MUSLIMANET SHIIT DHE SUUNIT (KUSH E FLET TË VERETEN)

[Psikologu]

Titulli në anglishte:
FATIMA IS FATIMA
Përkthyes:
Fatmire AJDINI - HOXHA
Muhamed MUSTAFA



Kryeredaktor dhe redaktor përgjegjës:
Dr. Hysni ISMAILI
Redaktor gjuhësor:
Liljana MESHIQ - JAJAGA
Korrektor:
Fatmire AJDINI - HOXHA

Me emrin e All-llahut, Mëshiruesit, Mëshirëbërësit!
Për kujtim të nënës sime, Zehrës, që ishte pasqyrë e përulësisë, e ndjenjave dhe e virtyteve, dhe për të cilën jeta ishte vetëm pikëllim, ndërsa ekzistimi i saj për mua paraqiste të gjitha të mirat.
Ali Sheriati









DISA FJALË PËR LEXUESIN
Fjalët që do t’i lexoni janë nga një ligjëratë që e mbajta në Husejnije Irshad. Sa për fillim, do të dëshiroja t’i rikthehem hulumtimit të profesorit Luis Masinjon, e që ka të bëjë me personalitetin dhe jetën e ndërlikuar të Fatimesë (r.a.). Dëshiroj të thirrem në ndikimin e thellë dhe revolucionar të cilin në shoqërinë muslimane e shkaktojnë kujtimet për Te si dhe të rikujtoj rolin që Ajo e luajti në fushën e transformimit islam. Këto fjalë u ishin drejtuar studentëve të fakultetit që morën pjesë në ligjëratat e mia të ndryshme, siç janë: "Historia dhe njohja e religjioneve", "Sociologjia e religjionit" dhe "Islamologjia".
Kur iu bashkangjita këtij tubimi, vërejta se përveç studentëve erdhën edhe shumë të tjerë. Kjo flet për nevojën e zgjidhjes së ngutshme të problemeve. U pajtova që të jap përgjigje në pyetjen lidhur me pozitën e femrës, pyetje që ka rëndësi të madhe për shoqërinë tonë.
Femrat të cilat mbetën në "modelin tradicional" nuk ballafaqohen me problemin e mungesës së identitetit, ndërkaq femrat, të cilat e përkrahën "modelin e ri të importuar", vetë i zgjidhën problemet e veta. Mirëpo, ndërmjet këtyre dy llojeve të "modeleve të femrës", ekzistojnë edhe ato, të cilat nuk mund ta përkrahin mënyrën tradicionale dhe trashëgiminë e tyre, e as që mund ta përkrahin mënyrën e re të imponuar. Atëherë pra, ç’duhet të bëjnë ato?
Ato duhet të vendosin për fatin e tyre. Ato duhet të zhvillohen. Atyre u nevojitet një model, një shembull ideal apo një heroinë. Pyetjet "Cila jam unë", "Si u krijova", për këto femra janë probleme që kërkojnë zgjidhje urgjente. Fatimeja në pyetjet e këtilla përgjigjet me tërë qenien e saj.
Do të mbetesha i kënaqur me përshkrimin analitik të personalitetit të Fatimesë. Kam zbuluar se libraritë nuk kanë asnjë libër rreth saj, kështu që intelektualët tanë asgjë nuk dinë për të. Ndihesha i obliguar që deri diku ta zbus këtë mungesë. Shi për këtë, kjo ligjëratë paraqet një biografi të zgjeruar dhe të mbështetur në burimet e dokumentuara dhe tradicionale mbi këtë figurë të dashur, e cila gjer më tani ka mbetur e panjohur apo nuk është prezentuar siç duhet. Në këtë bibliografi, veçanërisht jam mbështetur në dokumentet historike. Kurdoherë që jam ballafaquar me problemin e fesë dhe me qëndrimet eksplicite shiite, gjithmonë jam përcaktuar për burimet sunite, ngase shiizmi u themelua mbi bazat e sunizmit dhe nga pikëpamja shkencore këto fakte janë të pakontestueshme.

Autori
PJESA E PARË
FATIMEJA ËSHTË FATIME
Këtë mbrëmje të shënuar nuk ishte paraparë që të flasë një person siç jam unë. Duke u njohur me punën e profesorit Luis Masinjon, unë fitova shumë. Ai ishte një njeri i madh dhe dijetar islamik i cili ka shkruar për Fatimenë.
Shumë më ka tërhequr jeta e bekuar e saj dhe ndikimi që ajo e pati në historinë e Islamit. Madje, edhe pas vdekjes së saj, ajo i mbante në jetë shpirtrat e atyre që gjurmonin drejtësinë dhe të cilët iu kundërvunë shtypjes dhe diskriminimit në shoqërinë islame. Ajo paraqet shprehje dhe simbol të rrugës dhe është udhërrëfyese për "mendimin islam". Derisa isha student, mora pjesë në përgatitjen e kësaj vepre të madhe, e posaçërisht në fazën e hulumtimit dhe të mbledhjes së të dhënave. Dokumentet dhe informatat që ekzistonin ishin të periudhës njëmijekatërqindvjeçare. Ato ishin të shkruara në të gjitha gjuhët dhe dialektet lokale islamike. U studiuan implikacione historike nga dokumente të ndryshme, madje edhe këngët popullore. Nga unë u kërkua që këto punime t’i përmbledh dhe t’i prezentoj këtu para jush. Për një çast i thashë vetes: "Këtë punim do ta prezentoj këtu, sepse kjo duhet edhe më tutje të publikohet, ndërsa njeriu i madh që e filloi, e lëshoi këtë botë pa e përfunduar punën e tij". Për fat të keq, njerëzit shumë pak dinë për këtë punim. Madje edhe evropianët, të cilët kanë njohuri për Islamin, nuk dinë për këtë studim. Kjo gjithashtu ndikoi edhe te shkencëtarët tanë, të cilët Islamin e njohin nëpërmjet shkrimeve të evropianëve, dhe të cilët mu për këtë shkak mbetën të painformuar rreth këtij punimi.
Unë e përkraha këtë thirrje dhe i thashë vetes: "Do t’ua përshkruaj dorëshkrimet studentëve të mi, e sidomos atyre që nuk marrin pjesë në ligjëratat në Husejnije Irshad. Do t’ua prezentoj rezultatet e studimit të thellë shkencor dhe historik të këtij njeriu të madh".
Por, tani shoh dhe ndiej se para meje gjenden të tjerë. Ky nuk është një grup i mbledhur për bisedime apo predikime. Burrat dhe gratë që gjenden këtu, të gjithë ata janë intelektualë dhe përfaqësues të gjeneratës së sotme të varfër të shoqërisë. Ata nuk kanë ardhur të më dëgjojnë se si flas për Fatimenë, e me këtë të nxjerrin ndonjë përftim shpirtëror nga tubimi i sontëm. Ata nuk kanë ardhur të dëgjojnë një ligjëratë të thatë shkencore apo historike, sepse kanë një nevojë tjetër dhe të gjallë, e ajo është që t’i përgjigjen pyetjes më të ndieshme e cila ka të bëjë me fatin tonë: Kush jam unë?

KUSH JAM UNË ?
Në shoqërinë tonë gruaja ndryshon me hapa të shpejtuar. Kushtëzimet e kohës sonë dhe ndikimi i institucioneve e largojnë gruan nga "ajo që është". Asaj i janë marrë të gjitha tiparet dhe vlerat tradicionale, vetëm e vetëm që të shndërrohet në qenie të atillë siç "e duan ato", "e ndërtojnë ato" dhe siç po shohim që "e kanë ndërtuar"! Andaj pyetja më kryesore dhe më e rëndësishme për gratë e vetëdijësuara të kohës sonë është "Kush jam unë?", duke i shtuar kësaj atë se gruaja nuk mund të mbesë ajo që është. Në të vërtetë, ajo nuk dëshiron që t’i pranojë maskat bashkëkohore dhe me këtë t’i zëvendësojë ato tradicionale. Bashkëkohanikët e saj zgjedhin për vete. Ata me vetëdije të plotë e stolisin personalitetin e vet me ndërgjegje dhe pavarësi. Ata e dekorojnë veten gjer në themel. Ata shfaqin synime. Ata pasqyrojnë hije, por nuk e dinë në ç’mënyrë. Ata nuk e njohin disenjin e aspektit të vërtetë njerëzor të personalitetit të vet, i cili nuk është as shprehje e trashëgimisë së tyre, e as shprehje e maskës imituese të vënë në mënyrë artificiale. Me cilën prej këtyre identifikohen ato?
Gjatë kësaj parashtrohet edhe një pyetje tjetër që del nga të menduarit e këtillë. Ne jemi muslimane, gra të një shoqërie që dëshiron të vendosë me arsyen dhe zgjedhjen e saj, e me këtë na lidhë për historinë, kulturën, fenë dhe shoqërinë e cila rrënjët dhe frymën e vet i ka marrë nga Islami. Gruaja e kësaj shoqërie do të jetë ajo që është. Ajo do që vetë ta ndërtojë "veten" e saj. Gjatë lindjes së re të saj, ajo dëshiron që vetë të jetë mamia e vetes. Ajo nuk dëshiron të jetë prodhim i trashëgimisë së saj, e as që të ketë maskë të jashtme. Ajo nuk mund të mbetet indiferente ndaj Islamit dhe nuk mund të jetë e pakujdesshme ndaj tij.
Andaj, është gjë e natyrshme që për muslimanen të shtrohet një pyetje e këtillë. Populli ynë vazhdon të qajë për Fatimenë. Çdo vit, qindra mijëra muslimanë qajnë për të. Mbahen me qindra mijëra tubime, lutje, festivale dhe ceremoni të vajtimit për kujtimin ndaj saj. Mbahen ceremoni të pikëllimit nëpër të cilat përsëritet vajtimi i saj dhe mallkohen ata që e poshtëruan atë. Përkundër tërë kësaj, personaliteti i saj i vërtetë ka mbetur i panjohur. Për fat të keq, gjërat e vetme që njerëzit tanë i dinë për këtë personalitet të shenjtë, janë vetëm disa fakte, siç janë:
"Fatimeja ka qenë bija e dashur e të Dërguarit. Pas vdekjes së të Dërguarit, asaj ia grabisin kullosat në Fedek dhe ia sulmojnë shtëpinë. Atë e lënduan dhe në muajin e gjashtë të shtatzënisë, ajo humbi një djalë, Muhsinin. Prej atëherë, ajo i kalonte ditët vetëm me fëmijët, të cilët i merrte për dore dhe dilnin jashtë qytetit në vendin e quajtur "Shtëpia e vajtimit". Atje kishte zakon të ulej dhe të vajtonte. Fliste keq për uzurpatorët e të drejtës së Aliut. Qante dhe vajtonte me orë të tëra. Jetën e saj të shkurtër e kaloi duke e vajtuar dhe mallkuar fatin e vet. Dëshirën e fundit e kishte që ta varrosnin natën, ashtu që ata të cilët ia mendonin të keqen, të mos mund t’ia gjenin as vendin se ku është varrosur".
Kjo është përmbledhja e tërë asaj që për këtë grua të madhe ka mbetur nëpër kujtimet e njerëzve tanë. Mirëpo, përkundër njohurive të pakta që i kanë për të, njerëzit tanë me gjithë zemër e pranojnë madhështinë dhe fuqinë e saj. Ata ia falin zemrën asaj me tërë fuqinë shpirtërore, dhe me tërë besimin dhe vullnetin të cilin mund ta ketë apo mund ta krijojë bashkësia njerëzore.
Jini autentikë dhe gjurmoni të vërtetën
Sipas mendimit tim, nderi më i madh që iu bë shoqërisë sonë iraniane, është zgjedhja e Imam Aliut, përkundër pikëllimit dhe pengesave që i përjetoi gjatë rrugës së zgjedhjes së tij. Populli ynë na e tërhoqi vërejtjen se me mendjemprehtësi mund t’i ballafaqohet shtypjes dhe gënjeshtrave. Ata i ngritën grushtat kundër njerëzve të fuqishëm, kundër tradhtarëve dhe sunduesve, të cilët qenieve njerëzore ua merrnin të drejtat e tyre. Ai lufton kundër dhunës dhe korrupsionit. Ai i demaskon kurthet, gënjeshtrat dhe tradhtarët. Ai u kundërvihet regjimeve shtypëse. Ai nuk e lejon veten të jetë i lidhur apo të bie nën ndikimin e reklamave dhe të liderëve fetarë të cilët janë ithtarë të institucioneve të halifatit. Ai zbulon të vërteta të panjohura. Ai i gjen të dobëtit dhe i zbulon ata pas perdeve të panevojshme. Ai zbulon rryma të forta. Ai është bamirës i kësaj shoqërie dhe nga ajo i duron të gjitha. Ajo e zgjodhi Aliun (r.a.).
E vërtetë është se njerëzit tanë e pranuan Islamin nëpërmjet halifateve të ndryshme, por duhet ta theksojmë edhe rebelimin kundër halifëve dhe institucioneve të tyre, duke përfshirë këtu Emevitët, Abasidët, Kanët, Haganët turq, Tazisët dhe Mongolët. Duhet ta bëjmë dallimin midis popujve dhe iracionëve të cilët u mbetën besnikë institucioneve të tyre në emër të "Islamit", të "Lundrimit Kur’anor", të "Traditave të të Dërguarit", "Frontit për të vërtetën" dhe të "Vërtetës së fesë".
E tërë shprehja e fesë dhe urtësia e re islame vjen nga institucionet e halifatit: fjalët e tyre nga foltoret dhe minaret, librat e tyre dhe komentimet e traditave, fjalimet e tyre, reklamat, filozofitë, shkencëtarët, poetët, historianët, luftëtarët, madje edhe nga përcjellësit dhe farefisi i përcjellësve të të Dërguarit. Të gjithë nga këto grupe ishin dorë e zgjatur e institucioneve të halifit apo të sulltanit.
Mikrofonët, radiomarrësit tranzistorikë, filmat, televizioni, revistat, shtypi, propaganduesit dhe teoricienët janë vetëm dorë e zgjatur e klasës sunduese. Ata të fuqishmit që janë në krye dhe janë në farefisni me liderët zyrtarë, farefisi i të Dërguarit dhe i Imamit të cilët në mënyrë jolegjitime janë zgjedhur në emër të Sundimit Hyjnor dhe të traditave, të gjithë paraqesin dorën e zgjatur të halifit apo të sulltanit.
Këta njerëz tanë të mrekullueshëm, që dita ditës bombardohen nga ana e opinionit pa kurrfarë lloji të sigurisë, shumë mirë e dinë se pas reve të errëta dhe të dendura të shkencave të ndryshme, të arkitekturës, teologjisë, administrimit, religjionit, kulturës, historisë, interpretimit, të jurisprudencës dhe të traditës, (e cila rastësisht përputhet me halifatin që gjendet në pushtet, dhe madje duke i vërtetuar institucionet e pushtetit qoftë edhe pa njohjen e gjuhës zyrtare të Islamit), qëndrojnë vetëm të pavërteta. Ata e dinë se e Vërteta nuk është e lidhur me këto forma tërheqëse që i cekëm më lart.
E vërteta, para së gjithash, i përket njeriut që është vetë, që ka shtëpinë në vendin pranë xhamisë së të Dërguarit dhe që është i rrethuar në injorancën e fisit të vet. Ai jeton në mesin e viktimave të mëdha politike të shokëve të të Dërguarit dhe të mendimtarëve të mëdhenj të Islamit.
Jasht mureve të Pallatit të gjelbër të Damaskut dhe kurthit të rrëfimit për halifin e "Një mijë e një netëve", nga Bagdadi, iranianët e zbulojnë shtëpinë e Aliut dhe Fatimesë të ndërtuar nga balta, dhe kuptojnë se në këtë strehimore të mjerë e të qetë është i vendosur vetë Islami.
Iranianët, të cilët Islamin për herë të parë e njohën nëpërmjet shpatës së halifit, e shohin këtë të vërtetë dhe e dinë se e vërteta e këtillë vjen nga thirrja e liderëve fetarë që i përkasin halifatit zyrtar islam, ndërkaq njerëzit nga Medina dhe bashkëkohanikët e arabëve dhe të përcjellësve të të Dërguarit, këtë nuk e shohin apo as që duan ta shohin. Edhe shkencëtarët e mëdhenj dhe fakultetet në Damask gjithashtu janë të verbër ndaj kësaj të vërtete.
Kjo është sprova më e vështirë dhe më e mrekullueshme e njerëzve tanë. Populli ynë e manifeston bindjen e një mendimi dhe të një vetëdijeje që është në kundërshtim me çdo zakon të mëparshëm të cilin e ka pasur. Kjo e shpreh madhështinë dhe fortësinë e shpirtit të tij. Kjo flet për adhurimin e së Vërtetës nga ana e tyre. Kjo e zbulon guximin shpirtëror të këtyre, të cilët rebelohen kundër historisë dhe sundimit botëror të halifateve.
Halifati - më shumë se cilido sistem i mëparshëm historik e politik, qeverisë me institucionet e veta. Halifati gjithmonë ka qenë ai i cili ka poseduar fuqi të mëdha politike dhe ushtarake. Ai i mban penjtë e një kapitali të madh religjioz të mendimeve dhe të begatisë së pakufizuar kulturore, të letërsisë dhe të diturisë së talentuar.
Nëpër të gjitha këto konfuzione të luftës dhe të xhihadit (luftërat e brendshme dhe të jashtme shpirtërore), njerëzit tanë e mohojnë halifatin. Përkundër mospajtimeve që dalin nga pushtimet, disfatat dhe shkatërrimet që i pësojnë, përkundër mendimit dhe diturisë, kulturës dhe qytetërimit, si dhe përkundër klithmave të revolucionit dhe të distraksionit të religjioneve të botës, ata nuk e topitin tehun e sulmeve të tyre. Ata e shurdhojnë veshin e historisë dhe bëjnë që toka të dridhet nën këmbët e tyre. Këta të huaj, të dëbuar e të panjohur, e dëgjojnë dhe e kuptojnë vajin e njeriut të vetmuar, njeriut i cili është "i huaj në qytetin e tij", të Aliut!
Aliu flet me veten larg syve dhe veshëve të njerëzve nga qyteti, dhe ketë e bën në thellësinë e natës në kopshtet e palmave të Beni Nexharit, jasht Medines. Ai i rrëfen vetes për dhimbjen që e ndien duke e vështruar shkatërrimin e gjithë asaj, për të cilën ai ndihmoi që të ndërtohet. Ai ndihet i frikësuar kur mendon për gënjeshtrat, plangprishjen dhe për grabitjen. Ai e njeh fuqinë dhe dyfytyrësinë që janë vulosur nëpër fytyrat e njohura të halifëve dhe mbretërve të turpëruar e të korruptuar. Ata ngrihen duke ndërtuar shoqërinë e re, dhe ketë e bëjnë nëpërmjet religjionit.
Me shekuj të tërë, qeniet e Zotit do të mbeten të zhgënjyera. Çfarë papastërtie e madhe duhet të gëlltitet. Çfarë përpjekjesh të mëdha duhet bërë që e Vërteta të shihet edhe një herë. E Vërteta ka qenë e fshehur pas rrobave të reja pseudosakrale dhe pas bukurive të krijuara më pastaj. Ju shihni se viktimat e para të kësaj vuajtjeje dhe dobësimit të të dobtëve nga ana e të fortëve në Islam janë "njerëzit" dhe "fati i njerëzve". Simboli i njërës dhe tjetrës është flijimi i "vetvetes", e para së gjithash i "gruas së tij", ndërkaq në gjeneratën e nesërme të Islamit do të flijohet "familja e tij" dhe më pastaj edhe "fëmijët e tij". Pa dyshim, ky vendim dhe kjo njohje nga ana e njerëzve tanë është çasti më i rëndë, më i tmerrshëm dhe më lemëritësi në histori. Për ne nuk ka qenë lehtë që ta kuptojmë këtë. Të gjitha këto gjenerata trimash kanë shfaqur inteligjencë, kujdes, vazhdimësi të karakterit, shkathtësi personale dhe dashuri ndaj virtytit. Ata na bëjnë të jemi të afërt dhe ta kuptojmë njerëzimin, si dhe madhështinë dhe fuqinë e shpirtit tonë. Ata i kuptojnë vlerat më kryesore; ata mësohen të zhyten nëpër thellësi dhe të ngrihen mbi valët. Ata vazhdojnë ta gjurmojnë të vërtetën nëpër stuhitë e shtypjes e të terrorit. Të gjithë këta trima jetojnë dhe lëvizin kundër gjyqit të historisë. Ata vetë krijojnë ligje tjera. Ata u përgjigjen thirrjeve nga të gjitha minaret, foltoret dhe mihrabët. Ata ballafaqohen me të gjithë përcjellësit e mëdhenj, meteorologët, gjykatësit dhe figurat e shenjta tradicionale të fesë dhe akoma vazhdojnë të luftojnë. Kundër klithjes së shpatave për të marrë gjakun dhe për të zhdukur fuqinë e tyre, si në Lindje ashtu edhe në Perëndim, si gjatë ditës ashtu edhe natën, të gjithë ata thonë: "Po. Thuaj jo!"
Kur besimit të tyre u bashkohen ideja dhe inteligjenca, ata atëherë shenjtërohen me gjak. Ata gjurmojnë për viktimat dhe fitoren e së Vërtetës. Ata fitojnë ndjenjën e zemërgjerësisë dhe të trimërisë së madhe. Ata duhet të vuajnë nga pikëllimi dhe të kenë aftësinë që t'i mbijetojnë ndëshkimin, kamxhikun, poshtërimet, dhembjen, terrorin e robërisë, mjerimin dhe vetminë. Atyre u nevojitet ndjenja e fortë e largpamësisë me qëllim që ta durojnë tradhtinë, fanatizmin, fuqinë e fortë dhe madje të mund të mbeten edhe gjakftohtë. Ata e flijojnë vetërespektin dhe fanatizmin si dhe lojërat që njerëzit i luajnë me halifin dhe dëshirën që njësoj ta gëzojnë Zotin dhe Frytin e Tij. Ata i lënë mënjanë frikën, shenjtëritë e trilluara dhe gjerësinë e horizonteve... dhe shumë gjëra të tjera.
Këto janë disa nga elementet themelore të përvojës shiite - të shiizmit Alevit e jo të shiizmit Safavid, pra të shiizmit të Safavid Shah Abasit, jo të atij që përkrah forcën dhe shtypjen, por të religjionit të drejtësisë dhe të qeverisjes së pagabueshme. Ne nuk thirremi në shiizmin i cili e ka përkrahur koleksionin historik të ideve të mbytura, urrejtjen fisnore apo dashurinë verbale dhe urrejtjen përplot me rekomandime (jo të arsyeshme dhe praktike); shiizmi Safavid thirret vetëm në halifin e jo në halifatin, ai merret me të kaluarën e jo të tashmen, ai merret me atë që është e dobishme pas vdekjes e jo para saj. Ky është qëllimi i përkushtimit të Alevitëve, që t’i lirojnë shiitët nga padrejtësia, nga sundimi i forcës dhe i liderëve injorantë. Alevia ofron liri e jo përkushtim të sufistëve që është përzier me dyshimin dhe nuk i shërben as Zotit e as njerëzve të Zotit.
Shiizmi nuk është asgjë tjetër përpos vetë Islami - jo ai për të cilin na thanë: "Islami pranë gjërave tjera". Jo! Shiizmi do të thotë Islam i pastër, Islami pa halifatin, pa pseudo-arabizmin dhe pa ata që jetojnë në luks. Shiizmi nuk i heq dy parimet e drejtësisë e të Imamatit (liderizmit fetar) dhe t’ia shtojë - Islamit, Islami pa drejtësi dhe Imamat është njësoj sikurse feja islame pa Islamin. E njëjta vlen edhe për Krishterimin, Hebreizmin, Zoroastrianizmin, Vedantizmin, Budizmin dhe Isaizmin.
Kjo është ajo "mosdije e re" e cila Islamit ia përshkruan "qeverisjen", "racën" dhe "klasën". Luftërat midis shiitëve dhe sunitëve që ndodhnin në të kaluarën (e jo tani kur është shndërruar në luftë fjalësh, luftë historike dhe fisnore), janë luftëra për idetë e Imamatit dhe të drejtësisë përballë despotizmit dhe shtypjes. Të gjitha dallimet në fe dhe interpretimet historike, filozofike dhe religjioze, dalin nga vija e njëjtë.
Aliun nuk ia shtuam Muhammedit (a.s). Ne e pranuam Aliun që të mos e humbim Muhammedin. Pasardhësit e perandorëve, të mbretërve dhe të faraonëve, të gjithë ata e përkrahën Muhammedin, ndonëse dallohen në gjërat për të cilat janë angazhuar.
Ne nuk i zëvendësojmë Traditat (Sunnetin) e të Dërguarit me familjen e Aliut, e as që ia shtojmë atij. Thjeshtë kjo është familja e tij. Ne gjurmojmë që nëpërmjet Traditave të kuptojmë se çka ka thënë, çka ka bërë dhe çka ka dashur, por me ndihmën dhe pëlqimin e familjes së tij.
Përkundër asaj se çka mendojnë sot armiqtë dhe ithtarët, shiizmi mbetet sekti më tradicional i Islamit.Dallimi kryesor del kryesisht nga ajo se a thua, apo jo, Aliu dhe shiitët e vërtetë u përpoqën, me vetëdije ose pa të, që prej në fillim, përkundër risive dhe heretizmit, të mbeten tradicionalë dhe ta ruajnë traditën e tyre.
Vërejmë se çdo gjë ka qenë e përzier me gjithçka. Vërejmë se gjatë shekujve të errët e të larë me gjak, kur botën e ka kapluar frika nga fuqia e Islamit shtypës dhe e halifatit, Islami i drejtësisë dhe i Imamatit mbytet në gjakun e martirësisë. Shiitët e përqafojnë martirësinë dhe kështu e mohojnë fuqinë e halifit. Zgjidhja më e vështirë nuk arrihet gjithaq lehtë!
Dënimet e rrepta që u ndërmorën nga familjet e Emevitëve, të Abasidëve të turkut Salahuddin dhe të mongolëve janë dëshmi për faktin se rrugës për liri iu përkushtuan teologë të mëdhenj, kampionë të lirisë, kërkues të vdekjes, adhurues të së vërtetës, si dhe gjurmues të drejtësisë dhe të ndershmërisë. Rruga shpie prej halifatit të Damaskut e të Bagdadit, e deri te toka e zjarrit, e gjakut, e burgosjes dhe e ndëshkimit. Kjo rrugë kalon nëpër shtëpinë e vogël të Aliut e cila është e madhe sa i tërë njerëzimi.
Cilat gjëra nuk i bëjnë ata? Cilët prej tyre ata nuk i vrasin?
Në historinë e Islamit nuk ka qenë lehtë të flasësh për Aliun dhe Fatimenë. Poetët që e kanë mbrojtur këtë familje thonë: "Në kurrizin tim pesëdhjetë vjet e kam mbajtur litarin me të cilin duhej të më varnin". Ky është fati i të gjithë njerëzve dhe grave, të cilët e kanë shkruar historinë e shiizmit, historinë ku çdo rresht dhe çdo fjalë është shkruar me gjakun e martirëve.
Këta luftëtarë trima nga radhët e shiizmit nuk janë të afërt me filozofinë e cila u krijua për ne: "Prit. Rri dhe prit, prite Imamin e fshehur. Ai vetë do të vijë dhe do t’i rregullojë të gjitha. Ai patjetër duhet të vijë vetë dhe ta ripërtërijë fenë e të parëve të tij. Neve na mbetet që vetëm ta zbatojmë ‘mashtrimin e devotshëm’ dhe të kemi durim". (Autori thirret në mënyrën e posaçme të të menduarit që është shfrytëzuar nga ana e institucioneve të halifatit dhe që ka për qëllim shuarjen e kryengritjes së njerëzve. Ideja qëndron në pritjen e Ditës së Kijametit dhe në kthimin e Imamit të Dymbëdhjetë, gjë që do të duhej të shënonte ditën kur bota do të vërshohet nga drejtësia).
Ibën Sakiti ka qenë dijetar i madh; ai nuk gjendej në radhët e luftëtarëve apo të prijësve të drejtësisë, por ishte njeri i arsimuar dhe njohës i mirë i gjuhëve. Ai ka pasur simpati të fshehura për shiizmin. Halifi Mutevekil Abazi e zgjodhi që t’i edukojë fëmijët e tij. Dalëngadalë, fëmijët e Mutevekilit filluan ta favorizojnë Aliun dhe familjen e tij. "Ndoshta" - mendonte ai në vete, "kjo është pasojë e ndikimit të mësuesit të tyre". Një ditë prej ditësh, halifi e vizitoi klasën. Pasi që u ul, filloi të japë komplimente dhe ta lëvdojë Ibën Sakitin. I tha se është shumë i kënaqur me përparimin e fëmijëve të vet. Pastaj, po me të njëjtin zë e pyeti: "Si i vlerësoni fëmijët e mi"? Ibën Sakiti u përgjigj duke i vlerësuar shumë lart. Pas kësaj, Mutevekili papritmas pyeti: "Ibën Sakit, sipas mendimit Tuaj, cilët janë më të mirë, fëmijët e mi, apo Hasani dhe Husejni, fëmijët e Aliut?"
Ibën Sakiti ishte i detyruar të zgjedhë. Shfrytëzimi i "mashtrimin e devotshëm" në këtë rast do të ishte dobësi dhe tradhti. Në shiizmin Alevi, mashtrimi i devotshëm paraqet taktikë për ruajtjen e besimit, e jo siç është shfrytëzuar sot, për ruajtjen e besimtarëve.
Ai nuk u hamend. Me zërin e tij të rëndomtë, po me atë zë me të cilin pyeti Mutevekili, ai u përgjigj: "Kamberi, shërbëtori i Aliut është më i vlefshëm se ti dhe fëmijët e tu." Mutevekili urdhëroi që Ibën Sakitit t’ia presin gjuhën. Këto janë ato gjuhë që si kamxhik u bien tiranëve të historisë.
Në qoftë se shiitët nuk pësuan disfatë, ata megjithatë u vunë në sprovë. Dëshira e tyre për të drejtën dhe lirinë asnjëherë nuk vdes në zemrat e tyre, njësoj sikurse nevoja për barabarësi, për vetëdije dhe për udhëheqje revolucionare kundër armiqve të cilët janë të lidhur me institucionet e shtypjes, të pasurisë dhe të hipokrizisë. Ata kurrë nuk harrojnë. Ata nuk lejojnë të shuhet ky zjarr. Kjo nuk është harruar në vetëdijen e njerëzve.
Njerëzit dhe teologët
Ekzistojnë dy grupe të cilat mbajnë një barrë të madhe mbi supet e tyre. Këto dy grupe me shekuj të tërë i mbajnë në duart e veta frerët e vdekjes. Njëri është grupi i madh i shiitëve të vetëdijshëm të cilët Imamatin e njohin si vazhdimësi të pejgamberisë e të urtësisë, pra si vazhdimësi të Imamatit. Në grupin tjetër bëjnë pjesë besimtarët tanë të pastër e të vërtetë. Ata e paraqesin heshtjen e gjithanshme. Ata i adhurojnë ndëshkimet nga duart e familjeve të halifëve arabë dhe të sulltanëve turq. Pas fytyrave të tyre të qëndrueshme e të përgjakura qëndron forca dhe fuqia e cila ekzekutorët e tyre i bën të turpërohen. Këta njerëz qëndrojnë si shkëmbi i fortë i durimit përballë goditjeve me kamxhik që vijnë nga sunduesit, dhe thonë se nuk ndiejnë kurrfarë vuajtjeje.
Urtësia dhe dashuria
Çdo religjion, shkollë e të menduarit, çdo lëvizje apo revolucion janë të përbërë nga dy elemente: nga urtësia dhe dashuria. Njëri paraqet dritën, kurse i dyti lëvizjen. Njëri ofron arsye të shëndoshë dhe mirëkuptim, kurse tjetri entuziazëm dhe lëvizje. Aleksis Kareli thotë: "Urtësia është si dritat e automobilit, pra e tregon rrugën. Dashuria është si motori i cili i vë në lëvizje". Pa njëra-tjetrën ato nuk paraqesin asgjë. Motori pa dritat është dashuri e verbët, e rrezikshme, tragjike dhe paraqet vdekjen.
Nëpërmjet gjallërisë së lëvizjeve apo të shkollës së mendimeve revolucionare, shkencëtarët mendjemprehtë, të vetëdijshëm dhe me përgjegjësi të shoqërisë sonë, me punën e tyre tregojnë se ekziston mënyra për të kuptuar shkollën e të menduarit apo të religjionit. Ata tregojnë se ekziston mundësia që njerëzve t’u mbillet vetëdija. Nga ana tjetër, përgjegjësia e njerëzve qëndron në atë që forcën dhe shpirtin e tyre t’ia dhurojnë lëvizjes. Ata mbajnë përgjegjësi për hapin e parë që ndërmerret. Lëvizja është si një qenie e gjallë. Ajo mendon me trutë e shkencëtarëve, ndërsa dashurinë e dhuron nëpërmjet zemrave të njerëzve të saj. Në fe, përkushtimi, dashuria dhe vetëflijimi reduktohen në minimum, sepse njerëzit komunikojnë me marrëveshje. Por, aty ku mbetet kuptimi i drejtë i mënyrës së të menduarit dhe ku është minimumi i tij, ku mungon vizioni, vetëdija, gjykimi logjik, afërsia e thellë me qëllimet e shkollës së të menduarit, aty ku mungojnë domethënia, qëllimi dhe të vërtetat e shkollës së të menduarit, aty atëherë shkencëtarët e mbajnë përgjegjësinë. Religjionit i nevojiten si njëra palë ashtu edhe tjetra, sepse religjioni paraqet një lloj vetëdijeje për dashurinë apo dashuri për vetëdijen.
Në fe, dituria dhe ndjenjat nuk trajtohen si tërësi të ndara sepse janë të transformuara në mirëkuptim dhe besim me ndihmën e arsyes së shëndoshë, që kanë për qëllim kuptimin dhe njohjen e gjësendit.
Ky është Islami. Më tepër se çdo religjion tjetër, ai është religjion i recitimit të librit, religjion i xhihadit, religjion i mendimit dhe i dashurisë. Në Kur’an nuk mund të gjendet kufiri ndërmjet besimit dhe dashurisë. Kur’ani e konsideron martirësinë si jetë të amshueshme. Ai e përbën njeriun në penë dhe në shkrim.
Kjo është veçanërisht e saktë për shiizmin dhe historinë e tij, gjë të cilën e ka dëshmuar edhe kultura. Shiizmi e paraqet vendin që nxjerr flakë. Ndjenjat vlejnë. Në të njëjtën kohë, ai e përfshin meditimin dhe urtësinë. Ai i përfshin disiplinat kulturore dhe intelektuale. Ai e paraqet lëvizjen e veçuar të mendimeve revolucionare. Ai është një gjë e rastit në fatin e njeriut. Ai paraqet njohurinë, dashurinë dhe të vërtetën në emër dhe në natyrën e Aliut. Adhurimi i së vërtetës është i atillë që, pa adhurim, ajo është njohje dhe filozofi, ndërsa adhurimi pa të vërtetën paraqet adhurim të idhujve dhe kurvëri.
Lotët janë dëshmi e dashurisë
Kështu lindi shiizmi në histori dhe akoma vazhdon të ekzistojë. Mendimtarët dhe shkencëtarët e tij, të cilët paraqesin manifestime të këtyre luftëtarëve të fesë, e kërkojnë dhe e gjurmojnë logjikën dhe mendimin e thellë. Ata e ruajnë frymën e së Vërtetës. Ata janë njerëzit të cilët i orientojnë fillet e Islamit të vërtetë dhe u japin kahe të drejtë. Ata, patjetër duhet ta zbulojnë domethënien e drejtë të gjërave. Ata e kuptojnë qëndrueshmërinë. Ata e përmbushin kuptimin e besnikërisë. Ata i mbrojnë të vërtetat e Islamit.
Pastaj, në arenën e tronditur të jetës, ata e humbin rrugën e tyre atëherë kur fillojnë të shkruajnë në emër të filozofisë së sofizmit, të shkencës, letërsisë dhe të asketizmit të rrejshëm. Opinioni publik është i përshkruar me inklinocione dhe devijime greke dhe pseudolindore.
Ata e ndjekin besnikërinë, dashurinë, arsyen e shëndoshë dhe vetëflijimin. Këta janë ata njerëz, të cilët për rrugën e Aliut e japin edhe jetën e tyre. Ata e ndjekin rrugën e Aliut në kohën kur tërë pushtetin e përbëjnë fuqia, ndëshkimi dhe ekzekutimet publike. Ata vazhdojnë edhe atëherë kur mbyllen buzët që janë hapur në emër të tij, dhe kur derdhet gjaku që ka vluar me flakën e tij. Fjalimit për familjen e të Dërguarit në një "halifat të supozuar të të Dërguarit", iu përgjigjën me rrjepjen e lëkurës nga të gjallët dhe të vdekurit.
Por, sot masa e njerëzve akoma rrezaton me një dashuri aq të madhe. Ata ende i qëndrojnë besnikë vatrës së tyre. Pas kalimit të shumë shekujve përplot me ndryshime, me lindje dhe vdekje të besimit, të dashurisë e të mendimit, njerëzit nuk largohen nga dyert e Bagdadit. Ata nuk orientohen në ndonjë kahe tjetër. Shohim se ata akoma e gjejnë rrugën e tyre drejt mureve të shtëpisë së Fatimesë, dhe aty vajtojnë me dhembje të madhe. Çdo pikë e këtyre lotëve paraqet fjalë, të cilën njerëzit tanë të përzemërt e besnikë, e shfrytëzojnë që ta shfaqin dashurinë e tyre të pakufishme ndaj anëtarëve të kësaj familjeje. Kjo është gjuha e njeriut të zakonshëm. A mund të gjendet ndonjë gjuhë më e thjeshtë, më e pastër, gjuhë e liruar nga hipokrizia më shumë sesa janë të liruara lotët, gjuhë pa fjalë dhe pa vija? Çdo pjesë e saj paraqet klithmë të dhembjes, klithmë të dashnorit të pangopur.
A nuk është e vërtetë se sytë e tregojnë të vërtetën më shumë se fjalët? A nuk janë lotët më të bukurat ndër poezitë dhe më pak të deformuara nga dashuria? A nuk e shfaqin ato besimin më të flaktë, dëshirën më të ngrohtë dhe ndjenjat më të thella? A nuk e paraqet kjo formën më të stërholluar të dashurisë? Të gjitha janë të përziera në një zemër të dashurisë. Ato ngërthehen ndërmjet tyre, shkrihen në një dhe krijojnë një pikë të ngrohtë. Atë e quajmë lot.
Shohim se njerëzit tanë akoma "flasin" dhe mjaft mirë i shprehin mendimet e tyre. Mos u habitni pse ndonjëherë e mbroj vajin kurse herën tjetër i kritikoj programet e vajtimit nëpër tubimet e lutjeve.
Po, këto fjalë të mia nuk janë në kundërshtim me njëra-tjetrën. Vajtimin që e lëvdoj paraqet diç më tepër se "programi i vajtimit", apo "diçka që duhet bërë", apo "detyra", "mjeti për arritjen e qëllimit", "parimi" apo "rregullat". Ajo është diçka më tepër. Vaji është shfaqje e natyrshme e ndjenjave. Ai është i domosdoshëm dhe paraqet përgjigje instinktive ndaj dashurisë, zemërimit, dëshirës apo ndaj pikëllimit.
Revolucionari i madh frëng Rezhi De Bre ka thënë: "Personit që kurrë nuk qan dhe që nuk di të qajë, i mungojnë ndjenjat njerëzore. Ai është gur, shpirt i egër dhe i thatë".
Lotët që rrjedhin, psherëtimet e vajit, lotët që dalëngadalë rriten në zemër që menjëherë pas kësaj të lajmërohen në grykë e të ndalin frymën dhe që rrjedhin nga nevoja, janë lotë të sinqertë të dhembjes dhe dëshirës, të pikëllimit dhe të dashurisë, dhe të tëra këto gjenden në një qenie njerëzore.
Por pa dyshim, ne mund të ndiejmë se na gënjejnë ata që i krijojnë programet në trenin e lotëve, dhe që proklamojnë se ky është "qëllim", "ritual", "traditë", "obligim fetar" apo "punë themelore", "mjet për arritjen e profitit" apo "mjet kundër humbjeve".
Njerëzit e dashuruar të cilët gjenden larg të dashurve të tyre apo ata që mbajnë zi për vdekjen e të dashurit, e cila ua ka thyer zemrat, vajtojnë dhe janë të pikëlluar. Kurdoherë që zemrat e tyre i përkujtojnë të dashurit e vet dhe kur ata flasin për ta, zemra u ndizet flakë ndërsa sytë u shkëlqejnë; në sytë e tyre shfaqet dhembja e njëjtë. Lotët fillojnë të rrjedhin dhe të gjitha këto janë shenja të pastërtisë së stërholluar të besimit të tyre të thellë dhe të dashurisë së vërtetë.
Nga ana tjetër, ekziston edhe personi i cili mund të përshkruhet me shprehjet si vijon. Ai rri ulur në bazar kurse sytë e tij të pangopura e kërkojnë profitin, apo rri ulur në zyrën e tij dhe flet marrina. Ai kërkon ta gjejë hipokrizinë, ndërsa me fajdexhillëk, me punë apo me vardisje ndaj pronarit përpiqet ta ngrejë veten përmbi të nënshtruarve të tjerë, pra të përvetësojë karakteristika faraoniste ndaj të tjerëve. Në mesditë, ai kthehet në shtëpi, fle i qetë dhe pa brenga, ha, pi dhe qesh. Pasdite ai i kërkon "klubet e tij të shëndosha" dhe një mijë të tjera të sëmura. Kur e shohim më vonë, në pajtim me kalendarin e tij dhe marrëveshjet e kontraktuara që më parë, ai çdo të martë të parë të muajit shkon në takimin prej orës gjashtë e gjysmë e deri më ora nëntë. Aty ata ulen dhe fillojnë të ndihen të pikëlluar. Pas shumë përpjekjesh dhe detyrimeve, ai arrin të mallëngjehet dhe sipas mundësisë të derdhë edhe ndonjë pikë loti. Pas "programit", "vajit", "pikëllimit" dhe gjërave të tjera që kanë të bëjnë me to, ai e pi kafenë, çajin dhe e thith nargilen. Pastaj, me shpirtin e lehtësuar dhe me vetëdijen ngadhënjyese, si dhe me ndjenjën se ka kryer ndonjë detyrë me rëndësi dhe ka ndërmarrë edhe një hap në bindjet e tij për besimin dhe dashurinë, ai ngrihet dhe vazhdon punën e vet duke e ndjekur orarin e ditës. Ai këtë e bën derisa përsëri t’i vijë "koha e vajit" dhe "koha e pikëllimit", të cilat ai i cakton në bazë të planit dhe projektit të tij. A thua këtë njeri, i cili duket aq i pikëlluar, do të mund ta quanim pjesë e atyre që e kanë ndier dhembjen dhe kanë përjetuar vështirësi të mëdha?
Vaji që në vete nuk përmban përgjegjësi, vetëdije, dashuri, mirëkuptim dhe ndjenjë të besimit, është i dobishëm vetëm për shpërlarjen e syve dhe pastrimin e tyre nga papastërtitë që vijnë nga ajri. Mos harroni se njëri nga të parë që qau për Imam Husejnin ishte Umar Saadi (i cili e urdhëroi ekzekutimin e tij), ndërsa personi i parë që e ndaloi dhe e gjykoi këtë lloj të vajtimit ishte Zejnebja e ndershme (motra e Imam Husejnit).
Por, njerëzit tanë qajnë nga dashuria. Qajnë me qëllim që zemrat e tyre të mund t’i lidhin thellë me këtë familje të dashur. Ky është Panteoni i vërtetë, Olimpi i vërtetë në të cilin jetojnë disa zota që nuk njohin gjuhë tjetër përveç asaj të lotëve. Njerëzit nuk janë as shkencëtarë, as filozofë, por para së gjithash ata janë të mbushur përplot me emocione. Ata janë të gatshëm të flijohen.
Asnjë fe, asnjë histori dhe asnjë popull nuk ka familje siç është ajo ku babai është Aliu, nëna Fatimeja, djemtë Hasani dhe Husejni ndërsa bija Zejnebja. Të gjithë ata njëkohësisht jetojnë nën një kulm dhe janë një familje. Në të njëjtën kohë, asnjë familjeje nuk i është dhënë nga populli i saj aq dashuri, besnikëri, besim, gjak dhe poezi.
Njerëzit tanë e grumbullojnë kulturën rreth e përqark dyerve dhe kulmit të Fatimesë. Nëpër këtë shtëpi vjen historia plot me shqetësime, me lëvizje, me guxim dhe pastërti, e cila zgjat deri në ditët tona. Historia është si një lumë i pastër që u ka dhënë jetë të gjitha gjeneratave të kaluara të popullit tonë, ndërsa tani vetëdija jonë vazhdon të rrjedhë në thellësitë e shpirtrave të tyre. Këta janë njerëzit e vetëm të njerëzimit që i mbetën besnikë pikëllimit të familjes së tyre të dashur. Ata janë të vetmit që vajtojnë për lirinë e prijësve të tyre të drejtësisë. Besimi i tyre përshkohet gjatë tërë historisë së tyre. Ata nuk e kanë harruar nderin e tyre të shkelur me thundrat e pikëllimit. Ata vazhdojnë të mbajnë zi. Vlerat u shkatërruan. Të vërtetat u provuan. Pushtetet krijojnë tragjedi. Ato provokojnë vrasje. Por, gjatë tërë historisë së tyre, njerëzit vazhdojnë ta kërkojnë këtë lëvizje. Fati i trimave të tyre nuk është harruar.
Mirëpo e tërë kjo dashuri mbetet shterpe, mu si shiu që bie në moçalin e njelmët. Në këtë shkretëtirë nuk rritet bari. Të gjitha viktimat, gatishmëria, tubimet, fuqitë e njerëzve, forcat dhe mundësitë e vlefshme janë vetëm përpjekje të kota.
Islami që nga fillimi bënte të ditur se ky është mesazhi i fundit, dhe muslimanët e kanë pranuar këtë të vërtetë me urtësi dhe dashuri, dhe kanë kuptuar se Islami është manifestimi i fundit i vetëdijësimit, Pejgamberisë dhe kulmi i religjioneve të pastra të mëparshme. Po ashtu, të gjithë muslimanët në bazë të ajeteve të Kur’anit dhe Hadithit besojnë se I dërguari i Islamit (a.s.) është I dërguari i fundit i All-llahut (xh.sh.), i cili është recipienti i fundit i udhëheqjes së njerëzve.
Kur’ani i ndershëm shpjegoi universalitetin e Fesë së pastër islame në shumë ajete dhe tregoi se Muhammedi (a.s.) është përfaqësuesi i fundit të cilin Zoti (xh.sh.) e dërgoi.
"Muhammedi s’është baba i burrave tuaj, por është I dërguar i All-llahut dhe lajmëtari i fundit i fesë, ndërsa All-llahu gjithë këtë e ka të njohur".(el-Ahzâb, 40)
Në hadith I dërguari i ka thënë Aliut:
"Në çdo aspekt, qëndrimi yt ndaj meje është si qëndrimi i Harunit ndaj Musait, që do të thotë se Haruni ka qenë vëlla i Musait, e unë po ashtu të pranoj për vëlla në pajtim me rregullat e vëllazërisë: nëse ai ka qenë trashëgimtar i Musait, edhe ti, po ashtu do të jeshë trashëgimtari im. Pas kësaj, Musai s’ka qenë Pejgamberi i fundit, ndërsa unë jam i fundit".
Ai, po ashtu, All-llahu e lavdëroftë, ka thënë:
"Unë jam tulla e fundit në godinën e Pejgamberisë. Me ardhjen time, Pejgamberitë kanë arritur deri në fund".
Imam Aliu (a.s.) në Nehxh-ul Belaga, librin e madh të këshillave dhe diturisë, ka thënë:
"Me Të dërguarin e Islamit, Muhammedin (a.s.), shpallja u realizua deri në fund".
Udhëheqësi i tetë, Imami i vërtetë, Hazreti Rida - paqja e All-llahut qoftë gjithmonë me të, - ka thënë:
"Feja e pastër e Muhammedit (a.s.) nuk do të ndërpritet deri në Ditën e gjykimit, e po ashtu asnjë i dërguar atë nuk do ta trashëgojë".
Ky është hadith autentik i pranuar edhe nga shiitët edhe nga sunnitët, shih el-Gâdir, vëll. 3. fq. 196-202. (Biharul Envâr, vëll. II, fq. 34).
Kjo që u prezentua këtu është vetëm një shembull i një varg haditheve të cilët në mënyrë të qartë dhe thelbësore shpjegojnë statusin përfundimtar Të të Dërguarit (a.s.), dhe përhershmërinë e fesë së tij të pastër: ata nuk lënë hapësirë për dyshim.

KUSH ËSHTË PËRGJEGJËS?
Shkencëtarët! Ata janë që nuk i realizojnë obligimet e tyre. Sa u përket njerëzve, ata duhet të ofrojnë dituri, vetëdije dhe orientim, mirëpo ata këtë nuk e bëjnë.
Të gjithë filozofët dhe të talentuarit tanë të mëdhenj janë të preokupuar me filozofinë, teologjinë, sufizmin, jurisprudencën, parimet, literaturën, me domethëniet, shprehjet, risitë, zgjedhimin dhe sintaksën.
Përgjatë të gjitha viteve të hulumtimeve, mendimeve dhe vështirësive të tyre shkollore personale, ata nuk shkruajnë gjë tjetër pos "shqyrtimeve praktike" që kanë të bëjnë me atë se si të arrihet pastërtia për lutjet fetare, cilat janë llojet e papastërtisë, rregullat e larjes mujore dhe dyshimet që paraqiten lidhur me lutjet fetare.
Ata e shmangin anash shkrimin e trajtesave për atë se si t’u flitet njerëzve, trajtesave për vënien e kontaktit me të vërtetat fetare dhe për filozofinë e shtyllave të fesë, trajtesave për drejtimin e dijenisë dhe vetëdijes njerëzore, trajtesave për kuptimin e traditës së Pejgamberit dhe personalitetit të Imamit, trajtesave për qëllimet revolucionare të Qerbelasë, trajtesave hyrëse për familjen e Pejgamberit dhe lëvizjen shiite, trajtesave për shpjegimin e mendimeve si dhe trajtesave për besimin e njerëzve. Të gjitha këto trajtesa janë shkruar, por të gjitha ato janë shkruar pa përgjegjësi, pa rolin e personaliteteve supreme.
Ata e bartin përgjegjësinë e vet në oratorët e thjeshtë në xhamia, e jo në muxhtehidët (udhëheqës fetarë udhëzimet e të cilëve ndiqen lidhur me çështjet praktike të fesë).
Për këtë arsye detyra e prezentimit të familjes së Pejgamberit, detyra e propagimit të fesë dhe hulumtimi i të vërtetave të Islamit, anon nga "mosukseset e shkollave të vjetra fetare".
Pikërisht për këtë, një grup të rinjsh, me qëllim që t’i studiojnë shkencat islame (si dhe ta përparojnë jurisprudencën) u qasen shkollave. Nëse janë të talentuar, krahas shumë përpjekjeve bëhen juristë, ose muxhtehidë apo fakihë (teologë). Ky grup është syrgjynosur si arsimtarët dhe është larguar nga shoqëria. Ata të cilët nuk arrijnë sukses në mësimin me ngulm, sepse u mungojnë aftësitë, talenti dhe aftësitë shpirtërore, por të cilët, si kompensim, posedojnë zëra të ngrohtë e shpeshherë edhe artistikë, janë të obliguar që t’i propagojnë dhe publikojnë të vërtetat e fesë. Grupi i tretë, i cili nuk disponon me asnjërën, as me diturinë e as me zërin, niset rrugës së tretë. Ata bëhen të qetë dhe të padëgjueshëm. Ata u ofrohen "dyerve të shenjta", dhe, ashtu siç ndodh zakonisht, shpërngulen nga muxhtehidët e deri te oratorët në xhami.
Në mesin e gjithë kësaj, bëhuni të drejtë! Çfarë do të ishte fati i njerëzve? Çfarë është fati i fesë së tyre. S’ka nevojë të mendohet me të madhe. Ju vetëm vështroni.
Pikërisht kjo është kjo. Toka e cila është plot dashuri e besim, populli i cili ka Kur’anin dhe Nehxhul Belagën, populli që ka Aliun, Fatimenë, Hasanin, Husejnin dhe Zejneben ka historinë e kuqe dhe fatin e zi. Ata kanë kulturën dhe fenë e martirizimit, por që është e vdekur. E dimë se për Zhan d'Ark, vajzën e ndjeshme dhe ëndërrimtare, u bë ëndërr që të luftojë për kthimin e mbretit shekuj të tërë. Ëndrra e saj ishte inspirim për lirinë, flijimin dhe ndjenjën për revolucionin dhe përkrahjen e francezëve të arsimuar, të vetëdijshëm dhe përparimtarë.
Deri atëherë Zejnebja, motra e Imam Husejnit, e cila e zbaton urdhrin edhe më të vështirë, urdhrin e Husejnit, me duart e veta të Aliut, vazhdon lëvizjen e Qerbelasë e cila u kundërvihej vrasjeve, gënjeshtrave, dhunës dhe histerisë. Ajo vazhdon lëvizjen në kohën kur të gjithë heronjtë e revolucionit ishin të vdekur, dhe kur fryma e Islamit kërcënues ishte robëruar në njerëzit tanë, kur udhëheqësit e Islamit të Muhammedit dhe udhëheqësit e Aliut të shiizmit u zhdukën. Por ajo është transformuar në "motrën e cila vajton".
Dëgjoj thirrjet qortuese pas shkencëtarëve që janë përgjegjës për idetë e tilla, dhe besimet e mendimet e njerëzve.
S’di a thua këto thirrje qortuese vijnë nga fyti i Aliut, apo ndoshta nga thellësitë e ndërdijes së njerëzve.
Me çka jeni të preokupuar? Prej nga flisni? Pse nuk flisni? Ku është gjatë gjithë këtyre viteve një libër për njerëzit për atë që është në Kur’an? Në vend të lavdërimeve, madhërimeve, lutjeve, poezive, këngëve, pikëllimeve dhe rrjetit të merimangës për dashurinë e Rumiut, pse ndërmjet njerëzve ia keni mbyllur gojën Aliut? Njeriu i cili e flet persishten, nuk mund të kuptojë lehtë se çfarë ka thënë Aliu, por nga ana tjetër, të gjitha veprat e La Martinit, shkrimtar francez, mund të lexohen në persishte.
Çka thoni në këtë? Të gjitha këngët e grekes së vjetër, Bilitis, me moral të dyshimtë, mund të lexohen në persishte, ndërsa fjalët e Aliut, një thënie e vetme e Aliut nuk mund të lexohet.
Ku është së paku një deklaratë e vogël, e shkurtër korrekte që flet për jetën e vërtetë, besimet dhe sjelljet e imamëve. Ju flitni tepër për karakteret e tyre, për zemërgjerësinë dhe mrekullitë e tyre, por ku janë librat për ta? Ju absorboni mrekullitë e tyre edhe në ditët e lindjes së tyre ose në ditët e vdekjes së tyre organizoni kremte dhe rituale të pikëllimit. Ku janë fjalimet për shiitët e magjepsur me Aliun, të cilat do të thonin se kush ka qenë Aliu e kush ka qenë Fatimeja, si kanë jetuar fëmijët e tyre dhe si kanë menduar, çfarë kanë bërë dhe çka kanë thënë?
Njerëzit tanë të cilët e kalojnë jetën besnikë ndaj evlijave (dijetarëve) shiitë dhe të cilët qajnë për vështirësitë me të cilat janë ballafaquar, të cilët u shërbejnë me muaj dhe me vite të tëra, të cilët lavdërojnë emrin e tyre, shpenzojnë paratë, shprehin lojalitetin dhe durimin ndaj tyre, meritojnë që të dinë jetën e vërtetë dhe do të duhej të shërbenin si shembuj për çdo individ. Jeta e tyre, mendimet, fjalët, heshtjet, liritë, internimet, dënimet, dhunimet, do të duhej të zgjonin vetëdijen, t’u japin jetë, dëlirësi dhe humanitet njerëzve. Mirëpo njerëzit i njohin vetëm sipas numrit të tyre (që d.t.th. Imami i gjashtë, i shtati, etj...).
Nëse njeriut të thjeshtë i këputet shpirti pas Imam Husejnit dhe në përvjetorin e vdekjes së tij (Ashura), i mëshon kokës së vet me shpatë e aq më tepër nëse me kënaqësi duron dhembjen, ndërsa ende Imam Husejnin e njeh në një mënyrë të shtrembëruar dhe gabimisht e kupton Qerbelanë, kush është fajtor? As ky njeri e as kjo grua nuk dinë asnjë rresht të fjalëve të tyre. Askush prej tyre nuk ka lexuar asnjë rresht për jetën e tyre. Ata mund ta kujtojnë Fatimenë vetëm në momentin kur ajo është sulmuar para shtëpisë së vet, ndërsa Zejneben nga momenti kur ajo braktisë tendën, me qëllim që t’u bashkohet trupave të të persekutuarve dhe të munduarve. Ata e njohin vetëm nga mëngjesi deri në mesditën e Ditës së Ashures, e pastaj e humbin.
Kuptimi i tyre për Zejneben shuhet me ditën kur puna e saj dhe autorizimi i madh, amaneti i Husejnit pikërisht fillojnë.
Njohuria për Zejneben ndërpritet këtu. Atëherë, kush është përgjegjës?
Dhe kështu, vajzat dhe djemtë e arsimuar dhe objektivë, e vlerësojnë situatën dhe thonë: "Çfarë është dobia nga kjo fe e qarjes dhe vajtimit? Çfarë mund të bëjë feja e tillë?
Çfarë filli nga gjithë ky shqetësim, dashuri, vajtim dhe këputje shpirtërore për Husejnin, Fatimenë dhe Zejneben, krijohet për popullin e prapambetur e të robëruar të cilit i nevojiten vetëdija dhe pajtimi që ta eliminojnë persekutimin dhe të gjurmojnë pas lirisë.
"Çfarë dhembje" kjo "fe e pendimit", këto "plagë të vjetra" "vajtim historik dhe mallkim" u shërojnë këtyre grave të kufizuara dhe të paarsimuara, të cilat dëshirojnë lirinë dhe përcaktimet e tyre të qarta. A thua së paku një arrin deri në thelbin e problemit me eliminimin e dashurisë dhe të urrejtjes. Njerëzit janë të preokupuar me ndjenjat të cilat në vendet e huaja kanë kaluar para shumë shekujve? Ato kanë të bëjnë me jetën e kaluar në mesin e të huajve. Ata nuk dinë për përndjekjet.
Ata nuk i kanë ndier zinxhirët e dhunës rreth qafës, e as dhunën e cila, kur të vërsulet në hijen e tyre njerëzore u shkakton dhembje! Ata asnjëherë nuk janë tërbuar, e as që janë skuqur kur u kanë rënë ndër mend zinxhirët që Hilafeti ditëve të shkuara i varte në qafën e njeriut të sëmurë.
Ata nuk i kanë ngritur duart e tyre dhe nuk kanë qëlluar me thika në kokat e tyre derisa të humbnin vetëdijen.
Ata nuk i kanë parë kur u kthehej vetëdija, kur zemrat e tyre vdesin, kur mëkatet e tyre bëhen të pastra, kur çdo përgjegjësi bie nga shpina e tyre, kur ata mashtrojnë edhe peshojat e Drejtësisë Hyjnore dhe kur merren me idealin vetjak për jetën pas vdekjes.
"Rezultati po, kur kanë bërë mjaft vepra të fëlliqura që të mund të barazohen me yjet në qiell, me shkumën e valëve të detit dhe me rërën e shkretëtirës, me pak kirurgji, duke qëlluar me thikat e veta mbi kokat e tyre, ata tërësisht e ndryshojnë gjendjen e tyre dhe bëhen të pagabueshëm dhe jomëkatarë, ashtu siç kanë qenë në momentin kur janë lindur nga mitrat e nënave të veta, aq sa edhe vetë Zoti u ka borxh diçka".
Nëse njerëzit besojnë se dobishmëria e miqësisë së tyre ndaj Aliut dhe besimi i tyre në shenjtërinë e Aliut do të rezultojnë në një reaksion kimik dhe acidor i cili është në pajtim me Kur’anin:
"All-llahu veprat e tyre të shëmtuara do t’i shndërrojë në të mira". (Furkân, 70)
Me fjalë të tjera, shpirti tregon se cilat vepra të kësaj bote do ta ndryshojnë thelbin e tyre në botën tjetër dhe do të marrin formën e veprave të mira, atëherë kush është përgjegjës?
Nëse Imamati dhe shenjtëria e Aliut, e cila shekuj me radhë pati forcën e lëvizjes e cila digjet nga dashuria për drejtësinë, duke kërkuar lirinë dhe shpirtin luftarak, u janë kundërvënë persekutimeve dhe institucioneve despotike, dhe nëse kjo lëvizje mund t’i lirojë njerëzit e zgjuar dhe të vetëdijshëm, t’u japë lirinë, drejtësinë, dëlirësinë, pavarësinë dhe nxitjen, dhe nëse e gjithë kjo mund t’i ndryshojë në mënyrë të njëjtë, kolektivisht apo individualisht, nëse lëvizja mund të sublimojë një udhëheqje intelektuale-revolucionare e cila lufton kundër klasave dhe i jep jetë dhe vetëdije shoqërisë, ndërsa ata në këtë nuk kanë sinjalizuar, atëherë kush është përgjegjës?
Nëse premtimet dhe obligimet e etërve tanë ndaj kësaj familjeje nuk kanë patur kurrfarë ndikimi në të menduarit e tyre, në kohën e tyre, në jetën dhe shoqërinë e tyre, dhe nëse djemtë e tyre, duke e vërejtur këtë mosefikasitet mbeten të shkëputur nga premtimet dhe lidhjet e tyre me këtë fe dhe me këtë familje, atëherë kush është përgjegjës?!

ÇKA U MUNGON?
Familja e Aliut: Intelektualët ballë për ballë popullit
A thua kjo familje s’ka ndikim, apo ndoshta esenca qëndron në atë që intelektualët dhe gjeneratat tona të reja janë në njimtim? Apo ndoshta etërit dhe nënat tona kanë dështuar në përgjegjësinë e tyre? Aliu paraqet manifestimin më të lartë të të vërtetës dhe të shkollës më përparimtare të mendimit, e cila kurdo qoftë ka fituar formën e njeriut. Kjo nuk është legjendë.
Kjo është realitet njerëzor, apo do të duhej të jetë nga ajo që mund të jetë, por nuk është.
Edhe gruaja e tij Fatimeja është shembull i përkryer i një gruaje ideale, çfarë do të duhej të jetë, por asnjëra nuk u bë e tillë. Husejni dhe Zejnebja, motër e vëlla, të cilët kanë bërë një revolucion rrënjësor në historinë e njerëzimit, lirisë, japin ndjenjën e nderit kurse përbuzin despotizmin dhe persekutimin.
Shtëpia e Aliut është si Qabeja në të cilën jetojnë fëmijët e Ibrahimit dhe pasardhësit. Qabeja është shenjë, simbol dhe realitet. Është e ndërtuar prej gurëve të cilët duken sikur të ishin qenie njerëzore. Qabeja është vendrrotullim vetëm për muslimanët, ndërsa shtëpia e Aliut është vendtubim i të gjitha zemrave të cilat e kuptojnë bukurinë, e njohin dinjitetin njerëzor, të lirisë, të të vërtetës, dashurisë, besnikërisë, forcës, trimëron xhihadin dhe flijohet që të mbrojë jetën dhe lirinë e njerëzve.
Nga pikëpamja tjetër, në një vazhdimësi të mprehtë dhe konfuze të historisë, mes pallateve, me mbretërit, duke patur parasysh se historia vazhdimisht frymon me frymën e tyre: kultura, civilizimi, religjioni, mendimi, shkenca dhe arti janë kthyer mbrapsht. Mendjemprehtët tanë lojalë, ata që janë pasues të të pastërtës dhe të cilët e kishin njohur këtë familje, të palumtur dhe të qetë, vazhdimisht kanë qenë viktima të persekutimit dhe mashtrimit. Populli ynë me lidhje të përhershme u lidh me ta. I gjithë besimi i tyre, gjakimi, mendimi dhe të gjitha ndjenjat u ishin përkushtuar atyre. Tash i adhurojnë nëpërmjet gjuhës së tyre dhe mjetet e dëshmisë së tyre e vërtetojnë atë. Zemrat e tyre rrahin për ta. Sytë lotojnë nga pikëllimi i tyre. E flijojnë veten dhe çdo gjë që kanë përpara. Ata nuk kursejnë asgjë.
Vëreni këta të varfëruar, njerëz të uritur, të cilët i shprehin ndjenjat dhe besimin e tyre që kanë për çdo anëtar të kësaj familjeje të dashur. Çfarë nuk kanë bërë, dhe çfarë nuk do të bënin për to? Shpenzimi i parave shpeshherë me një qartësi të madhe shpreh fuqinë e besimit dhe besnikërinë. Le të bëjmë një llogari të përgjithshme për të gjitha kohët, dhuratat dhe paratë që njerëzit i kanë shpenzuar për këtë familje. Edhe sot e kësaj dite, atje ku është fuqizuar materialiteti, besimi është dobësuar, kurse të mirat materiale kanë tërhequr zemrat, ndërsa shohim se varfëria është aq shumë e përhapur ndërmjet njerëzve, ashtu që problemi i ujit dhe i ushqimit të tyre, qumështit për fëmijë dhe ilaçet për spitale janë gjërat thelbësore për jetën e tyre, prapëseprapë, në çfarëdo kohe qoftë dhe nën çfarëdo kushtesh që kanë të bëjnë me këtë familje, shohim se për nder të tyre mbahen mbi një milion kremte.
Ekzistojnë mbi 150000 mulla të cilët bëjnë shpjegimin e ceremonive fetare të kongregacionit krahas konferencierëve të atyre lutjeve. Ekzistojnë mbi 700000 sejjidë (pasardhës të familjes së Të Dërguarit) të cilët kuvendojnë nëpër ceremonitë e të vajtuarit me ata të cilët kremtojnë dhe të përmalluarit, obligim i të cilëve është që t’i ripërtërijnë kujtimet ndaj kësaj familjeje. Sa shumë është shpenzuar në ndërtimin e Husejnijave (godina për ritualet kushtuar Imam Husejnit), teqeve (godina ku ekspozohen pjesë të lakmisë), hajateve (klube të fqinjve ku mblidhen të rinj për shkak të formimit të grupeve për pjesëmarrje në ritualet fetare), dasteve (emër i përgjithshëm për grupet, ajo që dhurohet për ritualet, vajtimet dhe ushqimin), ajo që jepet në emër të tatimit (humsit), pjesëmarrja e udhëheqësve fetarë, ajo e shpenzuar në vepra të mira dhe ndihmë njerëzve të varfër, janë jasht llogaritjes. Kjo është veçanërisht me rëndësi kur dimë se ky është një prej vendeve ekonomikisht të prapambetura. Prodhimtaria për kokë të banorit është minimale.
Nëse i kushtojmë kujdes të veçantë dallimit të madh klasor që ekziston në shoqëritë islame, do të shohim se më se gjysma e kapitalit të vendit gjendet në duart e disa mijë njerëzve. Do të shohim se dy të tretat e gjithë asaj që ekziston gjenden në disponim të 10 përqindëshit të popullatës. Do të shohim se ndryshe nga e kaluara, kapitali i marrë nga pronarët e mëparshëm e ish-tregtarët ka kaluar në duart e kapitalistëve të rinj, industrialistëve të rinj, kompanive bashkëkohore borgjeze, dhe ndërmjetësve të cilët shesin mall të huaj ose vetë prodhojnë prodhime të reja.
Do të shohim se paratë janë shmangur nga duart e tyre dhe se e kanë ndërruar vendin e vet prej depove fshatare, prej shitoreve të tregtarëve të vjetër, prej duarve të zanatçinjve lokalë, prej prodhimtarisë profesionale dhe profesioneve klasike, në bankat, bursat, në kompanitë e huaja, agjencitë, distribuesve, kontratë - lidhësve dhe fabrikave. Kjo klasë e re, grup i posaformuar, karakterizohet me modernizimin. Ajo frymëzohet nga Perëndimi. Pjesëtarët e saj nuk janë religjiozë. Nëse ndonjë eventualisht ka shfaqur ndjenjë apo simpati ndaj religjionit, ai që moti është fshirë. Luksi, solemnitetet, ngjarjet sezonale, pretencioziteti dhe ajo që është e huaj, dominojnë në veprimtarinë e tyre. E gjithë kjo duke ia shtuar edhe Islamin e tyre, sipas fjalëve të Sejjid Kutubit, është Islami Amerikan.
Njerëzit të cilët e pasojnë fenë pa përgjegjësi, pa dhënie, pa mund, më së shpeshti japin mendimet dhe i shprehin sugjerimet e tyre pa ndikimin apo investimin e çfarëdo gjëje qoftë. Intelektualët bëhen qenie të cilat nuk shpenzojnë paratë. Vajzat e reja dhe djemtë e rinj qëmoti organizojnë "Place" - ahengjet, vallëzimet në Zvicër, Paris, Angli, Amerikë e Austri. Ata janë jashtëzakonisht zemërgjerë në punët e këtilla.
Ata dhe bashkëshortet e tyre një apo dy herë në vit udhëtojnë në botën e jashtme me portofolet të mbushur plot bankënota.
Në shtëpitë e mallrave në "Mulen Ruzh" ata i fusin të hollat e tyre në xhepat e kapitalisteve, njerëz të mençur dhe "mjelës" të parave.
Ata s’janë asgjë tjetër pos lopë të zbutura që dilerët batakçinj i shohin si "gomarë" me para të cilët vijnë nga vendet e prapambetura.
Ata e plasojnë pasurinë e vet në dekoltetë e valltareve të shtrenjta. Të pasurit shkapërderdhen e më vonë kthehen në vendin e vet, derisa përsëri nuk mbledhin paratë e mjaftueshme që përsëri të shkojnë atje ku sërisht do të milen.
Ata këtë e bëjnë në mënyrë shumë të natyrshme, pa kurrfarë gabimi apo lajthitjeje, e aq më tepër duke e mbajtur drejt dhe lart kokën e tyre. Me rrena i sjellin njerëzit në rreth. Ata gjithashtu i obligojnë njerëzit. Ata gjithë këtë e emërtojnë me termet progres, jetesë bashkëkohore dhe shenjë e civilizimit.
Gjatë kësaj kohe tregtari i vogël ose fshatari përgatiten për haxhxhin e tyre në Mekke, pas jetës së mbushur me punë, vështirësi dhe krijim. Ai shkon sipas parimit se kjo është gjëja e vetme në jetën e tij e cila njëkohësisht është kohë e pushimit si dhe e kënaqësisë, udhëtimit "tour", shkuarjes në vendet e jashtme dhe e njohjes me shtetet e huaja. Ai do të shohë botën dhe do ta ripërtërijë fenë e vet, botëkuptimet e veta dhe unitetin me historinë vetjake. Ai bashkohet me kulturën e vet. Ai ia bën haxhxhin popullit të vet të dashur. Ai fillon t’i njohë mbeturinat e civilizimit të vet. Sheh artin që është i lidhur me te.
Krahas vërtetësisë së dashurisë së tij, dëshirave dhe lakmisë së shpirtit të tij, ndjenjave dhe nevojave të tij dhe tekefundit obligimit të përcaktimit të tij fetar, ai mendon ta realizojë haxhxhin. Merr 700 dollarë. Për avio-biletin duhet të paguajë 400 dollarë, kurse pjesën e mbetur të parave e shfrytëzon për nevojat e tij personale atje si dhe për dhuratat që i dërgon në shtëpi.
Paratë që i harxhon atje janë ato për marrjen e tendës apo për autobus dhe të blejë ushqim për disa ditë.
Shuma e gjithë kësaj nuk arrin deri te shpenzimet e zonjës apo zotëriut për... një natë, shampanjën në "Lido-në", kavijarin apo kafjallin në hotelin e "Xhorxhit të pestë".
Aq më tepër, shpenzimet e tregtarit të vogël apo të fshatarit janë edhe më të vogla.
Kur mendimet e këtij pseudo-intelektuali, i cili kinse kupton kuptimin thelbësor të gjërave, e këtij njeriu gati se të rilindur (në aspektin financiar) i cili ka vizion të gjerë dhe portofol krejtësisht të ri, kthehen nga tregtari i vogël apo fshatari, të cilit i mungojnë shkëlqimi dhe dinakëria, të gjitha ndjenjat njerëzore të këtij "zotëriu", dituria e tij e vlefshme, përcepcion klasor, ndjenja që ka për vendin e vet, mirëkuptimi që e ndien për shoqërinë, krenaria e tij kombëtare, informacionet e tij ekonomike, idetë e tij përparimtare dhe mbeturinat e tij si të intelektualit, përnjëherë shpërthejnë me zemërkeqësi të atillë, ashtu që nuk do të mund ta ndalte as Çe Gevara.
Shohim se me ndryshimet në këtë klasë specifike, krahas varfërisë së përgjithshme ekonomike, banorët e qyteteve dhe fshatrave varfërohen, të ngujuar nga pesimizmi dhe uria, dhe se pronarët e vegjël të tokave dhe tregtarët bëhen të dobët dhe të zënë ngusht para rritjes së klasave të reja. Shumica e tyre mbeten në klasën e njëjtë. Pakica e ndërrojnë klasën dhe kalojnë në të renë. Ne vërejmë vetëm dy grupe. Tipat bashkëkohorë dhe tradicionalë, ata që u janë besnikë besimeve të tyre dhe ceremonive fetare. Ata në përgjithësi janë pjesë të këtyre dy grupeve. Edhe përskaj këtyre ndryshimeve identike dhe ndryshimeve të dukshme shoqërore-ekonomike, besnikët në mënyrë të qetë mbeten në klasën e njëjtë krahas disa ndryshimeve ekonomike ngaqë, në të kundërtën, janë të detyruar në dërrmim e rraskapitje.
Fuqia e fesë në të cilën ata marrin pjesë, dhe të dalat e mëdha që grumbullohen gjatë ceremonive apo inaugurimeve të vendtakimeve apo objekteve për nevojat fetare, të gjitha këto janë shenja dhe fakte se lidhshmëria e shpirtit të popullit tonë me Pejgamberin dhe familjen e Aliut është jashtëzakonisht e fortë dhe e thellë. Kjo dëshmon se deri në çfarë mase janë të fortë besimi dhe lojaliteti i tyre.
Pas shqyrtimit të këtyre gjërave pyetja se: "Kush është përgjegjës", është ajo që papritmas bie në kokën tuaj si çekiç i farkëtarit.
Personi i cili deri më tani përcolli problemin dhe me anë të hulumtimit të hollësishëm logjik ndriçoi në mënyrë të qartë të gjitha aspektet e problemit, i cili analizoi hap pas hapi dhe u bind se çdo gjë është e drejtë, merr qëndrim të lakmueshëm ndaj Islamit dhe shiizmit.
Islami
Islami, shkolla e fundit historiko-fetare e mendimit dhe më e përsosura, Muhammedi, Kur’ani, Pasuesit dhe historitë e tyre janë modele të jetës, të pastërtisë dhe civilizimit.
Ata miratojnë rregullat, progresin, fuqinë dhe kulturën në shoqëri.
Shiizmi
Shiizmi, religjioni i Imamatit dhe i të vërtetës, i pasuesve të Aliut dhe fëmijëve të tij, ka patur histori të mbushur me xhihad. Besimtarët e tij shprehin qëndresën. Janë të frymëzuar prej lirisë dhe drejtësisë.
Për despotët dhe ata që kanë paragjykime, ata janë flakë e papranuar. Ata i janë përshtatur rrugës.
Janë të lidhur për thelbin e të vërtetës, pasuesit e tij janë armiq të të gjithë asaj që fsheh të vërtetën.
Ata janë armiq të politikës që e degradon njeriun në shkallë të skllavit. Ata janë armiq të shfrytëzimit ekonomik dhe despotizmit shpirtëror. Që ta shqyrtojë problemin nga aspekti tjetër, populli ynë, me besim të zjarrtë, duke u shkrirë nga dashuria, më shumë nga vetë besimi fetar, me të vërtetën në mendime, ia afron dashurinë e vet kësaj familjeje.
Emrat e tyre ia lartësojnë shpirtin. Vetë parafytyrimi i tyre bën që gjaku të vlojë në damarët e tij. Në dëshirën e zjarrtë të tij për vetëflijim, gjaku i pastër rrjedh nga ata.
Janë të gatshëm të martirizohen për hir të dashurisë ndaj tyre. Qajnë me dhembje nga vuajtjet e tyre. Janë plot pikëllim që s'kanë qenë të pranishëm atë ditë të përgjakshme të Ashures. Lotët e përgjakur rrjedhin. Disa herë, si të çmendur, nxjerrin shpatat e tyre dhe vringëllojnë me to mbi kokat e veta. Vajtojnë gjatë tërë vitit. Pikëllimi i tyre është i vërtetë. Gjatë tërë vitit mendojnë për ata që kanë shkuar para tyre - të përmbushur. Plot mburrje për pozitën e tyre dhe pëshkrimin e emrave të tyre, të bashkuar si dashnorë, të veshur në zi prej koke gjer më thembër, prej njërit skaj deri në skajin tjetër, të përmbytur në lot e dhembje. Ata vuajnë me tërë qenien e tyre që të luajnë me jetën e vet. Dashuria e tyre shkakton etjen, lodhjen, vuajtjen dhe më në fund i shkatërron.
Ndërkaq, nga pikëpamja tjetër, mendimtarët tanë të arsimuar janë njerëz të ndieshëm, të zgjuar, të vetëdijshëm për fatin e botës dhe për fatin e shoqërisë së vet. Janë të afërt me shpirtin dhe lëvizjen e kohës. Kërkesave të tyre që janë në kohë të duhur, u mungon besimi i zjarrtë.
Gjurmojnë mendimet revolucionare. Mendojnë për lirinë, barabarësinë dhe vetëdijen e njerëzve. Tentojnë që të inicojnë ndjenjat, lëvizjen, përgjegjësinë dhe vetëdijen midis njerëzve të tyre. Ata shohin popullin e vet dhe fenë e Husejnit, Zejnebes, drejtësinë, Imamatin, fuqinë, teologjinë, xhihadin, keqtrajtimin, persekutimin, Qerbelanë.... dhe habiten...!
Pse nuk ekzistojnë gjurmët kur çdo gjë nga kjo mund t’u japë jetë, vetëdije, entuziazëm dhe trimërim atyre që u janë besnikë këtyre ideve të cilat janë të vërshuara me jetë dhe liri. Pse këto trajta besnike, rrënjët e të cilave shtrihen në madhështinë e njerëzimit, nuk japin fryt.
Atëherë, kush është përgjegjës? Me një fjalë - dijetarët.
Ata janë që Aliun doemos duhej ta bënin të kuptueshëm. Ata janë të cilët doemos u desht t’i studiojnë mendimet e Aliut.
Në Islam, dijetarët janë njerëz të mençur që nuk garantojnë asgjë. Ata nuk kanë karrocë të mbushur me dituri. Shkenca nuk përbëhet prej qindra copave të të dhënave dhe diturive.
Në zemrat e tyre ekziston shenja e dritës, Dritës Hyjnore.
Kjo s’është çështje e shkencës Hyjnore, e arsimimit apo e gnosticizmit. Kjo gjithashtu nuk është kimi, fizikë, histori, gjeografi, jurisprudencë, s’janë parimet, filozofia apo logjika.
Ato janë njohuri shkencore të të gjitha llojeve.
Shkenca ndriçohet nga drita kur njohuria për të sjell përgjegjësinë, dituritë drejtuese, shkencën e ideve. Në Kur’an kjo është emërtuar me termin jurisprudencë, pos sot njihet si "Shkencë e rregullave të Ligjit Hyjnor dhe e gjërave që u takojnë". Kjo shkencë nuk guxon të mbetet në errësirë apo me të. Aq më parë, ndriçon hapësirën dhe shkatërron errësirën. Rrëfen rrugën.
Ky s’është arsimtari i rëndomtë i studentëve, dijetari i zgjedhur. Ky është mësues i popullit. Dituria e tij s’është platonike, akademike, kjo është dituri nga urdhri i Të dërguarit. Ata janë ata njerëz të ditur të cilët do të jenë trashëgimtarë të Pejgamberisë.
"Dituria e të diturve" është lloj i forcës, "Dituri e dritës" është udhëheqësi. Dijetari i arsimuar është intelektual me vizion të qartë. Intelektualët duhet të jenë mendimtarë të cilët ndjejnë përgjegjësi kur i shprehin mendimet e veta lidhur me besimet e tyre personale apo besimet e popujve të tyre. Aq më tepër, përgjegjësia e dijetarëve shiitë është edhe më e rëndësishme dhe më e qartë. Ai është i besuari i Imamit.
Me diturinë e tij, ai pranon përgjegjësinë e Imamatit, ndërsa Imamati sjell me vete përgjegjësinë e të dërguarve.
Shiiti i arsimuar është i autorizuari i Imamit. Ai mbledh tatimet fetare në emër të Imamit të Dymbëdhjetë. Një nga përgjegjësitë e tij kryesore është që t’ua shpjegojë njerëzve se kush është Imam. Kush kanë qenë imamët dhe çfarë kanë menduar ata? Çka kanë thënë? Çka kanë bërë? Si kanë jetuar?
Çfarë roli kanë patur në histori? Çfarë ka qenë shkolla e tyre e mendimit? Kundër cilit mendim, cilit veprim qëllimkeq, cilit urdhër dhe pushtet kanë jetuar dhe i kanë bërë rezistencë?
Dhe nëse shohim se këto mendime nuk i janë ofruar popullit, nuk janë të shkruara në gjuhën e tij, nëse shohim numrin e librave dedikuar artistëve të filmit evropian, e nga ana tjetër nuk ka libra për të gjithë të shenjtit shiitë, atëherë përgjegjësia është e dijetarëve.

Ç'TË BËHET?
Aliu zgjeron lirinë. Njerëzit e duan Aliun, mirëpo intelektualët e rinj janë të vetëdijshëm për dobësitë dhe dështimet e pasuesve të Aliut. Shkaku kryesor i kësaj kundërtie është "mospërfshirja e njohurive". Njihet ajo që ka vlerë. Dashuria dhe besimi s’kanë vlerë nëse u paraprijnë njohurive, zgjedhjes apo pranimit. Në Kur’an është shkruar por s’është kuptuar, nuk dallon nga libri i pashkruar apo fletorja e zbrazët.
Mirëpo pasuesve të vet u ofron vetëdije, madhështi, dëlirësi dhe liri atëherë kur ta kuptojnë kush është ai. Kur libri lexohet në gjuhën tonë e cila nuk thekson qartë karakterin e tij, kur lib