[Psikologu]

Për të shlyer çdo acarim ndjenjash mbas këtij episodi të vajtueshëm, Princ Vidi shkoi tinëz për të vizituar Vlorën, ku u prit me shumë entusiazëm. Delegatët e qytetit dhe të refugjatëve nga viset e okupuara iu lutën që të kujdesej për fatin e tyre. Porsa u kthye në Durrës, Princ Vidi mblodhi përfaqësuesit e Fuqive të Mëdha duke i porositur të bëjnë demarrshe pranë qeverive të tyre që të përmbushin detyrimet që kishin marrë ndaj Shqipërisë dhe ndaj atij personalisht. Por Fuqitë e Mëdha nuk kishin ndërmend të merreshin me çështjen shqiptare, veçse për të bërë intriga kundër njëra-tjetrës. Ato ishin duke zënë pozita në parashikimin e luftës së përgjithshme që pritej të fillonte fatalisht me një shpërthim të vrullshëm mbas vrasjes në Sarajevë të Arqidukës Franc Ferdinand, i cili ra viktimë e një grupi terrorist serb. Durrësi ngjasonte me një vapor që po mbytej. Rebelët e kishin rrethuar dhe gati izoluar nga pjesa tjetër e Shqipërisë. Fuqitë e Mëdha, me përjashtim të Italisë, i tërhoqën luftanijet e tyre nga limani. Hasan Prishtina me Isa Boletinin bënin plane për të filluar kryengritjen në Kosovë. Italia donte të shkëpuste konçesione duke përfituar nga kriza financiare e qeverisë kombëtare. Austro-Hungaria orvatej të shtynte Princ Vidin t’i shpallte luftë Serbisë, megjithëse ambasadori i saj në Londër kishte votuar kundër dhe për neutralitetin e Shqipërisë. Misioni ushtarak hollandez u largua nga Durrësi, ku të huajt po bëheshin gjithnjë e më të rrallë. Edhe Princ Vidin e këshillojnë nga çdo anë të kthehej në vendin e tij. Ai nis më së pari dy fëmijët dhe vetë qëndroi me shpresa se diçka do të ndryshojë në këtë situatë që ishte krijuar. Ndërkaq, rebelët okupojnë Vlorën pa luftë, mbasi Osman Haxhiu i Komitetit të Shpëtimit Kombëtar i bindi se çdo rezistencë ishte e kotë. Më në fund, Princ Vidi vetëvendosë ta lërë Shqipërinë më 3 shtator 1914. Me një proklamatë drejtuar popullit shqiptar, ai shpjegon se po shkonte në Perëndim për të vazhduar punën që kishte
nisur në Shqipëri. Në mungesë të tij, Komisioni Ndërkombëtar i Kontrollit do të merrej me punët e Qeverisë. Princi dhe Princesha Vid lundruan nëpër Adriatik dhe u degdisën në Gjermani duke kaluar nëpër Lugano. Shqiptarët vëzhgonin me trishtim largimin e mbretit të tyre sikur të ishte një shpresë që po venitej. Europa ishte në buzë të humnerës dhe Shqipëria e dizintegruar do të përlahej së shpejti nga një tufan u stuhishëm. Çështja nëse Ismail Qemali kishte vepruar mirë apo keq, kur ai kërkoi ta ndante Shqipërinë në tre kantone, tashmë besoj se është më se e kuptueshme nga çdo shqiptar i vërtetë.