Shqiperia: Toka e Harruar nga Koha

[Arb]

TOKA E HARRUAR NGA KOHA

Nga: A.A. Gill
The Sunday Times

Një gjë që me gjasë kurrë as që do t'ju duhet ditur ndonjëherë, aeroporti ndërkombëtar i Tiranës quhet "Nëna Terezë". Është e pamëshirshme që shqiptarët ta kenë emëruar pistën e tyre drejtë botës me emrin e gruas që u kishte ndihmuar njerëzve për të vdekur; por edhe me emrin e një katolikeje, në një shtet ku rreth 70 për qind janë myslimanë.

Nënë Tereza është i vetmi shqiptar i njohur botërisht - asnjë tjetër s'e njeh kush. Përderisa ecën pistës së aeroportit, mund të vëresh disa aeroplanë te 'Albatros Airways'- pra, edhe një veçori e pashmangshme e shqiptarëve për të pagëzuar edhe aeroplanët e tyre me emrin e shpendit që edhe ndërkombëtarisht njihet si ndjellakeq, dhe i cili, mes tjerash, as që fluturon askund afër bregdetit të Adriatikut.

Secila fjali që brenda vetes përmban emrin Shqipëri s'ka mundësi të të mos bëj të qeshesh. Shqipëria është qesharake. Është një paradoks, një shtet i 'Gilbert&Sullivan', një Ruritani banditësh dhe hakmarrjesh, por edhe e një mbretërie nga shfaqjet për fëmijë.

Është një vend tragjik. Megjithëse, pikërisht kur të vije pjesa e tregimit kur do të duhej të qaje, ti mezi përmbahesh nga gazi. Fundja, edhe komiku më i pëlqyer në Shqipëri është Norman Wisdom, dhe atë në tërë vendin. Duket qesharake, edhe pse nuk është fare qesharake.

Kryeqyteti Tirana është një vend i rrallë, i bekuar me një Arkitekturë fashiste, por edhe komuniste. Ndërtesat e harxhuara të epokës komuniste mbështeten faqe për faqe me rrugët shosh prej gropave, sikur ndonjë tango autoritare mermeri e çimentoje.

Italianët, të cilët shquheshin me një arkitekturë të këndshme fashiste, ndërtuan ndërtesën futuriste klasike të universitetit të arteve dhe ndërtesat qeveritare, përderisa komunistët u morën me kremtimin e zhurmshëm të triumfit të punëtorëve dhe me ndërtimin e labirinteve të zymta me njolla shurre të ndërtesave ngjyrë hiri, në të cilat edhe u vendosën për banim punëtorët triumfues.

Një pjesë e Tiranës duket sikur një pjesë e qyteteve të vogla industriale të jugut të Italisë, e larmuar me pak pemë dhe me shumë kafene, ndërkohë që pjesa tjetër të ngjanë në Gaza, e coptuar dhe e shkatërruar nga tendosja dhe rraskapitja e kolapsit urban.

Por asnjëra nga këto gjëra nuk është ajo që vërehet e para. Gjëja e parë që të kap dhe të vret syrin, sikurse ndonjë mashtruese fëmijësh, është ngjyra. Apartamentet e zymta të dikurshme janë ngjyrosur me breza të gjerë dekorimesh të ndezura. Të ngjajnë në instilacione gjigante të mbulojave nga ndia Perëndimore.Ndërtesat shumëngjyrëshe ishin një ide brilante e krye-bashkiakut të Tiranës. Një person ky për të cilin vendasit duket që mendojnë se është shkatërrues, por i inspiruar.

Kur, në vitin 1992, u shkatërrua versioni i veçantë i komunizmit hermetik në Shqipëri, ky i ri mendoi se, meqë s'kishte para për të bërë ndryshime të mëdha, dhe duke parë se kishte jetuar në një zymtësi mizore për 50 vjet, ndoshta perspektiva e gjërave mund të ndryshonte me një ngjyrosje të shpejtë. Me sa duket, punën e kryen me ngapak nga secila ngjyrë. Rezultati doli të jetë i dyfishtë, edhe inspirues edhe qesharak, por edhe tipik shqiptar. Mu sikur grimi i një klouni, me ngjyra që të tërheqin fillimisht, por edhe që të bëjnë të mendosh për zymtësinë që fshihet nën to.

Në një interval më të gjatë kohe, Shqipëria ka qenë gjithmonë vend i eksperimenteve politike, ekonomike e shoqërore. Shekullin e njëzet ajo e filloi si një shtet i nënshtruar i Perandorisë Otomane, kurse më vonë u shndërrua në një oborr lojërash për shuarjen e orekseve të të gjithë vendeve Ballkanike dhe Adriatike. Në një kohë a një tjetër, Shqipëria përjetoi shtat sulme armatash që po përpiqeshin të shkëputnin ndonjë copë të saj.
Një kohë të shkurtër ajo ishte një monarki e imponuar gjermane, e pastaj një protektorat austriak. Në vitin 1913, Traktati i Londrës ndryshoi kufijtë për të kënaqur orekset e Serbisë, Greqisë, Italisë, Austrisë dhe Rusisë, gjë që bëri që gjysma e shqiptarëve të jetojnë jashtë kufijve të shtetit të tyre, kryesisht në Kosovë.

Në Traktatin e Versajës, froni shqiptar iu ofrua CB FRY, një lojtari britanik kriketi, i cili ishte një model i përkryer muskujsh saqë ishte fotografuar lakuriq, por edhe oshte arsimuar në Oxford, ndërkohë që kishte përfunduar si drejtues i një shkolle të marinës, të njohur për mizorinë e saj - njësoj sikur edhe gruaja e tij sadiste.

E, pastaj shteti fitoi edhe mbretin Zog. Është vërtet vështirë të kuptosh historinë e Shqipërisë. Zogu ishte monarku i fundit i vetëshpallur evropian, por edhe një njeri kundrejt të cilit Charlie Chaplin dukej njeri serioz. Atij i pëlqenin operetat e lehta, uniformat e bardha të kusarëve dhe mustaqet prej dylli, ndërkohë që luante mesatarisht mirë edhe tango. Ai i inkurajoi italianët për të ardhur dhe ndërtuar rrugë dhe kafene. Lajmi i vetëm I keq ishte se me 'italianët' nënkuptohej Mussolini, kështu që Zogu u desh të mësyhej pas tyre dhe të sundonte nga hoteli Ritz.

Veç kësaj, italianët e humbën luftën kurse pushtetin e morën partizanët në duar, gjë që ka mund të jetë një gjë e mirë, sikur ata të mos udhëhiqeshin nga Enver Hoxha, Diktatori më i pazakonshëm komunist i epokës së luftës së ftohtë, një njeri me mizori të ashpër dhe me një paranojë të pakuptimtë, I cili vendosi se të vetmit dy aleatë të cilëve mund t'ju besonte ishin në pjesën tjetër të botës.

Miqtë e vetëm të Shqipërisë ishin Kuba dhe Kina, kështu që ajo me krenari u shndërrua në shtetin e vetëm maoistë të Evropës. Përfundimisht, dhe shumë kohë pasi që shumëkush tashmë posedonte kredit kartela dhe kartela telefoni, Hoxha u sëmur nga kanceri e vdiq, e së bashku me të iku edhe komunizmi kronik unik I tij.

Kështu, Shqipëria u mirëprit, nga lufta e ftohtë, në gjirin e ngrohtë të tregut të lirë. Ky do të mund të ishte një lajm i mirë, por, natyrisht, nuk doli i këtillë. Është një park në qendër të Tiranës, i ndërtuar nga punëtorët për nevojat e tyre. Ata gërmuan një liqe artificial, ndërtuan një amfiteatër, por edhe një kopsht të vogël zoologjik me një ari të çmendur brenda. Në të vihet nëse ecet përmes tualetit të pakontrolluar të pastrehëve, duke kaluar pranë busteve të prishura të heronjve shqiptarë dhe pranë varrezave të vogla dhe të pastra të ushtarëve britanikë.

Në livadhet me hije ka njerëz që kositin bari, ndërkohë që të rinjtë ulen në trungje drunjsh duke hapur sytë në të zbrazët. Përreth liqenit disa peshkojnë pa ndonjë elan, e pas tyre disa të tjerë qëndrojnë galuc dhe shikojnë. Grepi I peshkatarit është një pajisje e ishshteteve komuniste. Si zëvendësim për ndonjë aktivitet, ajo paraqet një humbje të plotë të ditës, të cilën s'ke ndryshe si ta plotësosh. Disa pleq të ulur nën diell luajnë domino. Trupat e tyre të nxirë dhe përplot rrudha shkëlqejnë sikur këpuca të vjetra të lustruara. Të ulur në copa kartoni dhe në koçet e tyre të vuajtura të klasës së dytë, të cilat n botën komuniste akoma i kacavarin i një komplete atraktiv larjeje, dhe duke zgërdhirë edhe hëmbët e tyre të shkatërruar nga bombat.

Këto janë vetëm disa flluska dhe të gërryera nga treni i shkatërruar ekonomisë së kontrolluar, ndërkohë në vendet e punës dhe pensionet e tyre vetëm edhe një barsoletë e shkëlqyeshme shqiptare.

Një njeri, i cili dikur ishte profesor i historisë derisa shikon përtej ujit në drejtim të pallateve ilegale të ndërtuara në parkun e punëtorëve, të tregon se në ç'mënyrë erdhi lajmi i mirë i kapitalizmit në Shqipëri. "Ne s'dinim asgjë për tregjet dhe paratë. Përnjëherë, të gjitha për ne ishin një risi, një mundësi dhe një konfuzion. Pastaj erdhën skemat piramidale. Keni dëgjuar për këto piramida? Ne i futëm paratë në to.

Ata të kthenin paratë me vlerë disa herë më të madhe. I ktheje paratë përsëri prapa dhe përsëri fitoje shumëfish. Ishte i shkëlqyeshëm ky kapitalizmi. Magjik. Të gjithë vepronin kështu. Ndoshta 70-80 për qind e tërë shtetit. Njerëzit e linin punën për të jetuar jetën e mrekullueshme nga paratë e piramidave. Këto ishin dy vjet më të mira të jetës në Shqipëri. Pije, ushqim dhe të qeshura - të gjithë ishin të lumtur. Të gjithë kishin para të gatshme dhe shpresë." Ai pastaj u ndal dhe po e shikonte peshkatarin. "Por, e tëra ishte mashtrim. Të gjithë i humbën të gjitha, jo vetëm kursimet e tyre, por edhe shtëpitë dhe fermat, madje edhe huazuan para, e shtet nuk kishte që t'i mbronte. Ne tani kemi më pak se asgjë... Unë i kam humbur kursimet dhe punën. Nuk e kuptoj!" "Ti qesh. Ne ishim budallenj, po, por çfarë dinim ne për kapitalizmin?

Ai ishte vetëm një përrallë për ne. Dhe kur e tëra përfundoi, njerëzit vrisnin veten, çmendeshin, grindeshin, bërtisnin dhe qanin, por edhe kërkonin hakmarrje. E kuptoni që shqiptarët kanë shumë, shumë..." (sikur kërkonte fjalën e duhur) "...emocione të fuqishme".

Shqipëria ishte një komb të humburish që po prisnin që të gjendeshin nga dikush, megjithëse këtë gjë nuk po e përjetonin mirë. Të gjitha që mendoni se i dini apo i kuptoni për Shqipërinë dhe shqiptarët duhet shikuar në relacion me atë se si ata arritën të bëhen ata që janë. Pas banditëve me piramida, Shqipëria shiti edhe të vetmen gjë që i kishte mbetur: popullin e vet. Ata morën në duar pasaportat dhe prisnin.

Momentalisht nëpër botë ka rreth 4 milionë shqiptarë - pak më pak se sa numri i skocezëve. 3 milionë ende jetojnë në shtëpitë e veta, ndërsa 1 milionë të tjerë punojnë jashtë shtetit - të shumtën këtë e bëjnë ilegalisht. Shqipëria është nyja e tregtisë së seksit në Evropë, duke kontrabanduar dhe ndërmjetësuar shitjen e vajzave nga Moldavia dhe Ukraina për në perëndim.

Thuhet se shqiptarët po ashtu drejtojnë edhe pjesën më të madhe të të tregtisë me armë, dhe nga ta mund të blesh Kalashnikov-in më të lirë të mundshëm. Ata janë Alfa dhe Omega'.

[Arb]

TOKA E HARRUAR

E martë, 25 korrik 2006

Dikur ishte një vend komunist për më shumë se një gjysmë shekulli. Kurse tani, në të ke krimin e organizuar dhe adoleshentët e veshur më së keqi në Evropë. A do ta marr bota ndonjëherë me seriozitet Shqipërinë?

Pas shume vjetësh të të qënurit të mashtruar, të invaduar, të dhunuar dhe të gënjyer, shqiptarët ia kanë arritur mjaft mirë që të bëhen të frikshëm. Ata s'janë delikatë, nuk punojnë në përputhje me nevojat, nuk e kontrollojnë agresivitetin, e as nuk i maskojnë kërcënimet. Më është thënë se e kanë marrë përsipër edhe krimin në Milano - duke eksportuar krimin e organizuar në Itali, gjë që mund të krahasohet me shitjen e frigoriferëve eskimëve, apo me shitjen e rërës arabëve.

Në qendër të Tiranës ndodhet një zonë e njohur me emrin 'Blloku'. Nën Hoxhën në këtë zonë në të patrullonin vetëm ushtarët, dhe kjo zonë e shëndetshme ishte e mbyllur për popullin, meqë në të jetonin vetëm krerët e partisë. Sot, ajo është shndërruar në një zonë shumë trendi për të rinjtë, me kafene, bare, kafeteri dhe klube, të cilat kanë mbushur të gjitha rrugët.

Pjesërisht, ajo duket si një pushimore evropiane, por sapo të kthehesh të sulmon zymtësia dhe pisllëku, me fëmijët që luajnë rrugëve dhe me pleqtë pa dhëmbë që qëndrojnë ulur nëpër ulëset anash, dhe që vështrojnë grafitet me porosi plot mllef.

Numri dhe proporcioni i të rinjve në Tiranë është një shok i vërtetë krahasuar me Evropën veriore. Ky është një vend të rinjsh - aty familjet janë të mëdha dhe të gjithë vazhdojnë të jetojnë së bashku, andaj u duhet të dalin përjashta.

Kafenetë në Bllok janë përplot me adoleshentë, kolektivisht të quajtur 'studentë', edhe pse kjo më shumë si një vokacion, sepse atje ka shumë pak punë për të cilën u duhet studiuar. Rrugët janë të ngadalshme, por përplot me vetura të mëdha: BMV, Porsche 'Cayennes', Range Rovers, Humvee dhe Benz - natyrisht, të gjitha të vjedhura në Gjermani apo Itali.

Të rinjtë rrinë kot dhe ushtrojnë dukjen e tyre sa më të ashpër, ndërsa fëmijët përleshen mes vete. Dallimi mes këtyre fëmijëve dhe fqinjëve të tyre në Itali apo Greqi është në dukje. Pa ndonjë mund të madh e vëren se studentët shqiptarë nuk e kanë shoqin si të rinjtë më së keqi të veshur në tërë botën perëndimore.

Ata janë të obsesionuar me firma të shtrenjta dhe me emra kreatorësh, por e tëra që mund t'ia lejojnë vetes janë vetëm disa lecka kronike qesharake dhe falsifikate të tregut. Dyqanet janë përplot me veshje e mallra absurde, me logo përmasash të mëdha të ngjitura në to, ndërkohë që e fëmijët veshin mallrat e tilla me një ndjenjë mospërfilljeje, dhe që të gjithë të ngjajnë në personazhe nga ndonjë strup komik në kërkim të ndonjë shfaqjeje.

Shqiptarët për nga natyra janë njerëz modestë. Ende mund të shohësh gra t moshuara me veshje tradicionale fshati, por të rinjtë janë këmbëngulës që të kenë një dukje sa më evropiane - e kjo do të thotë 'seksi'. Ka mjaft vajza me flokë të zbardhura, me fund disa-centimetërsh, dhe me gjinj përjashta. Ato luajnë rolin e të dashurave të gangsterëve, megjithëse e tërë kjo pamje shumë më tepër të ngjanë në ndonjë produksion shkollor të 'Guys and Dolls'.

Burrat kanë një pamje të çuditshme, dhe - duhet thënë - shumë joatraktive, me trikot e tyre aq të hapura saqë të ngjanë në pjesë të sipërme të bikinive.

Shqiptarët janë të shkurtër dhe me fytyra të qelbura, me një trup të ngjeshur dhe me puçra, dhe me këmbë sa të lakuara sikurse të kuajve nga Shetland. Momenti im i preferuar i modës ishte atëherë kur një njeri me moshë mesatare me mustaqe të tipit 'Village People', dhe me një krekosje sikur të bretkut 'Hobbit', kishte veshur një triko pa mëngë, në të cilën shkruante: Big Balls (K... të Mëdha).

Gjuha shqipe është një nga ato gjuhë që s'kanë ngjashmëri me asnjë tjetër, përveç se ka nja gjashtë shkronja shtesë. Thuhet se është e pamundur të mësohet edhe pas një viti apo dy. Gjithashtu, thonë se ka një theks shumë të vështirë. Fakti që askush pos shqiptarëve s'-mund ta flas, e bën atë një gjuhë kodi të kriminelëve, megjithëse nga ana tjetër, ajo është një gjuhë edhe fonetikisht shumë qesharake. Për shembull, fjala që përdoret për "for sale" është: "shitet", ndërsa peshkut nacional "carp", i thuhet "krap".

Shkova në një bar në brendësi të një bodrumi që ishte i specializuar për muzikën 'death-metal'. Kjo, më në fund, nënkuptonte se edhe shqiptarët mund të ecin kah duhet. E gjeta një vend afër nënës së daullistit, përndryshe një grua krenare nga fshati që po e shikonte djalin e saj përderisa epileptikisht po qëllonte mbi timpanet e veshëve tanë, i shoqëruar edhe me anëtarët tjerë të grupit 'Clockwork Psycho Sodomy Gore'.

Ndërkaq, në 'Groovy Tirana' mund të shijoje kokteje të shërbyera nga barmeni, në stilin e tij 'alla -Tom Cruise', dhe derisa qëndroje në mesin e një grupi vajzash gazmore me gjokse të rënda. Të gjitha këto imitime, e tërë kjo kulturë 'dua të bëhem' e të rinjve po shpaguhet me paratë e atyre që paratë e tyre i sjellin nga jashtë.

Ekonomia e Shqipërisë është pronë e 'Western Union', por edhe e dritave të kuqe të Audive, ulëset e të cilëve janë të mbushura me para të dyshimta. Shumica e tyre nga krimi, por edhe nga paraja e mundimshme e fituar nga emigrantët e ndryshëm e të padukshëm që bëjnë punët e rënda nëpër tregjet e zeza. Dhe, megjithëse ato grumbullohen pak nga pak, ato janë paratë e fituara më së vështiri në Evropë.

Më është thënë vazhdimisht që të jem i kujdesshëm nga hajdutët e xhepave dhe nga plaçkitësit nëpër zonat e lëna pas dore. Gjatë vitesh, kam arritur të zhvilloj shqisën e gjashtë të frikës qoftë edhe në shenjat më të vogla të telashes, por në Tirana dukej si një vend mjaft i sigurt nëse dukesh i rrezikshëm. Ka shumë pak të dehur rrugëve, edhe pse ata pinin me bollëk. Droga e vetme duket të jetë një lloj i marihuanës vendore dhe, meqë ky është kryeqyteti i importit për Evropë, nuk kishte asnjë klub vallëzimi apo dyqan pornografie. Madje, rrugëve të Tiranës nuk mund të gjesh asnjë prostitute. Të ngjanë sikur nëse dëshiron të gjesh një oktopod në Skoci - të gjitha tashmë janë eksportuar nga atje.

Shqipëria mbanë bindshëm rekordin për trafikun më të keq se cilido shtet tjetër perëndimor, dhe akoma asnjë shqiptarë nuk e vendos rripin e sigurisë, duke e konsideruar këtë gjë si simptomën e parë të homoseksualitetit pasiv. Duke vozitur veturën në veri të Tiranës, përveç rrugëve të shkatërruara, syri të zë një tërësi ndërtimesh pa leje dhe pa asnjë arkitekturë të mirëfilltë. Periferitë janë shndërruar në vende ku kanë mbirë me dhjetëra restorante dhe bare, por pa klientë, por edhe shumë shtëpi fshati pa kanalizim, ujë, rrymë apo banorë.

Industria e vetme e madhe në Shqipëri është ajo e pastrimit të parave, megjithëse edhe ndërtimtaria paraqet rrugën më të shpejtë të shndërrimit të së keqes në virtyt. Mund të shohësh me mijëra ndërtime pa kulm dhe xhama mbi të cilat ironikisht valëvitet flamuri shqiptar, i cili me plotë të drejtë, ka dy krerë që shikojnë në dy drejtime njëkohësisht. Malet paraqesin një peizazh të terasave dhe pyjeve të populluara rrallë me fshatarë, të cilët akoma sanën e presin me drapër, dhe të cilët ende ngrehin plugjet e drunjtë, përderisa gratë e tyre hedhin farën nga shporta. Të duket sikur i shikon pllakatet e 'Ringjalljes' nga Bertolt Brecht.

Fshatrat e vogla qëndrojnë mbi luginat e larta; ku familjet e gjera jetojnë në katin e parë të shtëpive prej gurit dhe lloçit. Në katin përdhes jetojnë kafshët shtëpiake dhe kuajt për tërheqje. Hardhitë mbulojnë muret; pulat dhe fëmijët kërcejnë nëpër baltë; qentë lidhen me zinxhir për hunj të kolibeve; pulat vojse qëndrojnë nën mullar të sanës; femrat gatuajnë bukën në furra me drunjë. Ne për drekë na u ofrua një qengj i pjekur, djathë deleje, domate dhe qershi të freskëta nga pema. Tërë livadhet përreth janë përplot me lule; dëgjoheshin zogjtë dhe turtulleshat; breshkat lëviznin ngadalë; gomarët po i ofshanin rrjedhshëm njëri tjetrit. Kjo është ndjenja më e përafërt që ndonjëri nga ne mund ta ketë pasur lidhur me jetën e Evropës në shekullin e 16, por meqë të jetuarit në shekullin e 16 gjatë shekullit të 21 nuk paraqet edhe ndonjë opsion aq të mençur. Këtë e dinë madje edhe njerëzit nga shekulli I 16.

Kështu, shteti po zbrazet, ndërsa fshatarët ia mësyjnë qytetit për të provuar që të shtien në dorë sadopak para të dorës së dytë. Në tërë Shqipërinë ka përplot bunkerë çimentoje, ndërtime të rënda që kundërmojnë myk dhe erë të rëndë. Ato i sheh nëpër kodra, por edhe nëpër kopshte fshatarësh. Ka me miliona. Hoxha nisi me ndërtimin e bunkerëve në fund të luftës dhe ata u shndërruan në një obsesion jetësor të tij, që shtetit i kushtoi shtrenjtë për zhvillimin e tij. Bunkerët u ndërtuan në bazë të një plani koherent luftarak. Kurrë s'do të kishte numër aq të madh ushtarësh që të mbusheshin; ata thjesht mbetën vetëm një shprehje e mosbesimit dhe frikës. Shqipëria gjithnjë ishte e rrethuar me armiq, por ishte e ndarë edhe përbrenda saj. S'ka besim në këtë peizazh: është ky një vend i hakmarrjes dhe i gjakmarrjes.

Akoma ka familje këtu në të cilat meshkujt e frikësuar kurrë nuk e lëshojnë shtëpinë e tyre pa xhama, dhe ku foshnjat meshkuj lindin për të vdekur. Rregullat e të qënurit "Në Gjak" janë shkruar në shekullin e 15, në Kanunin e Lekë Dukagjinit, përndryshe një doracak antik i vrasjes. Kjo është një nga arsyet përse shqiptarët janë aq të mirë në krimin e organizuar. Dallimet religjioze s'janë gjë në krahasim me nderin antik të familjeve; të gjitha janë dytësore kundrejt nderit familjar dhe fitimit të parave. Të gjitha tjerat falen për të mbështetur këto dyja.

[Arb]

Megjithatë, ekziston edhe ndarja ne mes shqiptarëve të jugut dhe të veriut. Veriorët quhen Gegë, jugorët Toskë. Gegët janë më të sertë, më të pagdhendur dhe më agresiv; jugorët, më të edukuar, më të civilizuar dhe më të italianiziuar.

Ngapak ngjashëm sikur në Angli. Në bregun Adriatik, në Durrës, i cili dikur ishte kryeqytet bregdetar, plazhi është i ndyrë , rëra e egër dhe përplot me bishta cigaresh, kapak shishesh dhe me qese të kaltra najloni. Adriatiku me pak batica dhe me erë lanë bregun, përderisa fëmijët ndërtojnë kalatë e tyre prej rëre kurse prindërit e tyre piqen në diell. Shqiptarët për çudi kanë lëkurë shumë të bardhë dhe skuqen në diell sikur gaforret.

Një njeri më ftoi pranë tij. Ishte i zemëruar. 'Amerikanë je?", më pyeti. Jo i tash, anglez. "U thuaj atyre në Evropë se ne s'kemi bishta. E sheh, s'jemi majmunë. S'jemi ndonjë soj tjetër. Durrësi do të shndërrohet në një Kroaci të re". Shpërtheu gazi. "E, Norman Wisdom - çfarë mendon ti për të?", e pyeta. "Ai ishte i njohur në të nëntëdhjetat. Tani komiku më i mirë është definitivisht Mr Bean". I ulur në sheshin kryesor të Tiranës, aty ku nën hije qëndrojnë shkëmbyesit e valutave, dhe aty ku disa tjerë shesin celularë të dyshimtë dhe rregullojnë shkrepsa, po shikoja se si shqiptarët shkonin e vinin, dhe kishte diçka të çuditshme në tërë këtë gjë. Mu desh një orë që të kuptoja se çfarë ishte ajo. Pothuajse askush nuk bartte orë dore. Po edhe përse të bartnin? Edhe ashtu s'u duhet të jenë askund.

SCARIM

Qendrim racist

Gazeta Prestigjioze britanike The Sunday Times, në shtojcën e saj "The Sunday Times magazine" publikoi shkrimin me titull "The land that time forgot" që është tejet ofenduese për shqiptarët dhe Shqipërinë. Sipas këtij artikulli vajzat shqiptare duken dhe sillen sikur të jenë bushtra të gangsterëve, kurse meshkujt shqiptarë janë të shkurtë dhe kanë fytyrë qelbësi dhe këmbë të shtrembra sikurse kuajt e vegjël të Shetland-it.

Ky shkrim u shkrua nga kolumnisti britanik AA Gill i cili është i njohur për shkrime provokuese me ngjyrime raciste. Nëse dikush dëshiron t'i gjejë të gjitha stereotipet për shqiptarët atëherë nuk duhet kërkuar më shumë, ky artikull i mbulon të gjitha. AA Gill, keqpërdorë edhe personat e rastit fotot e të cilëve i ka përdorur për këtë fejton, që aspak nuk kanë dallim nga fotot e hulumtuesve nazist të cilët shkonin në vende ekzotike që të matnin kafkat e vendasve me qëllim që të provonin teoritë e tyre të dominimit të racës ariane. Adrian (AA) Gill ka ofenduar edhe kombe tjera si uelsianët, gjermanët etj dhe shkrimet e tija hyjnë në të ashtuquajturën "gazetari provokative" ku me pretekstin e hapjes së debateve lejohen provokimet, por zakonisht këto provokime nuk janë hiq tjetër pos komente ofenduese që i drejtohen një kombi, race apo grupimi politik.

Gazeta Express

[Fshatari]

Nuk ia ka fajin shqiptari Adrian bastardit të jetë bastard(kopil) i pa identitet, rrugaç i pa edukatë, i paqytetruar, qyrran që as hundë s'din t'i pastrojë...!
Në mënyrë identike shqiptarët përshkruheshin edhe në fillim të shekullit 20-të në njëfarë shtypi tendencioz franko-serb...!
Gazetat që botojnë artikuj të tillë njollosin vetëvetën e jo shqiptarët; e autorit të artikujve të tillë u vjenë era mut...borllëgut të tillë i duhet rënë fshesë, pa konçesione...!Maxhup milet, kopil i pagdhendur, i pambaruar, gjysmë shatzë na qenka ky farë Adriani. E paska njollosur edhe emrin fisnik ilirian : Adrian. Kjo është më e keqja!

[LOJETARI]

Shkrime te tilla qesharake munde te shkruhen per secilin komb .Gjate tere kohes kur lexoja qeshja ngase nje numer te madhe te te dhenash i njihja edhe pa u kthye ne shekullin e gjashtembedhjete .Eshte ndjenje e cuditshme kur lexon dicka te tille per kombin tende por eshte edhe me ngulfatse kur ato fjale vijne nga nje i huaj .Kjo forme e racizmit qe si duket per baze ka interesin material dmth shitjen e shkrimeve te autorit ,eshte e palejueshme dhe duhet denuar megjitheate mendoj se neve edhe duhet te na sherbej si kapje e shkurte e korrentit ne menyre qe te mos mendojme se percuesit munde te kapen sa here te duam dhe si te duam ,por te mesojme rendesin e ngjyrave sepse pasojat munde te jene edhe vdekjepruese apo nganjehere edhe perqeshese .

[Gentiani]

Mundet të jetë edhe gazetarë bastard ky Gill i The Sunday Times, por për 60 % nga ato që i ka shkruar në tekstin e tij, nuk ke ku i fshehë e as ku i dërgon, por janë realitet!

Tjetër është se mundet të na vijë inatë dhe ti shajmë nënë e babë këtij Gillit të Sunday Times, por ku ka të drejtë, ka të drejtë!

O-Ooh! nëse ju kam shqetësuar më vjen keq, por nuk është mirë të gjithë të kemi mendim të njejtë, së paku kështu ka shkruar Artisti

Jam i gatshëm të jap sqarime eventuale lidhur me atë 60 %, nëse është e domosdoshme dhe parashtrohet nevoja!

[Arb]

Edison Ypi, gazetar udhëtimesh

"90% e artikullit, e vërtetë"

Nuk më erdhi dhe aq keq kur lexova ç'kishte shkruar një anglez i vogël për Shqipërinë, sepse aty për aty m'u kujtua ç'ka thënë një francez shumë i madh për Anglinë. "Anglia - thotë Viktor Hygo, - dikur ka qenë pjesë e Evropës kontinentale, por anglezët janë aq të liq e të mbrapshtë, sa Evropa nuk e duroi dot dhe e volli në det Anglinë".

Por 90% e atyre gjërave janë të vërteta dhe këtë nuk e mohon askush. Ka sigurisht edhe teprime, si për shembull, kur shan gjuhën shqipe si kod terroristësh. Djalli nuk është kurrë aq i zi sa e pikturojnë. Është e pamundur që të mos ketë asgjë të mirë në Shqipëri. As ajo puna e ngjyrave të qytetit nuk është ashtu siç e shkruan ai. Si ka mundësi që ai nuk e ka vënë re natyrën në Shqipëri të paktën. Jam i sigurt që Shqipëria që ka parë ai është nga Rinasi në "Rogner" dhe anasjelltas.

Po ta shihja Londrën me të njëjtin, sy siç e sheh ai Shqipërinë, do të thosha se të rinjtë atje nuk dinë të vishen, sepse mbajnë vetëm t-shirte. Janë njerëz pa shtëpi, meqenëse ka shumë homeless dhe se janë fukarenj, pasi i ndërtojnë shtëpitë pa themel. Dhe meqenëse në Londër bie shumë shi dhe ka mjegull, do të thosha që është vend i mallkuar nga Zoti...



Filozofi Artan Fuga

Pse merremi me këtë nivel?

Sipas filozofit shqiptar Artan Fuga, problemi nuk qëndron tek ai që e ka shkruar atë artikull, por te mediat që e transmetojnë atë. "Gjen kaq shumë gjëra që thuhen në botë, pamflete dhe mendime nga më të çuditshmet", - shprehet Fuga, duke shtuar se qytetet janë vend i fjalëve dhe i zhurmave, ndaj të cilave mund të mbahen shumë qëndrime, por që shpesh herë është mirë të injorohen. "Mua më çudit fakti që mediat tona merren me këtë nivel. Ato janë gjëra që nuk duhen marrë në konsideratë. Ndërsa mediat shqiptare i transmetojnë dhe u mëshojnë vazhdimisht. Ai artikull ka marrë vlerë kur është transmetuar nga mediat tona. Në Francë dëgjoj çdo ditë gjëra nga më të çuditshmet, por shumica prej tyre nuk duhen marrë në konsideratë, sepse janë joserioze", - përfundon Fuga.


Gazetari Lutfi Dervishi

Këndvështrim provokues dhe pasaktësi

Duhet kuptuar që artikulli ishte provokativ dhe i pasaktë. Duhet parë kush e ka bërë atë. Ka disa njerëz që e kalojnë jetën duke provokuar të tjerët. Dhe ky është një autor që ka provokuar edhe vetë anglezët, gjermanët si edhe fyen italianët në vetë artikullin për Shqipërinë. Ka mbuluar kolonën e restoranteve dhe nga një restorant e kanë përzënë pse nuk shkruante për gatimet, por për jetën personale të pronarit të saj. Megjithatë, në artikullin e shkruar nga ai kishte edhe gjëra të vërteta. Por gjërat varen nga këndvështrimi. Provokimi dhe pasaktësia e orientonin këndvështrimin e tij.

Sokratit i tha një turist: Athina është qytet i pisët, nuk jetohet këtu. Sokrati i thotë që ke të drejtë. Një tjetër i thotë sa e bukur është Athina dhe ai prapë i thotë që ke të drejtë. Një grek e pyet si ka mundësi që miratove dy opinione krejt të kundërta dhe Sokrati përgjigjet që "Ashtu si e shohin të tjerët, ashtu është". Sot një reportazh mund ta besh nga interneti, pa ardhur fare në Shqipëri dhe në këtë artikull nuk ka gjëra që të tregojnë se ai ka ardhur vërtet në Shqipëri.

[Arb]

An Albanian reader of The Sunday Times

July 25, 2006

To Editorial Director:
To Sunday Times, Times, Times Online:
To Whom It May Concern:

Dear Editorial Director,

I just finished reading the infamous article titled "The land that time forgot" by AA Gill, published on July 23 edition. It is obvious from the cynical tone used throughout the article that Mr. Gill's purpose was not to bring to the British reader a true depiction of Albania and Albanians, but rather to discredit the image of a poor but peaceful, freedom-loving and civilized people. His comments are offensive and inaccurate, but simply another addition to his infamous resume of offensive and unethical writing.

"Bad news" sells and it is obvious that Mr. Gill is fully aware of that. I took the time to read some of his work and the common theme of his journalism career is often the use of aggressive malicious language and misrepresentation in order to portray himself as a critical guru, who sees what others can't, meaning darkness where there is light, pessimism where there is optimism, bad where there is good. It is truly easy to criticize, accuse and demise, however the road to greatness is not the easy one, in fact it is quite the opposite. A true professional is objective, rational and balanced in his judgment and able to recognize the simple truth that the world is greyer than just only black or white.

As an Albanian citizen I was shocked and revolted when I read the article. If I didn't know anything about the author I would think it just another shortsighted portrayal of a formerly communist country by a western journalist who is completely unaware of the rest of the world and lacks the knowledge of historical and social events that are needed in order to write sound journalism. However, knowing the extent to which Mr. Gill has traveled and the various countries he has featured in his articles, it became clear that he (Mr. Gill) was purposefully trying to blemish the image of Albania and Albanians.

He has a problem with the airport being named "Mother Teresa" who he claims helped people die. I, and the rest of the world thought she was the angel of life, but if Mr. Gill wants to call her the angel of death, I will very humbly bow to his wealth of knowledge, to which the rest of us must be deprived.

He thinks Norman Wisdom is our favorite comedian. He couldn't be any farther from the truth. Norman never was the mot popular comedian; he wasn't even remotely famous in Albania. A nice Albanian was probably trying to make Mr. Gill feel welcome, since he was a stranger. Interesting how an "ignorant Albanian" with a "bomb damaged teeth" could fool a "smart" and "visionary" like AA Gill.

Mr. Gill scorns at the old buildings inherited from the communist era. I would like to remind you Mr. Gill that there is no shame in being poor, after all not everyone can be rich. The shame consists in not wanting or trying to improve your life and your country, and Albanians are both willing and trying to accomplish that, although pessimists like yourself might not give us a chance.

There is no question that Albania is a country trying to improve its economy, infrastructure, and redefine its place in the European family. The communism years left Albania with major economic, political and social problems. Therefore it should come as no surprise to Mr. Gill or any other European whose country was blessed with a better history than Albania, that there are poor people, bad roads and old buildings in Albania, just like in the rest of the Eastern European countries that experienced communism.

Nonetheless, one must not forget that this is a country that through centuries has aspired for peace and civilization. The Albanian people are overall well educated, hard working and appreciative of family traditions. They are very hospitable and ready to offer assistance as they proved during the Kosovo crisis by hosting tens of thousands of refugees that the rest of the glorious Europe including Mr. Gill's England refused to help. Albanians have proven that they are a civilized society by living together in perfect religious harmony and tolerance although Muslims live next to Christians.

This small but noble country got slaughtered by the mighty Turkish Empire, while fighting to stop them from crossing the Adriatic Sea and moving on to the Western Europe.

And how did Europe reward Albania for its poise???
By taking away its land and people and giving them to Greece and Yugoslavia, a mess that they are still trying to fix, and could not do without the help of the US. Mr. Gill is ready to point out the sad historical events that have forced Albania to fight every day to protect its freedom from the European greed, but he fails to acknowledge that if this mighty and superior Europe had been fair to small and big countries alike, then this disparity would not even exist. The entire Europe would be one well-oiled machine.

How did a notable journalist like Mr. Gill fail to notice the above and more in his article?

He did not; he just wasn't willing to do it. He was willing to vilify and prejudge. He was willing to pretend that Albanian youth is the worst-dressed in Europe, when the truth is that Albanians appreciate fashion and style and would put to shame most of the Scottish people who wear predominantly black and grey, (not to mention men that wear skirts).

He calls Albanian ignorant and directionless but he doesn't know that our knowledge of history, geography and languages would make him blush. He mocks the poor villagers with the ragged skin, when he should give them credit for fighting every day to provide food and clothing for their families. They live a hard but honest life, and there is no shame in that.

Every country has his criminal exponents Mr. Gill, including Scotland or England, because this is the intrinsic nature of humanity; where there are humans there is crime. But why are you so quick to point out the negative, and refuse to mention that Albania exports culture as well. The name of Ismail Kadare should tell you something Mr. Gill, several times nominated as Nobel Prize candidate, who could have probably been a winner had he not been Albanian.

Mr. Gill proclaims that every Albanian that drives a nice car drives a stolen car. It is not only untrue, but also quite ridiculous to assume that people in a poor country can't drive expensive cars. He must have been confused to see the people that you earlier described as tasteless drive these beautiful cars.

Then he carries on by ridiculing the Albanian language. His limited and isolated mind cannot comprehend that every language is different and that not every language is called English. There is nothing astonishing about words of another language sounding funny in English, just like English words may sound funny in another language.

The first rule of journalism is to be truthful and ethical, rule, which obviously odes not apply to AA Gill. He must have missed the predicament for ethical journalism at Central Saint Martins College of Art and Design, or they never taught it.

He is known to be provocative, insulting and judgmental. He is known to be thrown out of restaurants, he is known to anger Germans, Welsh and other people. He is simply a case of an arrogant, classless journalist misusing his freedom of speech, and it is inevitable that with jewels of bad journalism he will ruin his and his employer's reputation.

Albania is not the land that time forgot Mr. Gill, and you will be proven wrong once again.

Sincerely

Emri

A proud Albanian citizen

[Arb]

Ja ky eshte ky bir kurve Skoceze qe paska problem me Shqiptaret...

TOKA E HARRUAR NGA KOHA

Nga: A.A. Gill
The Sunday Times

Një gjë që me gjasë kurrë as që do t'ju duhet ditur ndonjëherë, aeroporti ndërkombëtar i Tiranës quhet "Nëna Terezë". Është e pamëshirshme që shqiptarët ta kenë emëruar pistën e tyre drejtë botës me emrin e gruas që u kishte ndihmuar njerëzve për të vdekur; por edhe me emrin e një katolikeje, në një shtet ku rreth 70 për qind janë myslimanë.

E gjithe bota e din qe Nena Tereze ka ndihmuar te varferit dhe te semurit. Sipas ketij shizofrenit piktor-gazetar-gabel-Skocez, "Nena Tereze u paska ndihmuar njerzeve per te vdekur." Ku e merr kete te drejte morale ky bir kurve qe te del me nje pohim te ketille ofendues.

Nënë Tereza është i vetmi shqiptar i njohur botërisht - asnjë tjetër s'e njeh kush. Përderisa ecën pistës së aeroportit, mund të vëresh disa aeroplanë te 'Albatros Airways'- pra, edhe një veçori e pashmangshme e shqiptarëve për të pagëzuar edhe aeroplanët e tyre me emrin e shpendit që edhe ndërkombëtarisht njihet si ndjellakeq, dhe i cili, mes tjerash, as që fluturon askund afër bregdetit të Adriatikut.

Ky bir qeni me disa dite udhetimi ne Shqiperi, ka nxituar qe te jep perfundime te ketille se i vetmi Shqiptar i njohur boterisht qenka Nena Tereze. A eshte ky zagar, gazetar apo prej Marsit ja ka msy per te vizituar Shqiperine e Shqiptaret?

Ketij psikopati i ka dal problem edhe se si Shqiptaret pagezojne aeroplanet e tyre.

Secila fjali që brenda vetes përmban emrin Shqipëri s'ka mundësi të të mos bëj të qeshesh. Shqipëria është qesharake. Është një paradoks, një shtet i 'Gilbert&Sullivan', një Ruritani banditësh dhe hakmarrjesh, por edhe e një mbretërie nga shfaqjet për fëmijë.

Edhe kete perfundim e arriti me (supozohet) disa dite vizite ne Shqiperi. Ky piktori shizofren flet me hamendje, pa pasur idene se si te arsyetoj e mbeshtes pohimet ofenduese qe i ka formuluar per Shqiperine e Shqiptaret.

Është një vend tragjik. Megjithëse, pikërisht kur të vije pjesa e tregimit kur do të duhej të qaje, ti mezi përmbahesh nga gazi. Fundja, edhe komiku më i pëlqyer në Shqipëri është Norman Wisdom, dhe atë në tërë vendin. Duket qesharake, edhe pse nuk është fare qesharake.

Ku erdhi ne perfundim se Shqiperia na qenka nje vend tragjik? E po ashtu si arriti qe per disa dite te kuptoj se gjoja Norman Wisdom qenka komiku me i pelqyer ne Shqiperi?

Thuhet se shqiptarët po ashtu drejtojnë edhe pjesën më të madhe të të tregtisë me armë, dhe nga ta mund të blesh Kalashnikov-in më të lirë të mundshëm. Ata janë Alfa dhe Omega'.

Thuhet? Edhe i thote vetit gazetar ky!? Na shkruan artikull ofendues rreth Shqiperise e Shqiptareve, ne baze te asaj qe thuhet?

Vetem pse grupe te caktuara nga pema e jone ushtrojne kete profesion, kjo nuk do te thote se ky gazetar duhet te nxitoj e te pohoj se Shqiptaret jane ata qe kontrollojne tregun e armeve.

[Arb]

TOKA E HARRUAR

Dikur ishte një vend komunist për më shumë se një gjysmë shekulli. Kurse tani, në të ke krimin e organizuar dhe adoleshentët e veshur më së keqi në Evropë. A do ta marr bota ndonjëherë me seriozitet Shqipërinë?

A e ka menduar ndonjehere ky qen se Shqiptaret nuk mburren me pranine e krimit te organizuar. E luftojne ate, bejne te pamunduren per ta zhdukur. E kush i dha te drejten qe te vendos ky fare magjupi qe t'i tregoj botes se kush jane adoleshentet te veshur me se keqi ne Europe.

Ata janë të obsesionuar me firma të shtrenjta dhe me emra kreatorësh, por e tëra që mund t'ia lejojnë vetes janë vetëm disa lecka kronike qesharake dhe falsifikate të tregut. Dyqanet janë përplot me veshje e mallra absurde, me logo përmasash të mëdha të ngjitura në to, ndërkohë që e fëmijët veshin mallrat e tilla me një ndjenjë mospërfilljeje, dhe që të gjithë të ngjajnë në personazhe nga ndonjë strup komik në kërkim të ndonjë shfaqjeje.

Eh ketu "mbase Shqiptaret paskan shije per dicka." Por edhe kjo e pengon kete te ashtuquajtur gazetar...

Shqiptarët janë të shkurtër dhe me fytyra të qelbura, me një trup të ngjeshur dhe me puçra, dhe me këmbë sa të lakuara sikurse të kuajve nga Shetland. Momenti im i preferuar i modës ishte atëherë kur një njeri me moshë mesatare me mustaqe të tipit 'Village People', dhe me një krekosje sikur të bretkut 'Hobbit', kishte veshur një triko pa mëngë, në të cilën shkruante: Big Balls (K... të Mëdha).

Ka takuar afer 4 milione Shqiptaret ne Shqiperi ky qen a? Apo thjeshte vizita e tij kishe nje qellim, te ve ne pah para lexuesit (posaqerisht) ne Britani te madhe, per te zezat e Shqiperise e Shqiptareve?

Gjuha shqipe është një nga ato gjuhë që s'kanë ngjashmëri me asnjë tjetër, përveç se ka nja gjashtë shkronja shtesë. Thuhet se është e pamundur të mësohet edhe pas një viti apo dy. Gjithashtu, thonë se ka një theks shumë të vështirë. Fakti që askush pos shqiptarëve s'-mund ta flas, e bën atë një gjuhë kodi të kriminelëve, megjithëse nga ana tjetër, ajo është një gjuhë edhe fonetikisht shumë qesharake. Për shembull, fjala që përdoret për "for sale" është: "shitet", ndërsa peshkut nacional "carp", i thuhet "krap".

A kane faj Shqiptaret qe nje koke-peshk si ky felliqesire nuk e meson dot Gjuhen Shqipe? A kane faj Shqiptaret qe te tjeret nuk kane aftesine te mesojne Gjuhen Shqipe?

Ja shiqoni, ky bir qeni bile ka shfletuar fjalorin per te gjetur se paku dy fjale Shqipe qe kur ti perkthej ne Gjuhen Angleze, te kene kuptim qesharak. Qellimi i tij eshte i qarte, te ofendohen kudo Shqiperia dhe Shqiptaret.

[Arb]

HELLO GILL!*




Edison Ypi


Kur sapo ke zbritur nga avioni dhe ke marrë trenin për ato pak kilometra deri në Londër, e kupton menjëherë se ajo çka befas dyshove kur Londrës sytë nga lart ia hodhe është mëse e vërtetë; Je gënjyer gjithë jetën nga libra dhe ëndrra. Ke ardhur dhe ke shpenzuar kot për të parë vendin më të sheshtë më të trishtë të planetit. Majtas e djathtas shtëpi të vogla me rrugë zvarritëse të ngushta të mjera. Nuk të duket aspak se po udhëton, por sikur po lexon ndonjë libër të Engelsit mbi gjendjen katastrofike të klasës punëtore në Angli. Pasi ke zbritur nga treni, je rrafshuar në ndonjë kafene dhe ke shëtitur pak, bindesh përfundimisht se gjithçka tjetër që do shohësh e do dëgjosh më pas s’ka se si të jetë më pak shkurajuese dhe dramatike.
Anglezët janë të gjithë pordhacë dhe nervozë të padurueshëm. Turma e tyre, ashtu e ngutur, e lëvritshme, e stresuar, syzgurdulluar, duket si turmë e hallakatur milingonash, të cilave shiu sapo u ka prishur folenë. Pinë të babëzitur birrë më këmbë. Gjerbin pa fund kafe të holla të neveritshme, si lëng gështenjash, në filxhanë si tasa. Pinë të etur kapuçino gjigande që shfryn me zhurmë e avull nga brimat e ekspresi, i cili ta nxjerr mallin e lokomotivës së Stivensonit. Nuk llafosen si të gjallët. Pëshpëritin si hijet. Tek pëshpëritin, fjalët i shkurtojnë aq liksht, kuptimet i ngatërrojnë aq mbrapsht, gjuhën e shkapërdhejnë aq ndyrë, sa edhe po ta kesh shpenzuar gjithë jetën mbi libra duke studiuar anglishten dhe qytetërimin britanik të gjithë të duken belbanë, nuk kupton asgjë.
Profesorë universitetesh, filozofë të shquar, shkencëtarë me nam, e shtyjnë jetën në shtëpi aq të vogla, të vjetra, të kalbura, të mjera, që duhet të kenë qenë shtëpi minatorësh ngritur shpejt-e-shpejt, pas ndonjë përmbytje këtu e nja dy a tre qind vite më parë. Aq të mjera janë ato shtëpi, sa kur t’i shohësh të merr të qarët. Megjithatë, shtëpinë e vogël dhe të vjetër ku ma gjen! Qindra anglezë të pastrehë kalojnë jetën shtrirë futur nëpër thasë plastmasi nëpër rrugë, sheshe, dyer hotelesh. Grupe zhelanësh presin në radhë në dyer deposh të marrin lëmoshë nga shteti. Në lindje të Londrës jetojnë mijëra e mijëra anglezë aq fukarenj, sa lindin e vdesin atje pa i parë kurrë me sy sheshet kryesore të qytetit. E meqë ra fjala për sheshet kryesore, dhjetëra mijëra të tjerë londinezë më të mbajtur, prej dhjetëra vitesh u janë larguar përgjithmonë atyre shesheve zjerëse plot pordh’-e-piskamë si kazani i dreqit, për të jetuar të dëshpëruar nëpër katunde.
Kontrollori i pasaportës në aeroport ishte një indian. Në një minimarket paketën e cigareve ta jep një dajo i tij. Kafenë ta servir një nepalez. Rrobat kineze t’i shet një kurd. Picën italiane ta sjell një filipinas. Në bankë të shërben një kongolez. Shitësi i hamburgerit eskimez.
Janë aq të paditur, aq të paarsimuar, aq gdhë, sa të lypset një ditë e tërë për të gjetur një i cili ta dijë ku bie Shqipëria. Mund ta kalosh edhe një javë në kërkim të dikujt që të thotë përmendësh dy vargje të Shekspirit.
Kanë aq pak fantazi, janë aq të varfër në imagjinatë dhe aq pak kreativë, sa është e pamundur që emrin që e ka njëri të mos e kenë edhe të paktën nja dy a tre milionë të tjerë.
Rinia është edhe e ngordhur, edhe zevzeke njëkohësisht. Mbathin T-shirt-a të pista dhe pantallona të varura. Janë aq të ftohtë dhe indiferentë ndaj seksit, sa nuk e kanë për hiçgjë që “Ky këtu” të gdhihet e ngryset në të njëjtin apartament me të dashurën e “Atij atje” nja njëzet kilometra larg në skajin tjetër të qytetit, ndërkohë që e dashura e “Këtij këtu”, edhe ajo të gdhihet e të ngryset pa ja bërë tërr syri me “Atë atje” dit’-e-natë në një spirale paradoksale vetmie dhe sëkëlldie që shkatërron kimitë e truve respektivë në mënyrë të pariparueshme.
Londra ka aq shumë zgëqe të fëlliqura, sa nuk kanë të gjitha barrakat e Shqipërisë së bashku. Ujëra të fëlliqët që rrjedhin sheshit me ta shpif. Avuj të frikshëm që ngrihen përpjetë nga puseta si nëpër filma.
Shumicën e shtëpive i kanë pa themele. Muri i hollë i tullave ngrihet drejt nga toka. Po t’i pyesësh thonë se këtu nuk ka rënë kurrë tërmet, prandaj shtëpive nuk u lypset themeli. Pra janë aq budallenj, aq tutkunër, aq tuhafër, sa kujtojnë se meqenëse nuk ka rënë kurrë tërmet në të kaluarën nuk do të bjerë as në të ardhmen!
Para një bankomati një anglez. Ka pritur radhën. Radha i ka ardhur. Ka shkruar kodin dhe pret. Kurrgjë! Llogaria ka mbaruar, paratë janë shpenzuar. Zë e shan anglezi me trung, rrënjë, degë, gjethe, gjithë njerëzimin, duke lutur Zotin që një bombë atomike në çast t’i sheshojë me Londër me të gjitha rretheqark nga Grinuiçi në Grinuiç.
Hyde Park dhe të tjera parqe të famshme janë plot me mashtrues pisanjosë, që hiqen për shenjtorë dhe filozofë.
Një tjetër anglez të këshillon të mos shkosh andej-këndej me më tepër se dyqind sterlina në xhep, sepse janë “big money”! Këta as e kanë idenë për fierakë e skraparllinj, që qarkullojnë nëpër pesë kontinente me nga njëqind mijë dollarë nëpër xhepa e benevrekë.
Mbrëmje. Soho. Anglezët bëjnë qejf, shijojnë piktura, bëjnë dashurira si urithë nëpër kafenera dhe disko të nëndheshme.
Ja një dymetrosh! Përshëndet njerëzishëm. Për të evituar çdo keqkuptim sqaron shpejt-e-shpejt se është xhentëlmen anglez. Pastaj të kërkon ndonjë kacidhe për të pirë një gotë çaj, sa për të lagur fytin.
Je ulur diku. Ke porositur një kafe. Nepalezi ta ka sjellë lëngun e përvjellur të gështenjave me lugën brenda në filxhan. Pasi e ke trazuar sheqerin, meqenëse ke mbaruar punë me lugën, rrotullon sytë për ta lënë diku. Diku, po ku se?! Se pjatë nuk ka. Budisti, nepalezi, pastërtori ta ka vënë re shqetësimin. Vjen vrik gjith’ inat. Vëngër të urdhëron lugën ta lëshosh drejt mbi tavolinën e drunjtë!
Metroja e Londrës është më e vjetra në botë. Por është plot kthesa, pra nga më të rrezikshmet. Për t’u ruajtur nga hapësirat e ndryshueshme nga zero deri në dy pëllëmbëshe mes bankinave të betonta dhe vagonave të metaltë, që ashtu duke u hapur e mbyllur nëpër kthesa mund të të shqyejnë ndonjërën apo të dyja këmbët, një altoparlant ta shpon me mijëra herë veshin me një “Mind the Gap”, që të mbetet duke të gumëzhitur në veshë për gjithë jetën. Ajo metro do të dukej krejt e vdekur nëse në shkallët e saj nuk do të shfaqeshin hera-herës me klithmat e tyre gjithë jetë “Shqipet e Malit”, të fushës dhe të lagunave, djemtë diva nga Kalaja e Dodës, Mati, Skrapari, Rroskoveci, Divjaka etj.
Londra, bashkë me Tiranën dhe Athinën, nga qytetet më të ngushta dhe më të ndotura të Planetit.
Historia e Anglisë?! Manual për të mësuar intrigat më të sofistikuara shtetërore dhe ndërshtetërore, dallaveret më inteligjente të të gjitha llojeve dhe nënllojeve, krimet më makabre që nuk zbulohen kurrë.
Anglia nuk është kurrgjë tjetër, përpos një lloj spitali i specializuar për një mpleksje sëmundjesh psiko-neuro-endokrinologjike.
Parlamenti i spitalit?! Me pleq me qurre që gërhasin dhe flenë, disa më këmbë e të tjerë shtrirë me orë të tëra. Para tij ku ma gjen Parlamentin e Shqipërisë, atë çmendinën me gjithë ata trima që këlthasin e grisen e rrihen si n’harradoz!
Mbretëresha e të sëmurëve?! Nëntë ujë një kos!
Kryeministri?! Skocez. Një nga të sëmurët e spitalit, verior i papërmbajtur, paradoksalisht nervoz dhe i qeshur njëkohësisht.
Ka ngjashmërira mes Anglisë dhe Shqipërisë?! A ka?! Me t’u ngjeth mishi. Ja disa:
Edhe njëra edhe tjetra, si kurrkund, e kanë jugun më të zhvilluar se veriun.
Secila e ka nga një llokëm jashtë trungut, Anglia Irlandën, Shqipëria Kosovën.
Si Anglia, si Shqipëria akuzohen se bëjnë ç’u thotë Amerika.
Të dyja kanë probleme me Evropën.
Individët e të dy vendeve, të gjithë Gjeni’ të hileve, intrigave, bizantinizmit.
Anglia dhe Shqipëria?!
Dy Mami’ të mira që presin foshnja çyryk.
*AA Gill është gazetar i “Sunday Times” në Londër. Para disa ditësh Gill “vizitoi Shqipërinë”, duke përshkuar gjithsej nja dyzetë kilometra Rinas - Tiranë - Rinas dhe publikoi një udhëpërshkrim me dromca trotuaresh kafenesh. Si nuk falimenton “Sunday Times” Gilli e di.

[email protected]

[pokeri]

http://www.activeboard.com/forum.spa...opicID=7751443

[panta_rhei]

"Hallku ta knojnë tefterin n'xhep"

Gill_i paska harru me permend shum sene tjera: si psh. "shqiptari shtat her vritet e tet her ngjallet", (per qato e kemi "zgjanu" territorin etnik edhe kulturen tone deri n buz t zhdukjes)... sdi more qysh kan mbijetu popujt e tjer qe nuk kan pas bajram curra e azem galica e plot e plot e plot... mjerim...
mundesh me u ul e me degju muzik angleze psh tre muj dit pa nal hiq edhe nuk mundesh me e ni asnji emen t nji heroi anglez n kong, (shum t prapambetun anglezt a)!

Shyqyr zotit qi qit Gill-in se paku shqiptaret nuk mund ta akuzojne per tradhti kombtare ( e me e sha munden sa t dojn... bile ka mundsi qe prej patriotizmit t fort munden me ja honger edhe leshin)...

perndryshe qdo kritik e shqiptarit ndaj dukurive negative t popullit te vet quhet tradheti kombetare (edhe kjo eshte nje nga margaritaret e e te arriturave te medha tonat)...

Un personalisht, shfrytezoj rastin ta falenderoj nga zemra kit Gill-in qe ka marre mundin per te protestuar ndaj fatkeqesise se popullit tim, dhe per kontributin e tij per "t'i hapur syt" shqiptarve ...
Kujtojini vargjet e Fishtes, para se ta shani Gill-in...

ps: duke mos dasht me epersonalizu shum postimin, po cek vetem kalimthi se postimi im i par n ket forum ka qene topicu "Mos t'sunoft shiptari" ku qellim ka qene venja ne pah e te metave tona, dhe ne ate topic jam anatemuar per antikombtarizem dhe topicu eshte mbyllur menjeher nga Bond-at... sdi pse lejohet tash nji ksi topicu me ksi permbajte? S'di qysh nuk po e mbyll Bond-i kit Sunday times-in?
Apo ndoshta topicu eshte lejuar "sa per ndonje dit", ne menyre qe tu mundsohet patriotave tane qe ta sherojne patriotizmin e lenduar me sharje e lavdata kunder realitetit, qe n kit rast "shum parendesishem" e paska emrin Gill!

[Arb]

I am writing regarding the article that was published on July 23 by AA Gill.

I am from Texas, but attended college in Boston. While at Boston University, I met my future wife, who happened to be Albanian. We have been married for 2 years now, and through her I have met many Albanians living in the United States. From my knowledge of the culture and the people there, the picture Mr. Gill painted of Albania, its culture and its people is completely off-base. I am still struggling to understand the point of his article. Is it that Albania has struggled? That is no great insight. It is a country struggling to catch up after years of oppression, what is wrong with that? It seems that most of the world applauds other countries like China and India that were once oppressed and arcane, but have now made great strides to put themselves on equal footing with the rest of the world. Focus on the current efforts underway to improve Albania, rather than ridicule a country from above.

While we are being racist, the Scottish and the English certainly have their flaws. We could talk about England's incredible fall from strength and power since 1901, we could focus on how England, a once mighty country has been reduced to grabbing onto the coattails of the US in hopes that we are marching in the right direction. It seems that little good comes out of focusing on the negatives of a poor country that has done little to offend the rest of the world. The only thing it accomplishes is to take attention away from the sorry current state of "Great" Britain compared to what it once was.

Every Albanian person that I have met has a quiet inner-strength about him. They hold their heads high, despite all the obstacle they may face, as if their goal is to prove the perception of their country
wrong. In addition to the strength that no-doubt results from the persecution they have endured, Albanians that I have met, as a group, are more compassionate than any other group of people I have
encountered. Mr. Gill probably has never had to suffer such things as Albanians, therefore has no compassion for people who suffer. Mother Teresa was known for her compassion, which I believe is innate in Albanians and makes them great people on an individual basis. Every Albanian I know is compassionate, friendly, intelligent, and proud.
These combined traits make these people great, yet none of those adjectives was used in the article.

In terms of the language, people do not chose their language. To offer up the style and sound of their language as some kind of reasoning as to why Albanians are not more prominent is asinine, at best. What relevance is their manner of speaking? If you speak English and hear a foreign language, just because it doesn't sound like Spanish or Italian does not make it somehow less of a language or a reflection of the people who speak it. If the language comments were referring to Native Americans or to Chinese, the ramifications of such a comment would be huge, but I guess its o.k. when we are discussing Albanians. Mr. Gill's article is ridiculous and I have lost all respect for British journalism. Was there no better topic upon which Mr. Gill could write? Were the pot shots at a struggling country that has repeatedly been cast aside really necessary?

The Albanian community awaits a strong response from the Times. If it does not come, The Times will learn another thing about Albanians, they do not forget or forgive such unprovoked acts of aggression.

Hinds Howard

Houston, Texas

[Arb]

GAZETARI ANGLEZ GILL DHE SHQIPERIA



Imazhi i Shqiperise nuk varet nga nje shkrim sharlatan i Gillit, por varet nga sjellja e lidershipit dhe qytetarit shqiptar

Ky shkrim eshte shkruar duke u bazur ne dy faktore. E para, vazhdimi i debatit per shkrimin ne Sunday Times, shkruar nga AA (Adrian Anthony) Gill. E dyta, eshte ne lidhje me nje eksperience udhetimi ne bote te mikut tim te ngushte dhe kolegut te punes, Z. Timothy P.Lamping. Te dyja, si shkrimi dhe eksperienca e mikut tim jane te lidhura me Shqiperine dhe pikerisht ka te beje me imazhin e Shqiperise. Shkrimi i AA Gill i redukton vlerat/imazhin dhe ideja e kolegut tim amerikan ndihmon ne rritjen e vlerave/imazhit te Shqiperise.

1


Le te ndalemi pak tek shkrimi ne Sunday Times. Ne radhe te pare shkrimi eshte shume provokativ dhe me siguri na pershkon ne me tone shume perçmuese. Nje shkrimm i tille eshte shume i ekzagjeruar, dhe ne e dime me mire se çdo njeri ne bote qe kombi jone nuk e meriton dhe nuk eshte pjese e atije realiteti qe artikulon Z. Gill.

Me sa lexuam CV ne e zotit AA Gill, duket se shkrimet e tije jane te stilit provikativ dhe kritik. P.sh ne 2004, ai provokoi edhe Gjermanine me nje shkrim duke shkruajtur per nazizmin. Sido qe te jete, Sunday Times eshte nje lloj media qe lexohet nga nje shumellojshmeri dhe diversitet i madh njerezish. Nuk e di se çfare e ka detyruar zoterine te shkruaje nje shkrim te tille kaq provokativ dhe ofendues. Eshte stili i tije kritik apo eshte paguar nga nje lob qe nuk na do te miren? Mendoje se pergjigjen me te mire do te jepte vete zoti Gill.

2

"Çdo gje e keqe, ka nje te mire thote populli." Ishte bashkatdhetari yne shqiptaro amerikan, Faik Konica ka pas thene: "Shqiperia ka lindur nga mrekullia, rrojti nga rastesia dhe po humbet nga lidershipi". Ironikisht autori ka shkruar ne artikull "ne rrugen e gjate te jetes shqiptare, Shqiperia ka qene e perfshire ne eksperimentet politike, sociale dhe ekonomike...." mandej vazhdon "Shqiperia eshte dhe ka qene e rrethuar nga armiqte, por shqiptaret kane qene te ndare ndermjet tyre".

Tani pyetja per ne lind: A vazhdojne keto eksperimente sot e kesaj dite? A ka perfituar dhe po perfiton qytetari shqiptar nga ky shtet dhe lidership i dobet? Eshte fakti njohur qe shqiptaret si individ jane te mrekullueshem dhe te zgjuar, por prape kane nevoje per mençurine dhe direktivat e prindit, pikersisht baballareve tane me emrin lidership. Ndryshe individet dhe shtetet qe nuk na duan te miren do perfitojne me shume se ç'kane perfituar dhe Z. Gill do te kete rast te shkruaje me shume dhe me shpesh.

3


Nje fakt tjeter qe shkruhet ne artikull, eshte komenti rreth arkitektures, trafikut dhe infrastruktures ne Tirane. Me duket se ka realitet ne shkrimin e tij. Te gjithe e dime qe ideja dhe produkti me i madh i arritur nga qeveria dhe kryebashkiaku i Tiranes eshte lyerja me boje dhe ndertimi i ures se Zogut te Zi, qe fatkeqesisht, boja po i del pallateve se perdori boje me cilesi te dobet dhe Zogun e Zi nuk i pergjigjet kushteve te kohes.

Urime qeveri dhe bashki, per idete e mrekullueshme dhe produktin qe i dhurove qytetarit shqiptar ne shekullin e 21 te. Globalizimi dhe kohet qe po kalojme, kerkon qe lidershipi (qeveria) shqiptare te karakterizohen nga ide dhe vizione qe duhet te jene grande dhe te ekzistojne me gjate se sa karriera e tyre plotike. Idete, vizionet, dhe investimet e tyre duhet te reflektojne sigurine dhe mireqenien ekonomike te brezit ardhshem shqiptar.

4


Persa i perket ndarjes se shqiptareve ne gege dhe toske.... Mendojme se i doli bosh zoterise Gill. Kjo eshte nje ide e çmendur e autorit qe nuk ka validitet dhe realitet ne hapesiren shqiptare. Ne shqiptaret kemi qene NJE dhe do te jemi NJE. Feja dhe tradita jane nje, dhe ajo quhet SHQIPTARIZMI. Per kete mund te pyesesh nusen e vellait tim Dr. Viola (Qafaliajaj) Hysa, qe eshte nga zemra e gegerishtes, Malesia e Madhe e cila eshte martuar me djalin qe eshte nga zemra e toskerishtes, Berati.

Ndoshta neser do te paguehesh nga lobet qe nuk na duan te miren tone dhe do na shkruash per nje teme qe eshte shume sensitive, vençanerisht ne keto momente, per ndarjet fetare ne Shqiperi. Por edhe ketu do ta ndihmoja zoterine duke i shkruajtur: mos humb kohen kot, por ndrysho stilin tuaj negative kundrejt shqiptareve. Shume mire ai mund te shkruaje per vlerat pozitive te shqiptareve ne kete aspekt. Ja nje nga shume vlerat qe bota duhet te marre shembull dhe zoti Gill duhet te shkruaje per Shqiperine dhe shqiptaret.

5


Tjeter, behet fjale edhe per Durresin, qe me patjeter eshte nje nga simbolet e turizmit dhe bukurise shqiptare. Shpresoje qe Z.Gill te mos e kete humbur sensin e realitetit persa i perket vlerave dhe pasurise natyrore te Shqiperise. Shpresoj qe te kete lexuar dhe te jete njohur me shkrimet e Bayronit. Sidoqofte, me duhet t'i permend shprehjen tone te bukur "qente le te lehin, se karvani po ecen perpara".

Ai vend eshte natyralisht i bukur dhe pena e zotit Gill nuk e shtremberonte dot kete fakt. Pikerisht ai u kap ne fjalen perpara dhe kush po e udheheq karvanin. Ai shkruan se "shqiptaret duke filluar qe ne vitet 90 te mendojne dhe thone se Durresi do te jete nje Kroaci e re". Ndoshta, ketu ka njefare realiteti. Kjo eshte pyetja qe net e gjithe duhet te bejme: pse Durresi edhe mbas 15 te vjetesh nuk perafrohet aspak turizmit te Kroacise.Kjo eshte nje pyetje normale, ku drejtuesit e karvanit (popullit), lidershipi shqiptar duhet ti pergjigjen.

6


Ketu do te desha te zgjatesha pak duke e lidhur me piken e dyte qe ka te beje me eksperiencen e mikut dhe kolegut tim Z. Timothy Lamping. Kjo eksperience eshte e lidhur zhvillimin e turizmit dhe perhapjen e imazhit pozitiv ne Amerike dhe ne gjithe boten. Siç permenda dhe me lart Timothy ka mbaruar te njejtin universitet qe kam mbaruar edhe une (University of Pittsburgh) dhe punojme se bashku per nje nga agjencite federale te SHBA se. Ai ka udhetuar privatisht ne me shume se 70 vende te botes. Kete udhetim e ka bere kur ka qene ne shkolle nepermjet programit te quajtur "a semester at sea" (nje semester ne det). Ky program drejtohet nga University of Virginia dhe perfshihen kryesisht univesitete me fame ne lindje dhe veri lindje te SHBA se.

7


Dy here ne vit, rreth 3000 studente amerikane udhetojne me anije kryesisht ne vendet qe rrethohen nga deti ose oqeani. Zakonisht, ky udhetim perfshin ne te njejten kohe destinacionin ne dy ose tre shtete te botes. Shpenzimet behen nga vete studentet. Pikerisht, ne veren e vitit 2004, udhetimi ishte planifikuar per ne Kroaci dhe Malte. Timothy me tha qe anija anashkaloi Durresin dhe Saranden, por nuk qendruan sepse nuk ishte ne planin e udhetimit. Kuptohet ishin mahnitur duke pare ne largesi, bregdetin shqiptar.

Per shembull, nje shoku i klases se tij shpenzoje gati $2000 dollare vetem ne Kroaci. Po sikur mesatarisht çdo student te kete shpenzuar rreth $1000 dollare, keshtu qe vetem nga nje udhetim ne humbem $300,000 dollare te ardhura. Arsyeja pse Shqiperia nuk ishte dhe nuk eshte ne axhenden e intenerarit eshte se kompania dhe universitetet qe sponsorizojne keto udhetime nuk kane lidhje dhe informacion direkt apo indirekt me institucionet e shtetit shqiptar. Normalisht, biznese te tilla patjeter kerkojne nje koordinim dhe informacion bashkekohor ndermjet shtetit perkates dhe entitetit turistik amerikan. Kroacia e ka bere dhe vazhdon ta beje nje gje te tille.