[Zero Cool]

Vendi ballkanik, Shqipëria, ka qindra e mijë bunkerë të erës komunistet të cilët janë jashtë përdorimit dhe tani po kalon një lulëzim të industrisë së turizmit. Një projekt i përbashkët shqiptaro-gjerman po i bashkon në një këto dy gjëra, duke i kthyer bunkerët në vend për të fjetur.
Në vendin bregdetar të Tales, që ndodhet 50 km nga Tirana, 10 studentë nga Shqipëria dhe 10 nga Gjermania po punojnë për këtë projekt. Ata po kthejnë bunkerët në bujtina, ku një bunker do të ketë hapësirë për tetë persona.
Turistët do të kenë mundësi të hedhin vështrimin përtej përmes të çarës, që në fakt ishte projektuar të shërbente për nxjerrjen e armëve. Ndoshta kjo do të bëjë që njerëzit të kursejnë ndonjë mendim për diktatorin që i ka ndërtuar dhe që e ktheu Shqipërinë në një nga vendet më të izoluara.
Ish vendi komunist gjatë drejtimit të Enver Hoxhës kishte rreth 750 mijë bunkerë të cilët u ndërtuan në vitet 1970 dhe 1980. Hoxha i trembej një pushtimi nga jashtë dhe ndërtojë struktura prej betoni ku njerëzit mund të strehoheshin në rast emergjence si edhe për të sulmuar armikun e mundshëm. Bunkerët reflektojnë paranojë të pakrahasueshme të diktatorit.
Iva Shtrepi kërkon të ndryshojë qëllimin e tyre i kthyer në bujtina. Teza e saj për diplomim në një universitet gjerman titullohet “Bunkerkunft”, një lojë me fjalën bunker dhe “unterkunft” që në gjermanisht do të thotë akomodim. Plani fillestar është për të ndryshuar një bunker të vetëm por kjo mund të ndryshojë shumë shpejt.

Të ndërtuar në peizazh

Markus Pretnar, profesor i Shtrepit për shkencat e aplikuara në Universitetin e Majnzit, i ka pëlqyer shumë kjo ide dhe po e kthen teorinë në praktikë. Studentet e seminareve të tij morën këtë temë, hartuan projektin dhe lidhën kontaktet e para në Shqipëri.
“Teza është kthyer në një plan kërkimor”, thotë Pretnar, profesor për dizajnim të brendshëm. Ai e sheh të tronditur Shqipërinë nga fluksi aktual i turistëve. “Ju mund t’i hidhni një shikim vetëm ndërtesave në bregdetin e Adriatikut, kjo ndodh edhe në Malin e Zi, për të kuptuar se është ndërtuar aq shumë në pak kohë”.
Nga projekti shqiptaro-gjerman së pari përfitojnë banorët e zonës. Bunkeri që studentët po transformojnë në një vend për të fjetur është vetëm një prototip dhe do të ketë parket druri, dyshekë, dush dhe aneks kuzhine.
Nëse kjo do të pëlqehet, atëherë edhe shumë bunkerë të tjerë mund të konvertohet për të akomoduar turistë. “Ata (bunkerët) ndodhet në të gjithë vendin”, shpjegon Pretnar, “në alpet shqiptare, në vende të fshehura, në qytete dhe fshatra”.
Zyrtarisht bunkerët i përkasin Ministrisë së Mbrojtjes, por individëve të cilëve u përket prona ku ndodhen u është garantuar përdorimi i tyre.
Ky grup që po punon për konvertimin e bunkerëve mendojnë ta shtrijnë projektin nëse plotësohen dy kushte. Ato janë: arritja t’i atribuohet universitetit të Majnzit dhe Tiranës për idenë e tyre origjinale dhe të gjithë bunkerët e kthyer në bujtina duhet të jenë nën menaxhim lokal. Ata gjithashtu parashikojnë që qëndrimi në “Bed & Bunker” të kushtojë më pak se 8 euro për person për një natë.

Kushte perfekte për turistët ‘udhëtarë’

Ekonomia e Shqipërisë nuk e mori veten menjëherë pas rrëzimit të regjimit komunist në vitet 1990 dhe popullsia vuajti shumë edhe si rezultati i Luftës së Kosovës në fund të viteve 1990. Së fundmi Ballkani është kthyer në një destinacion të pëlqyer turistik nga njerëz nga e gjitha bota, të cilët kërkojnë të zbulojnë rajonin si destinacion për të udhëtuar. Shqipëria është veçanërisht e kërkuar për udhëtarë të vetëm.
“Ne duam të shohim Tiranën dhe të shkojmë në male dhe bregdet”, thotë Artur Schock, një 26-vjeçar që punon si postier me biçikletë në Berlin. Ai po përgatit çantën e shpinës që brenda pak ditëve të niset për të udhëtuar nëpër Ballkan bashkë me dy miq të tij.
Ata do të jenë të ftuarit e parë të cilët do të akomodohen në bunkerin bujtinë. “Gati ndodhet në plazh”, shpjegon ai. Është e sigurt që është më mirë të flesh natën sesa të qëndrosh në çadër.