[valiii]

Njė autorė jep mė shumė vepra nė fushėn e vet. Veēanėrisht sot kur specialitetet janė shtuar dhe ngushtuar tejet, secili ėshtė njeriu i fushėn sė vet tejet tė ngushtė. Kurse Kur’ani parashtron parime nė sociologji, ekonomi, drejtėsi juridike, psikologji, politikė, ushtri, mjekėsi, fizikė, biologji, shkurt nė ēdo fushė, flet pėr tė vėrtetat themelore tė asaj fushe dhe diskuton pėr tė shkuarėn e pėr tė ardhmen. Cila mendje e pranon se njė libėr tė tillė e ka shkruar njė person pa shkrim dhe lexim e pa asnjėren prej mundėsive tė sotme teknike e shkencore? Askush me mend nė kokė nuk mund tė pėrdorė nė emėr tė Allahut shprehjet qė kanė tė bėjnė me krijimin, me dhėnien e jetės dhe tė vdekjes, akte, kėto, qė i pėrkasin Pozitės Hyjnore, nuk mund tė flasė kurr mbi krijimin e qiejve, tokės, yjeve, maleve, pemėve, kafshėve dhe njerėzve, si dhe mbi jetėn e cila ende qėndron si njė enigmė mė vete para shkencėtarėve. Edhe nėse flet, nuk mund tė mbledhė asnjė pėrkrahės dhe fjalėt kurr nuk mund t’i kenė jetė tė gjatė. Njė autor cilido nė veprėn e vet, pėrgjithėsisht mbetet nė ndikimin e kushteve dhe tė mjedisit ku jeton si dhe tė ngjarjeve tė jetuara pa mundur tė dalė jashtė njė kuadri kohor tė ngushtė. Kurse kur shohim nga Kur’ani, vėmė re se ai pėrdorė shprehje kategorike mbi fillimin dhe fundin e gjithėsisė, mbi krijimin e njeriut dhe jetėn e tij tė ardhshme dhe, duam apo s’duam, mbetemi tė detyruar tė themi se “kjo s’mund tė jetė fjalė njeriu”! (21)
Kur’ani ėshtė libri me i lexuar nė botė.Vargjet e tij janė recituar me dashuri e respekt dhe janė memorizuar e zbatuar nė praktikė nga besimtarėt myslimanė nė mbarė botėn qe prej shekullit tė shtatė kur Kur’ani iu shpall Muhamedit a.s. prej Zotit si shpallja e fundit hyjnore dhe dėshmi deri nė Ditėn e gjykimit. Besimtarėt frymėzohen,gjejnė ngushėllim dhe shpesh impresionohen nga stili letrar,harmonia dhe imagjinata poetike e Kur’anit,sidomos kur e lexojnė atė me zė.Pėrveē kėsaj,Kur’ani ėshtė unik mes shpalljeve tė tjera pėr vėrtetėsinė dhe saktėsinė e pėrmbajtjes sė tij. Nė tė nuk gjendet asnjė informacion shkencor i cili nuk ėshtė vėrtetuar nga shkencėtarėt si i saktė. E njėjta gjė ėshtė provuar edhe me kontekstin historik tė tij.Megjithatė, ajo ē’farė e bėn Kur’anin tė qėndrojė bindshem nė krye tė shpalljeve hyjnore ėshtė fakti qė fjalėt e tij janė ruajtur tė pa ndryshuara dhe jane pėrcjell me mbarė botėn Islame nė gjuhėn origjinale tė zbritjės(ne Arabisht). Kur’ani mbetet i vetmi libėr i cili mund tė memorizohet i gjithi prej njerzėve tė tė gjitha moshave dhe niveleve intelektuale (prej arabėve dhe jo arabėve). Ky fakt e bėn atė tė quhet me tė vėrtetė njė nga mrekullitė qė shoqėruan Muhamedin a.s. nė profecinė e tij. Ky libėr i mahnitshėm me pėrsosmėrinė e tij tė lartė gjuhėsore letrare si dhe me precizitetin shkencor arrin tė depėrtojė thellė nė zemrat e tyre qė e lexojnė dhe tė memorizohet prej tyre pavarėsisht nga niveli intelektual apo gjuha tė cilėn ata flasin.
A ėshtė shkruar gjerė mė sot, vallė, njė libėr i cili t’i pėrshtatet njeriut tė ēdo shtrese, moshe e niveli, qoftė ai me shkollė, universitarė, mendimtarė, njeri i thjeshtė, fizikant, kimist apo ēoban, dhe nga i cili tė kuptojė e pėrfitojė kushdo? Kur’ani ėshtė libri i vetėm qė shfaqet nė ēdo vend, qė shpėrndan dritė si dielli tė cilin e lexojnė duke pėrfituar prej tij dhe te i cili gjejnė parime e zgjidhje pėr rrugėn dhe profesionin, shėrim pėr hallet dhe shkėlqim pėr idetė e tyre poeti, oratori, sociologu, ekonomisti, juristi, administratori, politikani, edukatori, nxėnėsi, lutėsi etj. etj. (22)
Ndoshta nuk ka libėr tjetėr veē Kur’anit qė mund tė lexohet disa herė pa u mėrzitur, kurse Kur’ani lexohet me herė tė tėra, plotėsohet vazhdimisht, kėndohet nė namaze dhe me pretekse tė ndryshme pa shkaktuar kurr ngopje, lodhje dhe mėrzitje. Sa e sa vepra tė zgjedhura, shkrime ideore dhe poezi e humbin origjinalitetin dhe vlerėn, sa e sa vepra aktuale durojnė a s’durojnė vetėm disa vite, madje disa muaj. Ato e humbin edhe vlefshmėrinė, edhe vlerėn aktuale dhe hidhen e grisen si njė gazetė. Kurse Kur’ani jo vetėm qė nuk zbehet e vjetrohet as si fjalė, as si lexim, as si pėrmbajtje e kuptim, as si origjinalitet e aktualitet dhe as si drejtėsi e vleshmėri, por ēdo ditė qė kalon, shpirtėrave, ndėrgjegjeve, mendjeve dhe zemrave u fryn frymėzime tė reja, u ofron ide dhe njohuri tė njė niveli mė tė pėrparuar dhe e ruan rininė e freskinė duke u bėrė ēdo ditė mė i ri e mė i freskėt. (23)
Kėto ishin disa nga argumentet qė Kur’ani ėshtė fjala e Allahut xh.sh., shpallje dėrguar tė dėrguarit tė Tij, e jo vepėr e Muhamedit a.s. Ndėrsa atyre qė akoma vazhdojnė tė besojnė se Kur’ani ėshtė vepėr e dikujt tjetėr pos Allahut, u kėshilloj tė lexojnė ajetin Kur’anorė:
“A nuk e pėrfillin ata (me vėmendje) Kur’anin? Sikur tė ishte prej dikut tjetėr, pėrvrē prej All-llahut, do tė gjenin nė te shumė kundėrthėnie”. (Nisa 82)
E nėse akoma vazhdojnė tė jetojnė nė botėn e ankthit dhe tė dyshimit: Zoti i udhėzoftė!
Kėtė artikull po e pėrfundoj me fjalėn e Allahut xh.sh. nė Kur’anin e Madhėrishėm:
“E edhe ai (kur’ani) ėshtė shpallje (zbritje) e Zotit tė botėve”. (Shuara 192)
“E ju gjithsesi do ta kuptoni pas pak kohe vėrtetėsinė e tij”. (Sad 88)