[Psikologu]

Portreti më i mirë, në Firence

Portreti i Skënderbeut që e njohim më së miri dhe që zakonisht prej shumkujt konsiderohet më origjinali dhe mbi autencitetin e tij mund të diskutohet, është padyshim portreti me ngjyra i cili ruhet ende dhe sot, në "Galleria degli Uffizi" në Firence. Mund të thuhet se me të vërtetë ky është një ndër kopjet më të bukura të Skënderbeut, që kanë mbërritur deri në ditët tona, megjithse edhe ai portret i përket një piktori të dorës së dytë për nga ana artistike. Në këtë portret, Skënderbeu është i paraqitur në profil, i sjellun nga e djathta e me mjekër të gjatë e të thinjur, e cila valë valë i rrëshket hijshëm mbi parzëm që është e mbuluar me një gunë apo tallagan të rrethuar me lesh të zi e përqafore të kuqe. Në kokë ka një kësulë skarlati të kuq, të ashtquajtur "alla
Caramagnola", nën të cilën i rrëshqet një copë beze apo astar për ta mbrojtur nga djersa. Shikimi i tij në atë pikturë, është mjaft i theksuar e i mprehtë, por më fort i ëmbël se sa i vrazhdë. Balli është i gjerë dhe me rrudha e është i mbuluar deri në gjysëm nga kësula. Hunda është e madhe dhe pak e krrutë, e musteqet e bardha dhe të gjata i mbulojnë buzën esipërme, kurse buza e poshtëme është e spikatur e pak e lavjerrët. Syprina e kokës mban mbishkrimin :GEORGIVIS SCANDER BEK.

Prejardhja e portretit të Firences

Prejardhja e këtij portreti në Galerinë e Firences, duket se është nga koleksioni i Pal Jovit (Paolo Giovo 1483-1552) humanistit të përmendur, mjekut, historianit, shkrimtarit të famshëm, e ipeshkvit titullar të Noçerës, njërit ndër biografët e Skënderbeut. Ky person në vitin 1536 në brigjet e liqenit Lario afër Comos, ndërtoi një vilë simbas projektit të Giorgo Vasrit që njihet si "Villa Plianina", me afreske e kopshtije, ndër të cilat zunë vend koleksionet e qindra pikturave. Paolo Giovo aty ekspozoi
portrete të njerzëve më të përmendur, sidomos mbretërve, princërve, e kapedanëve të famshëm nga të gjitha kombet. Disa nga këto piktura të njerzëve të famshëm, Jovit ja patën dhuruar miqtë e shumtë të tij, kurse për të tjerat, ai organizoi piktorë që kopjuan e riprodhuan ato portrete që ruheshin ndër familjet princore. Kriteri i tij ishte që pikturat të ishin sa më origjinale e artistike, e kopjet sa më të përngjashme të modelit që ato
parafytyronin.

Miqësia e Jovit me shumë artista të kohës së vet, sikurse ishte dhe Giulio Romano, dishepulli i Rafaelos, bëri që ai të mblidhte një sasi të madhe pikturash të autorëve të njohur, siç ishin Rafaelo, Tiziani, Mikelanxhelo, Visari etj. Ndër këta ishte dhe portreti i Mehmetit të dytë, i pikturuar nga Gentillle Bellini. Deri në atë kohë, askush nuk kishte një kolesion të atillë, as dhe muzeu i Vatikanit nuk mund tu lavdëronte se kishte një koleksion
si ai i Jovit. Po kështu në atë kohë, shumë familje pasanikësh, me të vërtetë kishin nëpër sallonet e tyre portrete, por vetëm të pjestarëve të familjes dhe jo të princërve të tjerë. Për kopjen e portretit të Skënderbeut në këtë koleksion, nuk kemi të dhëna të sigurta se si ai erdhi në muzeumin e Jovit apo prej cilit piktor ishte punuar dhe si qe më vonë fati i asaj pikture. Po kështu, për atë që sot ruhet në "Galleria degli Uffizi" të Firences, nuk e dimë me siguri, se a është origjinali i muzeut Jovian, apo kopja e bërë prej piktorit Cristofano dell ` Altisimo gjatë viteve 1552-1556, sipas porosisë së Cosimo I De Medici, për galerinë e tij në Firence, që sot quhet "Degli Uffizi".