[Urata]

Kosova pa Rugovën


Shkruan: Ali Alaj


Kosova është mbërthyer në një pikëllim të thellë, kurse dhimbja ka pllakosur secilën shtëpi, familje e individ anekënd tokave arbërore. Kosova dhe shqiptarët këto ditë kanë mort. Ky vend dhe ky popull humbi liderin dhe presidentin e vet, njeriun e sfidave, vizioneve, projekteve dhe bëmave dhe sakrificave sizifiane për ta arritur lirinë dhe për ta ndërtuar pavarësinë. Kosova mbeti pa Ibrahim Rugovën,pa presidentin plebishitar, pa njeriun e vullnetit,ambicieve dhe të drejtave reale për të qenë zot të vetës, të tokës së tyre,të fatit dhe ardhmërisë. Lider dhe aktivist i devotshëm, urtak, por këmbëngulës- ky do t’ishte portreti i fuqisë së personalitetit dhe karakterit të Ibrahim Rugovës, të cilit i takojnë dy dekadat e fundit dhe do t’i përkasin shekujt e ardhëm të historisë shqiptare dhe të lirisë dhe demokracisë së përbotshme. Presidenti ynë i ndjerë, i ka kaluar caqet tona nacionale, ato Ballkani dhe europiane, për të hyrë në orbitën e përbotshme të shtetarëve më me famë, sepse ai është një nga ato figurat morale, që janë të pakte, në botën shqiptare po se po, por edhe në arenën ndërkombëtare.
Duke e ndjekur biografinë e dr. Rugovës, në të e gjejmë gjithë inventurën e veprimeve të tij në funksion të lirisë dhe të Kosovës sovrane, duke gjetur njëherësh rrënimin e koncepteve të vjetra dhe ngritjen e mendimit të ri politik dhe nacional, si mjeti më impresiv i bindjes së botës për dimensionet alarmante të katrahurës shqiptare,si mjet e rrugë për të fituar përkrahjen e domosdoshme te kancelarive vendimmarrëse të botës dhe për të ngritur miqësitë që ne shqiptarët kurr s’i kishim pasur, meqë thuaja gjithmonë rreshtoheshim në anët e gabueshme. Duke e paralajmëruar ngritjen e këtij koncepti, Rugova njëkohësisht kishte paralajmëruar (që më 1989) se çelësi i çështjes shqiptare dhe i Kosovës ne veçanti ndodhej në Washington, pra në metropolet e fuqisë numër një në botë – SHBA. Edhe pse ishte fjalëpakë, edhe pse ishte i butë nga zëri, ai fuqishëm e projektoi Kosovën në Perëndim, dramën dhe tragjiken shqiptare dhe të Kosovës. Rugova, prej jave në javë nga Prishtina, por më shpesh gjatë vizitave të tij qendrave botërore, ua thoshte dhe ua përsëriste: Kosova nuk po kërkon shumë – veçse liri dhe pavarësi,vlera që e bëjnë lirinë universale të njerëzimit. Në këtë mision Rugova udhëtoi shumë, edhe pse kishte individë edhe brenda LDK-së që përpiqeshin ta lidhnin për ndërtesën e Shoqatës së Shkrimtarëve. Ambicjeve të tilla komplotiste, Rugova u përgjigjej: ta bëjmë lirinë dhe pavarësinë dhe do kemi kohë të merremi me veten tonë. Ta heqim qafe njëherë Serbinë okupatore. Kosovës nuk i duheshin, por nuk i duhen as sot përleshje brenda shqiptare. Vetëm njerëzit e mëdhenj, me vizione me kuptim të detyrës dhe rolit që ua ka determinuar historia, me elegancë, me urti, i kapërcejne sfidat e tilla. Rugova e bëri një kapërcim të tillë, të domosdoshëm. Të shpresojmë se edhe të tjerët pas tij do të ngritën mbi veten dhe interesat e tyre meskine dhe do te sillen e të veprojnë si burra shteti.(Këtu mendoj para së gjithash për njerëzit që janë në ekipin negociator të Kosovës, sepse disa prej tyre, së paku deri më tash, kanë qenë të prirë nga gama primitive të mentalitetit përjashtimor, aferoman, gati grindavec, ”cilësi” këto që ua zbehin gjasët të marrin mbi supe misionin e shejntë të përmbylljes së shtetformimit).
Që nga 28 qershori i vitit 1989(atë ditë Milosheviqi afër Prishtinës kishte mbledhur nja 1 milion serbë të etshëm për gjak dhe kërcnonte me luftëra) kur Ibrahim Rugova e tha atë fjalinë e famshme për gazetën gjermane “Spiegel” se: ”Nëse pozita e shqiptarëve dhe Kosovës shkallzon edhe mëtej, ne do të ngritemi në kryengritje”, gjithkushi, brenda dhe jashtë – në arenën e politikës botëror- e pa këtë njeri të vendosur për t’u bërë artikuluesi, mbrojtësi dhe afirmuesi i të drejtave nacionale dhe shtetare të shqiptarëve dhe të Kosovës. Intervista e sipërpërmendur vërtet u bë kasnecë e një lideri të ri, të vendosur, trim e të pakompromis për tu vënë në shërbim të lirisë së popullit të vet. Ibrahim Rugova mori vendimin e vet hisorik – do të sakrifikohet për popullin dhe për Kosovën. Doli se ky ishte edhe vendimi hisorik për vetë Kosovën. Sepse, së pari lindi shpresa, e mandej edhe besimi se dyzetvjeçari i hajthshëm, do të lirojë nga shtati dhe shpirti i tij energjinë e sfidimit të një okupatori gjakatar, që në hisorinë shqiptare kishte hapur me mija e mija varre. Kishte djegur e shkatërruar dhe kishte dëbuar shqiptarët nga toka dhe nga vatra e tyre. Rugova na atë nismë ishte i vetëm, sepse ai nuk e begeniste komoditetin në ballafaqim me sakrificën për tokën dhe për popullin që e kishte lindur e rritur. Letrari i afirmuar, nisi si politikan fillimtar, meqë idea prijetare e tij ishte më e përmasëshme se hapësirat kosmike.
(Fillim korriku I 1990, vetëm një javë pasi Serbia e kishte riokupuar Kosovën, Ibrahim Rugova kishte kaluar nëpër një dëshmi në Parlamentin Evropian dhe I kishte tronditur njerëzit që e kishin bërë audiencën e “Gandit Ballkanas”, sepse ky njeri, terrorit dhe vrasjeve serbiane, po u përgjigjet me opcionin e paqes. Ky qenka zëri i vetmuar në shkretëtirë, zëri i ndërgjegjës së një populli që një regjim satanik e paska futur në rrathët e ferrit, kishte qenë mendimi intim i secilit pjesëtarë të kësaj audience. Nga ky depërtim i parë, të them, diplimatik tek kancellaritë e Evropës plakë, Rugova kishte ndaluar në Kroaci. Në Zagreb, në një darkë intime që për të kishin shtruar ca shqiptarë atdhedashës të Kosovës, Rugovën e “huazojnë” për pesë minuta, por e mbajnë dy orë, një grup akadamikësh, profesorësh dhe politikanësh kroat. Kur na e kthyen, na nderuan me këto fjalë: ”Të lumtë ju shqiptarët që paskëshi këtë njeri të madh në ball të lëvizjes suaj”. Në atë darkë kanë qenë akademikët Gazmend Zajmi, Rexhep Çosja, dr. Hivzi Islami dhe ndonjë tjetër. Konstatimi i mësipërmë i kroatëve, disa i la të çakërdisur.)
Fundvite të gjashtëdhjeta dhe fillimvitet e shtatëdhjeta. Një djalosh i hajshëm, gati me shëndet të lig, i ecte amfiteatrot e fakulteteve dhe rrugët e kalldërmta të Prishtinës. Ishte i përzemërtë, fjalëpak për të mëbla. Fliste pak, por gjithëherë fjalë të matura, të pjekura dhe shumëkuptimplote. E shihje të thelluar në mendime dhe me ball të rrudhur, thuajse që atëherë ta kishte të ditur fatin e tij – se do t’i vijë dita që do të vihet në ballë të popullit, të cilin shteti-parti po e nëpërkëmbëte, tëhujsonte, burgoste, vriste, deskriminonte dhe që, siç do të dëshmojnë mbarimvitet e tetëdhjeta të shekulllit të kalur – do ta lë të vetmuar. Dhe këtë vetmi do ta sfidoj dhe do ta triumfoi tashmë burri i pjekur Ibrahim Rugova.
Presidenti i ndjerë i Kosovës, nuk ishte mitik, sepse ai ishte një prijës ekzistentë. Ai nuk jetonte dhe as nuk vinte prej legjendave. Ai ishte biri dhe fryti i këtij popullidhe i kësaj toke. Ai ishte njeri, si të tjerët, prej mishi e gjaku, por ishte më trim dhe më i vendosur se të tjerët. Ibrahim Rugova ishte vdekatar si çdo qenie tejetër njerëzore, kurse ata që vijnë prej legjendave ata nuk vdesin. Por disa duke dashur ta kthejnë Rugovën në abstraksion, e pagëzojnë mitik dhe e bëjnë këtë se nuk kanë guxim të futën në thelbin e filozofisë dhe veprimit të tij prej burri të shtetit. Ai nuk ishte as romantik,as i rrëmbyer. Ibrahim Rugova ishte realist dhe duke e njohur mirë realitetin e kohës, ai e krijoj një tip të posaçëm të urtisë dhe filozofisë politike,kombëtare dhe diplomatike. Ai nuk imagjinonte, por mbështetej në rrethanat dhe mundësitë historike – që ofronte rrënimi i perandorive komuniste dhe afirmimi i demokracisë universale. Të kuptohemi,ai nuk i frikohej luftës, por përpiqej ta shmangte atë, sepse e dinte mirë se sa viktimat i kishim dhën ne shqiptarët që nga viti 1912 e këndej. Rrafshoheshin mbi 100 mijë shqiptarë të vrarë, e po aq, a mbase edhe më shumë të shpërngulur dhunshëm nga Kosova në Turqi. Ibrahim Rugova nuk e donte Kosovën tokë të djegur dhe pa shqiptarë. Ai e dëshironte dhe synonte Kosovën kopsht të lulëzuar dhe përlotë popull të saj.
Po e bëj edhe një digresion: Në dhjetor 2000. Diku në New Jersey të SHBA-vë, në një takim të dr. Rugovës me bashkatdhetarë, ndodhej I ftuar edhe senatori amerikan, demokrati Jon Corzine. Duke folur në një anglishte të pastër, zoti Rugova e kishte mahnitur politikanin amerikan, jo vetëm me koncepteve dhe filozofinë e tij politike, por edhe me projekte humaniste për ardhmërinë e të gjithë banoreve të Kosovës, pa dallim etnie, feje a kulture. Senatori I patë thënë këto fjalë: ”Unë kisha dëgjuar shumë për udhëheqësin tuaj. Për zotin Rugova kisha dëgjuar vlerësime vërtet të larta. Sonte, kur pata nderin të rri e të bisedoj më të, arrita jo vetëm të konfirmoj, por edhe t’i forcoi bindjet e mia se ju shqiptarët paskëshin një president të ditur, të urtë dhe shumë pragmatik. Ajo që po më gëzon më së shumti, është se zoti Rugova qenka përkrahës I madh I demokracisë dhe paqës dhe mik shumë I madh I SHBA-ve…”
Se kush ishte Ibrahim Rugova fjalën dhe qëndrimin meritor do ta thotë historia. Do të duhen studime e studime, të paanshme, shkencërisht të qëndrueshme për ta nxjerrë vlerën reale, shumëdimensionale të Rugovës në shtetbërjen e Kosovës. Një pjesë të kësaj faktografie sot po e japin burra shtetesh, qeveritarë, diplomatë, akadamike, shkrimtarë, politikan, nga të katër anët e botës perëndimore. Unë personalisht jam thellë i bindur se këto nuk janë fjalë kurtuazie, por janë vlerësime të argumentuara dhe të cilat dëshmojnë se Rugova ka biseduar me liderë botëror me vendosmëri për katrahurën dhe tragjedinë shqiptare. Portretin e Rugovës do ta bëjnë shkencëtarë të fushave të ndryshme,analistë objektivë e realist dhe ai portret do të jetë i zhveshur prej amputimeve që përpiqen ti imponojnë individë apo një grupe mjeranësh që kanë zënë vend nëpër disa gazeta dhe në disa TV të Kosovës, sikur që doli shumë skandaloz kinse portreti që i “kishte” bërë Rugovës dikushi apo një askushi nga RTK. Edhe “analistë”, që i kanë shërbyer edhe dreqit japin mendime për Rugovën, po këtë e paska demokracia – në të cilën liria e fjalës keqpërdoret dhe shpërdorohet keqas.
Ibrahim Rugova që kishte në krah një Fehmi Agan dhe kuadro të tjera kombëtarisht të dëshmuara, u bë promotori, vizionari dhe zbatuesi i vullnetit te popullit për të pasur shtetin e vet me sovranitet të brendshëm dhe të jashtëm. Kur kishte ngelur puna finale, ai ndërroj jetë. Faktori ndërkombëtar u tregua i padrejtë ndaj personalitetit të Ibrahim Rugovës, i cili e ka pasuruar shumë demokracinë e përbotshme, dhe ndaj shqiptarëve,duke mos e njohur shtetin e pavarur të Kosovës drejtpërsëdrejti. Këtë e kërkonte Rugova në secilin hap dhe në secilin takim të tij diplomatik e shtetëror. Ai e dinte se negociatat, konferencat ndërkombëtare, ishin e janë të rrezikshme se ato, ose e cungojnë të drejtën e natyrshme të një vendi e populli për të qenë i pavarur në tërësinë e tij territoriale, ose kërcënohen edhe me amputime territoresh. Prandaj, Ibrahim Rugova, Presidenti I Kosovës, thoshte përditë se pavarësia është e panegociueshme. Dhe atë – pavarësia e plotë.
Tash në këtë ndarje të dhimbshme,plot pikëllim e lot, populli i ka drejtuar shpresat tek trashëgimia politike dhe diplomatike që na e la presidenti Rugova. Populli I Kosovës, Dardanisë Antike, me pikëllimin dhe lotët e vet të dhimbjes, me kolonat e gjata e të pambarim, po e portretizon më së miri politikanin, diplomatin, burrështetasin Ibrahim Rugova
Rugova na e pat siguruar çlirimin e brendshëm dhe duke e thirrur për plotë dhjetë vjet Intervenimin e NATO-s, bashkë me luftën që e bëri UÇK dhe me gjakun e mbi dhjetë mijë vetëve, në Kosovë sot zotëron liria. Por, kjo liri është e cunguar – sepse mungon edhe pavarësia për ta përmbushur plotninë e saj. Fuqitë e mëdha ia kanë borgj këtij populli dhe liderit të tyre, luftëtarit përmasash të demokracisë së përbotshme – Ibrahim Rugovës- njohjen e pavarësisë së plotë. Dhe ky do t’ishte i vetmi kompensim që sado pak do ta mbulonte zbrastësirën që e ka krijuar vdekja e presidentit tonë.

Zoti të bekoftë President Rugovaën.
Pusho i qetë në gjirin e Dardanisë Antike o i nderuari President.ShBA, 23 janar 2006