Nė "rastin" e mėposhtėm jan' tė pėrfshira pothuajse tė gjitha veprimet qė kanė tė bėjnė me moralin dhe me veprimet e moralshme (dėftimi i tė vėrtetės, gėnjeshtra, kėrcėnimi, ndihma, tradhėtia, humaniteti, gjykimi i drejte dhe jo i drejte, fati "i shkruar", fati "i pashkruar", ndjenja e fajėsisė dhe mosfajėsisė...etj):
"
Ju sapo keni takuar njė person pėr tė cilin jeni i bindur se ėshtė i pėrgatitur ( e ka ndėrmend) qė sė shpejti tė kryej njė krim (vrasje). Ky person (krimineli), ju tregon juve emrin e "viktimės" sė tij tė ardhshme tė cilėn ai e din se ju e njihni mjaft mirė, prandaj me kėrcėnim "serioz" ju pyet juve pėr vendndodhjen se ku mund ta gjejė "viktimėn".
Ju i gjetur njė situatė "pa rrugdalje" (tjetėr), pasiqė "e dini" vendndodhjen e "viktimės", nė mėnyrė qė ta shpėtoni atė, vendosni qė ta gėnjeni kriminelin, duke i thėnė njė vend tjeter (tė rrejshem), ku ai nuk do ta gjente aty nė atė moment (nė kėtė mėnyrė ju edhe e hiqni qafesh kriminelin edhe e shpėtoni "viktimėn).
Dhe kėshtu krimineli menjėherė largohet nga ju. Por, kur krimineli arrin tek ai vendi i "rrejshėm", fati don dhe pikėrisht nė atė moment "viktima" qėllon aty, kėshtuqė krimineli (vrasėsi) e kryen punėn e tij, dmth. e vret atė."
Si do tė duhej tė ndiheshit ju pas kėsaj ngjarjeje? Si do ta gjykonit ju veprimin tuaj?
Le tė kemi parasysh nė kėtė moment tri nivele tė "gjykimit":
1. Ndėrgjegjja e juaj: ju sapo keni "ndihmuar" njė kriminel qė tė kryej njė krim (vrasjen e mikut tuaj psh.)... etj.
2. Gjykimi nga rendi shoqėror (shoqėria-shteti): paramendoni situatėn kur krimineli dėshmon se ju i keni treguar pėr vendin se ku ndodhej viktima pasiqė ai ju ka treguar se do ta vriste atė (!!!).
3. Gjykimi para Zotit: pse keni gėnjyer!!!??? pse keni menduar se "vetėm" ju mund ta shpėtoni viktimėn (duke pasur parasysh fuqinė e Zotit)?
Kolegė/e tė nderuar/a, duke shpresuar se jemi (mirė)kuptuar (dhe nuk jemi keqkuptuar )pėr qėllimin e kėsaj teme, ju dėshiroj "argėtim" tė kėndshėm...
Ju pėrshėndes!
sukses...
"Veprimi i moralshėm" ???!!!
Modė E Temėzuar