahu jeshfike min kul-li dain ju’dhike ve min kul-li nefsin ev a’jnin hasi-dinil-lahu jeshfike, bismil-lahi erkike). “Me emrin e All-llahut ta këndoj këtë rukje, All-llahu të shëron nga çdo sëmurje që të mundon dhe prej çdo personi ose syri ziliqar All-llahu të shëron. Me emrin e All-llahut ta lexoj këtë rukje”.




Ose të këndohet duaja:
(All-llahumme rebbennasi edhhibil-be’se, vesh-fi entesh-Shafi, la shifae il-la shifauke la jugadiru sekamen).
“Zoti im, Zot i të gjithë njerëzve, largoje sëmurjen, shëroje, sepse Ti je shërues nuk ka ilaç pos ilaçit Tënd që mundet t’i qëndrojë ballë sëmurjes”.




Ose i këndon suret:
- Ihlas dhe Mua’vvidhetejn.










Parandalimi nga marrja mësysh







Nga transmetimi i lartëpërmendur kuptohet, poashtu, se parandalimi nga marrja mësysh është në formë të duave (lutjeve) për bereqet.




Zilia dhe marrja mësysh në mënyrë preventive, para se të ndodhin, pengohen duke kënduar duatë mbrojtëse të Pejgamberit a.s. si dhe suret Mua’vvidhetejn.




Ai që ka sy që merr mësysh e pengon ndikimin e tij në tjetrin, duke shqiptuar formulën:
(Ma shaall-llahu la kuvvete il-la bil-lahi) “Atë çka don All-llahu, bëhet. Nuk ka fuqi pos fuqisë së All-llahut”.




“Kush sheh diçka që e mahnitë, le të thotë Ma shall-llahu la kuvvete il-la bil-lahi, dhe nuk do ta dëmtojë atë”.










Shërimi me Kur’an si një profesion i paguar
(qasje nga aspekti i fikhut)







Në mbarë botën islame, në Lindje e Perëndim, ekziston një numër i madh i atyre që merren me shërim kur’anor, si profesion, duke marrë shpërblim për atë dhe duke fituar në këtë mënyrë për jetesë. Pasiqë këtu punohet për shfrytëzimin e vlerave doktrinare për qëllime thjesht materiale, do të japim shpjegim nga e drejta e Sheriatit për këtë çështje me qëndrim për lejimin apo ndalimin e një veprimi të tillë. Natyrisht, këtu më nuk do të bëhet fjalë për llojet e shërimit që s’kanë bazë në Sheriat dhe për të cilat nuk ka ç’të thuhet, përveç se janë të ndaluara.




Në hadithe autentike përmendet leja e këndimit të rukjes së vlefshme si dhe marrja shpërblim për leximin e saj, siç e kemi parë në hadithet e cekura më heret. Buhariu shënon hadithin ku Pejgamberi a.s., pasi e kanë pyetur për shpërblimin për rukjen, thotë:




“Më e vlefshme çka mund të merrni shpërblim, është për librin e All-llahut (për këndim të rukjes)”.




Në një transmetim, kërkon madje që edhe atë ta bëjnë hisedar në ndarjen e tufës së deleve që është marrë si shpërblim për këndimin e rukjes. Këndimi i rukjes së vlefshme si dhe shpërblimi për të, me Sheriat , është e lejuar. Temë dikutimi është vetëm praktika dhe mënyra se si dikush i kushtohet leximit të rukjes, pastaj bëhet e njohur, për ditë në termine të caktuara i pranon të sëmurit dhe atë e pranon si profesion jete me pagesë.










Anomalitë e natyrës doktrinare e personale në Sheriat që ndjekin këtë profesion







Në praktikën e tillë paraqiten anomali të Sheriatit që mund të shpiejne në pasoja të padëshirueshme të natyrës doktrinare dhe t’i shkaktojnë dëm kënduesit dhe atij qi i këndohet, gjë që do të duhej shmangur:



1. Masa e njerëzve e cila vazhdimisht gjendet të kënduesi i caktuar i rukjes (mjeku/esi) mund të krijojë bindje të gabuar te njerëzit e rëndomtë, injorantë e kryelartë, të cilët fillojnë të besojnë se personi i tillë ka ndonjë cilësi privilegjuese, mbinatyrore dhe mundësi shëruese, duke lënë pasdore rëndësinë e duave, dhikreve dhe fjalëve të All-llahut që lexohen, ose, në fund të fundit, duke harruar se ajo është në kompetencat e All-llahut, tëre fuqinë ia kushtojnë ardhjes deri tek ai person që këndon, në mënyrë që tek ai të caktojë termin, duke harruar atë çka është më e rëndësishme.

Në Kur’anin Famëlartë thuhet: (shih Kur’anin 17:82 dhe 41:44)

Në këte mënyrë zvogëlohet rëndësia e veprimit kur’anor, gjë e cila është dëm në qasjen doktrinare ndaj besimit, të cilës do të duhej shmangur.




2. Në historinë dhe në biografinë e Pejgamberit tonë, të as’habëve të tij dhe të gjeneratave të para të ulemave besnikë, s’kemi ndonjë shembull se dikush prej tyre i ka lënë të gjitha punët e tjera dhe i është kushtuar vetëm shërimit me rukje, duke fituar për kafshatën e gojës vetëm në atë mënyrë.




3. As halifët, si udhëheqës të muslimanëve, nuk kanë caktuar këndues të posaçëm të rukjes që t’i shërojnë njerëzit ashtu siç i kanë caktuar gjykatësit, muftitë dhe organet tjera me rëndësi të Shtetit Islam, edhepse në çdo gjeneratë ka pasur prej atyre që kanë qenë të sëmurë e me simptome të veprimit shejtanor-xhinor, të sihrit dhe marrjes mësysh. Të sëmurët e kanë kënduar rukjen, ose për vetveten, pse kanë shkuar te ndonjë dijetar që ua ka kënduar rukjen dhe e gjithë kjo ka përfunduar me kaq. Pra, nuk ka pasur të caktuar mjekë të veçantë, lexues të rukjes, si profesion i kategorisë së veçantë për të fituar kafshatën e gojës.




4. Kur shejtani (djalli) sheh se masa e njerëzve po tubohet rreth njeriut të caktuar, “e ndihmon atë” duke u deklaruar se si shejtanët i frikësohen dhe se si dalin nga i sëmuri të frikësuar nga ai, në mënyrë që njerëzit të fillojnë të mendojnë se ai posedon disa cilësi të veçanta sekrete mbinatyrore, kurse krejt këtë e bën me qëllim që sërish të përdhoset besimi në vlershmërinë dhe mbinatyrshmërinë e fjalëve të All-llahut. Intrigat shejtanore janë të thella e mjaft inteligjente. Ata mund t’i diktojnë vetëm njerëzit që e njohin mirë Sheriatin. El-A’lejani citon se Ibni Tejmije thotë: “ I njoh njerëzit të cilëve u drejtohen bimët me përmendjen e dobive që i posedojnë. Në realitet, paraqiten shejtanët të cilët kanë hyrë në to. I njoh edhe disa që u lajmërohen drunjtë dhe gurëzit, duke thënë: ‘Mbetshit me të mirë, o robër të dalluar të All-llahut’. Mirëpo, kur e lexojnë ajetul-Kursinë, zërat zhduken. I njoh njerëzit që shkojnë të gjuajnë zogj, e ata ju lajmërohen duke iu thënë: ‘Më merr mua, që të ushqehet ndonjë i varfër’. Të gjitha këto janë fjalë të shejtanit i cili hyn në to ashtu siç hyn në njeri”.



5. Edhe vetë lexuesi i rukjes është në sprovë doktrinare. Në të vërtetë, ai kur i sheh njerëzit që i drejtohen atij dhe të cilët shërohen me nxjerrjen e xhinit pas rukjes së tij, fillon të mendojë se ai është shkaktar i gjithë asaj, dhe se eshtë i zgjedhur i All-llahut. Ai mendon me logjikën e lartësimit të vetvetes. Ja pra, të gjithë muslimanët këndojnë Kur’an, por vetëm atij i drejtohen për shërim. I imponohet ta shohë atë masë të madhe të njerëzve, e cila i drejtohet atij. Në atë mënyrë edhe lexuesi i rukjes lehtë mund të kthejë në qorrsokakun doktrinar.



6. Lexuesi i rukjes pas këndimit të rukjes, nëse xhini nuk irritohet e nuk flet, nuk din për çdo rast veç e veç se ku ka arritur, ndaj nganjëherë jep diagnozë të gabuar se personi në fjalë ështtë i shëndoshë, në të nuk ka xhin ose nuk është i marrur mësysh, sepse ai në ndërdije ka bindjen se xhini duhet të paraqitet patjetër pas rukjes, gjë që s’është e thënë patjetër të jetë e saktë. As që është patjetër të paraqitet sejcili xhin, as që frikësohet çdonjëri prej tyre nga leximi. Me të mashtrohet i sëmuri, i cili e lë këndimin e duave dhe mbrojtësve të caktuar.



7. Disa as’habë kanë qene të njohur si të mirë, të cilëve u është pranuar lutja te Zoti, siç ka qenë Sa’d bin Ebi Vekasi, njëri nga dhjetëshi që Pejgamberi a.s. ua ka premtuar xhennetin për së gjalli, ose ata të cilët Pejgamberi a.s. me dua i ka furnizuar me cilësi. Prej gjeneratës së tabi’inëve me këtë cilësi ka qenë i njohur edhe Uvejs El-Karni. Prapseprapë në biografinë e tyre nuk ceket se iu kanë ardhur muslimanët në shtëpi në formë të masave që kanë pritur në terminin e caktuar dhe trajtimin, ashtuqë me duatë e tyre t’iu ndihmojnë.




Pra, mund të konstatojmë se pranimi i këndimit të rukjes si nje lloj profesioni jetësor nuk ka qenë i njohur në kohën e as’habëve dhe gjeneratave të para të dijetarëve besnikë. Poashtu, kjo mund të sjellë edhe deri te anomalitë e padëshirueshme doktrinare për lexuesin (e rukjes) dhe për atë që i lexohet, edhepse në esencë lejohet shpërblimi dhe marrja dhuratë për leximin e rukjes, nëqoftëse nuk është në formë të mjeshtrisë profesionale jetësore. Pra, porosia ështe se, nga kjo veprimtari si profesion, është më mirë të iket.







***F U N D***