A jemi ne Shqiptarët populli më i lashtë?

[Zero Cool]

Pas kaq shekujsh a mos është i mbivlerësuar roli i grekëve në historinë e Gadishullit Ballkanik?

http://livre.fnac.com/a1448248/Mathi...pre-hellenique




A jemi ne Shqiptarët populli më i lashtë????


Ekskluzive/ Mathieu Aref, studiuesi i
njohur francez, rrëfehet për "Shqip" pas botimit të librit të tij,
"Shqipëria, odiseja e pabesueshme e një populli parahelen"


A
mos është i mbivlerësuar roli i grekëve në historinë e Gadishullit
Ballkanik? Pas kaq shekujsh, pas imazhit të mrekullueshëm që grekët i
kanë dhënë së kaluarës së tyre, është pak e vështirë të ngresh
pikëpyetje për kulturën e madhe klasike të helenëve… Por, prej kohësh,
studiues të ndryshëm nuk kanë ngurruar të ngrenë pikëpyetje mbi
qytetërimin e lashtë grek. Vetëm pak kohë më parë, një studiues amerikan
botoi librin "Athina e zezë", ku perëndesha e bardhë me sy ngjyrë deti,
perëndesha e diturisë, mbrojtëse e Athinës, sipas tij ka një të kaluar
afrikane… Mathieu Aref, një studiues, që tashmë ka tentuar t‘i kthejë
përgjigje me studimin e tij prej vitesh këtyre pikëpyetjeve, nuk denjon
të vihet në qendër të diskutimeve akademike, duke thënë se "është
Shqipëria, ajo çfarë ai e quan odiseja e pabesueshme e një populli
parahelen". Dhe ky popull i vogël, sipas tij, ka qenë populli i madh që
ka ekzistuar para grekëve. Duket si një guxim nga ana e Aref, një
"guxim" të cilin ai e argumenton me prova shkencore, të cilat kërkojnë
të hapin një debat, që, sipas tij, synon rishkrimin e historisë.
Historia e pabesueshme e pellazgëve, që, sipas tij, janë ilirët e
mëvonshëm, të cilët u hodhën në një cep të historisë dhe shumë pak
studiues u rrekën të merreshin me ta. Por, pikërisht nga pellazgët nis
shpjegimi i gjithë asaj historie "të shkruar keq", sipas Aref, që e bën
rolin e grekëve të mbivlerësuar ende në ditët e sotme. Më poshtë, Aref,
pas debateve që ka ngjallur në nivele të ndryshme akademike, rrëfen disa
nga tezat, që, sipas tij, vërtetojnë studimin e nisur kohë më parë, që i
bën të ndihen mirë shqiptarët, por që "trazon" kulturën tashmë të
konsoliduar greke.

"Shqipëria, odiseja e pabesueshme e një
populli parahelen". Libri juaj sapo është përkthyer në shqip. Mund të na
rrëfeni se çfarë do të thotë kjo për ju?

Qëllimi kryesor i
këtij libri është vënia në vend e së vërtetës. Asaj të vërtete, mbi të
cilën rëndojnë plumb 2500 vjet. Nuk kemi të bëjmë asfare me trallisje
dhe teka personale, as me fantazime fluturake, aq më pak me shovinizëm,
por me një tezë të përpunuar shkencërisht, me argumente të forta, në mos
të patundshme, fakte historike të shënjuara, analiza dhe hulumtime të
thelluara në disa fusha shkencore, bazuar në referenca të verifikueshme.
Ky libër më ka kushtuar vite të tëra studimesh, mjaft mund e djersë,
gjithashtu para. Pra, nuk e kam bërë këtë vëllim të madh pune për të
Çfarë e shtyu Aref të
merret me një studim të tillë, që në shumë qarqe letrare është quajtur
edhe si një provokim, që ju kërkoni t‘i bëni historisë greke?

Si
dhe për çfarë e kreva gjithë këtë punë? Para së gjithash, natyra më
pajisi qysh fëmijë me një shpirt kritik, të zhvilluar dhe me kureshti të
madhe. Të jetuarit në Egjipt, në një shoqëri kozmopolite, më ka dhënë
përparësinë e vështrimit elektrik. Në themel ishte terreni pjellor dhe
premisat e një rrugëtimi që do ta nisja disa vite më vonë. Njohja e
gjuhës shqipe, e folur qysh në djep (sidomos dialekti gegë) e që zura ta
shkruaj fare i ri, më dha shumë dorë. Studimet në gjuhën frënge
(letërsi, filozofi, greqisht, latinisht, artet e bukura, gjuhët e huaja,
arabe, angleze, italiane) po ashtu nuk janë të huaja ndaj këtyre lloj
studimesh e kërkimesh. Shkëndija fillestare ishte dalja në dritë e
librit të parë të Za////çharie Mayani, "Etruskët nisin të flasin", në
1961-in, pasuar nga i dyti, "Fundi i misterit etrusk" në 1970-ën. Ja një
dijetar, joshqiptar, që ia mbërriti të hedhë dritë mbi misterin e
popullit të madh etrusk, falë gjuhës shqipe, që për më tepër nuk ishte
as gjuha e tij mëmë. Kjo gjë më tundoi, më befasoi dhe mbi të gjitha më
mrekulloi. Qysh atëherë, e përgjatë tridhjetë vjetëve, jam vënë në
përndjekje të këtij populli misterioz parahelenik, që, nga zbulimi në
zbulim, më ka udhërrëfyer kah shqiptarëve. Pas kësaj periudhe të gjatë
më është dashur më shumë se pesë vjet për të kryer pareshtur studime e
hulumtime të thelluara në fusha nga më të larmishmet: histori antike,
arkeologji, antropologji, etnologji, gjuhësi dhe mitologji. Të thuash të
vërtetën nuk përbën në asnjë rast provokim. Ajo mund të lëndojë, të
fyejë, por gjithnjë ia vlen ta thuash. Këtu, veçse vë në vend këtë të
vërtetë, çiltërsisht pa paragjykime dhe me rigorozitetin më të madh
intelektual. S‘kemi të bëjmë me larje hesapesh apo me sulme të
paramenduara kundër Greqisë dhe popullit grek, për të cilin ruaj sqimën
më të lartë. Një kërkues duhet të mbetet krejt i paanshëm. Ajo që kam
bërë është një punë vetëm shkencore dhe jo keqdashësi ndaj cilitdo
qoftë. A mos vallë është faji im që shqiptarët rrjedhin prej pellazgëve,
të cilët për mendimin e të gjithë autorëve të Antikitetit kanë
pararendur grekët në Ballkan, Egjipt e në Azinë e Vogël dhe që këta të
fundit u detyrohen për një pjesë të madhe të qytetërimit të tyre? Ta
quash këtë një provokim përbën në vetvete një provokim.
Cilat janë pikat e forta, që, sipas jush, argumentojnë atë që shqiptarët janë më të vjetër se helenët?
Idetë e
hedhura nga ju janë interesante për shqiptarët. A mund të ketë
iniciativa të tjera, jo thjesht libra, të cilat do të mund të bënin një
ndryshim të historisë së shkruar?

[Zero Cool]

Unë mendoj që aktualisht
ka argumente të mjaftueshme, prova dhe elemente të spikatura, që u
lejojnë historianëve, studiuesve dhe dishepujve të tyre të rishkruajnë
historinë e Greqisë parahelenike. Nëse mund të them Greqia
"parahelenike", kjo ndodh sepse historia e Greqisë "strico sensu" (ajo
para shekullit VIII para Krishtit) është e njohur dhe e klasifikuar
pothuajse saktë. Praktikisht është thënë gjithçka për atë Greqi "strico
sensu", të cilës unë nuk mund t‘i shtoj dot asgjë. Pra, unë nuk kam
absolutisht asgjë çka të them mbi këtë lloj Greqie (atë të Solonit, atë
të Pizistratit apo Perikliut), veç faktit të të qenit të admirueshme dhe
se njerëzimi i detyrohet për gjithë çka më të bukur e më me vlerë.
Mirëpo pellazgët diç kanë lënë aty. Pikërisht këtë diçka historianët,
linguistët dhe arkeologët tanë modernë nuk kanë denjuar ta shquajnë.
Madje, një Greqi e tillë (pas shekullit VIII: arkaike, klasike, e
helenistike) as nuk bën pjesë në studimet dhe hulumtimet që unë kam
kryer në dy librat e mi. Kështu, nuk ka asnjë tregues që të provojë se
Greqia ekzistonte para shekullit VIII para Krishtit. Ndërtimi i
"tempujve", shfaqja e qytezave ("Polis"), konfederatat religjioze
(amfiktionet), shpalosja e stileve arkitekturore (dorik, jonik,
korintas), zhdukja e mbretërimeve dhe shfaqja e tiranisë, ekspansioni
kolonial (emporion=tregje dhe apoikoi=koloni), krijimi i tempullit të
Delfit, shfaqja e alfabetit dhe e të parave shkrime greke, shfaqja e
lojërave olimpike, shekulli i artë i thënë i "Perikliut": gjithë këto
ngjarje marrin jetë pas shekullit VIII. Sa për Homerin, të shumtë janë
ata që mendojnë se nuk ka ekzistuar ose që nuk ka shkruar kurrë asgjë.
Fakti thotë se ai nuk ka shkruar, pasi gjuha greke është shkruar vetëm
nga fundi i shekullit VII. para Krishtit. Ai mundi të ekzistojë si
rapsod. Për rrjedhojë, poemat e Homerit ("Iliada" dhe "Odiseja") mundën
të shkruhen vetëm në shekullin VI, në epokën e Pizistratit. Këto poema
epike kanë për origjinë traditën gojore, të përçuar nga brezi në brez
prej rapsodëve pellazgë. Grekët i morën dhe i kënduan (duke i përpunuar
për kauzën e tyre) me rapsodët e tyre. Keqkuptimi vjen prej faktit se
ngatërruam gjithçka: Greqinë parahelenike (para shekullit VIII) me
Greqinë në bllok (pas shekullit VIII). Le të mos harrojmë as faktin se
studimet mbi pellazgët jo vetëm sikur u harruan, por edhe u mënjanuan
plotësisht. Le të themi se disa studiues modernë (historianë, arkeologë
dhe gjuhëtarë) kanë vënë në dukje se pellazgët përbëheshin prej popujsh
të ndryshëm, mandej të zhdukur trup e shpirt, pa lënë as më të voglën
gjurmë: etni e gjuhë! Ndërkohë që kjo etni vijoi me ilirët në Perëndim
dhe trakët në Lindje. Ndërkohë që të gjithë autorët e lashtë lanë gjurmë
të shkruara, sipas të cilave ky popull parahelenik ka pas qenë shumë i
lashtë (njerëzit e parë) dhe që në kohën e Herodotit në shekullin V para
Krishtit popullonin ende krahina të tëra (Arkadia, Argolida, Atika,
Tesalia, Lakonia etj.), të kuptojmë ishujt (Kreta Lemnos, Lezbos dhe
veçanërisht Samosin)!
Si e shihni historinë e Ballkanin sot?

Ka
pak kohë që u konfirmua shprehja "baruti i Ballkanit" me luftën dhe
problemin e Kosovës (e mbetur ende pezull). Mendoj se shpirtrat dhe
mendësitë kanë evoluar ndopak dhe fantazma e luftës po largohet gjithnjë
e më tepër, veç nëse qëllimësitë dhe pozicionet politike të Fuqive të
Mëdha, sidomos Bashkimit Evropian, ashpërsohen ose ndryshojnë.
Aktualisht, Kosova është një nga problemet më të thekshme në Ballkan. Pa
rregullim paqësor, të barabartë dhe të drejtë, ndoshta s‘do të ketë
kurrë paqtim në rajon. Sa për vete, jam për pavarësinë e Kosovës, sepse
pas gjithë atyre fatkeqësive dhe krimeve (le të themi etnocid) dhe
urrejtje mes dy popujve (serbë e kosovarë) nuk mund të bashkëjetojnë dhe
të ndërtojnë së bashku një /////shtyhet që të mund të funksionojë. Me
t‘u rregulluar ky problem, Ballkani mund të përfytyrojë në gjirin e
Evropës së bashkuar një forcë dinamike dhe ndërtimtare për ardhmërinë e
këtij rajoni të mbetur fatkeqësisht pa trashëgimi, i shqyer, i
tollovitur dhe i izoluar pas shumë shekujsh pushtimi otoman dhe dekadash
komuniste.

Shumë njerëz mendojnë se e kaluara nuk duhet trazuar

për hir të së ardhmes, ndërsa ju e trazoni atë. Për

çfarë shërben kjo?
Në kohët e sotme,
idetë ndryshe apo përgënjeshtrimi i historisë është bërë si në modë. A
keni pasur frikë se do të paragjykoheshit, kur nisët ta shkruanit këtë
libër?

Jo, unë nuk jam tipi që ndjek modën. Kam aq karakter
dhe personalitet sa për t‘u bërë ballë sirenave të demagogëve,
paragjykimeve apo "publikisht e mirënjohur", sidomos kur përpiqen të të
largojnë prej së vërtetës. S‘ndiej asnjë influencë në lidhje me këtë
çështje. Një proverb francez thotë: "Me ba çka duhet, me ngja çka
mundet". Kur nisa të shkruaj librat, mendova fill rezultatin
përfundimtar dhe i thashë vetes: nëse gabohesh, nëse argumentet e tua
nuk janë bindëse, nëse referencat nuk janë të verifikueshme, do të
pësosh kundërshtinë dhe poshtërimin! Ndaj fillova të kërkoj "provën e së
kundërtës", atë çka mund të vinte e të shqetësonte tezën dhe vërtetimet
e mia shkencore. E pasi shkoqita gjithçka hollë-hollë, s‘gjeta provë
për të kundërtën. Trondita qetësisht një seri të tërë studimesh dhe
kërkimesh. Me ndërgjegje të lehtë dhe zemër të qetë, karvani im vazhdon
më tej bindshëm.
Cili është Aref, jeta që ju bëni?

Është
e vështirë për të folur për veten. Gjithë ç‘mund të them është se jeta
ime s‘ka të bëjë me veprën time. Gjithsesi, do të flas qartë, veç për të
thënë se përherë kam qenë ndër ata "të drejtët", në kuptimin më të
fisëm të fjalës. Në jetën time private dhe profesionale e kam dënuar
gjithnjë padrejtësinë prej nga vinte dhe cilado që të ishte. Integriteti
dhe këmbëngulja ime, lehtësitë në përshtatje, bagazhi kulturor, guximi
dhe korrektësia në punë më mundësuan të ushtrojë funksione interesante e
të rëndësishme. Posti i fundit ishte drejtor i një filiali të një
shoqërie të madhe franceze. Kam lindur në Kajro (ku kam kaluar njëzetë e
tre vitet e para të jetës sime dhe kam kryer pjesën më të madhe të
studimeve. Prindërit e mi kanë lindur në Shqipëri në krahinën e Matitm,
më saktë në Rrembull. Kam dy vëllezër dhe një motër. Gjithashtu katër
fëmijë, nga mosha 33 deri në 39 vjeç (tre djem dhe një vajzë). Jam
pensionist që prej 1999-ës. Kam pasur disa probleme shëndeti ndaj dhe
bëj kujdes. Merrem me administrimin e publikimeve të mia, me
letërkëmbime e marrë pjesë herë pas here në konferenca. Kam shkruar dhe
disa ese metafizike e filozofike (të pabotuara). Merrem, jo me shumë
vrull me pikturë dhe poezi klasike (rreth 250 poema të pabotuara).

[Zero Cool]

Mund të na flisni pak për lidhjet me Shqipërinë?

Lidhjet
e mia me Shqipërinë kanë qenë të dobëta (ne kemi vetëm lidhje
epistolare me familjen… veç nëse posta përgjohej prej autoriteteve
shqiptare dhe nuk mbërrinte në destinacion) për arsye të largimit e të
këputjes së shkaktuar prej komunizmit në Shqipëri dhe që nuk lejonte
kollaj të vizitonte vendin. Sjell ndërmend kujën e nënës, kur mori
lajmin e vdekjes të nënës së saj, motrës, vëllait e të të tjerëve. E
s‘mund të rrija pa qarë bashkë me të. Por mbeta shumë i lidhur me
mëmëdheun, për shkak të edukimit, rrënjëve dhe me gjithë ç‘mban barku.
Në Egjipt, komuniteti shqiptar ka qenë mjaft i rëndësishëm (shpesh në
përmbajtje kish njerëz me vlera të larta). Babai im ka pas njohur poetët
Çajupin, Asdrenin, shkrimtarin Ernest Koliqi, kumbar i vëllait tim të
vogël, Isa Boletinin (një nga heronjtë e pavarësisë së Shqipërisë),
Mbretin Zog dhe familjen e tij etj. Mos mendoni as edhe një çast që i
shkruaj librat e mi i ngarkuar me ndonjë ndjenjë shovinizmi. Po e
përsëris atë që thashë më sipër, puna ime është para së gjithash
shkencore dhe nuk përket brenda aspak prej ndjenjave. E dua Shqipërinë,
por jam i drejtë dhe i paanshëm me historinë e saj, intransigjent me të.
A keni pasur kërcënime pas botimit të librit?
Të flasësh për
Shqipërinë sot, në një moment kur ajo ende nuk e ka marrë veten nga
plagët e komunizmit, kur ecejakja e saj drejt vendeve perëndimore sa
vjen e bëhet më e vështirë, çdo të thotë ta paraqesësh këtë popull të
vogël, si një popull nga më të hershmit e njerëzimit?

Mendoj
se në mënyrë të tërthortë iu përgjigja kësaj çështjeje përgjatë kësaj
interviste. Sipas gjithë asaj çka thashë, ripohoj se nëse Shqipëria
është një nga vendet më të vogla, më pak e qytetëruara ose më e
shpronësuara e Evropës, s‘duhet harruar se është "një popull i madh".
(Shtet i vogël, por popull i madh!) S‘kemi aspak antinomy. Mund të jesh i
varfër, por i fisëm. Së fundi, mund të thuhet se vijimësia etnike (me
gjithë përzierjet) kulturore dhe gjuhësore (me gjithë ndërfutjet dhe
neologjizmat) nuk reshti kurrë në këtë zonë ballkano-danubiane, me
gjithë mësymjet e ndryshme dhe pushtimet romake, bizantine e otomane:
shqiptarët jetojnë bash aty ku kanë qenë të paktën qysh prej neolitit.
Por, fatkeqësisht historia shtangu në atë çka deshën të na bënin të

G.Shqip

Pasi
kam botuar dy librat e mi (2003-2004) nuk kam marrë asnjë kundërshti
zyrtare për sa u përket tezave prej ndonjë sektori universitar apo
shkencor… Sigurisht që asistoj shpesh andej-këtej me ndonjë reagim
//////epidermik personash dyshues e madje armiqësorë, por pa nivelin e
duhur e të mjaftueshëm kulturor për të debatuar mbi këto çështje të
mprehta. Kritika është e thjeshtë, por arti i vështirë, thotë një
proverb i famshëm. Zakonisht mbizotëron habia. Por, përmbajtja e librave
të mi del prej shtigjesh të rrahura. Pedagog universiteti apo studiues
rishtar është shumë normale që ata të shqetësohen prej këtij subjekti që
i tejkalon: se kanë ndeshur në amfiteatrot e tyre universitarë këtë
lloj teze. Ç‘nuk është normale është të kundërshtosh tezën pa sjellë as
më të voglën "provë" të së kundërtës".




Sigurisht
që do të më bëhet pyetja se përse i trazoj kujtimet e vjetra, kur e
ardhmja ka vlerë më tepër? Po, por e ardhmja është gjithherë e lidhur me
të shkuarën. Nëse ne ekzistojmë, kjo ndodh sepse të tjera kanë
ekzistuar para nesh dhe na lejuan të jemi ata që jemi, duke na dhënë atë
që kemi më të çmuar. Kur kjo e shkruar mbetet në hijen ku është
degdisur, e ardhmja mbetet e errët. Për çfarë shërben të zgjosh të
shkuarën? Sigurisht për të kuptuar më mirë të ardhmen. Çështja që na
intereson këtu, nuk është të flasim për një të kaluar të qartë dhe të
kthjellët, por për një të shkuar që na mbahet e fshehur dhe që

Ju
më pyesni përse i konsideroj shqiptarët një popull më të lashtë se
grekët! Thjesht sepse ata rrjedhin prej pellazgëve, të cilët, sipas
vështrimit unanim të autorëve më të vjetër grekë (Hekateu i Miletit,
Helanikos i Mitilenës, Herodotit, Tuqididit, për të përmendur këtu më të
shquarit), u transmetoi grekëve mitologjinë, kultet, si dhe një pjesë
të madhe të kulturës e gjuhës së tij. Do më kthehen e të më thonë se
përse ata rrjedhin prej pellazgëve e jo prej ilirëve. Sepse, në fakt,
s‘është veçse i vetmi dhe po i njëjti popull. Për shumë shqiptarë dhe
për një pjesë të mirë të specialistëve të epokës komuniste, shqiptarët
mund të rridhnin vetëm e vetëm prej ilirëve! Faktikisht, e për çudi, pak
specialistë kanë ndërmarrë udhën e studimeve mbi pellazgët. Edhe pas
pothuaj njëqind vjetësh vetëm tre shqiptarë kanë shkruar mbi këtë
popull, Adhamidhi, Spiro Konda dhe Dhimitër Pilika. Dhe është shumë pak!
Kur shumë studiues të huaj kishin kuptuar ndërkohë rolin dhe rëndësinë e
pellazgëve para mbërritjes së grekëve. Përse pra ilirët e kanë
prejardhjen prej pellazgëve? Këta të fundit kishin trevat e tyre nga
Atlantiku deri në Detin e Zi dhe prej dy brigjeve të Danubit deri në
Egje dhe në Azinë e Vogël. Emri i pellazgëve mbetet "një emërtim
përgjithësues", duke qenë i përshkruar si popull i lashtë parahistorik, i
quajtur emërtim përgjithësues" dhe duke qenë i përshkruar si popull i
lashtë parahistorik i quajtur "shpellagji", që do të thotë njerëzit e
guvave. Egjiptianët i quanin "pelesët" dhe hebrenjtë "peleshtim". Këto
etnonimi na kujtojnë filistinët (pellesh...et, peleshet…im, domethënë
"shpellagji"), që nuk është gjë tjetër veçse emri që u është dhënë prej
semito-egjiptianëve. Ky popull i përbërë nga tribu të shumta mbante
mjaft emra, por fliste të njëjtën gjuhë dhe kishte të njëjtat tradita:
trojanët, dardanët, ligurët, lelegët, karientë, likenët, iberët,
frigjanët, moskët, filistinët, trakët, ilirët, pikenët, daunientët etj.
Për këtë arsye, (autorët modernë) i kanë konsideruar si popuj të
ndryshëm. Sidoqoftë, ne do të gjejmë prova të shumta përmes emrave të
mitologjisë (të shpjegueshme prej shqipes) dhe miteve parahelenike, që
grekët i kanë pronësuar dhe përshtatur sipas nevojave të tyre prej
kolonizatorësh, duke i bërë elementet themelore të qytetërimit të tyre:
Zeusi u lind në një "shpellë" në Kretë. "I pari njeri" qe "pelazgos" i
pjellë prej dheut, "kurerët" ishin rojet e foshnjës Zeus (ku u
rrit…Zeusi), emri "autochone" shpjegohet sipas shqipes "Tokët tonë),
Jonët (Herodoti) ishin pellazgë të shndërruar në helenë pas mbrujtjes me
gjuhën greke etj. Për sa i përket emrit "Ilir", ai e ka bazën ashtu si
dhe për Palasges prej "një emërtimi të përgjithshëm", që i përket të
vetmit e të njëjtit popull me "tribu të panumërta": Peonët, Dardanët,
Tribalët, Pelagonët, Penestët, Autoriatët, Enkelët, Thesprotët, Molosët,
Kaonët, Panonët, Istrianët, Venetët (Enetët e Herodotit), Dalmatët etj.
Faktikisht, autorët e antikitetit, si Herodoti i kanë klasifikuar
banorët e Veriut të Greqisë si një "popull i pavarur" (popull i lirë).
Ky emërtim është përgjithësuar për të na dhënë përshkrimin e kësaj mase
të madhe tribuje, siç kanë qenë "ilirët", që do të thotë "libres": I
lirë, të lirët? A nuk ka rrëfyer Plini i lashtë se populli ilir përbëhej
nga më se 300 kombësi?! Herodoti, a nuk ka thënë për trakët (degëzimi
lindor i pellazgëve): Trakët janë, pas Induve, populli me numër më të
madh në botë, i cili, nëse do të ishte bashkuar mesvedi do të kishte
dominuar botën. E kjo nuk është një stisje: ka fakte historike të
pakundërshtueshme. E vetmja provë flagrante e ekuacionit
pellazgë=ilirë=shqiptarë është gjuha. Nëse shqiptarët e sotëm do t‘ia
mbërrinin të deshifronin shumë prej emrave të mitologjisë, toponime dhe
gojëdhëna që qarkullojnë në Evropë, ky do të ishte përfaqësimi më i mirë
i kësaj trashëgimie mijëvjeçare. Ilirët (degëzimi perëndimor i
pellazgëve) kanë qenë kësisoj pellazgët e vërtetë, për sa që gjuha e
këtyre të fundit është përcjellur te pasardhësit e tyre të
drejtpërdrejtë, ilirët e mandej shqiptarët, ku gjuha (sidomos dialekti
gegë) flitet ende sot e kësaj dite, qysh prej më se 3000 vjetësh. Për sa
i përket "mikenasve" hipotetikë, në fakt ata ishin veçse pellazgë, për
sa grekët ende nuk ishin shfaqur. Ky emërtim u krijua artificialisht nga
Schliemann gjatë shkarjeve të tij për "mikenët". Në fakt, nëse ai do të
kishte zbuluar gjurmët e tyre në Athinë, ata do të ishin quajtur
"Qytetërim Athinas". Nuk ka asgjë shkencore në një të tillë përshkrim të
një populli, që nuk ka ekzistuar kurrë nën këtë emërtim. Ndërsa për sa i
takon linjës B, deshifruar prej Ventris e Chadwick, ajo bën fjalë për
"pellazgjishten e lashtë" të ngatërruar me greqishten antike. Veç të
tjerash, në një farë mase mund të thuhet se greqishtja antike (sidomos
jonike, meqë jonët ishin pellazgë) ka rrjedhur drejtpërsëdrejti nga
pellazgjishtja e lashtë me prurje greke, domethënë semito-egjiptiane.

[elvio]

A eshte popull me i lashte?????

Te shprehesh ne mynyren me popullore duhet thene qe dikush therriste se ja ku jane gjurmet e ujkut,kur ujkun e kish para syve.
Gjithcka ecen me supozime,edhe hamendje perderisa vetem venitje ne ato materiale qe paraqesin tregojne.

Mathieu Aref (shkrimtar nga Egjypti i perkushtohet me nje krijimtari te tijen te cilen se kam lexuar akoma,por ne pritje jam me librin)
''Odiseja e pabesueshme e nje populli parahelen,,.