[Preshevar]

Si Bashkëshorte:

All-llahu i Lartësuar ka krijuar gjithçka në çifte, së këndejmi, mashkulli bashkë me femrën formojnë një çift. Kur`ani Famëlartë thotë: “All-llahu krijoi për ju bashkëshorte nga vetë lloji juaj, e prej bashkëshorteve tuaja - fëmijë e nipa dhe ju furnizoi me (ushqime) të mira. A besojnë ata të pavërtetën, e të mirat e All-llahut i mohojnë?” (Kur`an, 16: 72). Zoti i Madhërishëm ka krijuar dashuri dhe dhembshuri ndaj këtyre dyve dhe Kur`ani Famëlartë gruan e quan si begatuese, ngase burrat begatohen me pasradhës përmes grave të tyre. Në një vend tjetër, Kur`ani Famëlartë e shpreh lidhshmërinë e ngushtë mes burrit dhe gruas duke i quajtur ata si prehje të njëri-tjetrit. Ai thotë: “Natën e agjërimit u është lejuar afrimi te gratë tuaja, ato janë prehje për ju dhe ju jeni prehje për to!...” (Kur`an, 2: 187).

Prandaj, Kur`ani Famëlartë i urdhëron besimtarët për t’iu bërë mirë grave dhe për t’i trajtuar këndshëm. Urdhëri relevant për këtë çështje është: “...Çoni jetë të mirë me to! Nëse i urreni ato, bëni durim se ndodh që All-llahu të japë shumë të mira në një send që ju e urreni!” (Kur`an, 4: 19). Muslimi (All-llahu qoftë i kënaqur prej tij!) transmeton se Pejgamberi alejhi selam ka thënë: “Asnjë besimtar mos ta urrejë ndonjë besimtare! Nëse ai e urren ndonjë tipar të karakterit të saj, ai mund të jetë i kënaqur me ndonjë tipar tjetër që është në karakterin e saj!”. Në një hadith tjetër që e transmeton ebu Hurejra (All-llahu qoftë i kënaqur prej tij!) rrëfen se Pejgamberi alejhi selam ka thënë: “Besimtari më i përsosur është ai që ka sjellje më të mirë dhe më i miri prej jush është ai që është më i mirë ndaj gruas/grave së/të vet/a!”. Një grua e virtytshme është bekim dhe dhuratë e madhe që All-llahu i Lartësuar ia jep dikujt. Për ta argumentuar këtë, do ta sjellim një hadith të Pejgamberit alejhi selam që e transmeton ibën Maxhe (All-llahu qoftë i kënaqur prej tij!) në lidhje me këtë: “Pas frikës ndaj All-llahut të Lartësuar, besimtari nuk mund të ketë gjë më të mirë sesa një grua të virtytshme! Nëse ai e urdhëron për diçka, ajo i bindet; nëse e shikon, ajo i jep buzëqeshje; nëse i thotë diç, ajo e kryen atë dhe nëse ai nuk është prezent, ajo e ruan nderin e vet dhe pasurinë e tij!”.

Gruaja gëzon shumë të drejta në Islam. Të drejtat e saj si bashkëshorte në lidhje me martesën, prikën, shkurorëzimin, trashëgiminë, mirëmbajtjen ejt., janë garantuar nga Islami. Këto të drejta shkurtimisht i kemi shtjelluar në vargjet e mëposhtme:
1. Martesa, sipas Ligjit islam, është marrëveshje mes burrit dhe gruas dhe se kjo e fundit është e barabartë me partnerin e saj. Gjithashtu, sipas tij (Ligjit islam), asnjë martesë nuk quhet valide nëse bëhet pa vullnetin dhe pëlqimin e nusës. Ajo ka të drejtë të disponojë me mjetet që janë miratuar në atë marrëveshje, ndërsa burri i saj legalisht është i obliguar që t’i rrespektojë dhe t’i përmbushë kushtet e përcaktuara.

2. Gruaja në mënyrë absolute e gëzon të drejtën e marrjes së mehrit (prikës) nga burri i vet. Mehri mund të jetë në të holla në dorë ose në të mira tjera materiale. Më tej, nuk është bërë me dije në Kur`an e as në Sunnet se sasia e mehrit duhet të jetë kaq apo aq, që do të thotë se ai mund të përcaktohet lirshëm. Përfundimisht, ai është pjesë e nevojshme e kontratës martesore dhe është detyrë e domosdoshme për burrin që ta japë atë shumë kundrejt gruas së vet.

3. Gruaja ka disa mjete ligjore mbrojtëse në rast se burri i saj paarsyeshëm e shfrytëzon fuqinë e tij për të shkaktuar divorc. Në situata të pashmangshme, asaj i është dhënë e drejta për t’u shkurorëzuar nëpërmjet gjyqit. Një prej llojeve të shkurorëzimit është edhe ai “Hula”, në të cilin ajo ia dorëzon burrit të vet një pjesë të mehrit apo, në disa raste, të tërin. Për më tepër, vetë ajo mund ta ushtrojë fuqinë për t’u shkurorëzuar nëse e njëjta i është asaj në kontratën e martesës.

4. Gruaja është një prej trashëgimtarëve legalë të pasurisë së burrit në rast se ky i fundit vdes para saj. Asaj, pra, gjithashtu i është dhënë e drejta për ta trashëguar pronën e lënë nga burri i saj. Kur`ani Famëlartë thotë: “...Atyre (grave) u takon një e katërta nga ajo që lini ju, nëse nuk keni fëmijë, por nëse keni fëmijë, atyre u takon një e teta!...” (Kur`an, 4: 12).

5. Krahas dashurisë dhe trajtimit të mirë, gruas i është dhënë e drejta edhe për t’u mirëmbajtur nga burri saj në çështjen e ushqimit, veshmbathjes dhe vendbanimit. Hadithet vijuese i theksojnë të drejtat që i kanë gratë në lidhje me ushqimin, veshmbathjen dhe trajtimin e butë ndaj saj:

1) Hakim ibën Muavije (All-llahu qoftë i kënaqur prej tij!) përcjell prej babait të vet: Unë pyeta: “O i Dërguari i All-llahut! Çfarë të drejta kanë gratë tona ndaj nesh? Pejgamberi alejhi selam ia ktheu: “Duhet që ta ushqesh kur ti të ushqehesh; të sigurosh veshmbathje për të pasi të kesh siguruar për veti dhe mos ta godasësh, mos ta ofendosh e mos ta braktisësh (mos të dalësh nga shtëpia)!” [Transmeton Ahmedi, ebu Davudi dhe ibën Maxhe].
2) Xhabir ibën Abdullahu (All-llahu qoftë i kënaqur prej tij!) se Pejgamberi alejhi selam ka thënë: “Frikësojuni All-llahut në lidhje me gratë! Me të vërtetë ju jeni martuar me to nën Kujdesin e All-llahut dhe ju janë ligjësuar pjesët e tyre të turpshme me Fjalën e Tij! E drejta juaj mbi to është që ato nuk duhet ta gostisin askënd pa lejen dhe pëlqimin tuaj. Nëse e bëjnë këtë, rrihni pa u shkaktuar lëndim. E drejta e tyre mbi ju është që t’u siguroni ushqim dhe veshmbathje në pajtim me nevojat!” [Transmeton Buhariu dhe Muslimi].

3) Në fjalimin e fundit që Pejgamberi alejhi selam e mbajti në Arafat në haxhin lamtumirës në vitin e dhjetë hixhrij, mes tjerash, tha: “O njerëz! Vërtet ekzistojnë të drejta në favor të grave tuaja të cilat janë të detyrueshme për juve dhe ekzistojnë të tjera në favor tuajin e që janë të detyrueshme për to. Sa i përket asaj se cilat janë të drejtat tuaja mbi to, konsiderohen si vijon: Ato nuk duhet të lejojnë që shtrati juaj të shtypet nga ndokush tjetër pos nga ju; nuk duhet të lejojnë të hyjë ndokush në shtëpinë tuaj pa lejen dhe pëlqimin tuaj dhe nuk duhet të bëjnë turpësi! Nëse i bëjnë këto, atëherë keni leje prej All-llahut që t’i qortoni, t’i largoni prej shtratit dhe t’i goditni pa u shkaktuar lëndim serioz. E nëse i përmbahen këtyre rregullave, atëherë është detyrë juaja që t’u siguroni ushqim dhe rrobe ashtu si duhet. Më tej, ju urdhëroj që t’i trajtoni ato mirë, sepse ato janë shtyllat e shtëpisë suaj, duke mos poseduar asgjë përveç vetvetes, ndërsa ju, shikuar nga ana juaj, i merrni ato si dhuratë nga i Lartësuari dhe kënaquni me to në Emër të Tij! Kini dro All-llahun në lidhje me gratë tuaja dhe trajtoni me butësi! Vallë, a jua komunikova atë që u porosita?”, ndërsa 100.000 haxhinjtë e pranishëm thanë “PO” me tërë fuqinë e zërit të tyre, e Pejgamberi alejhi selam kur i dëgjoi ata, tha: “O Zot, dëshmo për këtë!” [Ibën Hishami citon nga Dr. Hamidullahu].