[Arb]

Për Miladinin, Enveri pushkatoi Anastas Lulon

Anastas Lula dhe Sadik Premtja kishin marrë pjesë në mbledhjen e përfaqësuesve të grupeve komuniste në Shqipëri për krijimin e PKSH-së, që u hap më 4 nëntor 1941, në ilegalitet të plotë në Tiranë. Në këtë mbledhje, çdo grup përfaqësohej nga pesë vetë. Grupin komunist të Korçës e përfaqësonte Koço Tashko, Pilo Peristeri e të tjerë, grupin komunist të Shkodrës, Qemal Stafa, Vasil Shanto e të tjerë. Lula dhe Premtja ishin përfaqësues të grupit të të rinjve. Në mbledhje u diskutuan: raporte mbi veprimtarinë e çdo grupi komunist në Shqipëri, shkrirja e grupeve komuniste dhe krijimi i një partie të vetme komuniste shqiptare, përcaktimi i detyrave themelore të partisë.

Që në fillim të mbledhjes u vunë re një varg divergjencash midis përfaqësuesve të grupeve të ndryshme në lidhje me çështjet ideologjike, taktike dhe organizative të partisë dhe u zgjodh KQ i përkohshëm. Nuk u futën në KQ të PKSH-së, Koço Tashko, Anastas Lula, Sadik Premtja etj.
Përplasja e Miladinit me Lulën dhe Premten.

Të dy përfaqësuesit e grupit komunist të të rinjve kishin kontradikta me Miladin Popoviçin, pasi ky i fundit shikohej nga Lula e Premtja si shovinist, në lidhje me qëndrimin që mbante për çështjen e Kosovës.

Duke mos u pajtuar me mendimet e jugosllavit, Popoviç, këta komunistë do të viheshin më pas në shënjestrën e Enver Hoxhës. Menjëherë pasi mori fuqinë në dorë, Hoxha iu kundërvu gjoja për idetë e tyre trockiste. Kjo është qesharake, pasi edhe demonstratën e 28 tetorit të vitit 1941 e organizoi grupi i të rinjve, i udhëhequr nga Anastas Lula dhe Sadik Premtja, ky i fundit mbajti dhe fjalimin e rastit.

Dëshmi të gjalla, por edhe dokumente arkivore fajësojnë për vrasjen e Ansatas Lulës, direkt Enver Hoxhën. Në dokumente të arkivit, shkruhet se në Konsultën e Parë të PKSH-së u përjashtuan nga partia për fraksionizëm Anastas Lula e Sadik Premte, “të cilët kanë kërkuar të mos varen nga PK jugosllave”.

Më pas, Enver Hoxha udhëzon Komitetin Qarkor të PK së Vlorës: “Partia duhet t’u fusë tmerrin armiqve. Për këtë duhet kësisoj: Xhepi (Sadik Premte) dhe Pali Terrova duhet të pushkatohen përnjëherësh si tradhtarë e fraksionistë të betuar të partisë e të popullit. Njëkohësisht të arrestohen Vangjua (Neki Ymeraj, (komandant i çetës partizane “Plakë” të Vlorës) dhe Difi (Xhemil Çakërri) dhe në qoftë se nuk mbajnë qëndrim të mirë, të pushkatohen”. (AQSH, F. 14, D. 2)

Mehmet Shehu u ngarkua nga Enver Hoxha të vriste Anastas Lulën, por ai e zvarriti disi, ndoshta meqë e kishte pasur shok në shkollën amerikane të Fultzit. Atëherë u ngarkua një tjetër për ta ekzekutuar prapa shpine. Hysni Kapo ankohet pse ia ngarkuan Mehmet Shehut dhe jo atij në Konferencën e Labinotit, vrasjen e Sadik Premtes: “Për vrasjen e Xhepit i kishin thënë përgjysmë Mehmetit dhe unë i pyeta në Labinot e s’më thanë gjë, kurse edhe pas konferencës, Mehmetit ia thanë e mua jo..

Sikur të më kishin thënë, unë kisha mundësi të bëja më shumë se Mehmeti… Fryma terroriste ishte si në organizatat, ashtu edhe në ushtri. Mendonim se kështu neve do të zhduknim ata që ishin jashtë frontit. Provë e terrorizmit është përveç të tjerave, ajo e shokut Xhindi. Po ta shikonim mirë çështjen, ishte vrarë për hiç gjë. Këtë shpirt e ka futur Dushani, që na fliste me simpati për një frymë të tillë…”.

Vendimi i parë që mori Enver Hoxha menjëherë sapo u bë i fuqishëm, ishte përjashtimi i Anastas Lulës dhe Sadik Premtes nga Komiteti Qendror i PKSH-së. Por ai nuk u mjaftua me kaq, pasi urdhëroi eliminimin e tyre. Dokumentet tregojnë se ekzekutimin e Lulës në mars të vitit 1943 e ka bërë çeta e drejtuar nga Ramiz Aranitasi.

Ekzekutimi i Lulës u bë në Gllavë. Preteksti ishte absurd, “deviator i vijës së partisë, dezertor dhe bashkëpunëtor me okupatorin”. Menjëherë pas pushkatimit të Anastas Lulës, Enver Hoxha urdhëroi të veprohej njësoj, pra të eliminohej edhe Sadik Premtja. Ky i fundit e kuptoi grackën që i kishin ngritur në zonën e Vlorës dhe u la “pendët” partizanëve. U fsheh dhe më pas u largua jashtë shteti deri sa vdiq në Francë.

Tirana Observer