Çështja e Kosovës në prizmin e Albin Kurtit

[sunshine]

Shkruan: Enis Sulstarova

Recension:
Kurti, A. (2007) Zgjohu! Për rezistencë drejt lirisë 2003-2007. Prizren: Sh. B. Berati.

Në të vërtetë, pikërisht që pavarësia të mbetet ëndërr dhe vetëm ëndërr, ata nuk duan që ne të zgjohemi asnjëherë. Ne kemi mbetur dhunshëm të lirë vetëm në ëndrrën tonë.
Albin Kurti

Ndër aktet më të fundit i mosbindjes qytetare të Albin Kurtit ishte ardhja ilegale në Tiranë për të na treguar mbi atë çfarë e pret Kosovën pas shpalljes së pavarësisë. Ai kërkoi të informonte edhe një herë, përpara se të jepet vendimi gjyqësor i UNMIK-ut i çështjes së tij dhe që ndoshta do t’ia pamundësojë ardhjen sërish në Shqipëri, politikë-bërësit dhe opinion-formuesit dhe këdo që ka dëshirë të dëgjojë të vërtetën mbi Pakonkurit e Ahtisarit, e cila po shpallet nga të gjitha anët si shpëtimi i Kosovës. E kaloi ilegalisht kufirin sidomos për ata që e kanë quajtur “radikal”, “majtist”, “maoist” etj., për t’ju thënë një fjali të thjeshtë, por që përmban një mësim të madh, që ata supozohet se duhet ta kishin mësuar vetë tashmë: “Në diktaturë e vërteta është radikale” (f. 134; të gjitha citimet e shoqëruar me numrin e faqes janë nga libri i Kurtit). E vërteta mbi gjendjen e tanishme dhe tendencat e të ardhmes së Kosovës përshkon tërë faqet e librit të tij Zgjohu, që ai e solli me vete me shpresë të ribotimit të tij në Shqipëri, që e vërteta të përshkojë më shumë mendje e të zgjojë më shumë vullnete në mesin e shqiptarëve. Përpara se të jetë shumë vonë për ndryshim. Që së paku të mos thonë “nuk e dinim”. Me shpresë se së shpejti lexuesit e këtej kufirit do ta do të kenë në dorë librin e Kurtit, më poshtë po paraqesim prej tij argumentet themelore, që janë edhe logjika e veprimit e Lëvizjes Vetëvendosje! Albin Kurti me plot gojën mund ta quajmë si heroin e të vërtetës mbi Kosovën.

Sovraniteti
Temë qendrore e Lëvizjes Vetëvendosje! është mohimi që i bëhet vetëvendosjes së popullit të Kosovës, që do të thotë mohim i lirisë. Vetëvendosja është shprehje e vullnetit të popullit, d.m.th. e bërjes së tij subjekt dhe veprimi i tij si subjekt është provë e lirisë së tij. Vullneti i popullit të Kosovës për pavarësi është themeli i legjitimitetit të institucioneve qeverisëse së Kosovës, sikurse vlen për shtetet e tjera sovrane dhe të pavarura. Ndër këta institucione më të rëndësishmet janë ushtria kombëtare, Ministria e Jashtme dhe ulësja në OKB, që garantojnë sovranitetin, integritetin territorial dhe marrëdhëniet reciproke me status të barabartë me shtetet e tjerë. Me pasjen e këtyre institucioneve populli i Kosovës subjektifikohet, sepse ato veprojnë si të deleguara prej tij. Institucionet e tjera vijnë më pas. Këto gjëra që po përmendim janë ABC e politikës së shtetit kombëtar, janë krejt të rëndomta, por pikërisht këto dhunohen në rastin e Kosovës, duke ia pamundësuar popullit të jetë subjekt dhe duke shkelur çdo logjikë të politikës. Lëvizja Vetëvendosje! dhe Albin Kurti bëjnë thirrje për kthim te logjika e politikës, kthim te themeli i saj, sovraniteti. Sovraniteti është aktual, nuk është një term abstrakt dhe i paprekshëm politiko-juridik, por ka të bëjë me aktualitetin dhe përditësinë e jetës së një populli. Kurti na kujton se sovranitetin e marrin të mirëqenë kur e kemi, për të nuk flasim fare, thuajse ai nuk ekziston, por ai shfaqet dhimbshëm pikërisht atëherë kur mungon. Si në rastin e Kosovës, ku ai është zgjidhja e problemeve me sistemin gjyqësor, privatizimin dhe politikat publike, kodin telefonik, sistemin financiar dhe pjesëmarrjen në financat ndërkombëtare, shkrimin e historisë, pjesëmarrjen e sportistëve në veprimtari ndërkombëtare, etj (f. 83). Përkundër atyre që thonë se globalizimi (pavarësisht se çfarë kuptohet me këtë) e gërryen sovranitetin, ky i fundit është kusht për pjesëmarrje në proceset globalizuese politike dhe ekonomike.
Rrënja e problemit: Rambujeja
Sovraniteti i Kosovës mohohet nga Serbia, UNMIK-u, me bashkëpunimin e partive politike të Kosovës dhe te këta janë të drejtuara shigjetat e Lëvizjes Vetëvendosje! Pika e lidhjes mes tyre është Marrëveshja e Rambujesë, në mes së luftës së Kosovës, pikërisht ajo që i hapi rrugën bombardimeve të NATO-s. Dokumenti i Rambujesë u firmos nga katër përfaqësues të politikës shqiptare nën trysninë ndërkombëtare dhe i dha çështjes së Kosovës një status të shkeljes së drejtave njerëzore, sigurisht diçka e drejtë, por e pamjaftueshme, sepse të drejtat kombëtare të Kosovës si një vend i kolonizuar nuk u morën parasysh dhe Rambujeja njohu sovranitetin e Jugosllavisë mbi Kosovën. Albini vëren se tani që Jugosllavia nuk ekziston më, fantazma e saj jeton me Rambujenë dhe regjimin e saj të qeverisjes: “Dikur Kosova njihej përmes Jugosllavisë, sot Jugosllavia ka mbetur të njihet përmes Kosovës” (po aty). Rambujeja në përcaktimin që i bën Kosovës, nuk flet për popull, apo komb, por për bashkësi kombëtare, duke zhvlerësuar të drejtën për vetëvendosje. Në vend të koncepteve të qytetarit, popullit kemi vetëm konceptin e bashkësisë kombëtare apo nacionale (f. 35), pra përmes saj në fakt ndodhi shkombëtarizimi i Kosovës. Kurti vëren në mënyrë të hidhur: “Në Rambuje shqiptarët u pranuan si faktor për ta kryer defaktorizimin e vetes. Ky trend vazhdon edhe sot e kësaj ditë. Konsiderohesh si subjekt atëherë kur duhet të vendosësh dhe pranosh të jesh objekt” (f. 94-95).