Bajo dhe Çerçiz Topulli

[Zero Cool]

Lufta e madhërishme e Mashkullorës pjesa II



Rreth ores 05:00, ne vendin e luftimit erdhen trupa te reja, por edhe sulmi i tyre u zmbraps nga zjarri i kalibruar i luftetareve te lirise. Trupat turke dhe komanda e tyre, u perqendruan tek rrapi shekullor. Duke perfituar nga lodhja e kundershtarit, coroditja e ushtareve dhe oficereve, nga shiu qe kishte rene gjate gjithe dites, nga nata qe po afrohej dhe nga mjegulla qe sapo ra, strategu i kesaj fitoreje, cercizi, iu drejtua Zemanit dhe Asllanit. Vezhgoni vendin perreth per te gjetur shtegun se nga mund te cajme rrethimin. Zemani si mashkullorit e njihte mire vendin. Propozoi te benin poshte perroit. Ashtu u be. cercizi ndau detyrat: Zemani dhe Mihali te paret, Çercizi do te vazhdonte zjarrin, Asllan Starja do te merrtre ne krah Myftarin e plagosur. Myftari u lutej shokeve ta vrisnin, se mos binin ne dore te armikut. Por, cercizi i tha: "Po te vdesim ne, ahere do te vdesesh edhe ti, nuk te leme ne dore te halldupeve edhe sikur te japim jeten tone, ti e bere tenden. Po, bej kurajo o trim. Pastaj iu drejtua shokeve: Mblidhi forcat, se do cajme rrethimin. Gjaku Hajredinit u befte drite, perpara me shpetesi drejt perroit me te poshtet". Keshtu ne zjarr e siper ceta e cau rrethimin dhe arriti ne Kasollet e Dino cicos, ku sherbente nje punetor i kesaj familje te madhe gjirokastrite. Shahini sapo kishte hequr prej zjarrit kusine e fasuleve dhe, u pergatiti luftetareve darken me gjithe te mirat e rastit dhe sa me shpejt qe qe e mundur. Mihali lidhi plagen e Myftari Axhemit nga Gjirkastra qe u plagos tek hauri, ndersa, luftetaret e tjere thane rrobat ne zjarrin e kasolles. Pasi u clodhen dhe u siguruan se turqit nuk kishin rene ne gjurme, ceta shkoi ne drejtim te Gjirokastres mbi qytet ne malin e Gjere. Shahini sherbeu si korrier midis cetes dhe njerezve te cercizit. Mirepo, nuk qe i mundur takimi i cetes me Banushin, i cili nuk la vend pa i kerkuar po saqe e mundur ti shihte. cercizi vendosi te hynte ne qytet, njerezit nuk i hapnin porten nga frika e ushtareve, spiuneve dhe xhandareve qe ishin shperndare neper qytet. Pasi trokiti ne disa shtepi, cecua u prit nga Resul Berberi. Ne shtepine e tij u bene edhe takimet me njerzit e Myftzrit, te cilin e lane ne qytet dhe ceta shkoi ne Dervician tek familja e Thomait dhe pas kesaj ne pyllin e Luvines. Me kete rast vlen per tu permendur, ndihma e popullsise minoritare te Dervicianit, Vanistres dhe Goranxise. Stefan Bakon nga Bularati, te cilet sherbyen jo vetem per te mbajtur ceten per 45 dite me buke, ushqime e veshmbathje por edhe si nderlidhes midis saj dhe komitetit te Gjirokastres. Polizoi Gjini nga Vanistra dhe djali i tij Mihu venin e vinin ne vendin e strehimit te cetes. Nje miqesi te vecane kishte familja Topulli dhe djemte e saj, me Thoma Papapanon etj. Ata i dhane cercizit letrat nga Misiri, Bari, Gjirokastra, Korca, Janina etj.
Me rastin e pervjetorit te Luftes se Mashkullores, 18 mars 1934, ne Gjirokaster u perurua busti i kryetrimit shqiptar, cerciz Topulit, veper e skulptorit Odise Paskali. Busti u financua prej atdhetareve gjirokastrite e me gjere, sepse shteti ktheu pergjigje negative per financimin e tij. cuditerisht edhe ne vitet e tranzicionit qe nga viti 1990 e deri me sot kjo figure dhe kjo lufte nuk eshte kujtuar asnjehere prej pushtetareve e politikaneve shqiptare. Atdhetaret gjirokastrite prune nga Shkodra eshtrat e cercizit dhe u vendosen ne vendin qe sot quhen varrezat e Rilindesve. Me kete rast, i terheq vemendjen organeve perkatese te vene dore per mirembajtjen e ketyre varrezave. cerciz Topulli, u dekorua pas vdekjes me titullin e lart Hero i Popullit ne vitin 1978.