[Murgesha]

Le të fillojmë me sqarimin e vargut të parë nga katër vargjet e shkëputura nga kopshti i Naim Frashërit.
Vargu i parë

Mund të mendohet që me bilbilin, që përmendet në vargun e parë, të jenë shenjëzuar disa kuptime:

Së pari: Bilbili mund të jetë shenja e së keqes së vetë njeriut, i cili është caktuar të zgjedhë të mirën ose të keqen. Filozofët e vjetër persianë të "filozofisë së ndriçimit" besonin se njohësit duhet të mbështeten në dy premisa: e mira dhe e keqja. Kështu ata e shpjegonin sistemin apo rregullsinë e botës sipas dualizmit. Më pas shihet se ky botëkuptim, kjo filozofi, u përvetësua nga grekët. Prej saj përfituan filozofët e filozofisë së ndriçimit si Platoni, përballë filozofisë peripatetike që mbronte Aristoteli i mençur. Bartësit e filozofisë së ndriçimit besonin se shpirti i njeriut mbizotërohet nga dy kalorës: kalorësi i së mirës, që e tërheq njeriun drejt qiellit dhe kalorësi i së keqes, që e tërheq njeriun drejt tokës. Në këtë luftë të përhershme midis së mirës e së keqes përcaktohet edhe fati i njeriut për jetën qiellore apo atë tokësore. Nëse fiton kalorësi i së keqes, njeriu zbret në tokë dhe mund të ngrihet përsëri atje ku ishte më parë vetëm po qe se kryen vepra të mira. Ndërkohë që është duke iu afruar bukurisë së vërtetë, i shërohen edhe plagët që ka marrë gjatë zbritjes për në tokë.
Prandaj poeti e këshillon vetë shenjën e së keqes që të heshte dhe të ndjekë rrugën e së mirës.

Së dyti: Bilbili mund të ketë si kuptim kontekstual dukuritë e jetës materiale, të cilat pengojnë njeriun të ngjitet në shkallet e përsosmërisë shpirtërore. Ky arsyetim mbështetet në faktin që, në gjuhën e poetëve, sipas tradites letrare perse, bilbilat përfaqësojnë shfaqjen e bukurisë materiale.
Së treti: Mundet që me bilbilin të personifikohet vetë poeti, sepse ndër cilësitë dalluese të bilbilit është bukuria dhe fluturimi drejt qiellit. Këto dy veçori janë të mjafta për njohësin, i cili përpiqet të gjejë bukurinë e vërtetë dhe dëshiron të fluturojë drejt të dashurit të tij.
Në këtë kuptim, poeti këshillon veten që të heshtë e të mos flasë. Ndryshe ç’kuptim ka heshtja te poeti!?
Për heshtjen ka dy kuptime: i pari është kuptimi i jashtëm që paraqitet me heshtjen. Heshtja për njohësit do të thotë të mos i shpërfaqësh të fshehtat. Ai që u ekspozon të fshehtat njohësve (arif) është baras me atë që u shpall luftë. I dyti është kuptimi figurativ, që e shohim në poezinë e Mevlana Rumiut si dhe tek njohësit persianë përgjithësisht. Ky kuptim shprehet në përjashtimin e polemikës dhe të debatit filozofik me atë që ndjek rrugën e hapur.
Mevlana Rumiu akuzon filozofët, kur thotë:

"Këmbët e filozofëve prej druri janë dhe këmba e drurit e paqëndrueshme është".
Prandaj poeti i drejtohet vetvetes që të heqë dorë nga fjalët boshe dhe të filozofuarit, pasi ato janë perde që errësojnë njohjen e së vërtetës.
Në pjesën e dytë të vargut të parë poeti thotë:
Pranë trëndafilit ulu e krahët mos i lëviz!
Me trëndafilin poeti ka parasysh përsosmërinë shpirtërore, ndërsa me uljen te ai, - qetësimin e zemrës së njohësit kur ky të mbërrijë te i dashuri. Me moslëvizjen e krahëve ai dëshiron të thotë se njohësi, me të mbërritur tek i dashuri i tij, pasi të ketë pirë ujë të kulluar, që është vetë njohja, nuk i shkon më ndër mend të ndahet prej tij dhe as e tërheqin dukuritë e jetës materiale. Tashmë është më mirë për të të qëndrojë te i Dashuri i tij dhe Përsosmëria më e Lartë (Zoti). Ky kuptim vjen rrjedhshëm në logjikën e njeriut nëse besojmë, siç konstatuam, që me bilbilin nënkuptohet vetë poeti. Por, nëse vlerësojmë se me bilbilin nënkuptohet ajo pjesë e shpirtit njerëzor, që është e prirur për të bërë keq, mund të themi se me trëndafilin poeti ka shëmbëllyer imazhet e bukurisë dhe larminë e ngjyrave të krahëve të bilbilit me dukuritë e kësaj bote, që janë muri ndarës midis poetit dhe përsosmërisë shpirtërore. Krahasimi lejon të supozohet që kuptimi i parë është më afër logjikës nga i dyti.