Duhani, nė ē'masė ėshtė ai i dėmshėm
Ajo qė dihet ėshtė se duhani ėshtė i dėmshėm. Por sa i dėmshėm? Tre studime tė reja mbi pirjen e cigares tregojnė se duhani ėshtė mė i dėmshėm seē mendohej pėr shėndetin fizik dhe mendor.
Kirurgia e Pėrgjithshme amerikane Regina Benjamin publikoi kohėt e fundit njė deklaratė mbi ndikimin e duhanit tek shėndeti fizik:
"Raporti arrin nė pėrfundimin se dėmi qė shkaktohet nga duhani ėshtė i menjėhershėm."
Dr. Benjamin thotė se tymi i cigares hyn nė gjak shumė shpejt dhe ndikon tek ēdo organ. Ajo thotė se edhe pirja e rrallė e cigares apo thithja e tymit tė dikujt tjetėr mund tė shkaktojė sėmundje tė rėnda apo vdekje.
"Njė cigare, apo thithja e tymit tė tjetrit mund tė shkaktojė atak nė zemėr."
Dr. Benjamin u thotė njerėzve qė po pėrpiqen ta lėnė cigaren qė tė mos heqin dorė. Pirja e cigares ėshtė e zakonshme nė ushtri, e veēanėrisht nė zonat e luftės. Veteranėt ushtarakė qė vuajnė nga ērregullime post-traumatike stresi ((courtesy: Journal of the American Medical Association)) shpesh fillojnė cigaren pėr ti ndihmuar tė ndjehen nė humor mė tė mirė. Ashtu bėri edhe Walter Williams kur shėrbeu nė Vietnam:
"Unė e fillova duhanin nė ushtri. Dukej sigur tė gjithė pinin cigare.
Profesor Miles McFall dhe Dr. Andrew Saxon nga Spitali i Veteranėve nė Seattle studiuan mė shumė se 900 veteranė. Mjekėt i trajtuan gjysmėn e veteranėve pėr sindromėn e stresit post-traumatik apo PTSD ndėrsa i trajtonin ata edhe pėr duhanin. Gjysma tjetėr u trajtua pėr PTSD por shkoi nė njė tjetėr program pėr lėnien e duhanit:
"Ndėr veteranėt qė morėn njė trajtim tė integruar, ndėrhyrje, nga mjekėt e shėndetit mendor nė klinikėn e PTSD-sė, dy herė mė shumė prej tyre e lanė cigaren nė krahasim me ata qė u refereuan tek klinika pėr lėnien e cigares".
Nė fakt, njė studim nga Universiteti Brown konstatoi se lėnia e duhanit i bėn njerėzit mė tė lumtur. Ky studim pėrfshiu mbi 200 duhanpirės qė donin ta linin cigaren. Ata vunė njė ngjitėse nikotine, morėn konsulta dhe ranė dakort mbi njė datė pėr lėnien e duhanit. Ata qė morėn pjesė nė studim bėnė njė test tė standartizuar pėr simptoma depresioni para datės sė lėnies sė duhanit dhe pastaj nė intervale tė ndryshme pas kėsaj.
Nė dallim nga kjo, Profesor Kahler konstatoi se njerėzit qė e linin duhanin dhe pastaj i ktheheshin prapė, ishin nė humor mė tė mirė kur nuk pinin cigare dhe pastaj binin nė depresion kur i ktheheshin duhanit:
"Tė paktėn njerėzit ndihen mė mirė kur nuk pijnė duhan se sa kur e pijnė."
Ai thotė se shpreson qė studimi ti frymėzojė njerėzit ta lėnė cigaren, veēanėrisht kur ta kuptojnė se lėnia e duhanit tė jep njė jetė mė tė lumtur dhe mė tė shėndetshme se sa depresioni afatgjatė
__________________
Jeta eshte realitet jo virtualitet.
The End.
|