Të drejtat e grave

[Preshevar]

TË DREJTAT E GRAVE -

Në qytetërimet antike e mesjetare si ai i grekëve, hebrenjve, krishterëve të hershëm, hindusëve e ai i kinezëve, gratë nuk gëzonin praktikisht asnjë të drejtë e mos të flasim më për arabët paraislamikë! Ato, para ardhjes së Islamit, trajtoheshin ashtu siç trajtohet kafsha. Në shumë vende të botës, gratë përgjithësisht vështroheshin si robëresha, ose, thënë më mirë, si shërbëtore shtëpiake, detyra kryesore e të cilave ishte që t’u shërbejnë meshkujve e t’i kënaqin ata duke ua plotësuar dëshirat seksuale. Femra konsiderohej artikull i shitshëm apo lëndë e shitjes testamentare. Filozofët e antikitetit për shumë kohë diskutonin rreth çështjes se a është femra qenie njerëzore apo jo?!

Nëse i lutemi historisë për të na dhënë informata rreth asaj se a kishin gratë të drejta në lidhje me çështjet martesore, pronësinë e pasurisë, trashëgimisë etj., do të shohim se do të marrim përgjigje negative. Poligamia ishte e zakonshme thuajse në të gjitha shoqëritë pa vënë kufi në numrin e grave që i merrnim për një herë. Lindja e një vajzeje konsiderohej si shenjë e keqe dhe paraqiste shkak turpi për familjen, veçanërisht në shoqërinë pagane arabe dhe, si pasojë, atë vajzë e varrosnin të gjallë. E tillë ishte gjendja edhe e atyre grave (që gjendeshin afër) në lindjen e Muhammedit alejhi selam...

Islami e ngriti statusin e femrës prej plaçkës në qenie njerëzore. Në bazë të Islamit, pra, mashkulli dhe femra burojnë prej sojit të njëjtë. Të dytë janë anëtarë të sojit të njëjtë dhe që të dy janë të lindur prej prindërve të njëjtë. Kur`ani Famëlartë thotë: “O ju njerëz! Kini frikë Zotin tuaj i Cili ju ka krijuar prej një veteje (njeriu) dhe nga ajo krijoi palën (shoqën) e saj, e prej atyre dyve u shtuan shumë burrra e gra!...” (Kur`an, 4: 1). Zoti i Madhërishëm e krijoi Ademin alejhi selam dhe prej tij e krijoi Havën alejha selam dhe prej këtij çifti u bënë shumë qenie njerëzore. All-llahu i Lartësuar gjithçka ka krijuar në çifte (Kur`an, 51: 49), e mashkulli dhe femra formojnë një çifte prej krijimeve të të Madhërishmit. Mashkulli dhe femra janë pjesëtarë dhe anëtarë të sojit njerëzor dhe Kur`ani Famëlartë pandryshueshëm i quan ata bashkëshortë të njëri-tjetrit ose ndihmëtarë e shoqërues të njëri-tjetrit. Si të tillë, pra, të dytë sëbashku si qenie njerëzore, burrat dhe gratë janë të barabartë në kamjen e të drejtave dhe obligimeve të njëjta. Me bashkimin e mashkullit dhe femrës formohet familja. Burri është i ati dhe njëherit është ushqimsjellësi i shtëpisë, përkundër të cilit, gruaja është e ëma dhe njëherit është zonja e shtëpisë duke e administruar shtëpinë dhe duke i edukuar fëmijët. Roli i të dyve është njëlloj esencial për kauzën dhe përparimin e shoqërisë. Më tej, roli i grave në shoqëri dhe në shtëpi është i ndarë në katër lloje, edhe atë si nënë, bashkëshorte, bijë dhe motër. Në vazhdim, pra, do të diskutojmë rreth të drejtave që i jep Islami për femrën. Rrespektivisht, ne do të sjellim të dhëna për secilin rol të femrës veç e veç: