[Psikologu]

Por disa fshatra tjera të ziametit si Juniku si qendër e kësaj nahije, i cili kishte një aktivitet me të madh në çdo lami, ku zhvillohet edhe pazari (tregu), mandej fshatrat Nivokazi, Smolica, Bunani, ku shumica e emrave ishin shqiptar por kishte edhe emra të pushtueseve të më hershëm sllavë. Po ta marrim e krahasojmë gjendjen e viteve 1485 me materialin që sjellë regjistrimi i vitit 1582 në lidhje me nahijen e Altun-iliu, vërejmë se :popullsia ka filluar të islamizohet dhe banorët mbajnë kryesisht emra tipikë shqiptarë; fshatra që kishin popullsi tërësisht shqiture në fund të shekullit XV-të dhe që përbënin pjesën më të madhe të nahijes, ruajtën këtë gjendje edhe në shekullin XV-të, pa u shënuar asnjë vendosje elementesh të huaja në onomastikë. Sa i përket Junikut në fund të shekullit.XV-të ky fshatë kishte popullsi me onomastikë shqiptare, por një numër i vogël ishte edhe sllavë të vendosur në periferi të fshatit.
Duke pa në vitin 1485, në shumicën e fshatrave të nahijes së Altun-ilisë kishte popullsi autoktone shqiptare. Fshatrat me popullsi shqiptare, shumica e tyre ndodhen në pjesën fushore nga Juniku e gjerë në Gjakovë. Më këtë dëshmohet se në territorin e Altun-ilisë, kishte një popullsi masive shqiptare të ngritur më kohë në ketë truall, që merrej jo vetëm me blegtori, por edhe me ekonomi bujqësore.

Të gjitha të dhënat të marrura në defterët e Sanxhakut të Shkodrës, vërtetohet se Juniku ishte një fshatë, një qendër pazari (tregu), këtë status e ruan gjerë më vonë, përkundër forcimit të fshatit Gjakova dhe tregut të tij. Të gjitha shënimet na tregonin se Juniku ishte një fshatë edhe para rënies nën sundimin osman. Edhe pse nuk kemi shënime për fundin e shekullit të XVI-të dhe në fillimin e shekullit XVII-të, sepse për ketë problemë nuk kemi të dhëna as dokumente mesjetare serbe në krisovulën e Stefan Deçanit dhe në atë të Stefan Dushanit, por përmenden se gjatë ndërtimit të Manastirit të Deçanit ishin prezentë edhe fshatarët e Junikut dhe sipas tyre fjala Junik rrjedh nga fjala serbe junaci, (punëtorë të dalluar gjatë ndërtimit të Manastirit të Deçanit, si fjalë përkëdhelëse është përdorur: junak, dhe sipas tyre prej kësaj fjale rrjedhë fjala Junik). Por, është harruar se këto dy krisovula janë të gjysmës së parë të shekullit XV-të.

Nga të gjitha të dhënat arkeologjike kemi dokumente se Juniku ka qenë vendbanim qysh në kohën antike. Defteri osman i sanxhakut të Shkodrës, me 1485 e regjistron si fshatë, qendër pazari në këtë anë..
Juniku u bë fshatë i madh dhe i një rëndësie të madhe në fund të shekullit XV-të dhe në fillim të shekullit XVII-të. Në këtë kohë depërtimi i islamizimit ishte me të madhe, u vërejtën edhe ndërtimet e xhamive në shumë vende. Në Junik Xhamia e parë u ndërtua në lagjen Qokë të fisit Krasniqe aty ka viti 1570-71 dhe u emërtua sipas lagjes Xhamia e Qokut. Më vonë u ndërtua edhe Xhamia në lagjen tregovishtës mu në qendër të fshatit.
Qëllimi i perandorisë turke ishte përhapja sa ma e madhe e islamizimit në territoret shqiptare.
Gjatë kësaj kohe Juniku konsiderohet vend me rendësi, sepse ishte qendër e kësaj ane:


S. Pulaha, nahija e Altun-ilisë dhe popullsia e saj në fund të shekullit.XV
“Gjurmimet albanologjike” (histori) 1971.