[hasanmehmeti]

Shpjegim i sures el-Kadr
Tefsir Ibn kethir


Në emër të Allahut, Mëshiruesit, Mëshirëbërësit



1. Vërtet, Ne e zbritëm atë në natën e el-Kadr
2. Dhe ç'të mësoi ty se ç'është el-Kadr?
3. Nata e el-Kadr është më e mirë se një mijë muaj
4. Në të zbresin engjëjt dhe Shpirti me lejen e Zotit me të gjitha Vendimet
5. Paqe!, deri në shfaqjen e agimit

Allahu, më i larti, na informon se Ai ka zbritur Kur'anin në natën e el-Kadr, dhe kjo është një natë e bekuar të cilës i referohet në fjalët e Tij, të Gjithpushtetshmit:"Vërtet, Ne e zbritëm atë në natën e el-Kadr". Nata e el-Kadr ndodh në muajin e Ramazanit, siç thotë Allahu:"Muaji Ramazan në të cilën është zbritur Kur'ani" [el-Bekare, 185]. Ibn Abas, mes tjerash, shpjegon se Kur'ani i plotë është zbritur nga el-Leuh el-Mahfudh [Pllaka e Ruajtur] në natën e el-Kadr deri në Bejt el-Izzeh [Shtëpinë e Lavdisë] në qiellin më të ulët, prej ku ai i është shpallur pjesë-pjesë pejgamberit [salallahu alejhi ue selam] sipas ngjarjeve që zunë vend gjatë jetës së tij për një periudhë kohore prej njëzet e tre vjetësh. Pastaj, me qëllim që ta qartësojë madhështinë e çështjes së el-Kadr, të cilën Ai e ka zgjedhur për ta zbritur Kur'anin fisnik, Allahu thotë:"Dhe ç'të mësoi ty se ç'është el-Kadr? Nata e el-Kadr është më e mirë se një mijë muaj". [dmth një mijë muaj gjatë të cilëve njeriu bart shpatën e tij në Rrugën e Allahut]. [Transmetuar nga Ibn Ebi Hatim]



Ibn Xherir rrëfen në autoritetin e Muxhahidit, se ka qenë një njeri nga beni Israilët i cili falej tërë natën e pastaj në mëngjes, ai luftonte armiqtë në Rrugë të Allahut gjatë ditës deri në mbrëmje, dhe ai e bëri këtë për një mijë muaj, kështu që Allahu shpalli suren:"Nata e el-Kadr është më e mirë se një mijë muaj". Domethënë, qëndrimi në namaz në atë natë, është më i mirë se veprat e atij njeriu. Sufjan eth-Theuri transmeton në autoritetin e Muxhahidit poashtu, se të qenit e natës së el-Kadr më e mirë se një mijë muaj do të thotë se veprat e mira që bëhen në të, agjërimi dhe namazi, janë më të mira se veprat e mira, namazet dhe agjërimet e një mijë muajve. [Transmetuar nga Ibn Xherir]



Ibn Ebi Hatim transmeton në autoritetin e Muxhahidit se kjo do të thotë: Nata e el-Kadr është më e mirë se një mijë muaj pa natën e el-Kadr. Kjo poashtu është thënë nga Katadeh ibn De'ameh dhe esh-Shafi'i dhe të tjerët, përfshirë edhe ibn Xheririn, dhe ky është komentimi i saktë dhe është sikur thënia e pejgamberit [salallahu alejhi ue selam]:"Të kalosh natën në Rrugë të Allahut është më mirë se një mijë netë që s'kalohen në adhurim". [Transmetuar nga Ahmed]



Njëlloj, është transmetuar se kushdo që shkon në namazin e xhumasë i veshur me kujdes dhe me qëllim të pastër, atij do t'i shkruhet shpërblimi i veprave të mira të një viti, sikur ai të kishte agjëruar në të dhe të kishte kaluar netët e këtij viti në adhurim dhe të tjera akte të adhurimit.



Është transmetuar nga Ebu Hurejre se ai ka thënë:"Kur erdhi muaji Ramazan, i dërguari i Allahut [salallahu alejhi ue selam] tha:'Ka ardhur muaji Ramazan. Një muaj i bekuar në të cilin Allahu e ka bërë agjërimin detyrim për ju. Në të hapen portat e parajsës dhe portat e Xhehenemit mbyllen dhe shejtanët lidhen me zinxhirë. Në të është një natë më e mirë se një mijë muaj, kushdo që e humb dobinë e saj, ai ka humbur diçka të pazvendësueshme". [Transmetuar nga Imam Ahmed. Kjo poashtu është transmetuar nga en-Nesa'i]



Është transmëtuar nga Ebu Hurejre, se i dërguari i Allahut [salallahu alejhi ue slam] ka thënë:"Kushdo që qëndron në namaz në natën e el-Kadr me besim dhe shpresë për një shpërbim te Allahu, atij do t'i falen të gjitha mëkatet e kaluara". [Transmetuar nga el-Buhari dhe Muslim]



"Në të zbresin engjëjt dhe Shpirti". Domethënë, engjëj të panumërt zbresin me mëshirë dhe bekime të panumëruara, siç zbresin kur lexohet Kur'ani dhe i rrethojnë ata që janë ulur në rreth dhe që përkujtojnë Allahun, dhe ata i ulin krahët e tyre në praninë e kërkuesit të sinqertë të diturisë në shenjë nderimi ndaj tij. Përsa i përket Shpirtit, është thënë se më këtë mendohet në engjëllin Xhibril [alejhis-selam] dhe se ai përmendet në këtë mënyrë për ta dalluar atë nga engjëjt tjerë. Poashtu është thënë se kjo do të thotë: një grup engjëjsh, dhe Allahu e di më së miri. [Shiko tefsirin e sures Nebe', ajeti 38]



"Me të gjitha Vendimet". Transmeton Se'id ibn Mensuri në autoritetin e Muxhahidit, se kjo do të thotë që nata është e sigurt nga makinacionet e djajve; ata s'mund të kryejnë ligësira apo dëme në të. Katade dhe të tjerët kanë thënë se kjo do thotë që Vendimet Hyjnore lëshohen atë natë, vendoset koha e caktuar për gjithçka dhe bekimet shpërndahen, si në fjalët e Allahut:"Në të [atë natë] vendoset çdo çështje e paracaktuar". [ed-Dukhan, 4]



"Paqe!, deri në shfaqjen e agimit". Se'id ibn Mensur rrëfen në autoritetin e esh-She'bi, se kjo do të thotë se engjëjt dërgojnë përshëndetjet e tyre të paqes mbi ata që janë të zënë me namaz në xhamitë deri në agim. Është transmetuar në autoritetin e Ebu Hurejres, se i dërguari i Allahut [salallahu alehi ue selam] ka thënë:"Kjo është nata e njëzet e shtatë apo e njëzet e nëntë, dhe vërtet engjëjt në atë natë janë të panumërt". el-Amesh thotë, në autoritetin e Ebu Leilas, se ky ajet do të thotë se e gjithë nata është mirësi, në të s'ka kurrfarë të keqe deri në shfaqjen e agimit. Kjo mbështetet nga një transmetim në autoritetin e Ubadeh ibn es-Samit, se i dërguari i Allahut [salallahu alejhi ue selam] ka thënë:"Nata e el-Kadr mund të gjindet më dhjetë [netët] të fundit [të Ramazanit]. Kushdo që qëndron në namaz gjatë këtyre netëve, duke dëshiruar shpërblimin e këtyre netëve, do t'i falen mëkatet nga Allahu, të mëhershmet dhe të vonat. Dhe kjo natë është tek: nëntë, shtatë, pesë, tre apo nata e fundit e saj". [Transmetuar nga Imam Ahmed]



Është transmetuar në autoritetin e Ibn Abas [radiallahu anhu] se i dërguari i Allahut [salallahu alejhi ue selam] ka thënë:"Kjo është natë e zemërgjerësisë dhe gëzimit, as shumë e nxehtë as shumë e ftohët, dhe dielli në mëngjesin pas saj është i dobët dhe me ngjyrë të kuqe". [Transmetuar nga Ebu Daud et-Tejalisi]



Është transmetuar në autoritetin e Xhabir bin Abdullah, se i dërguari i Allahut [salallahu alejhi eu selam] ka thënë:"Vërtet, unë pashë natën e el-Kadr e pastaj u bëra që ta harrojë atë, por ajo është [duhet kërkuar] në dhjetë netët e fundit. Nata është e qetë dhe e mirë, as e nxehtë as e ftohët, sikur të ishte hëna e plotë, dhe në këtë natë shejtanët nuk dalin deri në dritën e agimit". [Transmetuar nga Ibn Ebi Hatim] Dijetarët janë dalluar për atë se a ishte nata e el-Kadr edhe për komunitetet që i paraprinë atij të Muhamedit [salallahu alejhi ue selam] apo është caktuar veçanërishtë për ta. Janë dy shkolla mendimi përsa i përket kësaj teme: Ebu Musab Ahmed ibn Ebi Bekr ez-Zuhri [v.42H] ka thënë që Malik e informoi atë se të dërguarit të Allahut [salallahu alejhi ue selam] i janë treguar gjeneratat e lashta të njerëzimit dhe ishte që jetëgjatësia e komunitetit të tij ishin më te shkurtrat, dhe kështu s'ishte e mundshme të plotësohej sasia e njëjtë e veprave si e komuniteteve të lashta, të cilët jetuan më gjatë, dhe kështu Allahu i dha atij natën e el-Kadr, e cila është më e mirë se një mijë muaj. Sipas Malikut, kjo doemos nënkupton që ky komunitet [muslimanët] veçanërisht është favorizuar me natën e el-Kadr. Një nga dijetarët Shafi'i ka thënë se ky është opinioni i shumicës së dijetrëve të fikhut, dhe Allahu e di më së miri. Opinioni i dytë përsa i përket kësaj teme thotë që nata e el-Kadr i qe dhënë popujve të mëparshëm ashtu siç i është dhënë edhe këtij komuniteti, dhe dëshmi për këtë është hadithi që e thotë këtë. [Sidoqoftë, Ibn Kethir nuk e ka përmendur hadithin].



Është transmetuar se Ebu Dherr [radiallahu anhu] pyeti pejgamberin [salallahu alejhi ue selam]:"O i dërguar i Allahut, më trego për natën e el-Kadr, a është ajo në Ramazan apo në një muaj tjetër?" Ai [salallahu alejhi ue selam] u përgjigj:"Jo, ajo është në Ramazan". [Transmetuar nga Imam Ahmed]. Ai [salallahu alejhi ue selam] tha:"…ajo është deri në Ditën e Ringjalljes". Dhe, "Kërkojeni atë në shtatë ditët e fundit të Ramazanit dhe mos më pyesni më për të". [Transmetuar nga en-Nesa'i]. Ky hadith dëshmon që nata e el-Kadr duhet të kërkohet vetëm në muajin e Ramazanit, jo gjatë tërë vitit pa dallim siç i është përshkruar Ibn Mes'udit [radiallahu anhu] nga dijetarët e Kufes. Krahas kësaj, Ebu Daud shkroi në Sunenin e tij:"Kaptina:-Dëshmi se nata e el-Kadr është në çdo Ramazan". Ai më pas vazhdoi të transmetonte në autoritetin e Ibn Umerit [radiallahu anhu] se ai ka dëgjuar të dërguarin e Allahut [salallahu alejhi ue selam] të pyetet rreth natës së el-Kadr, dhe ai u përgjigj:"Ajo është në çdo Ramazan". Dhe të gjithë njerëzit në këtë zinxhirë transmetimi janë thikat [të besueshëm] përveçse Ebu Daud tha që transmetimi është meukuf [‘i ndalur’; transmetim prej një Shoqëruesi (Sahabi)].



Poashtu është thënë që nata e el-Kadrit është në natën e parë të Ramazanit, dhe se është në të shtatëmbëdhjetën e Ramazanit – kjo i është përshkruar esh-Shafi'iut dhe Ebu Daud transmetoi një hadith në autoritetin e Ibn Mes'ud [radiallahu anhu] dhe tha që ai ishte merfu, ndërsa el-Hasan el-Basri tha që ajo është në natën e Betejës së Bedrit. Dhe është thënë: nata e nëntëmbëdhjetë – kjo i është përshkruar Aliut dhe Ibn Mes'udit [Allahu qoftë i kënaqur me të dytë]. Dhe është thënë: e njëzet e njëta, sipas hadithit të Ebu Se'id el-Hudrit [radiallahu anhu] në të cilin Ai tha:"I dërguarii Allahut [salallahu alejhi ue selam] iu drejtua njerëzve duke thënë:'Kushdo që ka bërë Itikaf me mua, le të kthehet, ngase unë kam parë natën e el-Kadr dhe më pas jam bërë që ta harrojë atë, por vërtet, ajo është në dhjetë ditët e fundit dhe në ditët tek, dhe pashë veten sikur po bëja sexhde në baltë dhe ujë" – kulmi i xhamisë së pejgamberit ishte bërë nga gjethet e palmës dhe ne s'mund të shihnim gjë në qiell, por retë erdhën dhe ra shi mbi ne dhe i dërguari i Allahut [salallahu alejhi ue selam] na udhëhoqi në namaz, derisa mund të shihja shenjat e shiut dhe baltës në ballin e tij – dëshmi e asaj çfarë ai kishte parë në visionin e tij". Në një version tjetër qëndron se kjo ndodhi në mëngjesin e pas njëzet e njëshit; kjo është transmetuar nga el-Buhari dhe Muslim, dhe sipas esh-Shafi'i, ky është transmetimi më i vërtetë. Ai [esh-Shafi'i] thotë, lidhur më këto transmetime në dukje kontradiktore:"Kur i dërguari i Allahut u pyet:'A ta kërkojmë atë në këtë-e-këtë natë?', ai u përgjigj:'Po' [me qëllim që t'i inkurajonte ata të falen në të gjitha dhjetë netët e fundit], por nata e el-Kadr është një natë e fiksuar dhe nuk ndryshon". Mirëpo, sipas Ahmedit, eth-Theurit, Ibn Khuzejmes dhe të tjerëve, ajo mund të ndodhë në cilëndo kohë në netët tek gjatë dhjetë netëve të fundit të Ramazanit dhe kjo është më afër të vërtetës, dhe Allahu e di më së miri.



Muslimi transmeton se i dërguari i Allahut [salallahu alejhi ue selam] instruktoi A'ishen [Allahu qoftë i kënaqur ne të] t'i lutet Allahut:"O Allah, Ti je Falës, Ti e do faljen, pra më fal". [Allahume inneke afuwun tuhibul afwa fe'fu'ani] et-Tirmidhi, en-Nesa'i dhe Ibn Maxheh transmetuan të njëjtën gjë. Sipas Malikut, natën e el-Kadr duhet kërkuar gjatë dhjetë netëve të Ramazanit dhe nuk duhet përpjekur që të identifikohet se cila është nata e el-Kadr, por të intensifikohet devocioni gjatë kësaj periudhe. Dhe vepra më e pëlqyer është të shtohen lutjet gjatë gjithë Ramazanit, shumë në dhjetë ditët e fundit, më shumë në ditët tek, dhe veçanërisht në fjalët e lartpërmendura të A'ishes nga i dërguari i Allahut [salallahu alejhi ue selam].



Është transmetuar se Ka'b ka thënë:"Vërtet, kushdo që agjëron Ramazanin duke marrë vendim mos ta kundërshtojë Allahun kur ai ndërpren agjërimin, do të hyjë në parajsë pa llogari apo pa u marrë në pyetje". Ky është fundi i komentimit të sures el-Kadr. I gjithë falënderimi i takon Allahut, dhe nga Ai rrjedh e gjithë mirësia.