[Dilaver]

Përveç të drejtës historike të rehabilitimit qëe ka emri i kryehershëm, rikthimi institucional i emrit Dardania për Kosovën e ka edhe mbështetjen filologjike, etimologjike. Kjo sepse edhe sqarimi më i besueshëm deri tani i emrit Dardania, që nuk është kontestuar kurrë ndonjëherë madje as edhe nga pala kundërshtare e prejardhjes dardane, ilire të kosovarve, është, sikundër dihet, tek fjala e shqipes dardhë,-a përkatësisht ai sipas të cilit emri Dardania e ka kuptimin „Vend i Dardhave”.

Edhe këtë emër pushtuesit romakë e gjetën në vend, e përdorën dhe ua lanë përsëri vendësve në trashëgim. Fundja, emri Dardania është përdorur edhe në vetë shkrimet kishëtare serbe. (sh. më lart).
--------------------------------------------------------------------------------
[1] sipas Rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika V, JAZU, Zagreb 1898 - 1903, fq. 367.
[2] khs. Selami Pulaha, Popullsia ..., fq. 704.
[3] khs. Muhamet Tërnava, Popullsia e Kosovës gjatë shekujve 14 - 16, Prishtinë, 1995, fq. 78.
[4] Prof. Dr. Iljaz Rexha, Disa vendbanime mesjetare të Kosovës ..., fq. 63.
[5] khs. Oblast Brankovića, ..., fq. 295, 296.
[6] Khs. M. Dinić, Iz Dubrovačkog Arhiva I, fq. 28, 29.
[7] khs. I. Rexha, Regjistrimi …, fq. 82.
[8] Prof. Dr. Iljaz Rexha, Disa vendbanime mesjetare të Kosovës ..., fq. 38.
[9] khs. Mih. Dinić, Za istioriju rudarstva u srednjovekovnoj Srbiji i Bosni, I, Beograd, 1955, fq. 7.
[10] Shkrimi i tij është botuar vëllim më vete me titullin Martino Segano di Novo Berdo vescovo di Dulcigno. Un umanista serbodalmata del tardo Quattrocento. Vita e opere; Roma 1981 nën përkujdesjen e botuesit A. Pertusi.
[11] Cituar sipas N.N. Kosovo und Metochien im Mittelater, në librin Kosovo und Metochien in der serbischen Geschichte, Lausanne, 1989, (Grup autorësh: Radovan Samardžić, Sima M. Ćirković, Olga Zirojević, Radmila Tričković, Dušan T. Bataković, Veselin Đuretić, Kosta Čavoški, Atanasije Jevtić) fq. 23.
[12] Poaty, fq. 25.
[13] sipas Rjecnik hrvatskoga ili srpskoga jezika V, JAZU, Zagreb 1898 – 1903, fq. 367. Këtu thuhet edhe se „gjurmë të emrit Kosovica nuk ka as tek autorët e vjetër e as tek ata bashkëkohorë.”.
[14] khs. Oblast Brankovića ..., fq. 169 -171.
* Fjala mĕsto e ka në serbishten mesjetare ndonjëherë edhe kuptimin e „treg, shesh” përkatësisht qytezë, pjesë jashtë mureve të qytetit „varosh”.
[15] sh. punimin e tij Život Stefana Lazarevića, në Glasnik Srpskog Učenog Društva XLII, 1875, fq. 261, 281.
[16] sh. Turski dokumenti za istorijata na makedonskiot narod …, fq. 251, 559, referenca 32.
[17] F. Miklosich, Monumenta serbica ..., fq. 4.
[18] Poai, poaty, fq. 4.
[19] khs.: Relja Novaković: O granicama Srbije i srpske države u X veku, Zbornik folozofskog fakulteta 11/ Beograd, fq. 155: „ ... plagaam usque ad Lapiam et lab, quam Rassam vocavit”
[20] khs. tekstin origjinal të priftit të Duklës: „Surbiam (lexo Serbiam) autem, quae et Transmonana dicitur, in duas divisit provincias: unam a magno flumine Drina contra occidenem plagam usque ad montem Pini, quam et Bosnam vocavit, alteram vero ab eodem flumine Drina contra orientalem plagiam usque ad Lapiam et [ad paludem Labeatidem], quam Rassam vocavit” dhe përkthimin shqip mbi bazën e përkthimit kroat „Serbinë, nga ana tjetër, e cila quhet edhe Zagorje, e ndanë në dy regjione: njërin nga lumi madh i Drinës në drejtim të perëndimit e deri tek mali Pina (Borove), të cilin e quan edhe Bosne, ndërsa tjetrin po nga lumi i Drinës në drejtim të lindjes e deri tek Lapia (Laba) dhe Liqeni i Labias (Liqeni i Shkodrës), të cilin e quan Rashka.” sipas V. Mošin, Ljetopis popa Dukljanina, Zagreb, 1950, fq. 55.
[21] khs. F. Miklosich, Monumenta serbica ..., fq. 4; khs. edhe Pamatky drevniho pisemnctivi jihoslovanov, Dil predechazi serbal i vydal Pavel Josef Šafarik, v Praze, 1873, fq. 3.
* i shënuar ndonjëherë edhe si Fosno.
[22] Çështje më vete mbetet ajo nëse me të vërtetë ekzistonte ndonjë qytet i quajtur Hosnon aqë sa edhe, sikur të ekzistonte, cili qytet parabizantin do të mund të jetë quajtur kështu dhe çfarë i lidh etimologjikisht emrin e supozuar Hosnon me emrin e përdorur Hvosno nga serbët. Në këtë mes do të duhej dëshmuar nëse, sikundër thotë I. Jastrebov:[ Podaci za istoriju crkve u Staroj Srbiji, Glasnik Srpskog Učenog Drustva XLII, Beograd 1875, fq. 362, referenca 1] mund të pranohet mendimi se „në ipeshkëvinë (autori e përdor fjalën dioklitija) e Hvosnos, sikundër thotë hartuesi i jetëskrimit të Pjetrit të Korishës: Ipeshkëvisë së Hvosnos i takonin në kohë të lashta të gjitha viset ku sot ndodhet manastiri i Deviçit, të cilat u takojnë bajraqeve të Ostrozubit e të Drenicës. A mos ka ndodhur kështu sepse të gjitha këto vende janë të mbuluara me dru lisi? sepse në çekishten, siç më duket, Hvosna don të thotë Dubovika” SG.: „Lisnajë”
[23] sh. I. Jastrebov, Stara Serbija i Arbanija,…, fq. 71.
[24] khs. Ljub. Stojanović, Stari srpski rodoslovi i ljetopisi, Beograd 1883 fq. 57: „prijetь kralĕvьstvo (ose: vьkrali se) Stefanь peti,, Ourošь vьtorьї Milutinь kralь banьskыe. Prenese stolĕ vь Dardaniju podь Šarь planinou zovimi Prizrĕnь ... ” dhe versionin e redaktuar po nga Lj. Stojanović në Stari srpski rodoslovi i ljetopisi, në Zbornik za istoriju, jezik i književnost srpskog naroda, vëll. XVI, SKA, Sremski Karlovci 1927, fq. 195: „Malo bьistь, priimi kralĕvstvo; Milutinь, Stefanь Urošь vtori. Prenese stolĕ u Dardaniju podь Šarь'planinou, zovomi Prizrenь, i carstvova 48 letь”
[25] khs. Lj. Stojanović në Stari srpski rodoslovi i ljetopisi, në Zornik za istoriju, jezik i književnost srpskog naroda, vëll. XVI, SKA, Sremski Karlovci 1927, fq. 194: «posležde i hramь vaznesenie gospodne vtori arhiepiskopiju, prenese stolicu u Dardanske predele va ždrelo hvostanskoe Pećь».
[26] Sipas Luan Malltezi: Mbi pjesëmarrjen e shqiptarëve të Kosovës në betejën e vitit 1389 dhe përkatësinë etnike shqiptare të Milosh Kopiliqit, në Beteja e Kosovës 1389 (Përmbledhje studimesh), Tiranë, 2005, fq. 87.
[27] Sh. Luan Malltezi , Mbi jesëmarrjen ..., fq. 88.
[28] Sipas Kristo Frashëri: Kush është Musa Arbanasi? në Beteja e Kosovës 1389 (Përmbledhje studimesh), Tiranë, 2005, fq.148.
[29] sh. Kush është Musa Arbanasi ? ..., fq. 118.
* të botuar nga S. Ljubičić. K. Frashëri nuk jep shënime për vendin e për vitin e botimit të këtij njoftimi.
[30] Në vëllimin 1: Prishtina, Kastrioti dhe Fushë-Kosova, Prishtinë, 2003, fq. 177 të projektit të tij madhor, deri tani, në trembëdhjetë vëllime në të cilin ka aqë shumë pasaktësi në bartjen, përkatësisht citimin e burimeve të shfrytëzuara nga ai, sa që lexuesit të etshëm për dije të pranueshme ia diktojnë një rezervë të madhe, për të mos thënë se shumë nga të dhënat e sjellura prej burimesh të ndryshme nga autori i këtij projekti do të duhej t’i verifikonte vetë edhe një herë. Ky na e sjell psh. emrin, të shkruar gabimisht, si Campi Dardanci (sic !)
[31] Čed. Mijatović, Studije za istoriju srpske trgovine ..., fq. 197.
[32] Robert Payne, Die Kreuzzüge, Zweihundert Jahre Kampf um das Heilige Grab, Patmos Verlag, GmbH & Co. KG; Albatros Verlag, Düsseldorf, 2001, fq. 227.
[33] K. Jireček, Trgovački drumovi i rudnici Srbije i Bosne u srednjem veku, Zbornik Konstantina Jirečeka I; Belgrad 1957, fq. 71, referenca 89
[34] khs. Südost - Forschungen, Bd. XXII, München, 1973, fq. 317, 322.
[35] khs. Relacione mbi gjendjen e Shqipërisë Veriore e të Mesme gjatë shekujve XVII - XVIII, Tiranë, 1963.
[36] sipas Jastrebov: Stara Serbija i Arbanija, Beograd, 1904, fq. 71.
[37] khs. Stojan Novaković: Ohridska arhiepiskopija u početku XI veka, Hrisovulje cara Vasilija II od 1019 i 1020 god. , Zasebice štampano iz Glasnika LXXVI SKA, Beograd 1908. fq. 46.
* në origjinal: «u srpskoj zemlji».
** në origjinal:: „u zahumskoj zemlji”. Ky regjion ka të bëjë me Hercegovinën e sotme.
[38] khs. Ljub. Stojanović, Stari srpski rodoslovi i ljetopisi, Beograd 1883, fq. 18.
[39] Poaty, fq. 24.


http://www.trepca.net/2006/04/060404...ardania_sg.htm