Shpirt shyptari
Anėtarėsuar: 30-09-03
Postime: 6,907
|
BESIMET DHE RITET E KRISHTERĖ
I dashuri miku im.
Shpresoj tė jesh mirė fizikisht dhe shpirtėrisht. Tė dėrgoj pėrshėndetjet e mia tė pėrzemėrta dhe falenderoj Perėndinė pėr miqėsinė tonė. Dėshira jote e sinqertė pėr tė kėrkuar tė vėrtetėn, pėr tu udhėhequr sipas rrugės sė drejtė qė tė shpie drejt Perėndisė dhe shpėtimit, mė mbush me njė gėzim tė madh.
Nė tė kaluarėn ti shpesh mė ke pyetur rreth bindjeve dhe praktikave tona, miqėve tu tė krishterė, dhe ne kurrė nuk kemi patur rastin e duhur pėr tju informuar ashtu siē dėshironi. Prandaj, mendova tė shkruaj njė letėr tė gjatė pėr tė tė shpjeguar hollėsisht atė qė ne tė krishterėt besojmė dhe se cilat janė detyrat dhe zakonet tona.
Siē mund ta dish, sot nė botė ka rreth njė miliardė njerėz qė e quajnė veten tė krishterė. Disa janė besimtarė tė vėrtetė dhe disa tė tjerė, pėr fat tė keq, janė tė krishterė vetėm me emėr. Ne tė krishterėt, ashtu si edhe besimtarėt e feve tė tjera, jemi tė ndarė nė shumė degė, qė dallohemi nga njėri-tjetri nė aspekte tė ndryshme doktrinare dhe adhurimi. Kėshtu qe ėshtė e vėshtirė tė tė tregoj nė kėtė letėr atė qė ne tė gjithė tė krishterėt besojmė, apo tė deklaroj diēka qė do ti pėrshtatet tė gjithėve. Sidoqoftė, jam i bindur se ka miliona tė krishterė nė tė gjithė botėn qė do tė pranojnė tė vėrtetėn qė do tė lexosh mė poshtė. Lutem qė gjatė leximit me kujdes tė kėtij shpjegimi tė fesė sė krishtere, do tė afrohesh gjithnjė e mė shumė pranė Perėndisė, tė cilin do ta njohėsh, do ta duash mė shumė dhe do ti bindesh Atij nė mėnyrė tė pėrkryer. Tashti do tė pėrpiqem qė ti pėrgjigjem pyetjeve tė tua njė nga njė.
1. KUSH ĖSHTĖ PERĖNDIA?
Miku im i dashur jam i sigurtė se pyetja jote e parė ėshtė: Ēfarė besojnė tė krishterėt? Gjėja mė e rėndėsishme nė ēdo fe ėshtė mendimi pėr Perėndinė, Zotin. Unė e di se disa njerėz tė paditur tė kanė thėnė se ne tė krishterėt adhurojmė tre perėndi. Madje disa prej tyre mendojnė se ne adhurojmė kryqin dhe pėrfytyrime njerėzish. Mė lejo tė tė siguroj se tė gjitha kėto pėrkufizime nuk janė tė vėrteta. Tė krishterėt e vėrtetė, gjithnjė kanė besuar nė njė Perėndi tė vėrtetė dhe nėqoftėse ndokush ka adhuruar perėndi tė tjera gabon rėndė. Dėgjo se ēfarė i tha Jezu Krishti njėrit qė e pyeti se cili ėshtė urdhėri mė i madh i Perėndisė. Jezusi iu pėrgjigj: Zoti, Perėndia ynė, ėshtė njė dhe ti do ta duash Zotin, Perėndinė tėnd me gjithė zemėr, shpirt, mendje dhe me gjithė fuqinė tėnde. (Mark 12:29,30) Tė gjithė profetėt e Perėndisė nė kohėrat e lashta shpallėn unitetin e Perėndisė dhe bėnė thirrje kundėr idhujve dhe tė gjithe atyre qė i adhuronin ato.
Gjithashtu tė krishterėt besojnė se Perendia nuk ka patur fillim dhe nuk do tė ketė fund, sepse Ai ėshtė i pėrjetshėm. Ne besojmė se Perėndia zotėron gjithė njohurinė dhe fuqinė, dhe se Ai me Fjalėn e tij krijoi gjithēka, tė dukshme dhe tė padukshme. Nėqoftėse dikush vėshtron lart drejt diellit, hėnės dhe miliona yjeve dhe fillon tė kuptojė sadopak nga mrekullia dhe madhėshtia e tė gjithė krijimit, ai do tė thėrrasė ashtu si profeti David: Qiejtė rrėfejnė lavdinė e Perėndisė dhe Gjithėsia shpall punėn e duarve tė tij. (Ps. 19:1) Sa e madhe ėshtė menēuria dhe fuqia e Perėndisė qė jo vetėm krijoi, por edhe fuqizoi si diejt e mėdhenj nė hapėsirat e largėta, ashtu edhe lulet e insektet mė tė vogla nė tokė! Zoti ėshtė i gjithfuqishėm, dhe i aftė tė bėjė gjithēka qė dėshiron. Ai ka njė qėllim pėr botėn dhe asgjė se ndalon Atė nė pėrmbushjen e tij.
Ne besojmė se Zoti nuk ėshtė vetėm shumė i madh, por gjithashtu shumė i drejtė dhe i shenjtė. Nė kohėrat e lashta, Grekėt dhe Romakėt, qė besonin nė shumė perėndi, menduan se perėnditė e tyre janė si njerėzit, qė gėnjejnė, vjedhin, kryejnė imoralitete dhe vepra tė tjera tė kėqia. Por nė librat e shenjtė tė tė krishterėve, ėshtė shkruar shumė rreth shenjtėrisė sė pėrkryer tė Perėndisė; veēimi i plotė i Tij ndaj sė papastrės. Njė shėrbėtor i Perėndisė pa nė ėndėr disa qenie qiellore nė praninė e Zotit qė e lėvdonin atė duke thėnė: Zoti i gjithfuqishėm ėshtė i Shenjtė (Zbu..4:8). Pra megjithėse Zoti ėshtė i gjithfuqishėm, Ai nuk mund tė bėjė gjėra nė kundėrshtim me natyrėn e tij tė Shenjtė. Kėshtu Ai nuk mund tė gėnjejė apo tė sillet nė mėnyrė tė padrejtė. Natyrisht, Zoti nuk ka njė trup si tė njeriut, dhe Ai nuk ėshtė i kufizuar nė njė vend apo kohė, por ėshtė gjithmonė kudo i pranishėm. Sidoqoftė disa herė ne flasim pėr duart, sytė, apo zėmrėn e Zotit, duke i pėrdorur kėto shprehje nė mėnyrė tė figurshme pėr njė qėllim shpirtėror. Ndėrsa Zoti nartėsohet madhėrishėm sipėr nesh, ne besojmė gjithashtu se Ai ėshtė shumė pranė nesh. Kėshtu ne themi se Ai na shikon ne me sytė e Tij, na mban me duart e Tij dhe na dashuron me zemrėn e Tij. Ndėrsa tė gjitha cilėsitė e Zotit janė tė njė rėndėsie tė madhe, ne tė krishterėt jemi mirėnjohės se Ai qė ne adhurojmė ėshtė njė Zot i dashur. Kjo cilėsi e dashurisė sė tij ėshtė aq e rėndėsishme sa edhe nė Biblėn e Shenjtė thuhet Zoti ėshtė dashuri(1 Gjoni 4:8), qė tregon se Ai mendon dhe bėn gjithēka me dashuri. Zoti e tregon dashurinė e tij ndaj njerėzve duke iu siguruar shiun dhe ngrohtėsinė e diellit, tė pirėt, tė ngrėnėt dhe veshjen, si edhe gjithēka qė iu nevojitet atyre pėr tė jetuar nė tokė. Dashurinė e tij e tregon me dėrgimin e profetėve qė na flasin pėr Zotin. Akti mė i madh i dashurisė sė tij ėshtė dėrgimi i Shpėtimtarit, siē do ta shpjegoj mė poshtė. Perėndia i do tė gjithė ata qė ka krijuar dhe ua do tė mirėn tė gjithėve. Profeti David shpreh kujdesin e Perėndisė qė tregoi pėr tė me kėto fjalė tė bukura: Zoti ėshtė bariu im, Ai mė bėn qė tė mbėshtetem nė kullota tė gjelbėrta. Ai mė udhėheq pranė ujėrave tė qeta, Ai ma ripėrtėrin shpirtin tim. Ai mė udhėheq drejt rrugės sė drejtėsisė pėr hir tė emrit tė tij. (Psalmi 23:1-3)
Ėshtė e natyrshme qė Perėndia do ti dojė ata qė e duan dhe i binden Atij. Por, a i do Ai ata njerėz qė nuk i binden Atij? Natyrisht, pėrderisa Perėndia ėshtė i shenjtė, Ai e do ēdo tė mirė por i urren tė gjitha tė kėqiat. Kur njerėzit bėjnė vepra tė keqia, qė Zoti i urren, Ai zemėrohet me ta, ashtu siē i tha Davidi Zotit: Ti urren gjithė ata qė bėjnė keq (Ps. 5:5) Perėndia tregon urrejtjen kundėr djallit, dėnon ata qė e praktikojnė tė keqen dhe qė nuk duan ti binden Atij. Kur ne lexojmė Biblėn e Shenjtė ne shohim se si Zoti shkatėrron jo vetėm njerėz tė veēantė, por edhe kombe tė tėra, tė cilėt i ngrejnė krye dhe nuk duan tė pendohen dhe tė braktisin veprat e tyre tė kėqia. Por mė lerė tė tė them njė tė vėrtetė tė mrekullueshme. Edhe pse Zoti i urren ata qė bėjnė keq, pėrsėri Ai do qė ti shpėtojė ata nga mėkatet e tyre. Ai i do ata ashtu si njė atė i mirė qė e do djalin edhe pse ia then fjalėn. Kjo dashuri e mahnitshme e Perėndise pėr mėkatarin tregohet qartė nė pėrfytrimin qė tregoi Jezu Krishti, nė tė cilėn Ai foli pėr njė djalė qė e kishte tė atin ende gjallė, i cili kėrkoi dhe mori trashėgimin qė i takonte. Pastaj ai la shtėpinė e tė atit dhe i harxhoi tė gjitha tė ardhurat qė kishte trashėguar duke bėrė njė jetė mėkatare. Por kur tė gjitha ato qė kishte iu mbaruan dhe po vdiste urie, vendosi qė tė kthehet tek i ati dhe ti rrėfejė mėkatin e tij. Menjėherė, sapo i ati e pa tė birin pėr sė largu, vrapoi drejt tij pėr ta takuar. Ai e pėrqafoi dhe e mbushi me tė puthura dhe bėri festė pėr nder tė kthimit tė tij. Pėr shkak tė dashurisė qė kishte pėr tė, e fali tė birin dhe e mirėpriti, pavarėsisht se ai ishte treguar shpirtkeq. Jezus Krishti tha se kjo ėshtė mėnyra qė Zoti tregon dashurinė e tij ndaj njerėzve qė mėkatojnė ndaj tij. (Luka 15:11-24) Miku im i dashur, ėshtė njė sihariq i madh pėr ne mėkatarėt tė dimė se Zoti na do dhe kėrkon tė na falė, dhe ėshtė i gatshėm qė tė na pranojė kur ne kėrkojmė tė kthehemi tek Ai. Nė Biblėn e Shenjtė ne gjejmė shumė emra me tė cilėt ne quajmė Perėndinė, tė tille si: i Gjithėfuqishmi, Zoti, Jehova, i Perjetėshmi, Ai qė Jeton, Mė i Larti, i Shenjti, i Drejti, Mbreti, Gjykatėsi, Krijuesi, Shpėtimtari dhe Bariu i njerėzve tė Tij. Megjithatė, emri qė ne tė krishterėt duam mė shumė ėshtė: Ati i Shenjtė. Kur Jezusi foli pėr Perėndinė, Ai zakonisht e quante atė Atė, dhe pasuesve (nxėnėsve) tė tij, kur ata i luteshin Perėndisė, iu tha qė ti drejtoheshin me kėto fjalė: Ati ynė qė je nė qiell, u shenjtėroftė emri yt (Mat. 6:9) A mund dikush tė gėzojė njė privilegj mė tė madh se sa tė jetė bir shpirtėror i Perėndisė, dhe tė dijė se Mė i larti Perėndi ėshtė Ati i tij i dashur? Ky privilegj i madh ėshtė dhėnė nga Perėndia tė gjithė atyre qė besojnė nė Jezu Krishtn.
Nė kėtė pikė, ti ndoshta kėrkon tė dish se ēduan tė thonė tė krishterėt kur ata flasin pėr Trinin (Triadhėn) e Shenjtė. Nėqoftėse do tė kesh pak durim e tė presėsh, kėtė doktrinė tė rėndėsihme do tė ta shpjegoj mė vonė.
2. CILI ĖSHTĖ NJERIU?
Dhe tani, miku im pasi tė shpjegova shkurtimisht se ēfarė besojnė tė krishterėt pėr Zotin, unė do tė pėrpiqem tė tregoj se ēfarė mendojnė ata pėr natyrėn e njeriut. Pėr tė pasur njė ide tė saktė mbi natyrėn e njeriut, ėshtė po aq e rėndėsishme tė kesh njohuri tė vėrteta pėr Perėndinė. Konceptimi ynė mbi njeriun, rezulton kryesisht nga Bibla e Shėnjtė.
Pikėrisht nė fillim tė Biblės (Zanafilla 1 dhe 2), thuhet se kur Perėndia pėrfundoi krijimin e qiejve, tokės, bimėve, e kafshėve, atėherė krijoi njeriun sipas shembėlltyrės sė tij, bėri mashkull e femėr. Natyrisht me kėtė, nuk duhet tė kuptojmė se Zoti ka njė trup, tė cilin e krijoi tek njeriu sipas shembėlltyrės sė tij. Por me kėtė duhet tė kuptojmė se njeriu u krijua me njė ngjashshmėri shpirtėrore si tė Perėndisė. Ai i dha njeriut mendjen pėr tė arsyetuar, zemrėn pėr tė dashuruar, ndėrgjegjen pėr tė dalluar tė mirėn nga e keqja, dėshirėn pėr tė bėrė atė qė ėshtė e drejtė, gjuhėn pėr tė folur dhe shpirtin nėpėrmjet tė cilit ai mund tė vėllazėrohej me Zotin. Pra, njeriu i krijuar sipas shėmbėllimit sė Perėndisė, ishte nė gjėndje tė ta njihte Zotin dhe tė komunikonte me tė. Prandaj ai ishte krijesa mė e lartė.
Njeriu nuk ishte Perėndi, siē kanė menduar gabimisht disa, por ai ishte shumė i ngjashėm me tė dhe ishte tėrėsisht i mirė, sepse tek ai nuk kishte asnjė tė keqe. Njeriu nuk ishte njė makinė qė vepronte nė mėnyrė mekanike, sepse Perėndia i dha atij dėshirėn dhe aftėsinė pėr tė zgjedhur. Perėndia e bėri njeriun si njė shėrbėtor tė lirė tė tij, i cili nė mėnyrė tė vullnetshme ishte nė gjėndje ti bindej, ti shėrbente dhe ta dashuronte Krijuesin e tij. Ishte dėshira e Perėndisė, qė njerėzit qė Ai krijoi nė tokė tė ishin fėmijėt e tij tė vėrtetė, ta donin atė si Atin e tyre, tė donin njėri-tjetrin si vėllezėr dhe tė kryenin me kėnaqėsi misionin e Perėndisė nė tokė. Sot nė botė, jetojnė shumė raca njerėzore, qė dallohen nga ngjyra, gjuha dhe tiparet, por qė tė gjithė kanė njė gjak, i pėrkasin njė familjeje dhe duhen nga Perėndia qė i krijoi ata.
Por fatkeqėsisht mund tė themi se dėshira e Perėndisė pėr njeriun nuk u realizua. Por nė vend qė njeriu tė pėrdorte dėshirėn e tij tė lirė pėr tiu bindur dhe shėrbyer Zotit, e pėrdori atė pėr ti kundėrshtuar atij, siē thuhet nė kapitujt 2 dhe 3 tė librit tė Zanafillės. Perėndia e kishte urdhėruar Adamin dhe Evėn, prindėrit tanė tė parė, qė tė mos hanin fruta nga pema e njohjes sė tė mirės dhe tė keqes. Perėndia e kishte vendosur kėtė pemė, nė mes tė kopshtit Eden, ku ndodheshin edhe ata. Ai iu tha atyre, se nė rast se nuk do ti bindeshin urdhėrit tė tij dhe do tė hanin nga frutat e kėsaj peme, ata do tė vdisnin. Satani, nė formėn e gjarpėrit, hyri nė kopsht dhe bindi Evėn qė tė hante njė frut nga pema e ndaluar. Pastaj ajo kėtė frut ia dha edhe Adamit, i cili, gjithashtu hėngri prej tij. Ky veprim i prindėrve tanė tė parė, nuk ishte thjeshtė njė gabim, ose nxitim, por njė veprim i ndėrgjegjshėm kundėr Perėndisė, mbretit tė tyre. Me fjalė tė tjera, ata donin tė ishin zotėr vetė. Ata nuk donin tė vepronin sipas dėshirės sė Perendisė, por sipas dėshirės sė tyre. Cilat ishin pasojat e kėtij veprimi? Perėndia i dėnoi ata rėndė, i nxorri jashtė kopshtit, qė ata tė bėnin njė jetė plot vuajtje.
E keqja mė e madhe ishte, se Adami dhe Eva humbėn kontaktin me Perėndinė dhe pėr pasojė ata ndryshuan krejtėsisht. Nė fillim ata ishin tė shenjtė dhe tė pastėr, ndėrsa tani ndėrgjegjja e tyre u prish. Pėrpara se ata tė kundėrshtonin Perėndinė, ata ishin nė gjėndje tė bėnin gjithēka qė donte Perėndia, por tashti megjithėse e dinin tė vėrtetėn, nuk ishin mė tė aftė ta zbatonin urdhėrin e Perėndisė. Kėshtu ata filluan tė urrejnė tė mirėn dhe tė duan tė keqen. Kjo mosbindje ndaj Perėndisė, cilėsohet si mėkat nė Biblėn e shenjtė, rezultat i tė cilit ėshtė vdekja.
Kjo ngjarje e mėkatit tė parė tė njeriut, ka njė rėndėsi tė madhe pėr ne, sepse nėpėrmjet tė saj ne jemi nė gjendje tė kuptojmė gjėndjen e njerėzimit sot. Njerėzit e sotem nė botė nuk janė tė pastėr dhe tė shenjtė, siē ishte Adami me Evėn kur u krijuan nė fillim nga Perėndia. Pėr tė kuptuar kėtė, nuk ėshtė e nevojėshme tė vėshtrojmė tė tjerėt, por le tė shohim nė radhė tė parė nė vetė zemrat tona. A nuk ndodh shpesh, tė bėjmė diēka qė vetė ne e dimė se ėshtė gabim? Ne themi se ėshtė gabim tė gėnjesh, por ngandonjėherė jemi pikėrisht ne qė themi gjėra qė sjanė tė vėrteta. E dimė gjithashtu qė dashuria ėshtė mė e mirė se urrejtja, por shpesh herė jemi ne qė urrejmė njėri tjetrin. Pėrse veprojmė kėshtu? Sepse ne kemi trashėguar natyrėn mėkatare tė prindėrve tanė tė parė dhe ashtu si ata edhe ne jemi tė pazotė pėr tiu bindur Perėndisė nė mėnyrė tė pėrkryer.
Kur fėmija lind, ėshtė i pastėr dhe i pamėkatshėm, por shumė shpejt e keqja fillon tė shfaqet tek ai. Siē thotė profeti David Nėna mė lindi nė kėtė botė plot shqetėsime e mėkate ( Psalmet 51:5). Prandaj ne duhet detyrimisht tė pranojmė, qė tė gjithė njerėzit janė mėkatarė dhe tė bashkohemi me fjalėn e Perėndisė qė thotė: Njeriu nė brėndėsi tė tij ėshtė fatkeqsisht i korruptuar; Kush mund ta kuptojė kėtė? (Jeremia 17:9). Prandaj Jezu Krishti thotė: Nga zėmra e njeriut e kanė burimin tė gjithė tė kėqiat, si imoraliteti, vjedhja, vrasja, tradhėtia bashkėshortore, lakmia, ligėsia, mashtrimi, shfrenimi, zilia, shpifja, mburrja, marrėzia. Pra tė gjitha kėto tė kėqia, prishin karakterin e njeriut (Marku 7:21-23). Dhe Perėndia, qė njeh zėmrat e tė gjithė njerėzve thotė : Asnjė nuk ėshtė i drejtė me Perėndinė (Romakėt 3:10). Sidoqoftė kėtu ka njė pėrjashtim, dikush qėndron mė lart se njeriu, pėr tė cilin do tiu shkruaj mė pas.
Sa e tmerėshme ėshtė kėshtu gjėndja e njeriut, i cili me mosbindjen e tij ndaj Perėndisė, shkatėrron mardhėniet me tė dhe ėshtė i destinuar tė humbasė si njė dele nė shkretėtirė(Isahiau 53:6). Duke mos qėnė mė njė fėmijė i vėrtetė i Perėndisė, ai ėshtė bėrė armiku i tij dhe skllav i mėkatit, e i Satanit (Romakėt 6:17). Pra duke mos qenė nė gjendje tė ecė nė rrugėn e shėnjtė tė Zotit, ai ėshtė i vdekur pė shkak tė mėkatit (Efesianėt 2:1). Ashtu siē i tha Perėndia Adamit, pėrfundimi i mėkatit ėshtė vdekja fizike dhe shpirtėrore.
3. ĒFARĖ ĖSHTĖ MĖKATI?
Dhe tani miku im, unė do tė pėrpiqem tė shpjegoj qartė se ēfarė ėshtė mėkati. Mėkati nuk ėshtė thjesht njė veprim i gabuar, si vjedhja, tradhėtia bashkėshortore, tė dehurit, apo vrasja. Mėkati ėshtė kryesisht njė ndarje nga Perėndia dhe gjithēka qė ėshtė - ėshtė nė kundėrshtim me dėshirėn e shenjtė tė tij. Prandaj me mėkat, nuk duhet tė kuptojmė vetėm njė vepėr tė keqe, por edhe mburrja, cmira, urrejta, e mendimet e shfrenuara janė gjithashtu mėkate. Jezu Krishti tha se dy urdhėrat mė madhėshtorė tė Perėndisė janė: tė duash Zotin me gjithė zėmėr dhe fqinjin tėndė porsi veten (Marku 12:29-33). Pėrderisa kėto janė urdhėrat mė tė rėndėsishme tė Perėndisė, atėherė ēdo devijim i ynė nga dashuria e vėtetė pėr Zotin dhe dashuria pėr tė tjerėt si pėr veten tonė, pėrbėjnė mėkate tė mėdha. A ka ndonjė qė ka zbatuar urdhėrat e Perėndisė me pėrpikmėri? Jo, tė gjithė i kanė shkelur ato, me pėrjashtim tė tė pamėkatshmit person Jezu Krishtit. Ai bėri njė jetė tė pėrkryer dhe kjo ėshtė ajo qė Perėndia kėrkon prej nesh. Urdhėri i tij ėshtė: Pra ju duhet tė jeni tė pėrsosur, ashtu siē ėshtė dhe Ati juaj i pėrsosur (Mateu 5|48).
Por si mund tė bėhemi tė pėrkryer ne mėkatarėt ashtu siē na urdhėron Perėndia, kur zemrat tona janė plot djallėzi? Njė njeri me kancer, nuk ka nevojė pėr kėshillime se si tė mbajė ligjet e shėndetit. Por ai ka nevojė pėr njė doktor tė aftė, qė tė mund ti jep atij kurajė. Po kėshtu edhe njė mėkatar, nuk ėshtė e nevojshme vetėm tė njohė ligje e moralizime tė mira, qė i tregojnė atij se ēfarė duhet tė bėjė; por ai ka mė shumė nevojė, pėr njė doktor shpirtėror tė aftė, qė tė krijojė tek ky njeri, njė mendje e zemėr tė re plot me dėshirė dhe ti japė forcė per tė bėrė atė qė Zoti kėrkon prej tij. Eshtė e kuptueshme, qė tė gjithė njerėzit kudo qofshin, kanė nevojė pėr dikė, qė ėshtė i aftė ti shpėtojė ata prej mėkatit dhe ti kthejė nė fėmijė tė Perėndisė. Mė pas, do tė shpjegoj se si Perėndia, me mėshirėn e tij tė madhe, dėrgoi njė Shpėtimtar tė tillė pėr botėn.
4. A BESONI NĖ PROFETĖT DHE ENGJĖJT?
Dhe tani miku im, dėshiroj ti pėrgjigjem pyetjes tuaj reth besimit tė tė krishterėve pėr profetėt. Tė krishterėt besojnė, se Zoti dėrgon Fjalėn e Tij tek njerėzit nėpėrmjet profetėve. Shumė njerėz pėr shkak tė mėkateve tė tyre, nuk duan tė dėgjojnė fjalėn e Perėndisė, por ka edhe tė tjerė tė cilėt nuk mund ta dėgjonin atė, sepse ishin tė vdekur shpirtėrisht. Por sidoqoftė kishte edhe disa burra e gra qė u penduan dhe Perėndia i fali ata. Pasi Ai foli me ta, i ngarkoi qė tė pėrhapnin lajmin e tij njerėzve tė tjerė. Kėshtu ata u bėnė profetė tė Perėndisė. Njohuritė tona mbi profetėt, vijnė nga bibla e shenjtė e cila pėrmban shumė shkrime mbi jetėn e njė numri njerėzish tė zgjedhur nga Perėndia, pėr tė qenė lajmėtarėt e Zotit pėr njerėzimin. Mė poshtė po japim emrat e disa prej profetėve te pėrmendur nė bibėl: Abrahami, Moisiu, Aaroni (vėllai i Moisiut), Miriami (motra e Moisiut), Nathani, Samueli, Davidi, Elijah, Elisha, Isaia, Jeremia, Jona, Joeli, Danieli dhe Johan Pagėzori, i cili ishte profeti i fundit para ardhjes sė Jezu Krishtit. Abrahami, i cili quhej miku i Perėndisė dhe babai i besimtarėve u zgjodh nga Zoti pėr tė qenė ati i shumė popujve. Kur ai ishte nė moshe tė vjetėr, gruaja e tij Sara i lindi njė djalė, qė u quajt Jichak. Abrahami iu bind urdhėrit tė Perėndisė dhe ishte gati tė flijonte birin e tij tė vetėm pėr tė, por nė ēastin e fundit, Perėndia i shfaqi pėrpara njė dash pėr ta flijuar nė vend tė tė birit (Gjeneza 22:1-19). Atėherė Perėndia i premtoi Abrahamit, se nga pasardhėsit e Jichakut, do tė vijė shpėtimi dhe bekimi pėr botėn. Ky premtim i Zotit, u plotėsua me ardhjen e Jezu Krishtit. Pas Jezusit, erdhen profetėt e tjerė si Johani, Pjetri dhe Pali, qė folėn fjalėn e Perėndisė dhe i mėsuan njerėzit tė besojnė nė Jezu Krishtin. Ne besojmė, se ata ishin profetėt e fundit tė Perėndisė. Sidoqoftė, nė njė kuptim mė tė gjerė, cilido qė flet me vėrtetėsi fjalėn e Perėndisė para njerėzve, mund tė quhet profet.
Pėrderisa besimi i tė krishterėve pėr profetėt, ndryshon nė disa aspekte nga besimi i njerėzve tė feve tė tjera, dėshiroj tė qartėsoj disa tė vėrtėta tė rėndėsishme:
(a) Numri i profetėve nuk dihet, po ashtu ne nuk dimė shumė mbi ata.
(b) Me sa dimė, tė gjithė profetėt ishin pasardhėsit e Abrahamit - mikut tė Perėndisė.
(c) Profetėt u dėrguan nga Perėndia gjatė njė periudhe prej rreth dymijė vjetėsh.
(d) Profetėt, kryesisht u dėrguan ndėr popujt e Izraelit, i cili ishte populli i zgjedhur i Perėndisė, me qėllim qė nėpėrmjet tyre, tė mund tė bėhej e njohur ndėr tė gjithė popujt e botės, e vėrteta pėr Perėndinė.
(e) Profetėt nuk ishin tė pamėkatshėm, por ata ishin besimtarė dhe mėkatet e tyre ishin falur.
(f) Profetėt vinin nga shtresa tė ndryshme shoqėrore, disa ishin tė pasur, disa tė varfėr, disa shumė tė ditur, disa tė tjerė nuk kishin shumė dituri, disa ishin tė vjetėr nė moshė dhe disa tė rinj.
(g) Disa profetė tė tillė si Elija dhe Gjon Pagėzori, nuk shkruan libra, ndėrsa tė tjerėt, si Moisiu, Davidi, Isaia, Gjoni dhe Pali shkruan lajmin e Perėndisė, nė mėnyrė qė brezat e ardhshėm ti lexonin ato.
(h) Fjala e Perėndisė mbėrriti tek profetėt nė rrugė tė ndryshme. Disa e dėgjuan vetė Fjalėn e tij, disa tė tjerė e morėn kėtė lajm nėpėrmjet engjėjve, tė tjerėt e panė atė nė ėndėrra e vizione dhe sigurisht edhe shumė tė tjerė, do ta kenė marrė kėtė lajm nėpėrmjet zemrave dhe mendjeve. Sidoqoftė, tė gjithė ishin tė bindur se Perėndia kishte folur me ta, dhe ata ia tregonin me plot besim njerėzve duke thėnė: Kėshtu thotė Zoti!
(i) Tė disa profetėve, si Moisut, Elishait, dhe Pjetrit, Perėndia iu dha aftėsi pėr tė bėrė mrekullira, tė cilat provonin tė vėrtetėn e lajmit tė tyre. Ndėrsa disa tė tjerė, si Gjon Pagėzori, nuk bėnė mrekullira.
Profetėt qė erdhėn para Jezu Krishtit, u treguan njerėzve pėr Perėndinė, dėshirėn e tij pėr njerėzit dhe u thanė atyre se Zoti do tė zemėrohej nė rast se ata nuk do ti bindeshin Atij. Gjithashtu ata i siguruan njerėzit, se Perėndia fal dhe bekon ata qė largohen nga mėkati dhe kthehen tek Ai. Perėndia, me anė tė Moisiut, qė ishte i vetmi ligjdhėnės ndėr profetėt, i dha shumė ligje popullit tė Izraelit. Profetėt tė tjerė, qė erdhėn pas tij, u thanė njerėzve tu binden sa mė shpejt ligjeve qė Perėndia ua kish dėrguar me anė tė Moisiut. Por pėrderisa njerėzit ishin mėkatarė, ishte e pamundur qė ata ti bindeshin nė mėnyrė tė pėrkryer ligjeve tė shenjta tė Zotit. Kėshtu kėto ligje, nuk mund tė shpėtonin menjėherė njerėzit, por nga ana tjetėr ato shėrbyen si njė pasqyrė ku ata panė mėkatet e tyre dhe ndjenė nevojėn e madhe tė njė Shpėtimtari.
Njė nga gjėrat mė tė rėndėsishme qė bėnė profetėt, ishte se i treguan njerėzve, se Perėndia do ti dėrgonte atyre Shpėtimtarin, pėr tė cilin ata kishin nevojė. Kur tė flas pėr Jezus Krishtin, unė do tė pėrmėnd disa nga premtimet mė tė mrekullueshme qė gjėnden tė shkruara nė librat e profetėve tė lashtė.
Nė Biblėn e Shenjtė, gjenden shumė shenime tė cilat i referohen disa qenieve tė ndryshme nga njerėzit, tė krijuara nga Perėndia qė quheshin engjėj. Ata janė lajmėtarėt e Perėndisė, qė dėrgoheshin pėr tė bėrė tė njohur Fjalėn e Perėndisė profetėve dhe besimtarėve tė tjerė. Kėta engjėj iu shfaqėn si njerėz, Abrahamit, Moisiut, dhe tė tjerėve. Nė Biblėn e Shenjtė, jepen emrat e vetėm dy engjėjve tė Zotit, qė janė Misheli dhe Gabrieli. Ishte Gabrieli, i cili lajmėroi Marinė se sė shpejti ajo do tė bėhej me njė djalė, i cili do tė quhej Jezu.
Pėrveē engjėjve tė shenjtė tė cilėt i binden Perėndisė, nga Bibla e shenjtė mėsojmė se ekzistojnė edhe disa qenie tė tjera shpirtėrore, qė nuk i binden Perėndisė, duke u bėrė kėshtu armiq tė tij. Kryetari i tyre quhet Satan ose djalli. Shumė tė krishterė mendojnė se Satani nė fillim ishte njė krijesė e mirė, por pėr shkak tė krenarisė sė tij ai e kundėrshtoi Perėndinė. Pėr pasojė, ai dhe shpirtėrat qė shkuan pas tij, e humbėn vendin e shenjtė nė qiejt. Ata tani, po bėjnė gjithēka qė ėshtė e mundur pėr tė shkatėrruar veprėn e Perėndisė nė tokė. Ishte Satani, i cili mashtroi Evėn nė kopshtin e Edenit dhe qysh atėhere ai pėrpiqet tė largojė njerėzit nga rruga e Perėndisė. Ai madje u pėrpoq ta bindė Jezu Krishtin qė tė kundėrshtonte Perėndinė, por nuk ia arriti (Mateu 4|1-11). Fuqia e Satanit ėshtė e madhe, por jo sa ajo e Perėndisė dhe pėr pasojė ai ėshtė nėn kontrollin e Tij. Tė krishterėt nuk ka pse tė kenė frikė prej tij e shpirtrave tė kėqij, qė dėmtojnė shumė njerėz fizikisht dhe shpirtėrisht. Fuqia qė na jep Krishti, na bėn tė fortė pėr tė rezistuar dhe triumfuar mbi djallin. Pėrfundimisht Perėndia do ta flakė Satanin jashtė toke, nė zjarret e pėrjetshėm (Zbulesa 20|10).
4. A BESONI NĖ PROFETĖT DHE ENGJĖJT?
Dhe tani miku im, dėshiroj ti pėrgjigjem pyetjes tuaj reth besimit tė tė krishterėve pėr profetėt. Tė krishterėt besojnė, se Zoti dėrgon Fjalėn e Tij tek njerėzit nėpėrmjet profetėve. Shumė njerėz pėr shkak tė mėkateve tė tyre, nuk duan tė dėgjojnė fjalėn e Perėndisė, por ka edhe tė tjerė tė cilėt nuk mund ta dėgjonin atė, sepse ishin tė vdekur shpirtėrisht. Por sidoqoftė kishte edhe disa burra e gra qė u penduan dhe Perėndia i fali ata. Pasi Ai foli me ta, i ngarkoi qė tė pėrhapnin lajmin e tij njerėzve tė tjerė. Kėshtu ata u bėnė profetė tė Perėndisė. Njohuritė tona mbi profetėt, vijnė nga bibla e shenjtė e cila pėrmban shumė shkrime mbi jetėn e njė numri njerėzish tė zgjedhur nga Perėndia, pėr tė qenė lajmėtarėt e Zotit pėr njerėzimin. Mė poshtė po japim emrat e disa prej profetėve te pėrmendur nė bibėl: Abrahami, Moisiu, Aaroni (vėllai i Moisiut), Miriami (motra e Moisiut), Nathani, Samueli, Davidi, Elijah, Elisha, Isaia, Jeremia, Jona, Joeli, Danieli dhe Johan Pagėzori, i cili ishte profeti i fundit para ardhjes sė Jezu Krishtit. Abrahami, i cili quhej miku i Perėndisė dhe babai i besimtarėve u zgjodh nga Zoti pėr tė qenė ati i shumė popujve. Kur ai ishte nė moshe tė vjetėr, gruaja e tij Sara i lindi njė djalė, qė u quajt Jichak. Abrahami iu bind urdhėrit tė Perėndisė dhe ishte gati tė flijonte birin e tij tė vetėm pėr tė, por nė ēastin e fundit, Perėndia i shfaqi pėrpara njė dash pėr ta flijuar nė vend tė tė birit (Gjeneza 22:1-19). Atėherė Perėndia i premtoi Abrahamit, se nga pasardhėsit e Jichakut, do tė vijė shpėtimi dhe bekimi pėr botėn. Ky premtim i Zotit, u plotėsua me ardhjen e Jezu Krishtit. Pas Jezusit, erdhen profetėt e tjerė si Johani, Pjetri dhe Pali, qė folėn fjalėn e Perėndisė dhe i mėsuan njerėzit tė besojnė nė Jezu Krishtin. Ne besojmė, se ata ishin profetėt e fundit tė Perėndisė. Sidoqoftė, nė njė kuptim mė tė gjerė, cilido qė flet me vėrtetėsi fjalėn e Perėndisė para njerėzve, mund tė quhet profet.
Pėrderisa besimi i tė krishterėve pėr profetėt, ndryshon nė disa aspekte nga besimi i njerėzve tė feve tė tjera, dėshiroj tė qartėsoj disa tė vėrtėta tė rėndėsishme:
(a) Numri i profetėve nuk dihet, po ashtu ne nuk dimė shumė mbi ata.
(b) Me sa dimė, tė gjithė profetėt ishin pasardhėsit e Abrahamit - mikut tė Perėndisė.
(c) Profetėt u dėrguan nga Perėndia gjatė njė periudhe prej rreth dymijė vjetėsh.
(d) Profetėt, kryesisht u dėrguan ndėr popujt e Izraelit, i cili ishte populli i zgjedhur i Perėndisė, me qėllim qė nėpėrmjet tyre, tė mund tė bėhej e njohur ndėr tė gjithė popujt e botės, e vėrteta pėr Perėndinė.
(e) Profetėt nuk ishin tė pamėkatshėm, por ata ishin besimtarė dhe mėkatet e tyre ishin falur.
(f) Profetėt vinin nga shtresa tė ndryshme shoqėrore, disa ishin tė pasur, disa tė varfėr, disa shumė tė ditur, disa tė tjerė nuk kishin shumė dituri, disa ishin tė vjetėr nė moshė dhe disa tė rinj.
(g) Disa profetė tė tillė si Elija dhe Gjon Pagėzori, nuk shkruan libra, ndėrsa tė tjerėt, si Moisiu, Davidi, Isaia, Gjoni dhe Pali shkruan lajmin e Perėndisė, nė mėnyrė qė brezat e ardhshėm ti lexonin ato.
(h) Fjala e Perėndisė mbėrriti tek profetėt nė rrugė tė ndryshme. Disa e dėgjuan vetė Fjalėn e tij, disa tė tjerė e morėn kėtė lajm nėpėrmjet engjėjve, tė tjerėt e panė atė nė ėndėrra e vizione dhe sigurisht edhe shumė tė tjerė, do ta kenė marrė kėtė lajm nėpėrmjet zemrave dhe mendjeve. Sidoqoftė, tė gjithė ishin tė bindur se Perėndia kishte folur me ta, dhe ata ia tregonin me plot besim njerėzve duke thėnė: Kėshtu thotė Zoti!
(i) Tė disa profetėve, si Moisut, Elishait, dhe Pjetrit, Perėndia iu dha aftėsi pėr tė bėrė mrekullira, tė cilat provonin tė vėrtetėn e lajmit tė tyre. Ndėrsa disa tė tjerė, si Gjon Pagėzori, nuk bėnė mrekullira.
Profetėt qė erdhėn para Jezu Krishtit, u treguan njerėzve pėr Perėndinė, dėshirėn e tij pėr njerėzit dhe u thanė atyre se Zoti do tė zemėrohej nė rast se ata nuk do ti bindeshin Atij. Gjithashtu ata i siguruan njerėzit, se Perėndia fal dhe bekon ata qė largohen nga mėkati dhe kthehen tek Ai. Perėndia, me anė tė Moisiut, qė ishte i vetmi ligjdhėnės ndėr profetėt, i dha shumė ligje popullit tė Izraelit. Profetėt tė tjerė, qė erdhėn pas tij, u thanė njerėzve tu binden sa mė shpejt ligjeve qė Perėndia ua kish dėrguar me anė tė Moisiut. Por pėrderisa njerėzit ishin mėkatarė, ishte e pamundur qė ata ti bindeshin nė mėnyrė tė pėrkryer ligjeve tė shenjta tė Zotit. Kėshtu kėto ligje, nuk mund tė shpėtonin menjėherė njerėzit, por nga ana tjetėr ato shėrbyen si njė pasqyrė ku ata panė mėkatet e tyre dhe ndjenė nevojėn e madhe tė njė Shpėtimtari.
Njė nga gjėrat mė tė rėndėsishme qė bėnė profetėt, ishte se i treguan njerėzve, se Perėndia do ti dėrgonte atyre Shpėtimtarin, pėr tė cilin ata kishin nevojė. Kur tė flas pėr Jezus Krishtin, unė do tė pėrmėnd disa nga premtimet mė tė mrekullueshme qė gjėnden tė shkruara nė librat e profetėve tė lashtė.
Nė Biblėn e Shenjtė, gjenden shumė shenime tė cilat i referohen disa qenieve tė ndryshme nga njerėzit, tė krijuara nga Perėndia qė quheshin engjėj. Ata janė lajmėtarėt e Perėndisė, qė dėrgoheshin pėr tė bėrė tė njohur Fjalėn e Perėndisė profetėve dhe besimtarėve tė tjerė. Kėta engjėj iu shfaqėn si njerėz, Abrahamit, Moisiut, dhe tė tjerėve. Nė Biblėn e Shenjtė, jepen emrat e vetėm dy engjėjve tė Zotit, qė janė Misheli dhe Gabrieli. Ishte Gabrieli, i cili lajmėroi Marinė se sė shpejti ajo do tė bėhej me njė djalė, i cili do tė quhej Jezu.
Pėrveē engjėjve tė shenjtė tė cilėt i binden Perėndisė, nga Bibla e shenjtė mėsojmė se ekzistojnė edhe disa qenie tė tjera shpirtėrore, qė nuk i binden Perėndisė, duke u bėrė kėshtu armiq tė tij. Kryetari i tyre quhet Satan ose djalli. Shumė tė krishterė mendojnė se Satani nė fillim ishte njė krijesė e mirė, por pėr shkak tė krenarisė sė tij ai e kundėrshtoi Perėndinė. Pėr pasojė, ai dhe shpirtėrat qė shkuan pas tij, e humbėn vendin e shenjtė nė qiejt. Ata tani, po bėjnė gjithēka qė ėshtė e mundur pėr tė shkatėrruar veprėn e Perėndisė nė tokė. Ishte Satani, i cili mashtroi Evėn nė kopshtin e Edenit dhe qysh atėhere ai pėrpiqet tė largojė njerėzit nga rruga e Perėndisė. Ai madje u pėrpoq ta bindė Jezu Krishtin qė tė kundėrshtonte Perėndinė, por nuk ia arriti (Mateu 4|1-11). Fuqia e Satanit ėshtė e madhe, por jo sa ajo e Perėndisė dhe pėr pasojė ai ėshtė nėn kontrollin e Tij. Tė krishterėt nuk ka pse tė kenė frikė prej tij e shpirtrave tė kėqij, qė dėmtojnė shumė njerėz fizikisht dhe shpirtėrisht. Fuqia qė na jep Krishti, na bėn tė fortė pėr tė rezistuar dhe triumfuar mbi djallin. Pėrfundimisht Perėndia do ta flakė Satanin jashtė toke, nė zjarret e pėrjetshėm (Zbulesa 20|10).
6. SI LINDI JEZUS KRISHTI DHE ĒFARĖ BĖRI AI?
Tani miku im, erdhėm nė pjesėn mė tė rėndėsishme tė shpjegimit tonė pėr besimin e krishterimit, ku do tė tregojmė se kush ishte Jezus Krishti dhe mardhėniet e Tij me Perėndinė dhe njerėzimin. Por sė pari, unė do tė tregoj shkurtimisht historinė e jetės sė Tij nė tokė, tabloja e sė cilės jepet nė tė katėr Ungjijt.
Njė ditė engjėlli Gabriel, lajmėroi njė virgjėreshė tė quajtur Marie, se sė shpejti ajo do tė bėhej me njė djalė tė cilin do ta quante Jezus. Ai do tė quhej Biri i mė tė Lartit dhe do tė ishte Mbreti i Pėrjetėsisė(Luka 1|26-38). Kėshtu fjalėt e profetit Isaia, tė shpallura para mė shumė se 700 vjet, u bėnė realitet; ku thuhet: Njė grua e re do tė mbetet shtatėzanė dhe do tė lindė njė djalė.....(Isaia 7|14). Dhe kėshtu Jezusi lindi nė qytetin Betlehem, njė qytet i vogėl pranė Jeruzalemit, pikėrisht aty ku kishte lindur Davidi 1000 vjet mė parė. Lindja e Jezusit nė Betlehem, kishte qenė parafolur nga profeti Mika, qė ashtu si Isaia jetoi mbi 700 vjet pėrpara Krishti: Ti, Bethelem nė tokėn e Judės, nuk je aspak mė i vogli ndėr qytetet kryesore tė Judės, sepse nga ti do tė vij ai qė do tė udhėheqė popullin tim Izraelin, origjina e tė cilit i ka rrėnjėt nė lashtėsi(Mika 5:2). Lajmi i lindjes sė Jezusit, u shpall nga njė engjėll, i cili u tha barinjve tė Betlehemit kėto fjalė:Po ju jap njė lajm tė mirė pėr tė cilin do tė gėzohet i tėrė populli i Izraelit. Sot nė qytetin e Davidid ka lindur Shpėtimtari i juaj Zoti Krisht (Luka 2|11). Maria u bė gruaja e Jozefit, njė marangoz, qė luajti rolin e tė atit pėr Jezusin. Edhe Jezusi, gjatė rinisė sė tij punoi si marangoz nė qytetin Nazaret, ku Ai u rrit. Deri nė moshėn 30 vjeēare, Ai nuk dha as mėsime, e as nuk bėri mrekullira dhe kėshtu njerėzit nuk dinin se Ai ishte Mesia tė cilin ata e prisnin.
Kur Jezusi po i afrohesh moshės 30 vjeēare, erdhi momenti qė Ai tė fillonte misionin, pėr tė cilin kishte ardhur nė tokė. Pėr kėtė arėsye, Ai la Nazaretin dhe shkoi tek Gjon Pagėzori i cili nė atė kohė, jepte Lajmin e Perėndisė njerėzve qė kishte grumbulluar reth vetes. Ai iu ofronte atyre pendimin dhe pastaj i pagėzonte ata nė lumin Jordan, ku bėhej pendimi si njė simbol i larjes sė mėkateve. Megjithėse Jezusi, nuk kishte bėrė bile as njė mėkat nė gjithė jetėn e Tij, Ai i tha Gjon Pagėzorit ta pagėzonte atė dhe ky i fundit u bind. Sapo Jezusi doli nga uji, menjėherė u hap qielli, ku Gjoni me Jezusin panė Shpirtin e Perėndisė duke zbritur nė dukje si njė pėllumb, qė u ul mbi Jezusin dhe nga qielli u dėgjua njė zė qė thoshte: Ky ėshtė Biri im i dashur, tė cilin e kam zgjedhur vetė.(Mateu 3:17). (Mė vonė do tė shpjegoj kuptimin e fjalės Bir.) Pastaj, Jezusi shkoi nė shkretėtirė ku u lut dhe agjėroi pėr 40 ditė, ndėrsa djalli kot u mundonte ta kthente Atė kundėr Zotit (Mateu 4:1-11).
Mbas fitores mbi Satanin, Jezusi u kthye tek Gjoni Pagėzori, i cili kur e pa i tha dishepujve tė tij:Ja qėngji i Perėndisė qė ia shlyen mėkatin botės!...Ai nė tė cilin Shpirti i Perėndisė zbriti si njė pėllumb dhe zuri vėnd mbi tė; ky ėshtė Ai qė pagėzon me Shpirtin e Shėnjtė. Pikėrisht kėtė pashė dhe garantoj se Ai ėshtė Biri i Perėndisė (Gjoni 1:29-34). Duke e quajtur Krishtin Qengj i Perėndisė, Gjoni thonte se Jezusi do tė flijonte jetėn e Tij, pėr tė gjitha mėkatet e njerėzve. Pastaj Jezusi, filloi tė tėrheq pas vetes dishepujt e Tij, prej tė cilėve mė par Ai zgjodhi 12 apostuj. Ata nuk ishin njerėz tė mėdhenj apo tė ditur. Pothuajse tė gjithe ishin peshkatarė, ndėrsa Mateu ishte tagrambledhės. Por ata e kuptuan se Jezusi ishte Mesia dhe lanė tė gjitha punėt e tyre, pa marrė ndonjė premtim pėr para apo fitim material dhe shkuan pas Mėsuesit tė tyre pėr 3 vjet duke udhėtuar nė kėmbė nė vende tė ndryshme. Gjatė kėsaj kohe, Jezusi i pregatiti ata pėr punėn qė do tė bėnin, pas largimit tė Tij nė qiell.
Pastaj, Jezusi fillojė tė predikojė siē kishte bėrė Gjoni duke thėnė: Erdhi koha e caktuar, Mbretėria e Perėndisė ėshtė pranė; kthehuni dhe besojini lajmit tė mirė(Marku 1:15). Ai u tha njerėzve lajmin e Perėndisė, kudo qė ata ndodheshin nė shtėpi, nė vendet e adhurimit dhe kur grumbulloheshin reth Tij nė kodrat ose nė brigjet e liqenit tė Galilsė. Tė gjithė ata qė dėgjuan atė, u mahnitėn nga urtėsia dhe autoriteti me tė cilin Ai mėsonte njerėzit, sepse Jezusi nuk fliste si njė profet por si Zot. Tė gjithė profetėt thanė, Dėgjoni se ēiu thotė Zoti. Por kur Jezusi i drejtohej popullit, Ai thonte: Unė iu them ju.
Shumė shpejt, Jezusi filloi tė shėroi tė sėmurė qė vinin tek Ai pėr ndihmė. Njė i sėmurė me leprozė, ra nė gjunjė para Tij dhe tha : Nėse ke dėshirė mund tė mė pastrosh . Jezusi pati mėshirė pėr tė, zgjati dorėn dhe e preku ; Dėshiroj - i tha pastrohu. Menjėhere, atij iu zhduk lepra dhe ai u pastrua(Marku 1|40-42). Shumė njerėz, tė pushtuar nga shpirtra tė kėqinj, erdhėn tek Jezusi dhe Ai me njė fjalė i largoi ato prej tyre. Ai preku sytė e tė verbėrve dhe atyre iu kthye shikimi. Ai madje ngjalli dhe disa njerėz tė vdekur. Natyrisht, turma tė mėdha njerėzisht shkuan pas Tij dhe disa herė Jezusi ishte aq i zėnė, sa qė nuk kishte kohė as tė hante bukė. Ai e tregoi aq shumė dashurinė e Tij pėr tė tjerėt, sa qė harroi fare tė kujdeset pėr veten e Tij. Jezusi kurrė nuk i pėrdori aftėsitė e Tij pėr pėrfitime personale, apo pėr te mrekulluar tė tjerėt. Kėshtu Ai dha gjithė aftėsinė e tij pėr shėrimin e njerėzve tė sėmurė, pėr qetėsimin e dhimbjeve tė tyre duke zbuluar nė kėtė mėnyrė dashurinė e Perėndisė pėr njerėzit. Njė herė, kur Jezusi pa disa njerėz tė varfėr dhe nevojtarė pėr ndihmėn e tij, Ai u afrua me dashamirėsi dhe i tha kėto fjalė tė ngrohta :Ejani tė gjithė tek unė: unė do tjua heq barrėn qė ju mundon (Mateus 11:28).
Njėherė, Jezusit i prunė njė tė paralizuar qė transportohej nga 4 burra, tė cilėt e lėshuan atė tė shtrirė pėrpara tij. Jezusi, duke e ditur se ky njeri kishte nevojė si pėr shėrim shpirtėror ashtu edhe fizik i tha atij: Biri im, tė janė falur mėkatet. Disa mėsues tė teologjisė qė ndodheshin tė pranishėm, thanė me vete: Si guxon ky tė flasė kėshtu? Kjo ėshtė kundėr Perėndisė! Askush pėrveē Zotit smund tė na i falė mėkatet! Jezusi i kuptoi menjėherė mendimet e tyre dhe i tha, se duke shėruar kėtė njeri, Ai donte tė vėrtetonte fuqinė e Tij tė plotė pėr tė falur mėkatet. Prandaj, Jezusi i tha tė paralizuarit: Unė po tė urdhėroj ngrihu nė kėmbė, merre vigun dhe shko nė shtėpi. Dhe kėshtu u bė, njeriu u ngrit nė kėmbė dhe shkoi(Marku 2|1-13).
Qysh prej asaj kohe, shumė udhėheqės besimtarė tė Ēifutėve filluan tė kundėrshtojnė Jezusin, sepse u bėnė xhelozė nga popullariteti i tij i madh. Ata e kritikuan atė pse shoqėrohej me njerėz mėkatarė, tė cilėt Jezusi donte ti shpėtonte. Gjithashtu ata e akuzonin Krishtin pėr shėrimin e njė tė sėmuri nė ditėn e shtune, qė pėr ata ishte ditė e shenjtė. Shpejt, urrejtja ndaj Jezusit u rrit aq shumė, sa ata ishin tė vendosur pėr ta vrarė atė(Marku 2:15-3:6). Jezusi i cili e kuptonte kėtė, mund tė kishte pėrdorur Fuqinė e Tij tė Shenjtė me tė cilėn ngriti tė vdekurit, pėr ti shkatėrruar armiqtė e Tij tė kėqinj, por Ai kurrė nuk e bėri kėtė. Jezusi mėsoi nxėnėsit e Tij, ta duan armikun dhe ti luten Perėndisė pėr ata. Ai i dha atyre shembullin e Tij, duke i treguar mėnyrėn se si i kishte trajtuar njerėzit qė e kishin kundėrshtuar. Nė atė kohė populli Ēifut nuk ishte i lirė, sepse vendi sundohej nga Romakėt dhe ēlirimi i vendit ishte aspirata mė e madhe e tyre. Por kur ata panė, se si Jezusi arriti tė ushqejė nė shkretėtirė mė shumė se 5000 njerėz me 5 bukė dhe 2 peshq, tė cilat ua ndau tė gjithėve, u pėrpoqėn ta mbajnė me forcė pėr ta bėrė mbret tė tyre(Gjoni 6:1-15). Por Jezusi nuk pranoi tė bėhet njė mbret i tillė, pasi Ai ishte Mbreti i Shpirtit, qė nuk donte tė sundonte nė fronin e Jerusalemit, por nė zemrat dhe mendjet e njerėzve. Kur ata panė, se Ai refuzoi tė bėhej njė vegėl e tyre pėr zgjidhjen e kotradiktave politike si udhėheqės revolucioni, shumė prej tyre u bėnė armiq tė Tij. Dhe kėshtu Jezusi gjithmonė nuk i bindesh mė tekave tė njerėzve, por vetėm Perėndisė.
Reth dy vjet e gjysėm mbas Pagėzimit tė Jezusit, nė kohėn kur opozita e pėrbėrė nga sundimtarėt e ligjit kishte arritur kulmin, Jezusi pyeti 12 apostujt e Tij : Ēthonė njerėzit, kush ėshtė Biri i njeriut? Ata ju pėrgjegjėn duke i thėnė se njerėzit mendonin se Ai ishte njė nga profetėt mė tė mėdhenj tė sė kaluarės qė ishte kthyer pėrsėri nė tokė. Atėherė Jezusi pyeti: Po ju ēthoni, kush jam unė? Dhe Pjetri u pėrgjigj menjėherė : Ti je Mesia, Biri i Perėndisė qė vepron. Pastaj Jezusi e bekoi atė pėr pėgjigjen qė dha dhe i tha atij se ishte Perėndia Ai qė ia dha kėtė tė vėrtetė Atij dhe se mbi kėtė shkėmbė do tė ndėrtojė Bashkėsinė e Tij, qė asgjė nuk do tė mund ta shkatėrrojė. Pastaj Ai lajmėroi apostujt e Tij, se duhej tė shkonte nė Jerusalem ku do tė dėnohej me vdekje nga sundimtarėt e ligjit dhe mbas kryqėzimit, nė ditėn e tretė do tė ringjallej nga vdekja.Apostujt qė e donin aq shumė Mėsuesin e tyre, u tmerruan kur dėgjuan kėto fjalė dhe Pjetri i pikėlluar i tha : O Zot, nuk duhet tė ndodhė njė gjė e tillė . Por Jezusi e vėshtroi Pjetrin me qortim dhe i tha se mendimi i tij qė Krishti nuk duhet tė vdesė, nuk ishte vullneti i Perėndisė, por dėshira e keqe e Satanit. Por Jezusi e dinte mirė se dėshira e Perėndisė, ishte qė duhej tė vdiste i kryqėzuar si flijim pėr mėkatet e njerėzve dhe nė rast se dikush do tė pėrpiqej ta pengonte nga kjo rrugė qė kishte nisur, kuptohej se ishte vegėl e Satanit. Pastaj Jezusi porositi apostujt e tij tė pregatiteshin qė sejcili prej tyre qė do tė vinte pas tij, duhet ta mohoi vetveten dhe dėshirat personale, tė merrte kryqin mbi shpinė dhe tė ndiqte rrugėn e tij (Mateu 16:13-26). Duhet tė ketė qenė shumė e vėshtirė pėr apostujt tė qėndronin me Jezusin kur ata mėsuan pėr flijimin e tij dhe se ata gjithashtu duhej tė vuanin pėr hir tė tij. Por megjithatė ata nuk e braktisėn Jezusin dhe mbas 6 muajsh shkuan bashkė pėr nė Jerusalem, atje ku Ai do tė flijohesh.
Nė Palestinė kishte ardhur pranvera dhe shumė Ēifutė kudo qė ishin, morrėn rrugėn pėr nė Jerusalem pėr tė marrė pjesė nė festivalin mė tė madh fetar tė vitit, Pashkėt. Ky festival, organizohej nė shenjė pėrkujtimi pėr ēlirimin e popullit tė Izraelit nga Egjypti, nėn udhėheqjen e Moisut. Dhe kėshtu Jezusi, sė bashku me nxėnėsit e Tij u bashkua me turmėn dhe morrėn rrugėn pėr nė Jerusalem pėr tė marrė pjesė nė festival. Ngjarjet e javės sė fundit tė jetės sė Jezusit, janė tė shkruara hollėsisht nė tė 4 ungjijt dhe prandaj unė po ju paraqes kėtu vetėm njė tablo tė shkurtėr tė saj.
Njė tė Djelė Jezusi mbriti nė Jerusalem, hypur mbi njė gomar, ashtu siē kishte parashikuar profeti Zekaria qindra vjet pėrpara. Gėzohu pa masė O bijė e Cionit! Bėrtit me tė madhe O bijė e Jerusalemit! Shiko, mbreti yt po vjen tek ti, i pėrunjur mbi njė gomar por triumues dhe fitimtar! (Zekariahu 9|9). Ai hyri nė Tempullin e Perėndisė dhe dėboi tė gjithė tregtarėt dhe blerėsit, qė kėtė Shtėpi tė Shenjtė jo qė vetėm e kishin kthyer nė njė treg, por edhe nė njė vend kusarėsh qė vidhnin njerėzit qė vinin atje pėr tiu lutur Perėndisė. Ai i dėnoi ashpėr kryepriftėrinjtė pėr mosbesimin, hipokrizinė dhe poshtėrsitė e tyre. Jezusi i paralajmėroi ata, pėr shkatėrrimin e plotė tė Tempullit nga armiqtė, si dėnim i Perėndisė ndaj mėkateve tė tyre. Ai porositi njerėzit tė mos mashtroheshin nga profetėt e rremė qė do tė pėrpiqeshin ti drejtonin ata nė mėnyrė tė gabuar. Jezusi iu tha gjithashtu se do tė rikthehej pėrsėri nga Qielli, me plotfuqishmėri dhe lavdi, si gjykatėsi i njerėzimit do tė mirėpriste besimtarėt e tij nė mbretėrinė e Perėndisė por afetarėve do tiu jepte dėnimin e pėrjetshėm.
Nė mbrėmjen e sė Enjtes tė kėsaj jave, tė cilėn tė krishterėt e quajnė Java e Shenjtė, Jezusi kreu zakonin e ngrėnies tė darkės sė Pashkėve bashkė me tė 12 apostujt. Pastaj Ai mori njė copė bukė, falenderoi Zotin dhe e ndau atė me apostujt duke u thėnė: Ky ėshtė trupi im qė flijohet pėr ju. Bėjeni kėtė nė pėrkujtimin Tim! Po kėshtu pasi u krye darka, morri njė kupė verė qė pėr Ēifutėt ishte pija tradicionale e Pashkėve dhe tha: Kjo kupė, ėshtė beslidhja e re qė vuloset me derdhjen e gjakut tim. Bėjeni kėtė, sa herė tė pini nga ajo nė pėrkujtimin tim (Korinti 11:23-25). Nė kėtė mėnyrė Jezusi ua la ta kuptojnė apostujt, se flijimi i tij, dotė shėnonte krijimin e Besėlidhjes sė re nė tokė. Pėrpara se tė largoheshin nga dhoma, Jezusi i dha atyre mėsimin mė tė rėndėsishėm pėr dashurinė qė duhet tė kenė pėr njeri tjetrin, tė tregohen tė fortė ndaj persekutimit dhe se ata do tė vuanin pėr hir tė tij. Ai u premtoi atyre se mbas largimit tė tij nė qiell, do tė dėrgonte Shpirtin e Shėnjtė pėr ti ndihmuar dhe drejtuar ata nė tokė.
Pastaj nė mesnatė, Ai mori apostujt e tij dhe sė bashku shkuan nė njė kopsht jashtė qytetit pėr tu lutur Zotit pėrpara vdekjes. Ai iu lut Atit tė Tij me kėto fjalė: O At! Le tė bėhet vullneti yt e jo i imi. Ndėrsa po lutej, nė kopsht u afrua njė grumbull njerėzisht tė armatosur, tė udhėhequr nga Juda njė nga 12 apostujt qė e kishte tradhėtuar. Juda iu afrua Jezusit dhe e puthi Atė. Kjo ishte shenja, qė ushtarėt romakė tė kuptonin se cili duhej arrestuar. Sa e lehtė ishte pėr Jezusin qė vetėm me anėn e njė fjale tė shkatėrronte Judėn bashkė me ushtarėt romakė! Por Ai nuk e bėri kėtė dhe u dorėzua tek ata. Nė kėte moment, Pjetrit nuk iu durua mė, por nxori shpatėn dhe u pėrpoq tė mbronte Mėsuesin e tij duke qėlluar njėrin prej armiqve. Por Jezusi e ndaloi atė dhe me njė tė prekur tė dorės, shėroi armikun e plagosur nga Pjetri(Luka 22:39-51). Pastaj, ata e arrestuan Jezusin dhe e shpunė nė njė vend ku ishin grumbulluar shumė sundimtarė tė Ligjit, tė cilėt u pėrpoqėn tė justifikonin dėnimin e tij me vdekje, por kjo ishte e pamundur. Mė nė fund kryeprifti u ngrit nė kėmbė dhe e pyeti Jezusin: A je ti Krishti - Biri i Perėndisė? Dhe Ai u pėrgjegj: Unė jam! (Marku 14:61,62). Mbasi ata dėgjuan kėte pėrgjigje, vendosėn njėzėri se Jezusi ishte fajtor dhe duhej dėnuar me vdekje.
Pėrderisa sundimtarėt Ēifutė nuk lejoheshin tė dėnonin njeri me vdekje pa marrė aprovimin e qeverisė Romake, tė Premten herėt nė mėngjes, e sollėn Jezusin nė pallatin e governatorit romak para Pilatit. Ata i thanė Pilatit se Jezusi ishte njė armik i Romės dhe donte tė bėhej Mbret. Pasi Pilati e pyeti Jezusin kuptoi menjėherė se kjo ishte njė akuzė e rreme dhe donte ta lironte atė. Por sundimtarėt Ēifutė inkurajuan turmėn e tė pranishmėve, tė kėrkonin me insistim dėnimin e tij me vdekje dhe Pilati i frikėsuar se falja e Jezusit mund tė shkaktonte njė trazirė tė madhe, u bashkua me thirrjet e tyre e urdhėroi kryqėzimin e tij. Ushtarėt romak e morrėn menjėherė Jezusin dhe e shpunė jashtė qytetit tė Jerusalemit pėr ta gozhduar nė kryq. Gjatė momentit tė ekzekutimit, Ai lutej pėr njerėzit qė po e vrisnin Atė me kėto fjalė: O Atė, fali sepse kėta nuk dinė seēbėjnė! (Luka 23:34). Ēfarė dashurie mahnitėse ishte kjo, ti lutesh Perėndisė, qė tė falė ata tė cilėt po mbėrthenin me gozhda duart dhe kėmbėt e Tij mbi kryq.
Jezusi, mund ti kish kėrkuar Atit tė Tij ta shpėtonte nga vuajtjet nė kryq dhe ta merrte Atė nė qiell, por Jezusi e dinte mirė se dėshira e Perėndisė ishte, qė Ai tė flijohej duke vuajtur pėr tė shpėtuar njerėzit nga mėkatet. Ai iu bind Atit tė Tij dhe vuajti nė kryq reth 6 orė. Pastaj nga ora 3 mbasdite Ai tha: O Atė nė duart e tua po e dorėzoj shpirtin tim! (Luka 23:46). Me kėto fjalė dha shpirt. Pastaj njė nga ushtarėt e shpoi me heshtė nė ijėn e Tij dhe oficeri mbikqyrės i ekzekutimit, i raportoi Pilatit se Jezusi vdiq.
Dy Ēifutė me influencė, shkuan te Pilati dhe iu lutėn atij ti jepte trupin e Jezusit. Pasi Pilati u dha leje, ata e zbritėn tė vdekurin nga kryqi, e mbėshtollėn me pėlhurė ku kishin futur 100 lloje tė ndryshme erėzash dhe parfumesh dhe e vunė nė njė varr brėnda nė shpellė, ku ende askush sishte varrosur. Pastaj njė gur i madh sa ai i mullirit, u vendos nė hyrje tė shpellės dhe Pilati urdhėroi ushtarėt tė izolonin mirė hyrjen, nė mėnyrė qė atje tė mos futej dot asnjeri.
Nė mjaft raste Jezusi iu kishte thėnė apostujve tė Tij, se Ai do tė kryqėzohej dhe pas tre ditėsh do tė ngjallej nga tė vdekurit. Ata menduan se kjo thėnie e Jezusit ishte njė shėmbulltyrė dhe kur Ai vdiq dhe u varros, ata i humbėn shpresat pėr ta parė Atė pėrsėri. Por tė Dielėn nė mėngjes, disa nga dishepujt e tij shkuan tek varri dhe e gjetėn atė tė hapur. Por kur ata hynė brėnda, gjetėn vetėm rrobat me tė cilat kishin mbėshtjellė tė vdekurin. Varri ishte bosh - Ai ishte larguar. Shumė shpejt Jezusi u rishfaq i gjallė dhe kur disa nga dishepujt e tij folėn me tė, e njohėn menjėherė. Atė natė Jezusi hyri nė dhomėn ku ishin mbledhur pasuesit e tij, megjithėse dyert ishin tė mbyllura Ai u fut dhe iu foli atyre pėr ti bindur se Ai ishte gjallė.
Nė 40 ditėt e tjera qė pasuan, Jezusi iu shfaq disa herė dishepujve nė vėnde tė ndryshme dhe i shpjegoi atyre, se pėrse kishte qenė e nevojshme qė Ai tė vuante dhe tė vdiste. Jezusi gjithashtu i urdhėroi ata tė pėrhapnin lajmin e mirė kudo nė botė, qė njerėzit tė besonin tek Ai dhe ta pranonin atė si nė Shpėtimtarin dhe Zotin e tyre, sepse Perėndia do tua falte mėkatet. Jezusi i udhėzoi nxėnėsit e Tij qė tė qėndronin pėr pak ditė nė Jerusalem deri sa tė merrnin Shpirtin e Shenjtė, qė do ti ndihmonte ata, pėr tė kryer detyrėn e ardhshme. Dhe mė nė fund pasi i premtoi se do tė gjendesh gjthmonė pranė tyre nė trajtėn e Shpirtit, u ngrit lart nė qiell dhe u zhduk nga pamja. Pėrpara ngritjes nė qiell, Ai nuk caktoi asnjeri pėr tė zėvendėsuar Atė dhe gjithashtu nuk tha se nė tė ardhmen, mund tė vinte ndonjė profet tjetėr qė do ta zėvendėsonte.
Nxėnėsit nuk vajtuan kur Mėsuesi i tyre i dashur u zhduk lart nė qiell, pasi ata e dinin qė Ai do tė ishte gjithmonė pranė tyre nė trajtėn e Shpirtit dhe sepse iu kishte premtuar, se do tė kthehej njė ditė pėrsėri. Pėr ata koha kalonte duke u lutur me gėzim, ndėrsa prisnin pėr ardhjen e Shpirtit tė Shėnjtė tė cilin Jezusi u kishte premtuar se do t,ua dėrgonte sė shpejti. Kėshtu vetėm 10 dite mbas ngritjes sė Tij nė qiell, pikėrisht nė kohėn e festės Ēifute tė Rrėshajėve, nė tė cilėn ndodheshin reth 120 pasues tė Jezusit, ndodhi njė gjė e mrekullueshme.Ata dėgjuan njė zhurmė tė ngjashme me atė tė erės, por ajo nuk ishte erė. Ata panė diēka, si njė lėmsh i zjarrtė qė po zbriste drejt tyre, por ajo nuk ishte flakė. Pastaj ata filluan tė flasin nė disa gjuhė, tė huaja tė cilat nuk i kishin dėgjuar mė parė. Njė turmė e madhe njerėzish nga vende tė ndryshme, u grumbulluan rreth dishepujve dhe secili prej tyre dėgjoi dhe e kuptoi lajmin e Perėndisė nė gjuhėn amtare. Kjo i habiti tė gjithė.
Dhe pastaj Pjetri u ngrit nė kėmbė dhe i tha turmės sė njerėzve, se Jezusi sapo ua kishte prurė atyre Shpirtin e Shėnjtė, duke e mbajtur kėshtu premtimin e dhėnė. I fuqizuar nga Shpirti i Shėnjtė, Pjetri u shpjegoi atyre, se pėrse kishte qenė e nevojshme qė Jezusi tė flijohej pėr mėkatarėt dhe se si Perėndia e kishte ngjallur Atė nga tė vdekurit. Ai tha gjithashtu se ai, sė bashku me apostujt e tjerė, ishin dėshmimtarė tė ringjalljes sė tij dhe u thanė njerėzve tė besojnė tė gjithė nė Jezu Krishtin, se duke bėrė kėtė, mėkatet e tyre do t,iu faleshin. Shpirti i Shėnjtė nėpėrmjet Pjetrit, hyri aq thellė nė zemrat e tyre, sa qė brenda asaj dite menjėherė 3000 Ēifutė pranuan Jezusin dhe u pagėzuan nė emėr tė tij, si simbol i larjes sė mėkateve tė tyre.
Mbas kėsaj ngjarjeje apostujt dhe pasuesit tė tjerė tė Jezusit, vazhduan tė pėrhapin lajmin e mirė tė Shpėtimit nė Jerusalem e qytete tė tjerė dhe numri i besimtarėve filloi tė rritet kudo. Por mė vonė sundimtarėt Ēifutė, ashtu siē e kishte parashikuar edhe Jezusi, filluan tė persekutojnė besimtarėt dhe madje vranė disa prej tyre. Pėr kėtė arėsye, shumė prej pasuesve tė Jezusit u larguan nga Palestina dhe kudo qė shkuan i treguan njerėzve pėr lajmin e mirė tė Jezusit, kėshtu qė shumė Ēifutė tė tjerė pranuan besimin. Pastaj Perėndia udhėzoi Pjetrin, tė shkonte nė shtėpinė e njė oficeri tė ushtrisė, i cili nuk ishte Ēifut. Kur Pjetri i dha lajmin e Shpėtimit atij dhe pjesėtarėve tė tjerė tė familjes, ata tė gjithė e besuan atė dhe pastaj u pagėzuan duke marrė kėshtu Shpirtin e Shėnjtė. Sikurse shihet qartė, Perėndia dėshironte tė shpėtonte tė gjithė njerėzit pa dallim, qofshin kėta Ēifutė apo joēifutė.
Njė sundmtar Ēifut, i quajtur Saul, ishte njė nga kundėrshtarėt mė tė egėr tė pasuesve tė Jezusit, i cili kishte marrė pjesė gjithashtu nė arrestimet dhe vrasjet e tyre. Ndėrsa Ai udhėtonte pėr nė Damask pėr tė arrestuar besimtarėt, atij iu shfaq Jezus Krishti i zbritur nga qielli qė i tha: Pėrse po mė persekuton? I mahnitur nga ky takim me Krishtin e gjallė, Sauli pranoi besimin dhe Krishti e caktoi atė tė jetė njė nga apostujt e tij. Ai pastaj u bė i njohur me emrin Pal dhe u pėrpoq mė shumė se tė gjithė, pėr pėrhapjen e lajmit tė Krishtit ndėr Romakėt dhe Grekėt. Pėveē kėsaj ai shkruajti dhe 13 letra nė Dhiatėn e Re.
Kur dikush lexon tregimet nė Dhiatėn e Re, mbi pėrhapjen e besimit tė krishterė pas kryqėzimit dhe ringjalljes nga tė vdekurit tė Jezu Krishtit, kupton qartė se vepra e Krishtit nuk pėrfundoi me largimin e Tij nė qiell, por ajo vazhdoi tė manifestohet nėpėrmjet Pjetrit, Palit dhe besimtarėve tė tjerė, qė ishin lajmėtarėt e tij nė tokė. Pėrderisa Jezusi u ringjall nga tė vdekurit dhe sot ėshtė gjallė, nuk ka nevojė tė caktonjė dikė tjetėr si zėvendėsues, sepse Ai ndodhet gjithmonė i pranishėm nė pasuesit e Tij, gjenerat pas gjenerate.
Sa e mrekullueshme ėshtė tė kesh njė Shpėtimtar kaq tė dashur e tė fuqishėm, i cili ėshtė gjallė dhe gjithmonė i gatshėm tė ndihmoi ata tė cilėt i besojnė Atij !
Pėrhapja e mahnitėse e besimit tė krishterė nė 100 vjetėt e parė qė pasuan vdekjen e Jezu Krishtit, nuk u krye as me luftė, as nga influenca politike dhe as nga kultura e pasuria e tė krishterėve. Nė tė gjitha pjesėt e Perandorisė Romake, gjithashtu edhe nė vende tė tjera, njė shumicė e madhe Ēifutėsh dhe idhujtarėsh u bėnė besimtarė tė Krishtit dhe bij tė Perėndisė. Kjo gjė u bė e mundur, nėpėrmjet pėrhapjes sė lajmit tė mirė, dashurisė sė Perėndisė manifestuar nė Krishtin dhe ndikimi i fuqishėm i Shpirti tė Shėnjtė nė zemrat dhe mendjet e atyre qė dėgjuan kėtė lajm.
7. KUSH ĖSHTĖ JEZU KRISHTI?
I dashur miku im, jam i bindur se tani ti dėshiron tė bėsh atė pyetje qė e bėjnė edhe shumė njerėz tė tjerė, e qė ėshtė njė nga pyetjet mė tė rėndėsishme nė botė. Kush ėshtė ky njeri i madh, historinė e tė cilit sapo ta tregova shkurtimisht mė lartė? Pėr ti dhėnė pėrgjigje kėsaj pyetje janė shkruar libra shumė tė mėdhenj, por unė do tė pėrpiqem tė sqaroj shkurtimisht kėtė ēėshtje, ndonėse kjo ėshtė e vėshtirė tė shpjegohet brėnda njė kohe tė shkurtėr. Pėrderisa informacioni pėr kėtė ēėshtje, qė gjendet nė Biblėn e Shenjtė, ėshtė i vetmi dokument tėrėsisht i besueshėm, gjithēka qė do tė sqaroj mė poshtė do tė argumentohet nėn dritėn e kėtij fakti.
Sipas tregimeve pėr jetėn e Jezu Krishtit, qė i kemi nė tė katėr ungjijt, vėrejmė se Ai ka ekzistuar me tė vėrtetė. Megjithėse Jezusi nuk pati njė baba tė vėrtetė, sidoqoftė ai u lind nga Maria. Ai u zhvillua fizikisht dhe shpirtėrisht, hėngri ushqim e fjeti si tė gjithė fėmijėt e tjerė. Jezusi punoi si marangoz (zdrukthėtar), e u rrit me mundime, sepse ashtu si tė gjithė tė tjerėt edhe Ai u njoh menjėherė me vėshtirėsitė e jetės, tė mirat e tė kėqiat e saj, duke provuar gėzimin, hidhėrimin dhe vuajtjet qė kalojnė njerėzit nė jetė. Prandaj ne gjejmė tek Ai, pėrvojėn njerėzore vetiake tė njė njeriu, qė pėrgjithėson jetėn e secilit prej nesh nė tokė. Pėrderisa Jezusi ishte burrė, mund tė ishte martuar e tė bėhej edhe me fėmijė, por Ai nuk e bėri kėtė, duke iu bindur kėshtu dėshirės sė Perėndisė.
Sidoqoftė, megjithėse Jezusi ishte njė njeri i vėrtetė, Ai ndryshonte shumė nė disa aspekte nga njerėzit e tjerė. Sikurse dihet nga shpjegimet e mėsipėrme, tė gjithė njerėzit, madje edhe profetėt e shenjėtorėt e vjetėr, nuk i janė bindur githėmonė Zotit dhe prandaj ata janė mėkatarė. Ndėrsa Jezusi gjatė tėrė jetės sė tij, nuk veproi, nuk foli, e as nuk mendoi kurrė nė kundėrshtim me fjalėn e shenjtė tė Perėndisė, prandaj Ai ėshtė i vetmi njeri pa mėkate(1 Pjetėr 2:22;1 Gjoni 3:5). Jezusi jo vetėm nuk bėri asnjė mėkat, por midis Fjalės sė Tij dhe asaj tė Perėndisė, kishte njė njėzėshmėri tė tillė, sa mund tė thuhet me siguri tė plotė se Ai ishte njeriu mė i pėrkryer qė ka jetuar nė tokė.
Njerėzit qė provonin veprat e Krishtit, habiteshin me forcėn e tij. Njė herė Ai takoi njė njeri tė verbuar qysh nė lindje, tė cilit i ktheu dritėn e syve vetėm me njė tė prekur. Nė njė rast tjetėr, Jezusi bashkė me apostujt e Tij ndodheshin nė njė lundėr nė mes tė liqenit Galile, e cila rrezikohej tė fundosej pėr shkak tė njė furtune tė madhe. Ai u ngrit nė kėmbė, i bėrtiti erės e dallgėve dhe liqeni u qetėsua menjėherė. Njė herė tjetėr Jezusi bėrtiti mbi varrin e njė njeriu tė quajtur Lazar, i cili kishte 4 ditė qė kishte vdekur. Pas pak ēastesh, ky njeri u ngrit nga varri i gjallė dhe eci drejt njerėzve. Por mrekullia mė e madhe e Jezusit ėshtė premtimi qė bėri pėrpara nxėnėsve tė tij, duke i dhėnė fjalėn se nė ditėn e tretė pas vdekjes sė tij, do tė rikthehej pėrsėri pėr tu takuar me ta, dhe Ai e mbajti kėtė premtim. A ka ndonjė njeri tjetėr pėveē Jezusit, qė tė ketė bėrė vepra tė tilla? Kush ėshtė ai njeri qė u ringjall nga tė vdekurit dhe nuk vdiq mė kurrė? Asnjeri! Pra ėshtė e kuptueshme, pėrderisa Jezusi ishte njė njeri i vėrtetė, del se Ai ishte shumė mė i madh se tė gjithė njerėzit mė tė mėdhej tė botės. Kush ėshtė Jezusi atėherė?
Siē theksova mė lartė, Jezusi e quante veten Bir i Perėndisė. Ai e shpalli veten si tė tillė jo vetėm nė gjyq pėrpara kėshillit Ēifut, por edhe nė shumė raste tė tjera duke e quajtur Perėndinė Ati im . Njėherė, kur Ai tha : Unė dhe Ati jemi njė , armiqtė e tij donin ta godisnin me gurė, pasi pėr ata kjo ishte njė blasfemi. Por ne e dimė qė Jezusi nuk ishte gėnjeshtar apo blasfemues, sepse tė gjitha ato qė tha Ai ishin tė vėrteta. Ne nuk duhet tė harrojmė, se dikush mund tė thotė se Jezusi nuk ėshtė Biri i Perėndisė duke e akuzuar Atė si gėnjeshtar; por nė rast se kjo do tė ishte e vėrtetė, atėherė asnjė nuk do tė besonte mė tek Ai. Por kur Krishti thonte se ishte Biri i Perėndisė nuk bėnte tjetėr, veēse pėrsėriste atė qė Zoti i tha gjatė pagėzimit, : Ti je Biri im i dashur, i Zgjedhuri im ! (Marku 1:11). Nė tė gjithė librat e shkruara nga apostujt, nė shumė raste thuhet se Jezusi ėshtė Biri i Perėndisė dhe se tė gjithė tė krishterėt nė botė, e kanė e besuar kėtė gjithmonė si tė vėrtetė. Natyrisht ju e kuptoni qė kjo fjalė ėshtė pėrdorur jo nė kuptimin fizik tė saj por nė atė shpirtėror. Dihet mirė se Zoti nuk ishte i martuar me ndonjė grua, me tė cilėn do tė kishte fėmijė, prandaj kuptimi fizik i kėtij termi ėshtė tėrėsisht i pamundur dhe i pamendueshėm.
Nė ungjill Jezuesi quhet gjithashtu dhe Fjala e Perėndisė. Ndėrsa titulli Biri i Perėndisė , shpreh afėrsinė dhe njėzėshmėrinė e tij me Perėndinė. Titulli Fjala e Perėndisė na tregon ne, se Krishti ishte lajmėtari i Perėndisė nė njerėzit. Kėshtu shkruhet se : Nė fillim (kur Perėndia krijoi gjithēka), ekzistonte Fjala. Kjo kishte qenė gjithmonė me Perėndinė dhe ishte vetė Perėndia. Qė nė fillim (me krijimin), Ai kishte qenė pranė Perėndisė dhe gjithēka u krijua nėpėrmjet tij, e asgjė nuk u bė pa krijimin e tij. Ai ishte burimi i jetės, e kjo jetė u dha njerėzve dritėn e njohjes sė Perėndisė. Dhe Fjala u mishėrua nė njeri, i cili banoi mes nesh me hijeshi e vėrtetėsi tė plotė; ne e pamė lavdinė e tij, lavdinė e Birit tė vetėm tė Perėndisė ( Gjoni 1:1-14).
Me kėtė kuptojmė se Perėndia, qė deri tani e kishte prurė lajmin e tij vetėm nėpėrmjet tė profetėve dhe librave tė shkruara prej tyre, mė nė fund zbuloi tė vėrtetėn pėrsosmėrisht nėpėrmjet tė njė njeriu tė pėrkryer. Ky njeri ėshtė shumė mė i madh se sa njė profet, sepse Ai dhe Zoti janė njė. Prandaj kjo pjesėz e Ungjillit, na tregon ne se ky njeri ėshtė Fjala e Perėndisė dhe se Ai me Zotin janė me tė vėrtetė njė. Qysh nė fillim Ai ka qenė njė me Perėndinė dhe nėpėrmjet tij Zoti krijoi botėn dhe gjithēka nė tokė. Pastaj, nė kohėn e caktuar, Fjala e Pėrjetėshme e Perėndisė iu dėrgua njerėzimit dhe pikėrisht Virgjėreshės Marie, e cila lindi Jezu Krishtin. Pra siē shihet, Jezusi ishte njė krijesė me dy natyra, njėra njerėzore dhe tjetra hyjnore; me fjalė tė tjera Ai ėshtė si Zot ashtu edhe njeri.
Ata apostujt Ēifutė, qė ishin nga tė parėt qė besuan nė Jezusin, ishin monoteistė fanatikė qė besonin se ka vetėm njė Zot. Por mbasi qėndruan me Jezusin pėr mė shumė se dy vjet, ata u bindėn se Mėsuesi i tyre me Perėndinė ishte njė. Keshtu Pjetri tha : Ti je Krishti, Biri i Perėndisė qė vepron (Mateu 16:16). Gjithashtu kur Tomasi pa Jezusin tė gjallė mbas ringjalljes nga tė vdekurit, thirri me tė madhe : Zoti im dhe Perėndia im (Johani 20:28). Nė tė dy rastet Jezusi i lėvdoi kėta apostuj pėr besimin ndaj tij, ndėrsa Tomasit i tha: Tani qė mė pe, u binde?! Tė bekuar qofshin edhe ata qė nuk mė shohin, por megjithatė besojnė nė mua (Johani 20:24-29). Sot ky ėshtė bekimi pėr tė gjithė ne, qė besojmė se Krishti ėshtė Biri i Perėndisė.
Dhe tani unė e di se ju dėshironi tė pyesni, Si ėshtė e mundur qė Jezus Krishti tė jetė nė tė njejtėn kohė Biri i Perėndisė dhe Zot, kur dihet dhe thuhet se ekziston vetėm njė Zot? Ky ėshtė me tė vėrtetė njė mister shumė i madh, pėr tu kuptuar nga mendjet tona tė vogla. Kush ėshtė ai qė mund tė dijė gjithēka pėr natyrėn, apo karakterin e Perėndisė, veēse Atij vetė? Por ne duhet tė kuptojmė se Zoti ėshtė i plotfuqishėm dhe asgjė nuk ėshtė e pamundur pėr Atė, pėrderisa kjo nuk ėshtė nė kundėrshtim me dėshirėn e tij tė Shenjtė. Mbi tė gjitha, ne shohim nė botėn natyrore qė u krijua nga Perėndia, diēka qė ilustron ndonėse jo nė mėnyrė tė pėrsosur kėtė realitet tė madh. Shiko Diellin qė qėndron lart nė qiell, ėshtė aq i madh dhe i nxehtė, saqė sikur ti afrohej Tokės sado pak, ne do tė zhdukeshim tė gjithė. Kėshtu pra nga ky Diell del drita qė ėshtė vetė Dielli dhe nėpėrmjet saj, ne marrim ngrohtėsinė e nevojshme nė Tokė. Nė mėnyrė tė ngjashme Zoti ynė i madh, dėrgon Dritėn e Tij nė botė pėr tė na dhėnė ne jetė. Dhe kjo Dritė e Tij ėshtė nė tė njejtėn kohė, Fjala dhe Biri i Perėndisė. Kjo Dritė u bė Jezu Krisht, i cili tha: Unė jam Drita e botės; ai qė vjen pas meje, nuk do tė jetojė nė errėsirė, por do tė ketė dritėn jetėdhėnėse (Gjoni 8:12). Kur ne shohim dritėn e Diellit shohim Diellin, po kėshtu kur shohim Jezus Krishtin ne shohim Perėndinė. Njėherė Jezusi tha : Kush mė pa mua, pa dhe Atin (qė ėshtė Perėndia). (Gjoni 14:9). Prandaj ne tė krishterėt jemi tė sigurtė se Zoti vetė, ka ardhur tek ne nėpėrmjet Birit tė Tij Jezus Krisht.
A tė duket e ēuditshme miku im, qė Perėndia i Plotėfuqishėm tė vijė nė Tokė nė kėtė formė pėr tė shpėtuar mėkatarėt? Por kujto, se Zoti qė ėshtė kaq i madh, vepron gjithmonė nėpėrmjet dashurisė dhe ardhja e Tij nė Tokė nėpėrmjet Krishtit, nuk ėshtė gjė tjetėr veēse dashuria e Tij hyjnore pėr ne. Ju duhet tė keni dėgjuar pa dyshim pėr historinė e mbretit tė mirė, qė dashuronte popullin e mbretėrisė sė tij aq shumė, sa disa herė hiqte rrobat e tij mbretėrore dhe i veshur me rrobat e tė varfėrit shkonte shtėpi mė shtėpi pėr tė biseduar dhe ndihmuar njerėzit. Megjithėse ky ilustrim i mėsipėrm ėshtė i pamjaftueshėm, sidoqoftė ėshtė i ngjashėm me atė tė Birit tė Perėndisė Krishtit qė ishte njė me tė Atin e Tij, i cili la lavdinė e Tij qiellore, erdhi nė tokė dhe jetoi si njė i varfėr pėr tu sjellė njerėzve dashurinė e Perėndisė dhe ti afrojė ata drejt Tij. Sa e mrekullueshme ėshtė kjo dashuri!
8. CILA ĖSHTĖ VEPRA E KRISHTIT NĖ TOKĖ ?
Siē thamė dhe mė sipėr, Krishti erdhi pėr tu sjellė njerėzve lajmin e Perėndisė, pėr ti afruar ata drejt Tij dhe pėr
tė vendosur mbretėrinė e Zotit nė tokė.Nė kapitullin 2, unė shpjegova se si njeriu u rrebelua kundėr Perėndisė, qė jo vetėm u nda prej Tij nga muri i mėkatit, por as nuk ishte fare nė gjėndje ti bindesh Zotit dhe tė jetonte pranė Tij. Kėshtu Perėndia vendosi tė largojė murin e mėkatit dhe tė pastronte zėmrat e tyre nga shpirtrat e kėqinj, nė mėnyrė qė ata tė dashuronin me tė vėrtetė Zotin dhe ti bindeshin Atij. Si e bėri Perėndia kėtė? Tani do tė pėrpiqem tė shpjegoj, njė nga doktrinat mė tė rėndėsishme tė fesė e krishtere.
Siē tregova mė pėrpara, Perėndia e Shenjtė i tha Adamit dhe Evės se ata do tė vdisnin, nė qoftė se nuk i bindeshin Atij. Prindėrit tanė tė parė thyen urdhėrin e Perėndisė, duke ngrėnė frutin nga pema e njohurive dhe kėshtu Zoti i dėnojė ata me vdekje. Por megjithėse Perėndia i dėnoi ata, Ai iu premtoi se jo vetėm ata, por edhe pasardhėsit e tyre nuk do tė humbnin kurrė shpresat. Kėshtu Zoti i lajmėroi, se Satani kishte ardhur nė formėn e njė gjarpėri pėr ti mashtruar ata dhe se njėri prej pasardhėsve tė cilin Ai e quajti fara e gruas , dikur nė tė ardhmen do tė godiste nė kokė gjarpėrin dhe ky i fundit do ta kafshonte atė nė themėr (Zanafilla 3:15). Me kėtė Perėndia donte tė thonte se njė ditė, do tė vinte njė Shpėtimtar i lindur nga njė grua, qė do tė mundė Satanin por nė tė njejtėn kohė do tė plagosej prej tij. Ky ishte premtimi i parė pėr ardhjen e Jezu Krishtit, birit tė Maries, i cili duke vdekur nė kryq pėr mėkatarėt, e duke u ringjallur pėrsėri nga tė vdekurit, fitoi mbi Satanin.
Njė kohė e gjatė kaloi pas kėtij premtimi kur Perėndia nėpėrmjet profetit tė Tij Isaiahut, dha njė premtim mė tė qartė dhe mė tė plotė. Nė librin e tij qė ishte shkruar shumė qindra vjet pėrpara lindjes sė Krishtit, Isaia parashikonte ardhjen e Njėrit i cili dot tė vuante dhe do tė vdiste nė vendin e mėkatarėve, nė mėnyrė qė atyre tiu faleshin mėkatet dhe tė jetonin. Isaia duke shkruar sikur kjo ngjarje tė kishte kaluar tha: Por Ai u dėmtua pėr mėkatet tona, Ai u coptua pėr fajet tona ;....plagėt e Tij ishin shėrim pėr ne. Tė gjithė ne endemi si dele tė humbura.....dhe Zoti e ka ngarkuar Atė, tė mbajė tė gjitha fajet tona...... dhe megjithė mėkatet e shumta Ai prapseprap ndėrhyri pėr tė shpėtuar fajtorėt (Isaia 53). Me fjalė tė tjera, ky Shpėtimtar qė Perėndia na premtoi, do tė vdesė si flijim pėr mėkatet e njerėzve.
Pra sikurse shpjegova mė sipėr, kjo ishte pikėrisht ajo qė bėri Jezusi. Gjonn Pagėzori tha se Jezusi ishte Qengji i Perėndisė, qė do tia shlyej mėkatin botės (Gjoni 1:29). Dhe Jezusi pikėrisht pėrpara vdekjes tha se gjaku i Tij, do tė derdhet si fl
__________________
Njerzitė fisnikė , me ligjeraten e tyre , fitojnė mė shumė armiq, sesa njerzit e ligj me veprimet e tyre tė liga.
Zhan Pol
|