[Pause_Print_Scroll]

AZHIOTAZHI (EL MUDARABE)

Ç'është azhiotazhi.

Azhiotazhi (el mudarabe) është marrë nga udhëtimi nëpër tokë, që do të thotë udhëtim me qëllim tregtie.

Allahu i Lartësuar thotë:

"…Dhe të tjerë udhëtojnë nëpër tokë duke kërkuar begatitë e Allahut…"87


Në arabisht quhet Kirad (ndarje, shkëputje), sepse i zoti i pasurisë ndan një pjesë të pasurisë së tij për ta futur në tregti, si dhe një pjesë të fitimit me ortakun që bëri tregti me pasurinë e tij.

Me azhiotazhin këtu është për qëllim: "Marrëveshja ndërmjet dy palëve për të paguar njëra palë shumën që duhet për aktivitetin e caktuar palës tjetër, e cila do t'i punojë ato në atë aktivitet dhe fitimin do ta ndajnë sipas asaj që bien në një mendje që në fillim (njëra palë ka të hollat kurse tjetra përvojën dhe mundimin)"

87. Muzemil:2

Gjykimi për azhiotazhin.

Ibën Mundhir (Allahu qoftë i kënaqur me të!) thotë në librin tij "el Mexhmu'", f.124:

"Dijetarët janë bashkuar në mendimin se azhiotazhi me ar e argjend (të holla, para) është i lejuar. Janë bashkuar, gjithashtu, edhe në fjalën se punëtori ka të drejtë t'i vendosë kusht financuesit për të marrë një të tretën e fitimit, gjysmën e tij ose aq sa bien në një mendje që në fillim të marrëveshjes, me kusht që të jetë e ditur nga të dyja palët që në fillim."


Edhe shokët e të të Dërguarit (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) kanë punuar me azhiotazh.

Zejd ibën Eslem transmeton nga babai i tij se ka thënë: Abdullahi dhe Ubejdilahi, dy bijtë e Umer bin Hatabit (Allahu qoftë i kënaqur me të!), dolën me një ushtri për në Irak. Kur mbërritën, kaluan nga Ebu Musa el Eshari i cili ishte kryetar i Basras. Ai u uroi mirëseardhjen dhe pastaj u tha: “Nëse do të mund të bëja diçka për ju, do ta bëja. Ah, po, këtu kam prej pasurisë së Allahut (të hollat e zekatit të banorëve të Basras), të cilën desha t'ia dërgoj prijësit të besimtarëve. Unë po ua jap juve që të bleni prej mallit të Irakut dhe pastaj ta shisni në Medine. Pasi ta shisni mallin, jepini origjinën e të hollave prijësit të besimtarëve, ndërsa fitimin e keni ju të dy”. Ata thanë: “Do ta donim një gjë të tillë. Ashtu bëri dhe i shkroi Umer bin Hatabit (Allahu qoftë i kënaqur me të!) që të marrë të hollat (e zekatit) prej tyre. Pasi erdhën në Medine dhe fituan prej tregtisë, shkuan tek Umeri (Allahu qoftë i kënaqur me të!) për të paguar lekët e zekatit që u dha Ebu Musa.

-A i dha të gjithë ushtrisë kështu si juve? – pyeti Umeri.

-Jo.

-Domethënë ju dha meqë jeni bijtë e prijësit të besimtarëve! Dorëzojeni pasurinë e zekatit bashkë me fitimin!

Abdullahi nuk foli, kurse Ubejdilahi tha: “Nuk duhet ta bësh këtë, o prijësi i besimtarëve, sepse nëse kjo pasuri do të ishte pakësuar në tregti apo do të kishte humbur e gjitha, atëherë ne do ta kompensonim atë!

-Dorëzojeni! – tha Umeri.

Abdullahi përsëri heshti, kurse Ubejdilahi tha të njëjtën gjë.

Atëherë dikush prej të pranishmëve tek Umeri (Allahu qoftë i kënaqur me të!) tha:

-O prijësi i besimtarëve! Përse nuk e llogarit si azhiotazh?

-Si të tillë po e llogaris. Atëherë Umeri (Allahu qoftë i kënaqur me të!) mori origjinën e pasurisë (të hollat e zekatit) dhe gjysmën e të gjithë fitimit (për t'i vënë në arkën e pasurisë së muslimanëve) ndërsa Abdullahi me Ubejdilahin, dy bijtë e Umer bin Hatabit, morën gjysmën tjetër të fitimit."88



Besnikëria e punëtorit.

Azhiotazhi është i lejuar në çdo formë, qoftë i kufizuar (nga i pasuri, si p.sh. të thotë që bëj këtë lloj tregtie apo mos e ngarko mallin në anije etj.) apo i pakufizuar (si p.sh.: të thotë që bëj çdo lloj tregtie që do) dhe punëtori nuk kompenson asgjë vetëm në rast se e prish diçka me dashje apo duke bërë diçka që ia ka ndaluar i zoti i pasurisë.

Ibën Mundhiri thotë: “Dijetarët janë bashkuar në mendimin se nëse i zoti i pasurisë e ndalon punëtorin të shesë mall pa lekë në dorë dhe ai shet, atëherë punëtori duhet ta kompesojë atë (nëse nuk ia kthejnë borxhin)”.



Hakim ibën Hizami (Allahu qoftë i kënaqur me të!), shok i të Dërguarit të Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) kur i jepte dikujt pasuri me qëllim azhiotazhi, i vendoste kusht që mos ta fuste atë para në mëlçi të njoma (ushqime që prishen), mos të kalonte me të detin dhe mos të kalonte nëpër barqet e luginave. Nëse bën ndonjë prej këtyre, atëherë do të kompesosh mallin tim."89