Kombi, Feja dhe Precedenca te Historise

[Psikologu]

Kombi, Feja dhe Precedenca te Historise

Nga Astrit Lulushi, SHBA

Origjina eshte pika e pare e filimit. Pervetesimi i ketij mendimi, nxit pytjen: cfare ka ekzistuar perpara saj? Kur ceshtja shtrohet e tille, te gjitha shpjegimet ndeshen me te njejtin problem: si mundet qe nga asgje te linde dicka? Dhe paradokse te origjines perseriten sa here qe njeriu ndeshet, sheh a perjeton dicka te re; objekt, ide, ngjarje apo histori.
Ne librin "A Brief History of Time"(1988), Stephen Hawking doli me idene se ceshtja e zanafilles eshte shtruar gabim. Nese koha konceptohet si nje vije e drejte, atehere eshte e natyreshme te behen pyetje se ku fillon dhe ku mbaron ajo. Por cfare ndodh nese mendohet se koha ka nje tjeter forme? Ne shume mite te origjines, si mes autoktoneve te Australise, koha perceptohet jo si vije e drejte, por si rreth, ku gjerat qarkullojne duke pasuar njera-tjetren dhe te gjitha levizin pa kufizim e pa pushim.(Swain)

Ky koncept, i cili perdoret tani per shpjegimin e origjines se gjithesise, duket se pason nje ide qe disa historiane, e paten shprehur dekada me pare.

Ekziston mendimi se historia eshte si nje muze te cilin vendasit e kane ngritur per mburrje, por jane vizitoret ata qe shkojne atje per te mesuar. Dhe keta nxenes jane historianet, qe duke studiuar cdo rrjedhe apo aspekt te zhvillimeve te kaluara, zbulojne ato qe Durant i ka quajtur "precedenca te historise", te cilat u vijne ne ndihme shoqerive sa here qe keto arrijne perparara nje udhe-kryqi e nuk jane te sigurta se cfare drejtimi duhet te ndjekin.

Dihet se cdo ekstrem prodhon te kunderten e vet. Moisiu i Bibles shpalli 10 urdheresat kur pa se shoqeria hebraike moralisht kishte dale jashte cdo kontrolli. Greket e lashte e humben fuqine e tyre pasi u perhapen me shume sesa ishin ne gjendje te kontrollonin dhe Roma u be fuqi e madhe pasi u ndodh midis dy kercenimeve; detit dhe fiseve italike, dhe nuk kishte rruge tjeter, por t'i vinte ato nen zoterim, me force a diplomaci. Po ashtu, paganizmi solli puritanizmin. Neroni i shthurur solli nevojen per disipline e norma te rrepta morale, duke i bere vend Krishterimit dhe atje ku kjo fe nuk arriti te rrenjosej, u krijua nevoja per nje tjeter besim, Islamizmin.

[Psikologu]

Pastaj vjen ateizmi, ku njeriu me skepticizmin e tij duket se nuk gjen me shpjegim. Skepticizmi, thote David Christian ne "Maps of Time" (2004), eshte vendi ku vija lakohet dhe merr formen e rrethit. Ne kete pike duket se njeriu e pranon se nuk di me, se dija njerezore, nga natyra, eshte e kufizuar, prandaj edhe disa pyetje mbeten mister. Kjo gjendje, ku cilitdo i lejohet nje mendim, ben qe pergjigjet te jene nga me te ndryshmet.

Te thuhet se krijimi i identitetit shqiptar nuk filloi para shekullit te 19-te,(Clayer) eshte njesoj sikur sot, per te vertetuar krijimin e njerezimit, te sillet si argument kronologjia Ussher-Lightfoot e shekullit te XVII, sipas se ciles "Zoti e krijoi njeriun e pare te dielen ne oren 9 paradite te dates 23 tetor te vitit 4004 para eres sone". Duke e trajtuar kohen si koncept jo-linear, mund te thuhet se Rilindja kombetare nuk kishte nje pike te pare origjine ashtu si nuk ishte veper e nje njeriu apo grupi te vetem. "Nese kam pare me larg se te tjeret, arsyeja eshte se kam qendruar mbi supet e gjigandeve", i shkruante Isak Njutoni nje miku te vet qe e kishte pergezuar per zbulimin e ligjeve te gravitetetit. Me "gjigandet", Njutoni kishte parasysh Galileon, Kopernikun e Keplerin, punimet e te cileve ai i permblodhi duke i transformuar ne nje teori te qarte shkencore. Nisur nga i njejti arsyetim, edhe per rilindasit shqiptare mund te thuhet se ata ishin mbartes dhe percues te ideve dhe vlerave qe qarkullonin prej shekujsh dhe se ishin largpames pasi qendronin mbi supet e gjigandeve te hershem, qe ne periudha te ndryshme kishin punuar a menduar ne rruge te ndryshme per te njejtin qellim.

Si faktore te rendesishem per vonesen e zhvillimit te identitetit shqiptar, shpesh jane permendur ndarjet fetare dhe struktura fisnore.(Babuna). Ky veshtrim duket se eshte i nxituar dhe i kufizuar, pasi nuk merr parasysh precedencat e historise. Dhe pyetja qe menjehere lind eshte: perse strukturat fisnore, qe mendohet te kene qene edhe me te theksuara ne shekujt XIV-XV, nuk u bene pengese per bashkimin e nje populli ne luften kunder pushtueve osmane? Gjithashtu, nuk mund te mohohet se paraqitja e besimeve apo sekteve te ndryshme fetare ne trojet shqiptare u be nga pushtuesit osmane me qellimin "perca-e-sundo", por kjo shprese e tyre nuk duhet trajtuar si fakt, pasi kurre nuk u permbush.

[Psikologu]

Mozaiku i larmishem fetar e krahinor i levizjes kombetare te periudhes se Rilindjes tregon, se besimet fetare dhe struktura fisnore kurre nuk arriten te beheshin faktore percaktues apo diktues te rruges se zhvillimit te ndjenjes atdhetare apo identitetit shqiptar. Megjithate, "vonimi ne daljen e shqiptarit si koncept a komb" eshte nje e vertete, qe mund te kete dy shpjegime;
a) Shqiptaret ishin pjese e privilegjuar e perandorise osmane.(Psilos) Nese keshtu, atehere dalja me vete do te sillte humbjen e kesaj pozite perballe fqinjeve qe gezonin nje fare perkrahje te ndonje fuqie te madhe ose prej kohesh kishin fituar pavaresine e tyre nga perandoria. Pra shqetesimi i shqiptareve ishte se pushtimi i tyre nga perandoria e nje skaji te larget mund te zevendesohej nga nje tjeter pushtim; nga ai i fqinjeve te afert.

b) Shqiptaret ishin populli me i shtypur i perandorise osmane.(Jacques) Ne fakt, feja e te pareve u ishte mohuar ose ndryshuar, ndersa disa zona ku qendresa ndaj pushtuesit kishte qene me e forte, ato ishin zbrazur e kolonizuar. Gjithashtu shume troje te tyre ishin perfshire ne vilajete qe u bene pastaj pjese e territoreve te vendeve fqinje, kur keto dolen te pavarura.

Pra ne te dy rastet, duket se koncepti i kombesise apo identitetit u vonua te shfaqet, jo sepse ai mungonte apo nuk ishte ngjizur, por sepse u mbajt i pazbuluar, me intuite apo vetedije, ne pritje per t'u shprehur ne nje kohe te sigurt e rrethana te pershtatshme. Kjo pak-a-shume i ngjan edhe sjelljes se individit te shtypur a nen kercenim.

Gjithashtu, duke ndjekur nje precedence te tille mund te shpjegohet perse Shqiperia ishte vendi i fundit qe u afektua nga ndryshimet politike ne bllokun komunist, pas vitit 1989.

[Psikologu]

Eshte absurde te mendohet se shqiptaret u vonuan ne kete zhvillim sepse tek ta nuk ekzistonte koncepti i lirise ose sepse ata ndjenin dashuri per nje sistem qe i kishte vrare e shtypur si asnje regjim tjeter ne histori. Vonesa e tyre mund te kuptohet vetem nese gjendja krahasohet me ate te nje njeriu qe mundohet te dale nga erresira e thelle. Ai, hapat i hedh ngadale qe te mos rrezohet dhe syte i hap pak-nga-pak, qe te mos verbohet nga drita e forte. Ne te njejten menyre mund te shpjegohet edhe fakti, perse thirrjet e para per ndryshime u ndjene ne vendet ku sistemi komunist ishte me i hapur e njerezit pak me te lire, si ne Poloni dhe jo atje ku ky regjim ishte totalitar, hermetikisht i mbyllur e njerezit shume me te shtypur, si ne Shqiperi.

Per 55 vjet, Shqiperia perjetoi nje ndalim te ushtrimit te besimit fetar dhe per afro 25 vjet, nje mohim te plote te tij. Nese do te ndiqeshin shembujt e historise, ku cdo ekstrem prodhon te kunderten e vet, atehere ateizmi do te ishte pasuar nga nje paganizem ose nga nje ekstremizem fetar. Por kjo nuk ndodhi dhe arsyeja mund te jete se ateizmi ne Shqiperi nuk erdhi si nje zhvillim i natyrshem, por u institucionalizua me dhune. Kjo ndoshta shpjegon edhe faktin se besimet fetare sot atje paraqiten ne formen me tolerante, qe pranojne vetvetiu bashke-ekzistencen me njera-tjetren. Dhe perfundimi qe mund te arrihet eshte se rasti i fese ne Shqiperi eshte i pashembullt, dhe pse jo, ndoshta nje precedence e re ne historine boterore.

[Psikologu]

Disa referenca:
Christian, David. "Maps of Time: An Introduction to Big History", 2004

Hawking, Stephen. "A Brief History of Time", 1988

Swain, Tony. "A Place for Strangers: Towards a History of Australian Aboriginal Being", 1993 (quoted from Sproul, Primal Myths

Durant, Will. "Heroes of History: A Brief History of Civilization From Ancient Times to the Dawn of the Modern Age", 2001

Babuna, Aydin. "Albanian National Identity and Islam in the Post-Communist Era" www.sam .gov.tr/perceptions
Volume8/September-November2003

Posted article and exchanged messages to Alb-Shkenca. Nathalie Clayer: Aux origines du nationalisme albanais. La naissance d'une nation majoritairement musulmane en Europe

Rossini, Andrea The Islam in the Balkans. Conversation with Nathalie Clayer, 2004 www.osservatoriobalcani.org

Psilos, Christophoros. "Albanian Nationalism and Unionist Ottomanization 1908 to 1912" Mediterranean Quarterly - Volume 17, Number 3, Summer 2006, pp. 26-42 Duke University Press

Jacques, Edwin E. "The Albanians: An Ethnic History form Pre-Historic Times to the Present", 1995

Craig, G. Y.& E. J. Jones. "A Geological Miscellany" Princeton University Press, 1982

Story about the Ten Commandments can be found in the Bible in Exodus, chapters 19 and 20.

Wikipedia, the free encyclopedia
www-history.mcs. st-andrews.ac.uk/Mathematicians

[hawk]

Mungon historia e Skenderbeut e sapo dale ne treg ne Shqiperi.
Libri i Oliver Shmid qe po percillet me debate dhe suksese.
Aty hidhet drite mbi figurene Skenderbeut dhe njekohesisht hidhet nje hap perpara ne konceptin e historicitetit dhe perbmysjes te monopoleve ideologjike te trasheguara nga Komunizmi.
Kete histori nuk e ka lexuar Psiko...

[Psikologu]

Postimi origjinal është bërë nga hawk

Mungon historia e Skenderbeut e sapo dale ne treg ne Shqiperi.
Libri i Oliver Shmid qe po percillet me debate dhe suksese.
Aty hidhet drite mbi figurene Skenderbeut dhe njekohesisht hidhet nje hap perpara ne konceptin e historicitetit dhe perbmysjes te monopoleve ideologjike te trasheguara nga Komunizmi.
Kete histori nuk e ka lexuar Psiko...

Pasi paska shkruar Shmit , ti mendon se qenka e saktë??!!
Bazat e tij nuk janë të mbeshtetura ne faktin dhe ne burimin kryesorë .
Ja cka lexojmë per Shmit dhe librin e tij;

36 vjecari nga Zvicra, Oliver Schmit ka sjelle per publikun fakte dhe dokumenta qe e zbehin disi tisin e mitit te figures sone kombetare, Gjergj Kastrioti Skenderbeu.

Per here te pare, ne librin e tij “Skenderbeu”, ai publikon nje dokument qe sipas Schmit tregohet se kryengritjen Skenderbeu e nisi per hakmarrje personale.
“Kemi te bejme me nje hakmarrje pasi babai i Skenderbeut u vra nga turqit dhe kemi fakte per te treguar se Skenderbeu, nga i konvertuar ne islam riktheu krishteritetin”, ka pohuar Schmit.
Por per studiuesit shqiptare kjo nuk ngjan shume e besueshme. “Une nuk e besoj ceshtjen e hakmarrjes. Nuk mund te justifikohet qe ai te vriste te atin dhe te behej kreu i sanxhakut”, ka deklaruar specialisti Kasem Bicoku.
Perkthyesi i ketij libri, Ardian Klosi thote se edhe librat e historise duhet te pesojne ndryshime. “Kam pare ne ditet e kaluara nje numer tekstesh te historise se gjimnazit. Ato qe thuhen jane te kunderta me perfundimet e profesor Schmit”, ka pohuar Klosi.
Ky liber, qe e sjell para publikut ndryshe figuren e heorit tone kombetar, do te sjelle patjeter debate. Historianet e kane vleresuar si burim alternativ, por edhe si plotesim te figures se heroit tone kombetar.
Por iu ngelet historianeve te hulumtojne me teper rreth kesaj figure, qe prej 5 shekujsh ngjall shprese dhe krenari tek te gjithe brezat shqiptare.

[Psikologu]

Por , duek tentuarë që fidures kombetare të i japin nje gjakë sllavi ose greku , Shmit verehet se nuk mbeshtetet ne fakte dhe burime të sakta ,ndersa perkthyesi i librit , ja cka deklaron për gazeten:



Ardian Klosi: Babai i Skënderbeut quhej Ivan, Gjon është emër i shpikur


Fatmira Nikolli - Gazeta Shqiptare

Bota pas tij nuk deshi të dinte për këtë fat tragjik, ajo dëshiroi një hero ngadhënjimtar në luftën për mbijetesë kundër perandorisë osmane. Kështu vazhdoi të jetojë Kastrioti i madh, si hero vezullues në kujtesën e të krishterëve në Ballkan dhe në Perëndim, ndërkohë që u harrua se ai në të vërtetë ishte figura tragjike e një periudhe kur po ndryshonin kohët". Kjo është një pjesë nga monografia "Skënderbeu", e Oliver Jens Schmitt, profesorit të historisë së Evropës Juglindore e sjellë në shqip nga Ardian Klosi. Libri na bën të krijojmë një tjetër imazh për Heroin tonë kombëtar. Sipas autorit, kthimi i Skënderbeut në Arbëri dhe lufta që bëri kundër perandorisë osmane, ishte një hakmarrje për vrasjen e të atit, dhe jo lufta për të cilën ne kemi mësuar. Schmitt me librin e tij kërkon të tregojë se Skënderbeu ishte një hero tragjik, i cili çoi Arbërinë drejt rrënimit. Në një intervistë dhënë për "Gazetën Shqiptare", përkthyesi i këtij botimi, Ardian Klosi, rrëfen arsyet që e çuan autorin në këtë konkluzion. Ku u mor dokumentacioni që mbështet zbërthimin e një mitologjie që mbretëron prej njëqindvjeçari tek ne? Në këtë vëllim kushtuar Skënderbeut, profesor Oliver Jens Schmitt, shkëputet nga jetëshkrimet tradicionale për Gjergj Kastriotin dhe shkruan se jeta dhe kryengritja e Skënderbeut u bë dhe tragjedia e trevës së tij të prejardhjes, e cila si asnjë rajon tjetër i Ballkanit u shkretua dhe u shpartallua nga osmanët. Autori e quan gati emblematike vetminë e Skënderbeut në ditët e tij të fundit. Monografia "Skën-derbeu" është promovuar këto ditë në ambientet e Muzeut Historik Kombëtar.
Pas promovimit të monografisë "Skënderbeu" të Oliver Jens Schmitt, kanë lindur shumë debate mbi përshkrimin që i bën ky botim figurës së heroit tonë kombëtar. Ka një tjetër arsye të luftës së Skënderbeut dhe kthimit të tij në Shqipëri ...

Në këtë monografi, babai i Skënderbeut jepet me emrin Ivan. Shqiptarët e kanë njohur gjithmonë me emrin Gjon. Pse është përdorur ky emër?
Ivan është forma e saktë e emrit të babait të Skëndërbeut. Në të gjitha dokumentet e botuara më parë emri i babait të Gjergj Kastriotit del Ivan ose Juvan. Madje edhe turqit sipas dokumentave, Arbërisë i thoshin territoret Juvanli dhe jo Arbëri.

Fakti se emri është Ivan dhe jo Gjon, është marrë prej ndonjë dokumenti zbuluar prej Shmid-it në arkiva?
Janë botuar disa herë shkrime ku emri i të atit është Ivan. Dhe kjo nga autorë të ndryshëmm si Radoniç, apo Xhuzepe Valentini kur kanë kanë shkruar për skënderbeun. Emri Gjon është një shpikje, dhe nuk është emri i vërtetë i babait të Gjergj Kastriotit.

Si mund të pritet si fakt, emri Ivan nga shqiptarët?
Oliver Schmitt e shpjegon shumë mirë edhe këtë. Jo vetëm emri i babait është Ivan, por edhe emri i të birit të Skëndërbeut është i tillë. Duhet të kemi parasysh, se ai ka lindur në Dibër, dhe Dibra është një trevë e përzier. Për më tepër, familja e tij ishte ortodokse, dhe për ortodoksët emri Ivan ose Juvan është i zakonshëm.

Në parathënien e kësaj monografie, me mjaft interes për lexuesin shkruhet se Skënderbeu është një hero, por jo një hero që bëri luftë dhe fitoi disa beteja, por si një hero që shkaktoi tragjedi...?
Kjo është e vërtetë. Por në fakt, ky është realiteti historik, tek i cili ne nuk mund të ndryshojmë asgjë. Për mendimin tim kjo nuk ia ul aspak vlerën Skënderbeut. Siç kemi admirim për çdo njeri që idealin e tij e mbron deri në fund me një fuqi të jashtëzakonshme. Themi tragjedi sepse pas luftës së bërë nga Skënderbeu, perandoria osmane u tregua shumë e ashpër më Arbërinë. Dhe sërish ky është realiteti, ku nuk mund të ndryshojmë gjë. Janë fakte historike që nuk mund të ndryshohen. Mehmeti i II-të, që kur dështoi kryqëzata që ishte planifikuar me Skënderbeun si kryekomandant, u tregua i ashpër. Atëherë Skënderbeu mbeti i vetëm, sepse edhe Venediku me Napolin u tërhoqën. Në këtë moment ai mbetet i vetmuar përballë kësaj superfuqie, siç ishte Perandori Osmane. Ai ka dërrmuar Arbërinë, ka masakruar popullsinë me dhjetëra mijëra, ka shkretuar fshatra dhe qytete të tëra, ka prerë edhe pyje që të zhdukte kryengritësit, rezistencën. Të gjitha këto do ti gjeni me dokumente. Ai vend u shkatërrua deri në atë masë, sa vendasit harruan edhe emrin e tyre. Dalëngadalë nga arbër, u vetëquajtën shqiptar. Është një thyerje e madhe.

Sipas jush, kjo është arsyeja që ndryshoi emri nga Arbëri në Shqipëri?
Kjo është një nga arsyet kryesore. Pse? Është fakt se ata shqiptarë që mërguan, ata arbëreshë që mërguan në Italinë e Jugut dhe në Greqi vazhduan ta quajnë veten arbëreshë, kurse ata që qëndruan në Arbëri, nuk u quajtën më arbër, sepse Arbëria mori fund. Mbaroi. Mbeti një mbeturinë e vogël venedike që u quajt Arbëria venedike. Ndërkohë vetë Arbëria, prijësit arbër, fisnikëria arbëre, u zhduk, ose u masakrua, u likuidua ose u konvertua. Morën emra myslimanë, u bënë pjesë apo vasalë të një perandorie të re dhe në këtë mënyrë dalëngadalë nisi një tjetër vend ekzistencën e tij.

Ku janë siguruar këto dokumente që na sjellin një tjetër Skënderbe, një tjetër hero, ndryshe nga imazhi që ne kishim krijuar për gjithë këtë kohë? Si u siguruan pas kaq kohësh dokumente që na "ndryshojnë" heroin?
Kjo është një kritikë për historianët shqiptarë. Në përgjithësi historianët tanë nuk punojnë me arkivat. Do të rezervohesha shumë si historian përpara se të kritikoja Oliver Schmitt-in. Ai punon në mënyrë intensive me arkivat. Ai ka punuar në arkivat e Milanos, të Parisit por edhe të Kroacisë, në Dubrovnik, në Korçulë, Zardarë dhe në Split. Në kërkimet e tij në arkivin "Sforca" të Milanos, ka gjetur ndër të tjera edhe dokumentin në fjalë. Këto janë të hapura për të gjithë. Më hollësisht, diplomatët e atëhershëm, për shembull të Milanos, dërgonin përditë relacione në Vatikan, që ata i quanin dispaçi. Këto ishin herë gjysmë faqe e herë një faqe e në to shkruhej për shembull, ...sot erdhën të dërguar nga Skënderbeu këta persona dhe thanë këto gjëra... ku shkruhen ato çfarë janë thënë. Janë dokumente origjinale tek të cilët ai është bazuar.

Sipas jush, kjo ka të bëjë edhe me rishkrimin e historisë, sepse ajo histori që ne kemi mësuar ka defekte?
Patjetër që ka të bëjë me këtë. Siç e thamë mënyra më e mirë për të plotësuar historinë është të mbështetësh në burime. Kjo kërkon një punë shumë të mundimshme, duhet të njohësh gjuhët e vjetra, siç janë gjuhët e mesjetës. Njohja e tyre është e domosdoshme në qoftë se do të thellosh njohjen e historisë.

Kush është Skënderbeu sipas Oliver Schmitt?
Është e vështirë ta përmbledhësh me pak fjalë. Është një fisnik i ish-perandorisë së bizantit, me cilësi të jashtëzakonshme fizike dhe mendore. Që në rini të tij i vunë emrin Aleksandri i ri, Skënder-bei, për aftësitë e tij të rralla. Është një njeri që ndezi një kryengritje të përmasave të jashtëzakonshme. Kishte bërë diçka më parë Gjergj Arianiti, por ajo e Skënderbeut kishte përmasa të tjera. Gjergj Kastrioti dalëngadalë kreu zhvendosjen nga një fisnik ortodoks, në përfaqësues dhe atlet të Krishtërimit dhe të katolicizmit. Kjo zhvendosje u bë e mundur falë këshilltarëve të tij dhe diplomatëve, që nga kleri i lartë katolik i Arbërisë, që ishte në radhë të parë, Pal Engjëlli, por edhe Gjergj Pelini i Tivarit. Këto ishin zhvillime politike, sepse Skënderbeu në sipërmarrjen e tij të jashtëzakonshme kishte nevojë për aleatë. Në fillim pati aleat Huniadin, por ai vdiq dhe me Venedikun ka pasur gjithmonë marrëdhënie të vështira, marrëdhëniet e mira kanë qenë të përkohshme. Pas kësaj u bë vasal i Napolit, sepse e pa që Krujën nuk e mbronte dot i vetëm, dhe as sundimet e tij nuk i mbronte dot i vetëm dhe bëri betimin e vasalit. Ia kaloi Krujën Napolit. Ai ka pasur marrëdhënie të mira veçanërisht me Papën Kaliksi i III-të dhe Piu i II-të, e sidomos me këtë të fundit, i cili e përfshiu në planin e vet për një kryqëzatë të madhe. Skënderbeu do ishte kryekomandant i ushtrive të krishtera dhe atëherë do të bëhej mbret i epirotëve por, kjo nuk u realizua kurrë dhe ai në nomenklaturë mbeti një zot, një sundimtar siç ishin Gjergj Arianiti, Muzakë Topia apo Balshajt. Qëndresa e tij është e jashtëzakonshme dhe siç e thotë Schmitti me të drejtë, Skënderbeu është burri më i famshëm nga e gjithë Evropa juglindore, jo për një shekull po për disa shekuj.

[Psikologu]

Domethënë, ajo që bëri Skënderbeu, përveçse hakmarrje për familjen e tij ishte edhe një luftë e vërtetë, që kishte si qëllim të fitohej?
Pikërisht. Nga një kryengritje për arsye më shumë personale, dalëngadalë mori formën e një aleance të botës së krishterë kundër vërshimit otoman mbi Evropën. Në fund siç e thamë, Skënderbeu ishte atlet i Krishtit, Skënderbeu ishte Aleksandri i Ri, Skënderbeu-komandant i kryqëzatës. Ai ishte njeriu që do të dëbonte Perandorinë Osmane nga Evropa.
Në librin monografik, shkruhet se shoqëritë kanë nevojë për heronj dhe si të tillë, ata heronj krijohen sipas dëshirës së popujve, pa u mbështetur në fakte historike...
Kjo ka ndodhur në shumë vende dhe kjo ka ndodhur edhe tek ne. Duhet ta dini se miti i Skënderbeut nuk është më shumë se 100 apo 120-vjeçar. Skënderbeu u ruajt në kujtesë tek arbëreshët e Italisë por, në përgjithësi ishte i harruar në Shqipëri. Me Rilindjen Kombëtare, është e qartë se ky vend i rrezikuar nga fqinjët sllavë dhe grekë, kishte nevojë për një figurë, një mit, një mbret të dikurshëm të shqiptarëve, lindi nevoja për një figurë që të bashkonte shqiptarët. Oliver Schmitt e shpjegon shumë bukur që, edhe serbët kanë dashur ta kenë të tyrin këtë hero, edhe kroatët e kanë dashur si figurë të rilindjes së tyre, por edhe grekët. Në fund fituan shqiptarët sepse, natyrisht Skënderbeu ishte më shumë shqiptar se sa sllav. Edhe pse familja e tij kishte një pjesë sllave, sepse nëna ishte Brankoviç por, ishte më shumë shqiptar. E morën shqiptarët dhe e kthyen në simbol të shtetit dhe kombit të tyre të ri. Gjithë kjo ndërtesë ka një pjesë të vërtetë por, ka edhe shumë fantazi, ka shumë legjendë, ka shumë dëshirë të shqiptarëve të sotëm të projektuara këto në mesjetë por që nuk përputhen me faktet historike. Përshtypja ime është se dalëngadalë, Skënderbeu do të shkojë në përmasat e tij reale historike, në fund të fundit duke mos humbur ne absolutisht asgjë nga admirimi për këtë figurë të jashtëzakonshme.

Ka pasur një debat të gjerë në media por edhe jashtë mediave nga shumë historianë dhe intelektualë. Çfarë do t'iu thoshit të gjithë atyre që e kundërshtojnë këtë imazh të ri të Heroit tonë Kombëtar, Gjergj Kastrioti Skënderbeu?
Unë do iu thosha: lexojeni përpara se të debatoni. Lexoni monografinë e re, lexoni dokumentet e kohës, mos u ngutni të bëni debat!

[Psikologu]

Kjo do t´i vlente Shmit-it për deshmi se Gjergj Kastrioti nuk luftoj për qeshtje përsonale , por vlenë sigurishtë edhe për debatuesin hawk , sepse dihet se nga hawk , urrehet cdo figurë kombetare e krishterë:

Kliko ne linkun qe e kam derguarë si temë me heret ne këtë forum:


http://www.dardania.de/vb/upload/showthread.php?t=26115

[hawk]

Postimi origjinal është bërë nga Psikologu

Kjo do t´i vlente Shmit-it për deshmi se Gjergj Kastrioti nuk luftoj për qeshtje përsonale

Se pari do te sjellnje artikull per te qene koherent me ty.
Do te ishte me e drejte qe te nderroje ID sepse ti nuk je Psiko-ja im i vjeter edhe pse ndani te njejtat mendime dhe qendrime mesjetare. Ne kete menyre do te jepje ti shembullin e pare te evolucionit dhe sinqeritetit. Martiret qe ti sejll si shembuj me duken absrakt per ty sepse nuk i rrespekton me fshehjen tende pas nje personi tjeter.

Artikulli :

SKENDERBEU PASKA LUFTUAR PER BABEN, JO PER PAPEN

Kohët e fundit në Shqipëri po trazohen shumë interesimi e kërshëria me pështjellimin e zemërimin pas botimit në gjuhën shqipe të një vepre të re shkencore kushtuar heroit kombëtar të shqiptarëve, Skënderbeut. Autor i veprës është një studiues i ri, zvicerani Jens Shmit, me qëndrim në Austri. Më parë në gjuhën shqipe është botuar vepra tjetër e Shmitit "Shqipëria Venetike", e përkthyer nga gjuha gjermane prej studiuesit Ardian Klosi. Edhe "Skënderbeun" e Shmitit e ka përkthyer Ardian Klosi, madje kjo vepër është botuar më parë e përkthyer në shqip se në gjuhën që është shkruar, në gjermanisht. Për "Skënderbeun" e Shmitit deri tani është bërë një promovim në sallën e Muzeut historik kombëtar, pas të cilit filluan debatet midis historianëve e intelektualëve.

Libri i Shmitit edhe i kërkuar, edhe i padëshiruar

"Skënderbeu" i Shmitit nuk është lexuar ende nga shumë njerëz, sepse sapo ka dalë në qarkullim, madje ka qenë shumë e vështirë deri tani të gjeje një kopje. Në panairin e librit që u zhvillua në Tiranë në datat 14-18 nëntor 2008 libri shitej vetëm në një stendë të vogël. Mund të shkoje shumë herë tek ajo stendë dhe librin nuk e siguroje dot. Një shitëse të jepte përgjigjen standarte "këtë kopje e kemi sa për ekspozim, por presim të na vinë kopjet e tjera, se ato që kishim u mbaruan". Edhe pse mund të shkoje përsëri po atë ditë, të nesërmen e të pasnesërmen të jepej po ajo përgjigje. Ndodhte si në atë shakanë e kohës së komunizmit kur një dyqanxhi kishte varur në derë të shitores tabelën"sot me pare, nesër pa pare" dhe njerëzit shkonin të nesërmen me shpresë të merrnin diçka gratis, por shitësi u thoshte "lexojeni mirë tabelën jo sot, po nesër do të japim pa pare".
E pyeta një herë atë shitësen e re "mos ju ka trembur Ismail Kadareja me deklaratat kundër atyre që po sulmokan Skënderbeun që nuk mbani kopje të librit për shitje?" Ajo deshi të më mbushte mendjen se kanë shitur shumë dhe për këto shitje ka një listë të tërë. E çuditshme pse duhej bërë ajo listë për librat e shitur!
Kjo është arsyeja që ende nuk e kam lexuar librin dhe në këtë shkrim do të shkuaj vetëm mbi bazën e atyre që kanë shkruar të tjerët lidhur me këtë libër si: "Përse sulmohet Heroi ynë kombëtar, Skënderbeu", prononcime të Agim Isakut, Artan Lames, Luan Ramës, Edlira Gjonit, në "Tirana Observer" të datës 19 nëntor 2008;

"Historia, tekstet shkollore, Skënderbeu", prononcime të Ismail Kadaresë, Ardian Vehbiut, Ardian Klosit, Virion Graçit, Pëllumb Kullës, Franko Egros, në "Shekulli" 18 nëntor 2008; "Skënderbeu, ky titan", shkruar nga Georges Xexo në "Standard" 15 nëntor 2008; "Kadare: Pseudo-intelektualë t po çmitizojnë figurën e Skënderbeut" në "Ballkan" 18 nëntor 2008; "Kadare: sulmet ndaj Skënderbeut janë të turpshme" në "55" 18 nëntor 2008; "Pse po ringjallen Ballabanët?" nga Fahri Balliu në "55" 18 nëntor 2008. Nuk kanë munguar as shpjegimet nga Jens Shmit nëpërmjet intervistash "I vetmi renegat fisnik që i ktheu shpinën Sulltanit" në "Shekulli" 11 nëntor 2008; "Skënderbeu në dokumente të panjohura" "Shqip" 10 nëntor 2008; "Një hero me shembullin e Enver Hoxhës", në "Shekulli" 11 nëntor 2008. Edhe ambasadori i Spanjës në Tiranë ka rrëfyer për marrëdhëniet e Skënderbeut me mbretin e Aragonës, "Metropol" 20 nëntor 2008.

Përveç këtyre ka pasur edhe shkrime të tjera, të gjata e të shkurtra. Edhe një historiograf i periudhës së Skënderbeut, drejtori i Muzeut historik kombëtar në Tiranë, Kasem Biçoku është shprehur negativisht për veprën e Shmitit, madje duke ironizuar se nuk mund të shkruhet historia e Skënderbeut, duke u frymëzuar nga legjendat për Vilhelm Telin e Zvicrës.
Por dihet se shumica e veprave historiografike , poetike, letrare, muzikore për Skënderbeun janë shkruar jashtë Shqipërisë, nga jo shqiptarë dhe historiografë t e propagadistët shqiptarë u janë referuar kryesisht veprave të tilla për të himnizuar Heroin tonë kombëtar. Tani nga ky rregull nuk mund të bëhet përjashtim vetëm për veprën e Jens Shmitit, që sipas një mendimi ende nën zë të disa specialistëve të historiografisë është shumë e dokumentuar dhe sjell risi në studimet për Skënderbeun.
Në këtë shkrim nuk synoj të bëj një recension të librit, sepse nuk është fusha ime të bëj recensione veprash profesionale historiografike.

Por në debatet e për vendin e rolin e Skënderbeut në historinë shqiptare, për modelin e prijësit ushtarak e politik që jep figura e Skënderbeut në ditët tona, për vlerësimet që duhet të kemi sot për epokën skënderbegiane nga këndvështrimi politolgjik jam i përfshirë prej vitesh edhe unë. Krahas politologut Hysamedin Feraj e bashkëpunëtorëve të tjerë të"Rimëkëmbjes" . kam bërë polemika të ashpra me rrymën katolikocentriste që Skënderbeun do ta imponojë vetëm si figurë të Krishterizmit, vetëm në rolin e Atletit të Krishtit. Kemi mbrojtur pikëpamjen se figura e Skënderbeut duhet lartësuar si e Heroit kombëtar të shqiptarëve në luftën për liri, për gjuhën e vendin e vet , ashtu siç e ka përshkruar edhe At Gjergj Fisha qysh në vitin 1917. Jemi sulmuar egërsisht (hajdutçe, pa emër),nga Ismail Kadareja ndonëse nuk ka pasur haber nga pikëpamjet tona, por ka qenë i kurdisur nga njerëz pa taban që vërdallisen rreth tij.

Pra libri i Shmitit është bërë "mollë sherri" në shumë drejtime e midis shumë personash. Këtij sherri iu prijnë disa historiografë "anti-Shmit" , të lënduar në ndjesitë e tyre politike ose në sedrën e tyre profesionale, pasi për një jetë të tërë janë vërdallisur rreth një figure të Skënderbeut e cila nuk pasqyrohet plotësisht ashtu në librin e Shmitit. Këta historiografë ose intelektualë publicistë e kanë të zorshme tani të njihen qetësisht me një portret të Skënderbeut, të bërë në bazë dokumentesh historike, jo në bazë mitesh e legjendash, që ndryshon disi nga ai portreti me shumë stisje zbukuruese për spekulime, vërtetësinë e duhur historike, jashtë gjykimeve të shëndosha politologjike. Si shumë herë më parë edhe në rastin e tanishëm të botimit të veprës së Shmitit zhurmë më çjerrëse dhe mallkimet më të rënda kundër mëkatit të "poshtërimit të heroit kombëtar të shqiptarëve" mori përsipër t’i bënte Ismail Kadareja.

[hawk]

Postimi origjinal është bërë nga Psikologu

Kjo do t´i vlente Shmit-it për deshmi se Gjergj Kastrioti nuk luftoj për qeshtje përsonale

...vijon..

[hawk]

Postimi origjinal është bërë nga Psikologu

Kjo do t´i vlente Shmit-it për deshmi se Gjergj Kastrioti nuk luftoj për qeshtje përsonale , por vlenë sigurishtë edhe për debatuesin hawk

....

Në debatin e tanishëm më qartë, më saktë, më bindshëm, me gjakftohtësi ka folur përkthyesi i librit Ardian Klosi, në intervistën dhënë "Gazetës Shqiptare" më 17 nëntor 2008. Ardianit i binte barra ta bënte këtë për respekt ndaj autorit Shmit, për të mos lënë inatçorët të silleshin pa fisnikëri ndaj Shmitit, për të mos lënë në huti lexuesit shqiptarë të librit. Por mbrojtja më e mirë e veprës së Shmitit do të jetë vepra vetë. Tani për tani mjafton të mbetemi tek vlerësimi që ka bërë Ardian Klosi se Shmiti e ka lartësuar e pastruar figurën e Heroit kombëtar të shqiptarëve, nuk e ka fyer apo përlyer duke e sjellë atë në përmasat e njerëzores, më larg mitologjikes.

Tërbimi i Kadaresë shpërtheu sërish vrullshëm, sidomos në bisedën e tij para një grupi adhuruesish në qytetin e tij të lindjes, në Gjiriokastër. Kadareja i fryu në maksimum bulçitë dhe u prish tej mase në çehre për t’u rënë borive të alarmit se po sulmohej e fyhej rëndë Heroi kombëtar i shqiptarëve dhe shqiptarët po qëndronin të mpirë, po e tregonin veten komb pa dinjitet që nuk di të vlerësojë, as nuk e do lirinë.

Kadareja i përbuzi shqiptarët duke recituar fjalët poetike krijuar në kontekst tjetër: "skllevër e bij skllevërish që liri nuk doni". Ishte një shpërthim i paparë i tërbimit për shkak të botimit të veprës së Shmitit, sepse në të janë sjellë prova e dokumente historike që nuk i shkojnë për shtat propagandës 20-vjeçare të Kadaresë se Skënderbeu ishte prijësi për bashkimin e shqiptarëve me mbretërinë e Papës e të katolicizmit dhe prandaj shqiptarët e sotëm duhet të kthehen tek koha e Skënderbeut, të bëhen katolikë e të armiqësohen me çdo gjë lindore. Libri i Shmitit sjell prova historike se këto që ka thënë Kadareja janë gjepura. Edhe vetë Kadareja në një rast është rrëfyer se ka gabuar që ka kërkuar konvertim të shqiptarëve myslimanë në katolikë. Por përsëri atje i rri mendja.

Inatçorë për një zbulim arkivor

Ka edhe studiues të historisë e intelektualë të tjerë që nuk ia falin dot Shmitit që në Arkivin e Milanos ka gjetur një dokument ku raportohet se ambasadorët papnorë kishin vënë në dijeni Papën se Skënderbeu luftën kundër Perandorisë Osmane nuk e kishte nisur i shtyrë nga përdëllimi për Krishterimin, por ngaqë Sulltani në kundërshtim me premtimet e bëra ia kishte vrarë babain.. Ky zbulim i Shmitit nuk duket dhe aq zbulim i madh. Në librat shkollorë, edhe ne filmin shqiptaro-sovjetik, kemi mësuar se Skënderbeu kur ishte pranë Sulltanit u zemërua shumë se pas vdekjes së babait Stulltani nuk po ia kthente principatën. Në librin me korespondenca të Skënderbeut ka mjaft materiale që tregojnë se ky nuk kishte ndonjë dashuri të madhe e besim të veçantë tek Papa.
Disa thonë se ka bërë gabim Shmiti që u ka dhënë kaq rëndësi këtyre raporteve ambasadoriale, sepse raportime të tilla nuk janë gjithmonë të sakta. Me këtë logjikë mund të zhvleftësohen shumë lloje dokumentesh.

Zemërimin për "zbulimin" e Shmitit më shumë e motivojnë me arsyetimin se është fyese për Heroin tonë të paraqitet ai si njeri që nuk ka pasur në zemër atdhenë e fenë etj. etj. Këto janë gjepura. Më me vend është interpretimi se me këtë zbulim Shmiti e ka nderuar Skënderbeun, sepse ka sjellë një provë të re se Skënderbeu ka vepruar vërtetë me mendësi e shpirt arbnor(shqiptar) . Edhe kur logjika e zhvillimeve në Ballkan e në Europë si dhe raporti i forcave me Perandorinë Osmane, të vetmen superfuqi të atëhershme i diktonin Skënderbeut të mos hynte në luftë, ai nuk ka duruar dot dhimbjen dhe turpin nga vrasja e babait. Për të bërë një luftë të pabarabartë, që e di qysh në nisje se nuk e fiton dot dhe do të të kushtojë shumë shtrenjtë duhej një karakter i veçantë, një motiv specifik. Shmiti e zbulon më saktë figurën e Skënderbeut që në sytë e arbnorëve të atëhershëm nuk duronte dot turpin, dhe ata për këtë i shkuan pas.

Por inatçorët e sotëm ndaj librit të Shmitit kanë propaganduar gjatë se Skënderbeu, edhe pse e shihte se po i binte me kokë një muri të tmerrshëm si Perandoria Osmane, e bënte këtë luftë të humbur për hir të Papës e të Krishterimit. Këta duan të bindin shqiptarët se Skënderbeu më shumë luftoi për hir të Papës se të babës, kurse Shmiti na vërteton se ai paska luftuar për hir të babës e jo të Papës.

Inatin disa e shprehin me akuzat se Shmiti po na lë pa simbolikë kombëtare.Në fakt ai e qëron simbolikën kombëtare shqiptare nga amabalazhe të panevojshëm, nga lulka me shije të keqe. Disa turfullojnë se libra si i Shmitit synojnë të zhbëjnë emblemën kombëtare shqiptare duke njollosur njërin nga treshja e kësaj embleme Skënderbeu-Nënë Tereza-Kadareja, që e ndërton rryma katolikocentriste për të mbështetur ëndrrën e saj të rikonkuistës katolike tek shqiptarët. Kjo rrymë do të imponojë si emblemë kombëtare një "trini të shenjtë" personalitetesh mbi bazë të katolicizmit: Skënderbeu si luftëtar për Papën, jo për babën; Nënë Terezën si të vetmin burim shpirtëror për shqiptarët dhe Kadarenë si të vetmin frymëzuers kulturor për konvertimin në katolicizëm.

Kadareja ndjehet i llastuar se i bëhet vend në treshet e mëdha, pasi qysh në kohën e komunizmit e kishin përgatitur për në "treshen e madhe" gjirokastrite Enver Hoxha-Eqerem Çabej-Ismail Kadare, për të krijuar bindje të pakundërshtueshme tek shqiptarët se pushteti i mendjes dhe i forcës mbi ta duhej të vinte vetëm nga Gjirokastra ( Enveri si simbol i pushtetit politik, Çabej si simbol i pushteti shkencor, Kadareja si simbol i pushtetit krijues). Këtë vit u shfrytëzua 100-vjetori i lindjes së dy të parëve që veprimtaritë në Gjirokastër të kishin domethënie e ngjyrim të veçantë. Pas 8 vitesh mungesë edhe Kadareja shkoi në Gjirokastër, mblodhi ithtarë të tij dhe u shfaq në ekranet televizive për të thënë se po merrte në dorë flamurin e mbrojtjes së dinjitetit të nëpërkëmbur shqiptar nga një studiues i huaj, dhe për t’u ankuar se Gjirokastrës ia kishte marrë nderin një "gjirokastrit i pabesë", ish-ambasadori shqiptar në Suedi në vitin 1994, Bardhyl Kokalari, i cili paskësh bërë mynafike në Komitetin Suedez të Çmimit Nobel që ky çmimi të mos i jepej Kadaresë.
Pra, edhe Kadaresë i kishte dalë një "Hamza Kastriot" apo "Ballaban Pashë", si Skënderbeut dikur. Këtë akuzën për Kokalarin shqiptarët e kanë pas dëgjuar edhe para shumë vitesh.Kadareja nuk solli ndonjë provë të re, madje as emrin e Kokalarit nuk guxoi ta zinte në gojë, por ua la shërbëtorëve të tij barrën e keqe ta përmendnin. Duket qartë që Kadareja kërkonte një paralelizëm midis cenimit të madhështisë së tij e të Skënderbeut dhe kur çirret "të mos preket miti i Skënderbeut" në fakt do të thotë të mos preket miti i Kadaresë.

[hawk]

Për Skënderbeun nuk mund të krijohet historiografi e veçantë

Gjykimet e ndershme shkencore mbi librin e Shmitit të parët kanë për detyrë t’i bëjnë për publikun e gjërë specialistët e historiografisë . Ata duhet të thonë me kompetencë se sa u përmbahet ky libër standardeve dhe parametrave shkencorë. Në një përmbledhje punimesh shkencore të titulluar "Turqia përtej nacionalizmit. Drejt identiteteve pas-nacionaliste( SHBA 2005), përgatitur nga profesori zviceran Hans-Lukas Kieser është dhe një studim i asistente-profesore s në universitetin An Arbor të Miçiganit, Fatma Myge Gëçek me titull "Përcaktimi i parametrave të historiografisë pas-nacionaliste turke në rastin e armenëve të Anadollit". Ndër të tjera ajo shtjellon problemin teorik "Zhvillimi i historiografisë si disiplinë", duke u mbështeur në studime të tjera në këtë fushë. (fq.85-88).
Ajo vlerëson se "ndërsa historiografia ka ecur si një disiplinë shkencore që trajton në mënyrë empirike faktet dhe ngjarjet historike të verifikueshme , ajo kërkon edhe imagjinatë dhe... gjatë procesit elementi krijues hyn në ligjërimin historik". Ajo sjell vlerësimin e Haiden Uajt (1978,fq. 103) se "para Revolucionit francez historiografia vështrohej konvencionalisht si një art i letërsisë... si degë e retorikës".
Kurse Mishel Serto ka theksuar aspektin rrëfimtar të historiografisë . Dhe të dy sëbashku këta janë të mendimit se "Historiografia si e tillë përmban përmasat e të sajuarës dhe të rrëfyerës...". Në shekullin XIX nocionet pozitiviste të objektivitetit shkencor tentuan të ngulisnin në historiografi pretendimin për të vërtetën historike. Kurse pas LDB të tmerruar nga Holokosti studiuesit nisën të kenë qasje kritike ndaj ligjërimit historik për të nxjerrë në shesh ideologjitë që fshiheshin në të në emër te objektivitetit shkencor. Pasi u bë dhe kjo studiuesit filluan t’i kushtonin vëmendje domethënies së kontekstit historik.

Gëçek ka theksuar: "Gjatë shekujve XIX dhe XX, përbërësit kryesorë të historiografisë , konkretisht korniza e saj kohore, përzgjedhja e ngjarjeve historike, panoramat historike janë përdorur të gjitha për të justifikuar projektet nacionaliste" Për të mbështetur këtë vlerësim ajo i është drejtuar mendimit të Ben Jehuda (1995, 282-283) se "historiografia nacionaliste u mbush me qëndrime shenjtëruese, me një simbolizëm të shkallës së lartë, me mësimdhënie moralizuese. . . me një ligjërim të thjeshtësuar ku e mira dhe keqja janë qartazi të ndara... mitet vazhduan të jenë të besueshëm, të qëndrueshëm, koherentë... Historiografia e përdorur në këtë mënyrë nuk shërbente për të kuptuar, por më tepër për t’i imponuar të shkuarës interpretimin moralizues që përmbante projekti kombëtar, i cili e përcaktonte të mirën e të keqen ende pa i hyrë ndonjë analize historike... Mitet bëhen veçanërisht të rëndësishëm në kohë fillimesh, p.sh. në fazat e para të procesit të formimit të kombit".

Në citimet e mësipërme ka kaq shumë mendime që ndihmojnë për të kuptuar edhe thelbin teorik dhe shfaqjet praktike në debatin që ka lindur rreth librit të Jens Shmitit, madje për të kuptuar gjithë sherrdebatin që bëhet prej disa kohësh në Shqipëri e midis shqiptarëve e më gjërë, për temën "a duhet rishkruar historia e shqiptarëve?! ". Ka një rrymë inatçore që këmbëngul se asgjë nuk duhet prekur nga ajo që është shkruar e rrëfyer deri tani, me përjashtim të disa krehjeve terminologjike, për të fshirë teprimet e trashëguara nga mendësitë e fjalori i kohës së komunizmit. Është dhe rryma tjetër që kërkon të ndriçohet më mirë realiteti historik i shqiptarëve, të pasqyrohet më mirë nga historiografia kjo histori. Mirëpo edhe përkrahës të kësaj pikëpamjes së dytë, që është e drejtë, kur vjen puna tek libri i Shmitit kërkojnë që asnjë presje të mos hiqet nga historiografia e deritanishme për Skënderbeun, madje lëshojnë dhe parrullën e pakuptimtë "të mos preket miti për Skënderbeun".

Historiografia shqiptare dhe e huaj për Skënderbeun ka kaluar nëpër të gjitha etapat që përshkruhen në citimet e mësipërme. Marin Barleti shkroi historinë e bëmave të Skënderbeut si vepër letrare, me një frymë të theksuar romantizmi kalorsiak. Kështu kanë bërë dhe të tjerë shqiptarë, por sidomos të huajt që donin të mbushnin me frymëzim antiosman njerëzit e tyre, duke bërë matrapazllëk propagandistik me pësimet e shqiptarëve gjatë epopesë së lavdishme, por rrënuese skënderbegiane që për shqiptarët u mbyll me katastrofë. Shmit flet për "kolaps demografik" në principatën e Skënderbeut, ku u zhdukën 65-75% e banorëve. Duhej të kalonin 200 vjet që gjendja demografike të stabilizohej në këtë zonë të ngushtë të populluar me arbër.

Në periudhën pas Revolucionit francez edhe historia e Skënderbeut është shkruar sipas rregullit të kohës. Ajo histori u përdor mjeshtërisht nga ideologët e Rilindjes kombëtare shqiptare për të nxitur zgjimin kombëtar shqiptar. Prandaj edhe koha e Skënderbeut u paraqit me ngjyrimet më të gjalla , me bëma të lavdishme. Rilindasit bënë mirë. Dhe ne duhet të gëzohemi që vepruan ashtu, sepse edhe shqiptarët duhej të vepronin si të tjerët që historiografinë ta vinin në shërbim të nacionalizmit. Vetëm katolikocentristë janë të pezmatuar, sepse u vjen keq që u krijua figura e Skënderbeut si hero kombëtar dhe nuk mbeti thjesht si figurë e Atletit të Krishtit, siç e kishte krijuar për interesat e veta romantizmi europian. Kadareja nuk del kaq hapur sa Zef Mirdita, por ama heroizmin kombëtar të Skënderbeut sot e do të reklamuar në funksion të "orientimit properëndimor" katolik dhe të armiqësimit të shqiptarëve me Lindjen
.

[hawk]

Historiografia për Skënderbeun edhe në periudhën midis dy luftrave botërore u përdor me të drejtë në Shqipëri për të theksuar karakterin kombëtar të shtetit shqiptar, por nga një këndvështrim nacionalist i mirëfilltë. Historiogarafia e kohës së regjimit komunist, nën ndikimin e politikës së ideologjizuar partiake, u përpoq që nga historia e Skënderbeut të nxirrte sa më shumë në pah aspektin internacionalist , të luftës së përbashkët me popujt e Ballkanit e të Europës kundër osmanëve. Ishte koha kur politika enveriste reklamonte internacionalizmin proletar të popujve ballkanikë e të vendeve socialiste kundër "armiqve të përbashkët’’. Izolimi i Shqipërisë pas prishjes me Jugosllavinë e më pas me BS-në i imponoi politikës komuniste dhe historiografisë së saj, madje dhe arteve e letërsisë një përdorim të ri të historisë së Skënderbeut për të përhapur e mbështetur në popull frymën e rezistencës të vetmuar shqiptare, pa ndihmë përballë armiqve të mëdhenj, frymën e sakrificës për hir të udhëheqësit Enver si arbrit e dikurshëm për hir të princit Gjerg. Shmiti e të tjerë këtë dukuri e quajnë "Skënderbeu në imazhin e Enverit", disa madje flasin për "nacional-komunizë m enverist", duke u nisur nga ky trajtim historiografik i figurës së Skënderbeut. Për këtë spekulim me mitin e Skënderbeut ka dhënë ndihmesën e tij edhe shkrimtari Ismail Kadare, veçanërisht me romanin e tij "Kështjella" ku ka bërë paralelizëm midis Shqipërisë komuniste të kohës së Enverit, e rrethuar nga armiq, ashtu si Kruja e kohës së Skënderbeut kur vinin ushtritë e Sulltanit. Kadareja u kthye letrarisht në kohën e Barletit.
Mitologjia e re skënderbegiane përdhos historinë
Tani në kohën e quajtur të "tranzicionit demokratik" mitologjisë skënderbegiane i shtohen kapituj të rinj. Skënderbeun disa e duan sërish Atlet të Krishtit. Disa të tjerë e quajnë pararendësin e europianizmit të sotëm, si një Zhan Monet të para disa shekujsh, si figurën historike kryesore të orientimit perëndimor të shqiptarëve. Pra i ngjisin Skënderbeut tipare që nuk kanë të bëjnë fare me të, me kohën e tij dhe me betejat e tij. Prandaj nuk u pëlqen kur thuhet se Skënderebeu e nisi luftën me turqit se i vranë babën, jo se i kërcënonin Papën në Romë. Skënderbeun edhe sot përpiqen ta paraqesin si një luftëtar të ri internacionalist, sepse ende duan të mashtrojë shqiptarët se duhet të bashkëpunojnë me popujt fqinjë sllavë e grekë kundër "armiqve të përbashkët", që dikur ishin osmanët, si më të fortët e botës së dikurshme dhe sot duhet të jenë amerikanët, si më të fortët e botës së tanishme. Prandaj mitet për Skënderbeun asnjëherë nuk kanë ngjallur shqetësim tek fqinjët tanë.
Skënderbeu është simboli kombëtar, është Heroi ynë Kombëtar dhe si të tillë duhet ta nderojmë dhe ta mbrojmë imazhin e tij kur atë vërtetë duan të na e marrin të tjerët, për ta bërë të tyrin, kur na e fyejnë të tjerët për të na shtrembëruar historinë tonë. Nuk duhet të gënjehemi kur na e lavdërojnë të tjerët për të na mashtruar e futur në rrugë historike pa krye. Por nuk kemi përse të vemë kujen kur studiuesit e huaj, apo të vendit nuk merren shumë me mitet e me mitologjinë për Skënderbeun, po studiojnë shkencërisht historinë. Me librin e Shmitit nuk do ta kenë lehtë të lajnë hesapet ata që janë tërbuar prej tij. Ai si duket ka epërsinë mbi kundërshtarët përsa i përket kërkimit shkencor dhe dokumentacionit shkencor.

Duke ndjekur me rreptësi metodën e të shkruarit të historisë mbi bazën e dokumentacionit të bollshëm arkivor, Jens Shmit ka arritur t’i vendosë më mirë ngjarjet dhe zhvillimet e kohës së Skënderbeut në kontekstin e tyre historik dhe në përmasat e tyre të natyrshme, jo në kontekstet e sajuara letraro-politike, siç u bëjnë Kadareja dhe pasuesit e tij. Në këtë fushë le të maten me të historiografë t shqiptarë.
Ajo çka disa e quajnë "fyerje të madhe që autori dhe përkthyesi i bëjnë Heroit kombëtar Skënderbeut" (gazeta "Sot", më 23 nëntor 2008) është një portretizim i ri plot nderim për këtë Hero dhe një ndihmesë për shqiptarët të kuptojnë më mirë se Skënderbeu ka luftuar për babën e jo për Papën, pra për prindin, familjen, principatën e popullin vet. Shmiti në fakt i ka nxitur (edhe nëse nuk e ka pasur fare këtë synim) shqiptarët të mendojë së pari si të duan më shumë nënën e babën, familjen, vendin e kombin, para se të hidhen tek idetë fluturake të kozmopolitizmit, të fetarizmave, të ideologjizmave, të panballkanizmit, të europianizmit e të globalizmit. Në ky kënvështrim është edrejtë dhedobishme të vështrohet e të nderohet në radhë të parë figura e Skënderbeut si Heroi ynë kombëtar.

23 nëntor 2008 Abdi Baleta