[Llapjani_HH]

Vazhdimi->

Prej 14 deri më 21 Maj, presidenti i Kosovës Fatmir Sejdiu qëndroi në një vizitë zyrtare në Malajzi, ku u mbajt Forumi Ekonomik Islamik Botëror me pjesëmarrje të përfaqësuesve të 62 shteteve të ndryshme të botës. Ju u takuat me presidentin Sejdiu dhe e shfrytëzuat rastin të apeloni të i pari i vendit për lejimin e vazhdimit të procesit të rregullt mësimor të vajzave si Arjeta Halimi dhe Arlinda Zeka, që u përjashtuan më herët nga shkolla për shkak të mbajtjes së mbulesës islame. A mundeni shkurt të na tregoni se çfarë i thatë presidentit?

Nora: Vërtet, presidenti Sejdiu dhe delegatët e tjerë nga Kosova morën pjesë në Forumin Ekonomik Islamik Botëror që u mbajt në kryeqytetin e Malajzisë në Kuala Lumpur. Presidenti shfrytëzoi rastin për t’i ftuar biznesmenët e huaj që të investojnë në Kosovë, dhe mes tjerash, t’i falënderojë të gjitha ato shtete që e kanë pranuar pavarësinë e Kosovës, ndërsa shtetet e tjera që ende nuk e kanë njohur, i ftoi ta marrin këtë hap sa më parë. Studentët kosovarë që studiojnë në universitetet e ndryshme të Malajzisë patën një takim të veçantë me presidentin dhe zyrtarët e tjerë, ku ne shfrytëzuam rastin të shprehim shqetësimin tonë të thellë për problemin e mbulesës islame në Kosovë. Aktet e tilla i vlerësuam si shkelje flagrante e të drejtave dhe lirive themelore të njeriut, si mohim të karakterit demokratik të shtetit të Kosovës dhe barrierë në rrugën e Kosovës drejt integrimit në Bashkimin Evropian. Ne po ashtu e potencuam faktin e hidhur se në kohërat e errëta për Kosovën sa ishim nën sundimin serbo-sllav, ishte pushteti diktatorial serb ai që i ndalonte shqiptarët nga shkolla, ndërsa sot, për fat të keq, e drejta për shkollim shqiptarëve po u cenohet prej vet institucioneve tona. Fare në fund, ne kërkuam nga presidenti që qeveria e Kosovës të ndërmarr masa në zgjidhjen e çështjes në fjalë dhe parandalimin e incidenteve të tilla në të ardhmen.


Meqenëse opinioni publik nuk e njeh qëndrimin e presidentit të Kosovës në lidhje me këtë problematikë, na tregoni shkurt se cili ishte qëndrimi dhe përgjigjja e tij lidhur me këtë çështje? A u dha shpresë së kjo çështje do të përmbyllet në të mirën e vajzave të mbuluara?

Nora: Fillimisht, presidenti dhe delegatët kanë qenë të befasuar nga reagimi ynë, veçanërisht kur ky reagim erdhi prej një vajze me mbulesë, gjë që neve na e la përshtypjen se ende janë prezente paragjykimet nënvlerësuese ndaj vajzave me shamia dhe dyshimi në potencialin e tyre për të dhënë një kontribut të çmuar e progresiv për shoqërinë kosovare dhe më gjerë.

Presidenti Sejdiu nuk dha ndonjë premtim apo përgjigjje konkrete për zgjidhjen e problemit të cekur. Megjithatë ai theksoi se mënyra e veshjes është e drejtë e secilit, qoftë me shami apo pa të. Një tolerancë të tillë të zgjedhjes personale ai e theksoi edhe para nesh se e kishte vërejtur edhe në Malajzi gjatë pjesëmarrjes së tij në forumin e lartë përmendur, gjë që i kishte bërë përshtypje të veçantë. Megjithatë, presidenti Sejdiu nuk tha se mbajtja e mbulesës islame në shkolla publike është antikushtetuese, gjë që i hedh poshtë pretendimet e ngjashme të zyrtarëve të MASHT-it.


Gazeta e përditshme Epoka e Re para 6-7 muajsh si e vetmja gazetë në një artikull të shkurtë pati dhenë lajmin se ju kishit arritur të merrni vendin e dytë në garën nacionale në nivel të Malajzisë për të Drejtën Ndërkombëtare Humane dhe për të Drejtën Penale Ndërkombëtare, shkathtësi gjyqësore këto të cilat në fakt ushtrohen vetëm në Tribunalin e Hagës, në Gjykatën Ndërkombëtare Penale, në institutet dhe në universitetet e mëdha me renome botërore.
Si e mirëpriten profesorët dhe koleget tuaj që një vajzë e huaj të shënojë këtë sukses dhe çfarë ndjenje ishte të merrje pjesë në këto gara si e vetmja shqiptare? Dhe a kishit ndonjë motiv të veçantë që ju shtyri të arrini këtë sukses?

Nora: Në lidhje me atë që më pyesni, dëshiroj të theksoj se studentët e universitetit tonë vërtet shquhen në përgatitjen e lartë të shkathtësive gjyqësore, dhe kjo është dëshmuar me sukseset e njëpasnjëshme në garat ndërkombëtare. Profesorët dhe kolegët kanë qenë tejet të lumtur për një përfaqësim dinjitoz, pasi këto suksese përveç tjerash, kanë ndikuar në ngritjen e reputacionit dhe në imazhin e universitetit. Ndërsa për mua, pjesëmarrja në këto gara kishte rëndësi dhe kuptim më të gjerë. Si pjesëmarrëse e vetme shqiptare në mesin e studentëve garues, përveç universitetit, unë e ndjeja se po e përfaqësoja edhe shtetin tim Kosovën. Dhe pikërisht ky duhet të ketë qenë motivi brenda vetës sime për arritjen e këtij suksesi në atë garë. Sepse kam dashur të jap një kontribut sado të vogël për Kosovën, posaçërisht kur ajo gjendet në fazën e konsolidimit, të shtet-ndërtimit dhe përpjekjes për arritjen e njohjeve të reja, dhe këtë të fundit sidomos nga vendet aziatike ku ende kanë mbetur edhe shumë shtete pa e njohur atë. Por edhe për një arsye tjetër, që Kosova ta tejkalojë sa më parë kohën e tranzicionit të pas pavarësisë dhe që në këtë mënyrë të shënojë një zhvillim të përgjithshëm në të gjitha sferat. Njësoj dëshiroj që edhe në të ardhmen të jap kontributin tim përmes pjesëmarrjes në gara të tilla.


Cilat mund të jenë arsyet pse një ngjarjeje të tillë i jepet kaq pak hapësirë prej mediave tona? A mendoni se kjo sjellje e mediave tona, jo vetëm në rastin tuaj por edhe në raste të tjera, si shkak kryesor mund të jetë mbulesa; si dhe a duhet dhe si mund të ndryshojë kjo qasje jo e drejtë e tyre ndaj femrës me mbulesë?

Nora: Sigurisht se faktorët mund të jenë të shumtë si dhe të ndryshëm që s’do të mund t’ia preknim fundin edhe po ta trajtonim me orë të tera këtë problematikë. Por në thelb mendoj se, arsyeja është se ne nuk kemi media të lira, me fjalë të tjera mediat tek ne, me ndonjë përjashtim, përgjithësisht janë të influencuara nga qarqe të ndryshme klanore dhe politike nga brenda si dhe nga jashtë. Dhe derisa është kështu, do të jetë vështirë të krijohen media të balancuara dhe me qasje të drejtë, siç do t’i dëshironit jo vetëm ju, por edhe i gjithë opinioni publik. Kurse kur pyesni se a duhet dhe si mund të ndryshojë kjo qasje jo e drejtë ndaj femrës me mbulesë, në mungesë të ndonjë shembulli konkret mendoj se Epoka e Re që e pati dhenë lajmin për arritjen e suksesit tonë në garën që e përmendet më herët, mund të shërbejë si një shembull i mirë për mediat e tjera për ndryshimin e qasjes ndaj vajzave me mbulesë. Shpresoj që ky të jetë një hap përpara drejt lirisë se mediave, të cilat mund të luajnë një rol shumë te rëndësishëm në formësimin e një shoqërie demokratike të emancipuar, të lirë dhe të barabartë.


Në lidhje me problemin e mbulesës islame në vendin tonë, a mendoni se Kosova mund ta merr për model Malajzinë, për zgjedhjen e këtij problemi në rrafshin e edukimit dhe mënyrën e trajtimit të drejtë të femrave me mbulesë?

Nora: Po, pajtohem plotësisht se Kosova mund ta merr Malajzinë për model, si në rrafshin e edukimit, po ashtu edhe për trajtimin e drejtë të femrave me mbulesë. Është interesant se Malajzia ka dy Ministri të Arsimit, gjë që dëshmon kujdesin e veçantë që ajo i kushton edukimit. Fakti që sot, në shekullin XXI, ende ka shtete që adoptojnë sjellje të së kaluarës komuniste, rasti konkret në vendin tonë, duke i penguar në këtë mënyrë disa vajza qoftë totalisht apo pjesërisht nga e drejta e tyre për shkollim apo punësim shkaku i veshjes së tyre modeste, është një akt i ulët e diskriminues, që nuk përkon aspak me realitetin e kohës së globalizmit dhe të instancave drejt të cilave Kosova synon të integrohet. Është e rëndësishme për t’u theksuar se Malajzia është një shtet sekular, me rreth 60% të popullsisë myslimane, mirëpo megjithatë është një shtet demokratik me plot kuptimin e fjalës, ku askujt nuk iu shkelën të drejtat, si dhe ku vajzat me mbulesë janë maksimalisht aktive edhe në progresin dhe zhvillimin e shtetit, prej të cilave gjen personalitete të larta të profileve të ndryshme, si për shembull: Mjeke, profesoresha në universitete, ekonomiste, inxhiniere, avokate dhe po ashtu këshilltare në kabinetin e kryeministrit.


Në çka aludoni kur thoni se këto vajza privohen “totalisht apo pjesërisht” nga e drejta për shkollim?

Nora: Në disa debate publike në media, thuhet nga disa zyrtarë të MASHT-it se udhëzimi administrativ 6/2010 nuk i privon vajzat me mbulesë nga e drejta për edukim, duke thënë se ato janë të lejuara të marrin provimet me korrespodencë. Sipas mendimit tim, një arsyetim i tillë është tejet i palogjikshëm dhe i papranueshëm. Procesi i edukimit nuk definohet si ‘lexim i librit dhe dhënie e provimit’ por është një proces delikat që në vete përmban disiplinimin e nxënësit nga ana morale, formimin e karakterit të një qytetari të denjë, socializmi dhe shoqërimi me nxënësit e tjerë, si dhe përvojën që nxënësi e merr nga kontakti dhe ballafaqimi i tij i drejtpërdrejtë me moshatarët e vet. Kështu MASHT-i, nga një institucion që do të duhej të jep mundin maksimal për çrrënjosjen e analfabetizmit, fatkeqësisht po shndërrohet në një institucion që shkakton dhe e stimulon vet analfabetizmin. Si rezultat, ky institucion në mënyrë indirekte i privon këto vajza nga e drejta për edukim, duke ua shuar atyre entuziazmin për kërkimin e dijes dhe shkencës. Andaj kur them se këto vajza “privohen pjesërisht ose totalisht” nga e drejta për shkollim, aludoj që me këtë shprehje t’i përfshijë interpretimet jo të drejta përkitazi me udhëzimin administrativ nga ana e disa zyrtarëve të MASHT-it, siç është për shembull, z. Nehat Mustafa.