[Psikologu]

Për këtë mungesë dokumentesh mbi këtë trevë e plotësojnë burimet osmane, dhe shumë punëtor shkencor siç është: historiani shqiptar Selami Pulaha, i cili ka nxjerrë shpjegime të rëndësishme nga defterët osmanë sidomos nga ato të Sanxhakut të Shkodrës të vitit 1485, çka do të thotë se tridhjetë vite pas rënies të shtetit serb nën sundimin e Turqisë.

Nga shënimet e këtij defteri mund të shohim se Juniku në fillim të sundimit osman ishte fshatë shumë i madh, sikurse Gjakova që ishte një fshatë i krijuar para sundimit osman.
Gjakova me rrethinë ashtu edhe Juniku u përfshinë në shtetin osman pas rënies së shtetit feudal serb, në fillim të gjysmës së dytë të shekullit XV-të kurse Juniku u përfshi në këtë shtet në fillim të shekullit XVI-të.

Pas betejës së Kosovës (1389) filloi depërtimi Turk në Ballkan. Juniku deri 1462 qeverisej nga Leka i III-të Dukagjini i cili ishte lesak i Sulltanit dhe kishte marrë pjesë edhe në betejën e Kosovës të pushtuar në kohën e sulltan Mehmetit të II-të, të vitit 26.IX.1462 me ç’rast u formua Sanxhaku i Dukagjinit. Me vendosjen dhe përforcimin e administratës së re shtetërore të pushtuesit osman, ndër tjera me shkatërrimin përfundimtarë të aparatit shtetëror që ka qenë në dorë të klasës feudale serbe dhe pozitës mbizotëruese të saj, vërehet nga fundi i shekullit XVI-të pikëzimi i emrave sllavë të huajtur nga popullsia shqiptare veçanërisht ajo ortodokse, shtimi i emrave shqip dhe atyre islamik krahas përhapjes së fesë islame.

Kisha ortodokse serbe e cila pranoi vasalitetin e sulltanit, përpiqej në çdo mënyrë ti serbizojë shqiptarët ortodoks, dhe ti ortodoksoi shqiptarët katolik.
Islamizimi i popullsisë së Junikut ishte një goditje e rëndë për pozitat e kishës ortodokse serbe, pasi që popullsia e Junikut me rrethin ishte islamizua, përkundër ekzistimit të kishës së Deçanit. Islamizimin e përqafuan edhe një pjesë e aristokracisë shqiptare për ti ruajtur privilegjet e veta klasore. Mahmut Pash Dukagjini me të bërë mysliman ishte emëruar për sanxhakbej të sanxhakut të Dukagjinit, prej të cilit u krijua dega e re e Dukagjinasve mysliman me emrin Mahmut Begollajt e Pejës.
Mahmut Begollajt ishin sundimtar të Pejës, sanxhakut, Dukagjinit e përkatësisht edhe Sanxhakut të Shkodrës, gjatë shekujve XV-XVI-të.

Gjatë sundimit turk, jeta e shqiptuarve ishte shumë e vështirë. Perandoria turke në viset e banuara me shqiptar si në vendet tjera, vendosi sistemin e saj të njohur spahi-ushtarak.

S.Pulaha, Nahija- alltunë- Ilisë dhe popullsia e saj në fund të shekullit.XV Gj. Albanologjike 1971
Për ketë kohë gjejmë shënime nga Ellza Çezebiu në vitin 1612,pastaj Malatëret katolik duke filluar nga Muharrem Bici (1610), Pjetër Mazreku (1623), Haxhi Kallfa (1648), Gjon Bogdani (1680), M.V. Coronelli (1688), Raguzani Pjer Duoda nga viti 1690 etj.