[Psikologu]

SHTËPIA E KONGRESIT TË MANASTIRIT

Në këtë fushatë kundër mësimit të gjuhës shqipe u përdorën mjete financiare, u falën poste të ndryshme, si politike dhe ato fetare, u vunë në lëvizje elementë të korruptuar e proturq të tipit të Arif Hiqmetit nga Kumanova dhe Rexhep Voka nga Tetova, duke mbajtur “mitingje”, kundër alfabetit latin në Manastir, Tetovë, Shkup dhe qytete tjera.
Turqit e rinj arritën të organizojnë një “miting”, të udhëhequr nga turkofilë dhe bashkëpunëtorë të tyre të udhëhequr nga hoxhallarë fanatik. Mitingu duhej të mbahej në sheshin e “Lirisë” në Manastir, përpara kazermës ushtarake. Por ushtarët shqiptarë me armë në dorë, nuk lejuan që të mbahet ky miting pro turk. Organizatorët e mitingut më në fund vendosën që ta mbajnë tubimin në oborrin e xhamisë. Aty pasi folën disa hoxhallarë fanatik, pati edhe tentime që me forcë të shkatërrohet shtypshkronja e gazetës shqipe,”Bashkimi Kombëtarë”. Tollpën e njerëzve e ndali një oficer shqiptar, duke mbrojtur shtypshkronjën me ushtarët e vetë.
Por në këto çaste kritike patriotët shqiptarë u vetorganizuan në mbrojtjen e klubit shqiptar “Dituria”, dhe e ruanin me armë në dorë. Sipas konsullit rus mitingu i fundit shkaktoi zemërim shumë të madh te patriotët shqiptar dhe ka pasur mundësi “të vij deri te gjakderdhja” . Qëndrimi i Komitetit në Manastir “Bashkim dhe Përparim” i cili vepronte kundër interesave shqiptare dënohet ashpër nga forcat patriotike. Pra xhonturqit, pasi erdhën në pushtet me ndihmën e popullit dhe oficerëve shqiptarë në vitin 1908, menjëherë filluan të rekrutojnë në radhët e tyre shqiptarë analfabetë, duke i nxitur kundër vëllezërve të vetë, që përpiqen ditë e natë për arsimimin e popullit, për hapjen e shkollave shqipe me alfabet Latin.
Në anën tjetër xhonturqit me të madhe përgatiteshin për zgjedhje të reja parlamentare. Ata në Sanxhakun e Prizrenit ku bënte pjesë edhe Tetova me Gostivarin i filluan përgatitjet për zgjedhje më 13 gusht. Sanxhakut të Prizrenit në bazë të ligjit për zgjedhje i takonin dy deputet, në bazë të numrit të votuesve, pasi Sanxhaku i Prizrenit në atë kohë kishte 111.540 banorë meshkuj me të drejt vote. Por turqit rinj për të fituar një deputet të vetin, arritën të shtojnë numrin e votuesve për 15.000 vetë. Me këto falsifikime ata nga Sanxhaku i Prizrenit vërtetuan kandidaturën edhe për kandidatin e tretë.
Për këto zgjedhje ekzistonin dy lista kandidatësh: e para përbënte listën proturke të propozuar nga xhonturqit, ndërsa lista e dytë e propozuar nga vetë shqiptarët. Në listën e parë bënin pjesë:Sherif Efendiu nga Prizreni, Jovan Shatriqi serb nga Peja dhe Rexhep Efendiu nga Tetova, në të dytin të tre kandidatët e propozuar ishin nga qyteti i Prizrenit.
Nga të dy listat më shumë vota mori Sherif Efendiu 85, kurs Mehmet Efendiu dhe Jahja Doda nga 79 vota. Me rëndësi është të theksohet se votuesit e Tetovës dhe Gostivarit, pasi nuk kishin kandidat të partisë shqiptare nga Pollogu, nuk votuan as për Rxhep Efendi Tetovën, pasi ky si kandidat ishte i propozuar nga radhët Partisë “Bashkim dhe Përparim” të xhonturqve, për meritat që kishte nga Kuvendi i Ferizajt. Por kandidaturën e tij edhe pse ndihmuan me të madhe turqit e rinj. ( Tetovarët ditën ta dënojnë. V.Xh)