Te nderuar dhe shume te respektuar antar,ju lus qe kjo teme mos kthehet ne acaruese,mbase shumica i quajn sheknecen dhe fene si armike te njera tjetres,por vrehet fare mire qe shkenca pa fe s'do ekzistonte dot....dhe Bota pa shkencen do ishte e erret...Zoti krijoi njeriun te lire dhe i la ne zotesi te zhvilloj mendjen ,e nga kjo edhe te perparoj ne pune dhe jete...
ØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØ°ŗ©©ŗ°ØØØØØØØ °ŗ©©ŗ°ØØØØØØØ
Duke pėrmendur fazat e zhvillimit tė embrionit tė njeriut, Zoti i Madhėruar thotė:
"… Ne e krijuam njeriun (Ademin) prej njė copė balte. Pastaj e bėmė atė si njė pikė nė njė vend tė sigurt. Pastaj e shndėrruam pikėn nė alek, pastaj alekun e shndėrruam nė mudgah (diēka e kafshuar)…" (Kuran, 23:12-14)
Nga ana gjuhėsore fjala
alek ka tre kuptime: 1) shushunjė, 2) diēka e varur, 3) gjak i mpiksur. Po tė krahasojmė njė shushunjė me embrionin e njeriut, ashtu siē mund tė shihet dhe nė fig. 1, do tė vėrejmė njė ngjashmėri tė madhe. (1)
Figura 1: Vizatimet ilustrojnė ngjashmėritė midis shushunjės dhe embrionit njerėzor nė fazėn
alek. (Pamja e shushunjės nga
Human Development as Described in the Quran and Sunnah,
Figura e marre nga Libri:Moore dhe tė tjerėt, f. 37, modifikuar nga
Integrated Principles of Zoology, Hickman dhe tė tjerėt. Pamja eembrionit nga
The Developing Human, Moore dhe Persaud,5th ed., f. 73.)
Gjithashtu, embrioni nė kėtė fazė e merr ushqimin nga gjaku i nėnės ashtu si shushunja qė ushqehet me gjakun e tė tjerėve (2). Kuptimi i dytė i fjalės
alek ėshtė "
diēka e varur". Kjo varje e
embrionit gjatė fazės sė
alek-ut nė mitrėn e nėnės mund tė shikohet qartė nė fig. 2 dhe 3.
Kuptimi i tretė i fjalės
alek ėshtė "
gjak i mpiksur".
Figura 2. Nė kėtė diagram shihet suspensioni i njė embrioni gjatė fazės
alek nė uterusin e nėnės. (
The
Developing Human, Moore dhe Persaud, 5th ed., f.66)
Figura 3: Nė kėtė fotomikrograf shihet suspensioni i njė embrioni (B) gjatė fazes
alek (rreth15 ditė i vjetėr) nė barkun e nėnės. Madhėsia e embrionit ėshtė rreth 0.6 mm. (
The Developing Human, Moore, 3rd ed., f. 66, nga
Histology, Leeson dhe Leeson.)
Po tė vėzhgojmė embrionin do tė vėmė re se pamja e tij e jashtme si dhe e enėve tė tij tė gjakut, gjatė fazės sė
alek-ut, ėshtė e ngjashme me pamjen e gjakut tė mpiksur. Kjo pėr shkak tė prezencės sė njė sasie relativisht tė madhe gjaku nė trupin e embrionit gjatė kėsaj faze (3) (shiko fig. 4). Gjithashtu, gjatė kėsaj faze gjaku nuk qarkullon derisa embrioni tė arrijė nė javėn e tretė (4) tė tij. Kėshtu embrioni nė kėtė fazė ėshtė si gjak i mpiksur.
Figura 4: Diagrami i sistemit primitiv kardiovaskular nė embrion gjatė fazės
alek . Pamja e jashtme e embrionit dhe e enėve tė tij tė gjakut ėshtė e ngjashme me pamjen e gjakut tė mpiksur pėr shkak tė prezencės sė njė sasie relativisht tė madhe tė gjakut nė embrion. (
The Developing Human, Moore, 5th ed., f. 65.)
Siē shihet, tė tre kuptimet e fjalės
alek korrespondojnė saktėsisht me pėrshkrimin e embrionit nė fazėn e
alek-ut. Faza tjetėr e pėrmendur pas asaj tė
alek-ut ėshtė faza e
mudga-s. Fjala arabe
mudga do tė thotė "
diēka e kafshuar". N.q.s. merret njė copė ēamēakėz dhe kafshohet me dhėmbė, pastaj krahasohet gjurma e lėnė nga kafshimi me pamjen e embrionit nė fazėn e
mudga-s
, do tė vėrehet njė ngjashmėri e madhe. Kjo sepse pamja e boshtit kurrizor tė embrionit pėrngjason me gjurmėt e lėna nga dhėmbėt nė ēamēakėzin e kafshuar.(5)(fig. 5, 6)
Figura 5: Fotografia e njė embrioni nė fazėn
mudga (28 ditė i vjetėr). Embrioni nė kėtė fazė merr pamjen e njė materiali tė kafshuar, pėr arsye se segmentet nė pjesėn e pasme tė embrionit ngjajnė me gjurmėt e dhėmbėve nė
njė material tė kafshuar. Madhėsia e embrionit ėshtė 4 mm. (
The Developing Human, Moore dhe Persaud, 5th ed., f. 82, nga Professor Hideo Nishimura, Kyoto University, Kyoto, Japan.)
Figura 6: Kur krahasohet pamja e njė embrioni nė fazėn mudga me njė copė ēamēakėz tė kafshuar, ne
gjejmė ngjashmėri midis tyre. A) Vizatimi i njė embrioni nė fazėn mudga. Aty mund tė shihen segmentet
nė pjesėn e pasme tė embrionit tė cilat duken sikur gjurmėt e dhėmbėve. (The Developing Human, Moore dhe Persaud, 5th ed., f. 79.) B) Fotografia e njė cope ēamēakėzi tė kafshuar.