[doGzona]

Dy shqiptarë në “Balkanika”

Aurel Plasari përfaqëson letërsinë shqipe në konkursin e përvitshëm ballkanik, dhe një tjetër shkrimtar shqiptar që përfaqëson Maqedoninë, Luan Starova është konkurrent. Juria ndërkombëtare e shpall fituesin për “Nobelin e Ballkanit” më 9 tetor në Durrës



Elsa Demo

Mendohej e dështuar, për shkak fondesh, iniciativa për zhvendosjen në Shqipëri të “Balkanika”-s, konkursit të përvitshëm për prozën më të mirë ballkanike. Nuk ndodhi, dhe organizatorët, Fondacioni Kulturor “Balkanika” me qendër në Sofje dhe Ministria e Turizmit, Kulturës, Rinisë dhe Sporteve papritur kanë njoftuar se prej ditës së sotme deri më 9 tetor, Durrësi është qyteti ku do shqyrtohen kandidatët për të deklaruar më pas autorin fitues për vitin 2004. Letërsia shqipe përfaqësohet me veprën e shkrimtarit dhe studiuesit Aurel Plasari “Lufta e Trojës vazhdon”, një version i kthimit në shtëpi të heroit të parë të Luftës së Trojës, Jolaut i cili në këtë trill letrar na rrëfen për jetën e këtejme, parë me sytë e një vizitori nga ferri të grekëve të vjetër. E botuar në vitin 2003 nga shtëpia botuese “Sejko”, “Lufta…” e Plasarit është një fiction i pazakontë i shkruar me një gjuhë të gjallë, të pasur me aromat e gegërishtes së vjetër. Kjo vepër, e vogël për nga vëllimi, është propozim i botueses Brikena Çabej i mirëpritur nga njerëz të letrave shqipe. Shtëpia Botuese “Çabej” e ka këtë të drejtë pasi ajo aderon qysh në fillim të themelimit të këtij çmimi mes botuesve të njohur të Ballkanit që janë ftuar pranë fondacionit “Balkanika”. Brikena Çabej thotë se ky propozim i erdhi qysh në vitin 1995, në Panairin e Librit në Frankfurt nga botuesi, shkrimtari dhe gazetari bullgar Nikollai Stojanov, në një moment kur Ballkani po kalonte ditë të vështira dhe duhej treguar se ky rajon prodhon jo vetëm kriza po dhe kulturë. Stojanov arriti të mbledhë këshilltarët e tij botues nga Ballkani dhe një juri po ballkanike do të shpallte çdo vit prozën më të mirë në një apo dy vitet e fundit.
Nëse Fatos Kongoli ishte fitues i “Balkanika 2002” me romanin “Ëndrrra e Damokleut”, vetëm pasi ky çmim i quajtur “Nobel i Ballkanit” kishte shkuar thuajse në të gjitha vendet e rajonit, shpresohet shumë që çmimi të vijë sërish në Shqipëri, vendi organizator. E papritura tjetër është çuarja në dy e shkrimtarëve shqiptarë pjesëmarrës. Veç Plasarit, hyn në garë shkrimtari shqiptar që përfaqëson Maqedoninë, Luan Starova. I lindur në Pogradec ai është rritur dhe ka ndërtuar karrierë në vendin fqinj, si shkrimtar, profesor i Letërsisë Frënge në Universitetin e Shkupit dhe si përkthyes i letërsisë franceze. Seria që e bëri të njohur ndërkombëtarisht është “Saga Ballkanike” dhe sidomos libri i parë “Librat e babait” botuar frëngjisht nga “Fayard”. Romani “Koha e dhive” i përkthyer shqip vitin e shkuar, dhe në vitin 1993 fiton në Francë çmimin “Jean Monet” dhe seleksionohet për Romanin më të Mirë Evropian.
Kandidatë të tjerë për “Balkanika 2004” janë rumuni Konstantin Virgil Negoita me “Herodët”, serbomalazezi Sveltislav me “Zemra e Tokës”, grekja Maria Poëell me “Lidhje gjaku”, bullgari Dimitar Choumnaliev me “Përralla dashnorësh” dhe turku Tahsin Yucel me “Qytetari”.
Shqipëria përfaqësohet në juri nga shkrimtarja Diana Çuli. Deri në 8 tetor anëtarët e jurisë do të jenë të vendosur në “Hotel Adriatik” ku do të rrahin mendimet për propozimet që kanë prej disa kohësh në duar, për të deklaruar fituesin paraditen e 9 tetorit.
Në këtë edicion të nëntë të “Balkanika”-s do të marrin pjesë personalitete të letërsisë, përkthimit, studimit dhe botues, të cilët përveçse do të përzgjedhin veprën më të mirë, do të diskutojnë edhe për probleme të ndryshme që has sot letërsia dhe tregu i librit. Ministria e Turizmit, Kulturës, Rinisë dhe Sporteve e ka mbështetur këtë aktivitet dhe për faktin se është periudha kur Shqipëria ka presidencën e radhës në Këshillin e Ministrave të Kulturës për Ballkanin.