Guxojm tė mendojmė pėr "Pafundėsin"
Vetė idea me pafundėsinė ishte kaq e pakapshme dhe ngacmuese ndaj pėrvojės dhe intuitės njerėzore saqė i trulloste matematikanėt dhe filozofėt e lashtė. Por ky zbulim do tė sillte mė vonė pasoja nė diturinė, matematikėn, filozofinė dhe fenė deri nė ditėt tona.
Rrėfimi mbi "Hotelin e pafundtė" i formuluar nga fillimi i viteve 1900 nga matematikani gjerman David Hilbert e tregon mė qartė kėtė paradoks.
Hoteli ka njė numėr tė pafundtė dhomash, por kur nė njė mbrėmje vonė vjen njė mysafir pėr tė fjetur i thonė se tė gjitha dhomat janė tė zėna.
Si ka mundėsi ? - pyet ai sportelistin dhe pastaj sugjeron njė zgjidhje: "Ēoje mysafirin e dhomės 1 tek dhoma 2, atė tė dhomės 2 tek dhoma 3, atė tė dhomės 3 tek dhoma 4, atė tė dhomės 4 tek dhoma 5 ... e kėshtu me rradhė nė pafundėsi. Unė vetė po marr dhomėn e lirė me numrin 1". Nė tė vėrtetė nė kėtė mėnyrė mund tė lirohet njė numėr i pafundtė dhomash nė kėtė hotel tė pafundtė qė i kishte krejt dhomat tė zėna.
Kuptimi matematikor i konceptit pafundėsi bien ndesh me mėnyrėn tonė tė arsyetimit racional.
"Pafundėsia nuk ėshtė ndonjė pjesė e njė sistemi tė vėrtetė numrash por njė koncept, njė mėnyrė tė menduari. Ėshtė kur gjithēka sillet nė qark" thotė matematikani izraelian Eli Maor, "njė pėrfytyrim, njė pėrthithje, njė hamendje".
|