[ebu_idris]

Selam ajlekum ve rahmetullah
po me vjene shum mir qe e kini pru kit teme ne Forum ,
Bidati-definicioni, llojet dhe dispozita


Bidati në kuptimin gjuhësor (etimologjik) dmth. është marrur nga fjala: risi, pra diçka e shpikur pa shembull të mëparshëm, si psh, fjala e Allahut: (Ai është shpikësi i qiejve dhe i tokës-pa kurrfar shembulli të më parshëm-). El-Bekare: -117. Gjithashtu fjala e Allahut: (Thuaj: Unë nuk jamë risimtar prej të dërguarve). El-Ahkaf: 9. Pra nuk jam pejgamberi i parë e as shpikës i kësaj rruge mirëpo kam pasur shembuj para meje.

E nëse thua: Fulani ka shpikur risi, pra kuptohet; Fulani ka bërë një vepër pa shembull të mëparshëm.

Bidati ndahet në dy pjesë kryesore:

1-Bidat apo risi në zakone, sikurse zbulimet e reja shkencore etj. e kjo gjë është e lejuar sepse origjina e dispozitave në zakone është e lejuar derisa të vijë argumenti nga feja për ndalimin e tij (e nëse nuk ka argument për ndalimin e tij atëherë pra është i lejuar).

2-Bidati në fe, e ky lloj i bidatit është i ndaluar-haram, sepse origjina e dispozitave fetare është: mosveprimi derisa të vie argumenti për lejimin e tij ( e nëse nuk ka argument për lejimin e tij atëher është i ndaluar). Thotë Pejgamberi sal-Allahu alejhi ve selem: (Kush shpik në fenë tonë atë që nuk është prej saj, ajo është e refuzuar)1 , kurse në një transmetim tjetër thotë: (Kush punon një punë që nuk e kemi punuar ne, ajo është e refuzuar). 2
Llojet e bidateve në fe:

Bidati në fe ndahet gjithashtu në dy lloje:

Lloji i parë: Bidati në fjalë dhe besim në zemër, sikurse fjalët dhe besimi i Xhehmijëve3, Mu`tezilëve4, Rafidijëve1 dhe grupacioneve tjera, e të cilat janë të humbura në qështjet e besimit.

Lloji I dytë: Bidati në adhurime, pra; adhurimi i Allahut në mënyrë të cilën nuk na ka mësuar Ai e as Pejgamberi i Tij, e ky lloj i bidatit ndahet në disa nëngrupe:

A: Adhurim i shpikur nga fillimi i tij deri në fund, psh, shpikja e ndonjë lloji të namazi, agjërimi apo festa si mevludi etj.

B: Shtojcë e një pjese të adhurimit e ky adhurim në esenc është i lejuar si psh, shtimi i rekatit të pestë në farzin e namazit të drekës apo ikindisë etj.

C: Bidat në cilësinë apo mënyrën e kryerjes së këtij adhurimi si psh, bërja e dhikrit pas namazit (pra kjo gjë është e lejuar), mirpo nëse bëhet me zë dhe në mënyr të përbashkët (me xhemat) atëher ndalohet, ose mundimi i vetes në kryerjen e adhurimevedhe dalja nga kufinjët e normales.

D: Caktimi i ndonjë kohe apo vendi për adhurimtë cilin feja nuk e ka caktuar si psh, caktimi i ditës së pesëmbdhjet të muajit Shaban dhe agjërimi i saj apo falja namaz nafilekëtë nat. . Pra origjina e agjërimit dhe namazit janë të lejuara në përgjithësi por përcaktimi i kësaj për të cilën nuk ka argument është bidat.

Dispozitat e bidatit me llojet e tij:

اdo bidat në fe është i ndaluar dhe lajthitje nga rruga e drejtë, thotë Pejgamberi sal-Allahu alejhi ve selem: (Keni kujdes nga shpikjet në fe, sepse çdo shpikje –risi- është bidat e çdo bidat është humbje). 1 gjithashtu thotë Pejgamberi sal-Allahu alejhi ve selem: (Kush shpikë në fenë tonë atë që nuk është prej saj, ajo është e refuzuar)2, e në një transmetim tjetër thotë: (Kush punon një punë që nuk e kemi punuar ne, ajo është e refuzuar)3.

Pra këto hadithe argumentojnë se çdo shpikje në fe është bidat dhe çdo bidat është i ndaluar dhe i refuzuar, mirpo duhet ta dimë se kjo ndalesë apo ky haram është shkallë apo gradë, sipas llojit të bidatit, pra ka të rrezikshëm por ka edhe më të lehtë e prej tij ka kufër të qartë si psh, tavafi rreth varreve1, lutja e të vdekurve dhe kërkimi i të mirave apo ndihmës prej tyre, apo është mjet që të dërgon në shirk si psh; ndërtimi i xhamive mbi varreza, falja në varreza dhe lutja në to, apo është dyfytyrësi në besim si psh; bidatet e Havarixhëve2, Kaderijëve3 dhe Murxhive4 në fjalët e tyre të cilat janë në kundërshtim me argumentet e fesë tonë, apo është mëkat si psh; mosmartesa pa arsye, agjërimi në këmbë duke qëndruar në diellë etj. 1

Vërejtje :

Ata që e ndajnë bidatin në bidat të mirë dhe të keq kan gabuar në ndarjen e tij dhe e kanë kundërshtuar Pejgamberin sal-Allahu alejhi ve selem i cili ka thënë: (اdo bidat është humbje), pra Pejgamberi thotë çdo bidat është humbje e këta persona thonë jo, nuk është ashtu mirpo ka edhe bidate të mira.

Thotë Hafidh iben Rexhebi në librin e tij të njohur ``Xhamiul ulumi vel hikem``: Fjala e Pejgamberit sal-Allahu alejhi ve selem: (اdo bidat është humbje) është prej fjalëve përmbledhëse të tij me të cilën e ka përmbledhur çdo gjë, dhe ka vendosur një rregull të madhë në fe, i cili është i përngjashëm me fjalën tjetër të tij sal-Allahu alejhi ve selem: (Kush punon në fenë tonë atë që nuk është prej saj, ajo është e refuzuar), pra çdokush që shpikë në fe diçka e nuk ka bazë, ajo është humbje, dhe feja jonë është larg tij, pa marrë prasysh a është kjo shpikje në qështjet e akides –besimit-, adhurimeve apo në fjalë. 1

E ata që thonë se ka bidat të mira nuk kanë argument përveq fjalës së Omerit radij-Allahu anhu i cili ka thënë në qështjen e teravisë: (Sa bidat i mire që është ky), gjithashtu këta persona thonë se në kohën e selefit –të parëve tanë të mirë-ndodhën shumë gjëra që nuk kishin ndodhur më parë e ata nuk i kundërshtuan si psh; mbledhja e Kur`anit në një libër, shkrimi i haditheve etj. mirpo këta persona duhet ta dinë se këto vepra, pra qoftë fjala e Omerit apo të tjerat kishin bazë në fe e nuk u bënë për herë të parë.

Sa i përket fjalës së Omerit radij-Allahu anhu ``Sa bidat i mire që është ky``, ai pati për qëllim kuptimin e tij gjuhësor, e jo fetar, pra vepra e tij kishte bazë në fe, sepse Pejgamberi e kishte falur këtë namaz me shokët e tij disa ditë, e pastaj më nuk doli në xhami për këtë namaz, e kur u pyet se ku qëndron shkaku në mosdaljen e tij në xhami për këtë namaz tha se kam frikë mos po u obligohet e nuk mund ta kryeni, e pastaj filluan shokët e tij të fallen në xhami grupe të voglasa ishte Pejgamberi gjallë, e pas vdekjes së tij, Omeri radijAllahu anhu i bashkoi besimtarët që të fallen pas një imami të caktuarashtu siq faleshin në fillim pas Pejgamberit sal-Allahu alejhi ve selem, pra puna e Omerit nuk konsiderohet bidat, e sa i përket fjalës së tij ajo ka qëllim kuptimin gjuhësor. Edhe mbledhja e Kur`anit në një libër ka bazë në fe sepse Pejgamberi sal-Allahu alejhi ve selem i urdhëronte shokët e vet me shkrimin e Kur`anit, mirpo ishte i shkruar nëpër vende të ndryshme, e sahabët e mblodhën në një vend që të ruhej më mirë. Kurse sa i përket qështjes së mbledhjes dhe shkrimit të hadithitkjo vepër ka gjithashtu bazë në fenë tonë, sepse Pejgamberi sal-Allahu alejhi ve selem sa ishte gjallë urdhëronte të shkruhej hadithi i tij për disa shokë që kërkonin tu shkruhej ndonjë qështje fetare e kishin frikë nga harresa e të ngjashme, edhepse në mënyrë të përgjithshme i pat ndaluar nga shkrimi i hadithit por shkaku i ndalesës ishte se frikësohej sal-Allahu alejhi ve selem nga përzierja mes Kur`anit dhe hadithit, e për këtë arsye urdhëroi t ëshkruhej vetëm Kur`ani, e pas vdekjes së tij ky problem më nuk ekzistonte sepse Kur`ani u plotësua dhe u shkrua sa ishte gjallë Pejgamberi e disa sahab e mësuan përmendësh para vdekjes së tij e disa të tjerë më vonë. Kështuqë pasi u zgjidh problemi i Kur`anit sahabët filluan ta shkruanin hadithin me qëllim që mos të zhdukej, Allahu I shpërbleftë për këtë punë, sepse ata u bënë shkaktarë që të ruhej libri i Allahut dhe suneti i Pejgamberit sal-Allahu alejhi ve selem nga çdo ndryshim dhe zhdukje.

Shejh Salih el-Fevzan