[hasanmehmeti]

Argumentet praktike mund të përmblidhen:

1-Pavarësisht si është e vërteta për Skënderbeun, duke e paraqitur
si mbrojtës të Evropës, shqiptarët përfitojnë përkrahjen e Evropës
për synimet e veta politike të kohës;
2-Pavarësisht si është e vërteta duke e paraqitur Skënderbeun si
mbrojtës të krishtërimit, shqiptarët fitojnë përkrahjen politike të
kristianëve përinteresat e kohës;
3-Pavarësisht nga rrjedhojat që ka sjellë politika e Skënderbeut dhe
figura e tij duhet të ruhet për shkak të frymëzimit që jep tek
shqiptarët për luftën për liri dhe për pavarësi.

Ndaj të gjitha këtyre argumentave janë paraqitur argumenta
alternative, të tjera, që do të përshkruhen më hollësisht në vijim,
po ashtu në të dy dimensionet: teorike dhe praktike.

1-Skënderbeu për çerek shekulli është mbrojtës i Evropës në kuptimin
ushtarak dhe në kuptimin e mbrojtjes së qytetërimit evropian,
qytetërimit perëndimor përballë barbarisë lindore osmane. Ky
argument thotë se Skënderbeu e mbrojti Evropën drejtpërdrejtë , duke mos
lejuar kalimin e pushtuesve osmanë islamikë nga bregdeti shqiptar
dhe territori i zotëruar prej tij në Evropë dhe tërthorazi duke
angazhuar forca të mëdha ushtarake osmane në luftë kundër vetes dhe
shqiptarëve dhe kështu duke dobësuar fuqinë e saj pushtuese
ushtarake ndaj Evropës. Duke e mbrojtur Evropën nga pushtimi ushtarak osman,
Skënderbeu ka mbrojtur qytetërimin evropian perëndimor.

Ndaj këtij argumenti janë bërë vërejtje të shumta dhe janë
paraqitur argumente lternative:
së pari, a nuk kishte rrugë të tjera Perandoria Osmane për pushtimin e Evropës, por vetëm nga Shqipëria e Mesme (e sotme) dhe nga Durrësi ?
Në periudhën e Skënderbeut, Perandoria Osmane shtrihej në gjithë Bosnjen e Serbinë deri afër Beogradit (që mbahej nga hungarezët) prej nga mund të depërtonte në Evropë nëpër
luginën e Danubit dhe po ashtu, kishte mundësi të kalojë Adriatikun
në vendkalimin më të ngushtë, Otranto, e nuk kishte pse të kalonte
patjetër nga Durrësi. Së dyti, pse nuk e pushtoi Evropën pas vdekjes
së Skënderbeut, kur nuk mbrohej më prej tij ? Pas vdekjes së
Skënderbeut fuqia pushtuese e Perandorisë Osmane nuk kishte rënë,
por përkundrazi përparoi deri afër Vjenës. Për më tepër, megjithëse
e futi në dorë bregdetin shqiptar, përparimin kah Evropës e ndoqi në
rrugë tokësore, bregut të Danubit deri afër Vjenës dhe nuk ndërmori
sulme kundër Italisë e papatit nga Durrësi. Së treti, a duhej të
mbrohej qytetërimi dhe kultura perëndimore e asaj kohe ?
Qyetërimi dhe kultura evropiane e asaj periudhe dhe shumë më pas, ishin ndër
të tjera, qytetërimi dhe kultura e kryqëzatave, inkuizicionit, djegies
së rreth 700 mijë plakave të pafajshme të akuzuara si shtriga, e
shfarosjes së hebrejve etj., etj.
Vetë evropianët kishin filluar dhe pak pas vdekjes së Skënderbeut i kishin shpallur luftë qytetërimit dhe kulturës së deriatëhershme evropiane, elementëve thelbësorë
të mesjetës të cilën e quanin periudhë të "vdekjes" dhe përpiqeshin
ta zëvendësonin me "rilindjen", periudhë dehumanizmi dhe përpiqeshin
ta zëvendësonin me humanizmin, periudhë të errësirës dhe flakjen e
saj e quajtën periudhë të ndriçimit (iluminizmit) . Mund të thuhet se
Skënderbeu mbrojti kushtet që evropianët vetë të fillojnë luftën
kundër kësaj kulture perëndimore, por ky interpretim nuk qëndron,
sepse lufta evropiane kundër kulturës evropiane mori vrull pikërisht
pas vdekjes së Skënderbeut. Nga kjo rastisje në kohë ndoshta nuk del
as se Skënderbeu ishte pengesë e vrullit të humanizmit, rilindjes
dhe iluminizmit evropian, por vetëm se Skënderbeu nuk kishte rol të
rëndësishëm as për mbrojtjen, as për ndryshimin e kulturës
evropiane.
Sidoqoftë, sipas vetë evropianëve, gjëja që duhej më së paku të
bëhej në atë ishte mbrojtja e kulturës së atëhershme evropiane,
perëndimore etj., etj.