[ZARATUSTRA]

A star is born

Një shtrembërim sistematik të së vërtetës deri në shkallën e errësimit të plotë të saj mund të diagnostikojmë në shembullin e Nënë Terezës, po qe se veprën e saj jetësore do ta hulumtonim me paanësi të plotë dhe pa paragjykime. Historia mediale e shqiptares së përshpirtshme fillon me anglezin Malcolm Muggeridge – “pa të bota ndoshta as që do të kishte dëgjuar ndonjëherë për nënë Terezën”, shkroi pas vdekjes së tij Catholic Times me 12 tetor 1997. Muggeridge, një konservator fanatik, i cili liberalizmin sekular e quante si “më të madhen nga të gjitha fuqitë shkatërruese”, bënte pjesë në grupin e gazetarëve të sponsorizuar nga "Congress for Cultural Freedom". Ishte fjala për një organizatë të CIA-s, e cila donte të themelonte një antikulturë proamerikane për t’ia kundërvënë komunizmit. Krahas “së majtës jokomuniste” nisën të mbështeteshin financiarisht dhe mendësitë postmoderne si forma shprehëse shoqërisht irelevante (të parëndësishme) të së majtës liberale. (Një vepër standarde lidhur me këtë temë është ajo me titull “Kush i paguan llogaritë… CIA dhe kultura gjatë Luftës së Ftohtë” me autor Frances Stonor Saunders.)
Aktiviteti i Muggeridge-it në projektin Tereza filloi me 1968, me një intervistë në BBC. Atëbotë, murgesha e lindur në Shqipëri, Tereza, drejtonte akoma në mënyrë modeste shtëpinë e saj të vdekësve në Kalkuta – kurrsesi s’bëhej fjalë për një projekt novator, institucione të ngjashme ekzistonin në Kalkuta shumë vjet përpara se të lindte Tereza. I gjithë operacioni, si nga përmasat e tij, ashtu dhe nga furnizimi me medikamente, dukej minimal. Furnizoheshin me ushqime fëmijë bonjakë, ndërsa frymëdhënësve u sigurohej një çati mbi kokë. E tëra realizohej sipas një stili klasik të krishterë – motrat nuk merrnin ndonjë arsim mjekësor për t’u përmendur, ndërkaq, para se të vdisnin, jetëndërruesit kungoheshin në fshehtësi. Në krahasim me ta zëmë, Misionin hindian Ramakrishna, i cili vë në dispozicion të klientëve dhe shkolla e biblioteka, ose dhe me misionin amerikan “Assembly of God”, i cili shpërndan për çdo ditë 18.000 shujta, urdhri i Terezës edhe sot e kësaj dite mbetet një pikë ujë mbi shkëmbin e nxehur.
Për fundamentalistin Muggeridge, ndërkaq, Nënë Tereza ishte pikërisht figura që duhej, për të përhapur ideologjinë e tij anekënd globit. Për këtë qëllim ai gjeti mbështetës para së gjithash në SHBA. Në vitin 1969 Muggeridge, së bashku me regjisorin Peter Schafer, prodhoi dokumentarin "Something Beautiful for God", (Një gjë e bukur për zotin) të përcjellë nga një libër bestseller me të njëjtin titull. Filmi u shpall legjendar, sipas një pohimi të Muggeridge, sepse gjatë xhirimit të tij në shtëpinë e Terezës qenkësh konstatuar një „mrekulli fotografike“ – njëfarë drite e vakët midis errësirës së dhomës qe dukur teknikisht e pashpjegueshme. Shumë vjet më vonë, në vitin 1994, kameramani Ken Macmillian sqaroi se atëbotë kishte provuar për të parën herë një film të ri nga firma Kodak. „Kur pamë versionin final të filmit, doja të ngrija në qiell meritat e Kodakut, mirëpo Muggeridge ma ndaloi këtë… Po atë ditë nisa të marr gjithë ato telefonata lidhur me „mrekullinë në Kalkuta“.
Në SHBA e djathta religjioze ngrinte në qiell Nënë Terezën, e cila, nga ana e saj, nisi ta bënte të njohur refuzimin e tyre ndaj kontraceptivëve dhe abortit. Protestanë me shume ndikim, si Billy Graham, dhe katolikë si F. Buckley, Jr. krijuan shprehjen fluturake për „shënjtoren e gjallë“, e cila po i mblidhte nga rrugët e Kalkutas „më të varfrit e të varfërve“ (Një pohim që në fakt doli i rremë, mirëpo që nga vetë Tereza u përsërit shumë herë me mirënjohje).
Qysh më 1971 Muggeridge i profetizoi nënë Terezës Çmimin Nobel, ashtu siç u parashikua edhe shenjtërimi i saj shumë kohë para se të vdiste. Shndërrimi i Terezës nga një murgeshë në një figurë mediale ishte në rritje, tani ajo udhëtonte rreth botës në takime të ndryshme ndërkombëtare, si përfaqësuese e Papës, madje edhe midis qarqeve liberale. Çdo politikani që do të takonte, do t’i lutej për intervencion kundër abortit, kundër hapave anti-beby dhe kundër kondomëve. Pas dy nismave të dështuara asaj do t’i ndahej me 1979 çmimi Nobel, si rezultat i një fushate të paguar mirë, dhe ajo shfrytëzoi rastin të prezantonte me këtë rast për opinionin edhe platformën e saj politike:
Po, unë besoj se rrënuesi më i madh i paqes sot është aborti, sepse ai përfaqëson një luftë të drejtpërdrejtë, një vrasje të drejtpërdrejtë, një krim të drejtpërdrejtë nga vetë nëna (…). Aborti sot është e keqja më e madhe, armiku më i madh i paqes. Ne, që jemi tani këtu, kemi qenë të dëshiruar nga prindërit tanë. Ne s’do të ishim këtu në qoftë se prindërit tanë s’do të na kishin dashur.
Ne duam fëmijë dhe i dashurojmë ata. Mirëpo ç’po ndodh me miliona të tjerë. Shumë janë të brengosur për fëmijët, si psh. në Afrikë, ku vdesin me shumicë, qoftë nga uria, qoftë për shkaqe të tjera. Mirëpo miliona fëmijë vdisen qëllimisht, me vullnetin e nënave të tyre. Dhe në qoftë se një nënë mund të vrasë fëmijën e vet, çfarë do të na pengonte neve që të vetëvritemi apo që të vrasim njëri-tjetrin? Asgjë.
Fjalë të pazakonshme për një grua, detyra e vetëzgjedhur e së cilës presupozonte zbutjen e dhim-bjeve në këtë botë. Mirëpo në vitet që do të pasonin do të kristalizohej një tabllo tjetër për Tere-zën: “Një agjente e papës e cila nuk e refuzon dhimbjen njerëzore por e mbështet dhe e glorifik-on”. Gjersa Nënë Tereza avanconte si një Darling (e dashur) e së djathtës, dhe njëkohësisht, edhe liberalë si Klintoni dhe ledi Diana do t’i bënin temenara, edhe mediat u treguan të zellshme.