Djalli/ Dreqi/ Shejtani?!

[Preshevar]

8. A ka dyshimi anë të dobishme?

Në fakt, siç e prekëm edhe më lart, në esencën e shumë ve*tëve, veçanërisht të natyrave të ndjeshme, dyshimi është një ze*mberek që do t'u shërbente përjetësisht si shtytje në zhvllimin e tyre. Krejt si zembereku i orës, edhe zemra e tyre punon pa pu*shim nëse është e kurdisur me dyshim dhe i çon përpara, sepse në sajë të tij, prova dhe lufta vazhdojnë gjer në vdekje. Në një besimtar me besim të shëndoshë dhe punë me vend që e ka shtënë në dorë egon e vet, burimi që e detyron të zhvillojë të ashtuquajturën "Luftë të madhe"[4] dhe i përfton shpërblimin e fitimtarit, është dyshimi.
Me një tjetër aspekt të tij, dyshimi e mban njeriun vazhdi*misht të zgjuar e syçelë. I qetë dhe i kënaqur si rrjedhojë e suk*sesit në detyrë dhe zotërimit të situatës, muslimani duhet të rrijë vazhdimisht i zgjuar si ushtari me gishtin në këmbëz për të mos rënë në ndonjërën prej gropave të armikut djall që s'di ç'është gjumi. Ashtu si i sëmuri që i lutet e i përgjërohet Zotit se është i sëmurë, edhe njeriu i lëkundur, para çdo shenje dyshimi thotë "aman, o Zot!", e tendos veten para rrezikut, mbyllet brenda një kalaje ku s'mund të hyjnë mëkatet, dhe shpëton. Mjafton që, siç do ta theksojmë, të mos e zmadhojë dyshimin duke e bërë të rrezikshme.


9. Masat parandaluese për të shpëtuar nga dyshimi.

a) Dyshimi rrjedh nga fuqia e besimit.

Në fillim le ta bëjmë të qartë se dyshimi nuk është ndonjë gjë shumë e frikshme, sepse është besimi pra shfaqet dyshimi. Kur një nga shokët i pati shkuar Profetit dhe i qe ankuar se e kishte zënë dyshimi, ai i qe përgjigjur: "S'ka gjë për t'u shqetësuar, ai është vetë besimi, rrjedh nga fuqia e besimit!" Djalli zhvillon pi*ratëri ndaj jush dhe ju sulmon pikërisht pse jeni të pasur, pse keni margaritarin e besimit, thesarin e adhurimit, pasuritë e na*mazit dhe shërbimit ndaj fesë. Piratëria ndoshta ka kaluar dhe është mbyllur në faqet e historisë me formën e saj të grabitjes në det, por, me aspektin e saj djallëzor, ka filluar me njeriun dhe profetin e parë, Ademin, dhe do të vazhdojë gjer në kia*met.
Ashtu si piratët e detit që i grabisnin me dhunë anijet tregta*re të pasura ose me mallra të çmuara si dhe sulmonin ishujt ku ndodheshin thesare, ashtu dhe djalli e sulmon zemrën e besim*tarit që bart me vete margaritarin e besimit. Fundja, djalli nuk merret me zemrat e thara, boshe e të pandjeshme, nuk u hedh shigjeta dyshimi. Edhe vjedhësit e zakonshëm, nuk hyjnë në shtëpitë e varfra, por në të pasurat. E ç'kanë për të vjedhur në shtëpitë e varfra, pa gjë? A s'është kështu si në Lindje, ashtu dhe në Perëndim?
Besimtari që bie në dyshim, duhet të mendojë kështu: "Djalli u mund në të gjitha frontet, prandaj tani kërkon të më pre*oku*pojë mua me dyshime mbi besimin dhe Islamin, të vërë dorë mbi thesarin tim, por nuk ka për të shkëputur dot gjë prej meje. Këto janë përpjekjet dhe përpëlitjet e tij të fundit. Do të vijë një ditë që, kur ta kuptojë se s'ka për të shkëputur dot gjë prej me*je, do të largohet, ashtu siç largohet lypsari që vjen disa herë te dera, por, kur sheh se nuk i del gjë, ikën për të mos u kthyer më kurrë. Edhe në qoftë se këmbëngul për të mos ikur, duhet t'i mbyllen dyert. Kalanë unë e kam të shëndoshë, prandaj, me lejen e Allahut, s'më bën dot asgjë!"


b) Dyshimi nuk është pjesë përbërëse e zemrës.

Nuk i duhet ngarkuar dyshimi zemrës vetëm pse zemra është e shqetësuar. Dyshimi nuk është pjesë përbërëse e zemrës, ndryshe, zemra nuk do të ndjehej e shqetësuar dhe e acaruar prej tij; nga ana tjetër, edhe djalli nuk do të merrej me një ze*mër të tillë!
Shqetësimi dhe acarimi i zemrës ka këtë shkak: zemrës nuk i pëlqen dyshimi dhe dyshimi nuk është i zemrës. Meqë mes dy*shimit dhe zemrës nuk ka ndonjë lidhje kuptimore, përmbajtë*sore e cilësore, zemra ndjehet e shqetësuar dhe e acaruar prej dyshimit. Reaksionin që tregon dikush ndaj dikujt, diçkaje ose ndonjë situate, e kuptojmë nga ndryshimet që ndodhin tek ai: i hipën temperatura dhe skuqet, vetullat i ngrihen përpjetë, koka i dhemb, i hiqet oreksi, nuk i shijojnë gjërat, etj., ashtu siç i ngri*het temperatura dikujt si rezultat i reaksionit fiziologjik të trupit ndaj mikrobeve. Edhe zemra kundërvepron ndaj iluzioneve, mendimeve të huaja dhe dyshimeve të dërguara nga djalli; stru*ktura jonë moralo-shpirtërore, potenciali ynë besimor prodho*jnë "antikorpe" kundër "mikrobeve" që na kanë hyrë në zemër dhe atëherë temperatura na ngrihet, zemra na shqetësohet dhe na rreh me forcë. Por po qe se trupi nuk tregon ndonjë qëndru*eshmëri dhe dorëzohet menjëherë si demi që, kur sheh gjar*përin, bëhet si kec i urtë, atëherë, ashtu si antikorpet që dorë*zojnë armët para virusit të AIDS-it, edhe puna jonë ka marrë fund. Po qe se zemra dhe besimi ynë nuk tregojnë qëndresë ndaj dyshimit që na ka hyrë, atëherë s'ka shqetësim dhe acarim dhe me këtë i thuhet djallit "eja e bëj ç'të duash"! Dhe djalli kë*të do!


c) Zemra e goditur nga dyshimi i përngjet pusit të pa*stër ku dikush ka hedhur papastërti.

Çështjen mund ta mendojmë edhe kështu: Kemi një pus me ujë të pastër e të kulluar. Ka edhe veti shëronjëse, aq i mirë që është! Nami i këtij pusi ka marrë dhenë. Mirëpo, një ditë, një njeri i keq hedh në pus papastërti, gjëra të huaja e të ndyra. Ju e shihni dhe thoni: "Bobo, m'u fëlliq pusi, uji i tij s'pihet më!..." Por s'është e vërtetë. Uji i pusit vjen nga një burim i rrjedh*shëm. Ai nuk është ujë i ndenjur, prandaj dhe është aq i mirë. Rrjedha e ujit ka për t'i marrë me vete papastërtitë dhe lëndët e huaja dhe pusi do të bëhet përsëri i pijshëm e shërues. Tur*bullira që pësoi pusi nuk ishte e tij. Kështu është edhe me zem*rën që e turbullon dyshimi...


ç) Po qe se dyshimi nuk është i vullnetshëm dhe nuk reflektohet në praktikë, njeriun s'e bën përgjegjës.

Siç e dini, që njeriu të quhet përgjegjës dhe i përgjegjshëm, duhet të ketë vetëdije dhe vullnet. Veç kafshëve, edhe njerëzve me të meta mendore dhe vetëdije të çrregulluar ose të sëmurë mendorë dhe të pavetëdijshëm nuk u bëhet propozim; ata nuk ngarkohen me përgjegjësi dhe nuk janë të përgjegjshëm për ve*primet që bëjnë. Nisur nga kjo, po qe se dyshimi ynë nuk është i vullnetshëm dhe po s'ia hapëm vetë dyert dyshimit, nuk quhe*mi përgjegjës. Mjafton që dyshimin të mos e reflektojmë, të mos e vëmë në praktikë. Vullneti e gjen veten përballë dyshimit që vjen kështu, vetvetiu, dhe nuk i bën dot qëndresë se ka ardhur i paftuar. Veçanërisht, njeriu, me anë të bashkëshoqërimit të ide*ve, duke u nisur nga gjërat që dëgjon e lexon, mund të bjerë në mënyrë të pavullnetshme nën ndikimin e një sërë kujtimesh, ilu*zionesh dhe mendimesh. Në të vërtetë, shpesh është e pa*mu*n*dur për të shpëtuar nga ky fenomen, sepse kjo është në natyrën e njeriut.