E Drejta Nderkombetare Publike

[LABI]

Me 30 tetor 1943 perfaqesuesit e BRSS, UK , SHBA-se , Kines- kane shprehur nevojen e krijimit sa me pare te nje organizate te pergjitheshme nderkombetare per ruajtjen e paqes dhe te sigurisenderkombetare, qe do te bazohej mbi parimin: e barazise sovrane te te gjitha shteteve paqedashese dhe do te ishte e hapur per te gjithe shtetet e tilla , te medha ose te vogela.
Prej 25 prillit deri me 26 qershor 1945 - ne San-Francisko u mbajt Konferenca e Kombeve te Bashkuara... Ne conference merrnin pjese perfaq. e 50 shteteve. Pas nje pune mjaft intensive , me 26 qershor 1945 perfaq e 50 shteteve e firmuan “Karten e Organizates se Kombeve te Bashkuara”, sipas rendit te shteteve me alfabetin anglez, por se pari shtetet e medha e pastaj shtetet tjera.
Sipas nenit – 1 te Kartes , KB- kane kater qellime kryesore:

• Te ruhet paqja dhe siguria nderkombetare
• Te zhvillohen midis kombeve mardhenie miqesore, te bazuara ne respektimin e parimit te barazise dhe te drejtes se tire per vetevendosje
• Te realizojne bashkepunimin nderkombetare me kkarakter ekonomik, shoqerore, intelektual, humanitar etj.
• Te jene qendra ku do te harmonizohen perpjekjet e te gjitha kombeve per sendertimin e qellimeve te permendura

Anetaresia e OKB-se- perbehet nga dy kategori shtetesh: antetare themelues dhe anetare e pranuar me vone…Anetare themelues te OKB-se kane qene 51 shtete qe kane marre pjese ne Konferencen e Sanfranciskos, ose qe kane nenshkraur me pare “Deklaraten e Kombeve te Bashkuara” 1 janar 1942.
Sipas Kartes KB, shteti qe do te hyje ne OKB, duhet t’i plotesoje 4- kushte :

• Te jete paqedashes
• T’i pranoje detyrimet nga Karta ;
• Te jete i afte dhe i gatshem per t’permbushur ato

OKB- sot ka ne gjirin e vet 192 shtete te botse .
Perfundimi i anetarsise ne OKB

• Terheqja- Karta e OKB-se lejone mundesine qe cdo shtet anetare te terhiqet nga org, por me pare duhet t’i paraqes arsyet e terheqjes , te cilat duhet te jene te tilla qe arsyetojne vendimin.
• Perjashtimi – neni 6 i Kartes se OKB-se ka parashikuar qe sicili anetare i org, i cili shkele vazhdimisht parimet e Kartes se OKB-se mund te perjashtohet nga organizata.
• Pezullimi - neni 5 i Kartes se OKB-se ka parapare ndalimin e ushtrimit te drejtave dhe privilegjeve te lidhura me cilesine e anetarit te org, ne rast se ndaj nje anetari te org. eshte marre ndonje veprim shtrengues ose parandalues.

Organet e OKB-se
1. Asambleja e Pergjitheshme- eshte org.qendrore; ate e perbejne perfaqesuesit e te gjitha shteteve anetare te OKB-se … Cdo shtet anetare ne Asamble mund te kete me se shumti 5-perfaqesues. Sesionet- e veta i mbane nje here ne vite (sesionet e rregullta), te cilat fillojne te marten e trete te muajt shtatore dhe zgjasin rregullisht disa muaj.. Me kerkesen e KS ose shumices se anetareve te OKB-se Asambleja mund te mbaje dhe asambleja mund te mbaje dhe sesione te jashtezakonshme.. Mbledhjet e ketilla duhet te mbahen brenda afatit prej 15 ditesh prej castit kur eshte bere kerkesa. Asambleja ka 7- komitete : ( a) qeshtje te sigurise Ndk dhe carmatimit, b) qeshtje ekonomike, c) qeshtje sociale, humanitare,kulturore , d) qeshtje te shkolonizimit , e)qeshtje administrative buxhetore , f) qeshtje juridike , g)
2. Keshilli Sigurimit (KS) – perbehet nga 15 anetare , nga te cilet 5- jane anetare te perhereshem (Kina, Franca, Rusia, SHBA, UK) ndersa , 10- tjera jane ( 5 vende afro-aziatike , 2- vende Amerikes Latine , 2 vende Evropes- P)…. Sesionet­ – KS mbane sesione kurdohere qe t’eshte nevoja. Per kete arsye cdo anetare i KS, eshte i detyruar t kete gjate tere kohes nje perfaqesues ne seline e OKB-se… Funksionet-KS – eshte organi qe mban pergjegjesine kryesore per ruajtjen e paqes dhe sigurise nderkombetare.
3. Keshilli Ekonomik-social- eshte krijuar me qellim qe te kontribuoje per sigurimn e paqes perms krijimit te kushteteve te stabilitetit dhe mireqenies qe jane te domosdoshme per mardh,paqesore midis popujve\
4. Sekretariati – personelin e KB (sekretariatin) e perbejne 16.000 nenepunes nga mese 150 vende te botes, te cilet punojne ne seline e OKB-se ne Nju-Jork dhe ne qendra tjera te botes… Sekretari i pergjithshem mbane pergjegjesine per punen e pergjitheshmete Sekretariatit dhe personelit te OKB. Ai i paraqet Asamblese se Pergjitheshme raportin vjetor mbi aktivitetet e organizates.
5. Keshilli i Kujdestarise – sistemi nderkombetare i kujdestarise i OKB-se eshte krijuar per te zevendesuar sistemin e mandateve te LK dhe qellim kryesor kishte forcimin e paqesdhe sigurise, perparimit politik, ekonomik, social dhe arsimor te popullesie se territorit nen kujdestari;Sistemi i kujdestarise duhej te zbatohej mbi: a)territoret qe gjendeshin nen mandate ; b) territoret qe do tu merreshin shteteve armike pas Luftes II Bot , c) territoret qe vullnetarisht do te viheshin nen kete regjim nga shtetet qe kane pergjegjesi per administrimn e tire.
6. Gjykata nderkombetare e Drejtesise.

Pakti Veriatlantik – NATO ( North Atlantic Treaty Organization)
NATO- eshte krijuar me 4 prill 1949 ne Uashington nga 10 shtete te Evropes-P ( Belgjika, Danimarka, Franca, Islanda, Italia , Luksemburgu , Holanda, Norvegjia, Portugalia, dhe UK ) dhe SHBA e Kanada , kurse me vone i jane bashkangjitur Greqia dhe Turqia (1952) , Gjermania (1955), Spanja (1982), Hungaria dhe Cekia (1999).
Nato eshte organizate ushtarako-politike e shteteve kapitaliste te Evropes dhe Amerikes Veriore qe eshte krijuar ne periudhen e luftes se ftofte dhe ndarjes se ashper te botes ne dy sisteme antagoniste ; per te penguar agresionin komunist , siq deklaronin krijuesit ose per te penguar perhapjen e socializimit sic deklaronin disa autoret komuniste.
Shtetet anetare jane obliguar se te gjitha mosmarveshjet do t’i zgjedhin me mjete paqesore (ne pajtim me rregullat e Kartes se OKB-se) se do te rezervohen nga kercenimi ose nga perdorimi i forces ne mardheniet nderkombetare ; se do te ndihmohen ndermjet vetes ; qe cfaredo sulmi i armatosur kunder nje anetari apo disa anetareve , do te konsiderohet si sulme kunder te gjitheve etj.
Organet e e NATO-se : Keshilli ; Komiteti Mbrojtjes ; Sekretari i Pergjitheshem ; Komitetit Ushtarak dhe Komandat.
TRAKTATI (pakti) VARSHAVES
Eshte krijuar si kunderpergjigje e BRSS-se dhe shteteve te demokracise popullore per ekzistmin e paktit NATO dhe per hyrjen e Gjermanise net e ; gje qe sipas shteteve te Evropes-Lindore kishte shtuar dukshem rrezikun e luftes dhe ka qene rrezike per sigurine e shume shteteve…
Duke u nisur nga keto , shtetet socialiste te Evropes-Lindore ( ne perjashtim te Jugosllavise), ne mbledhjen e tire ne Varshave (11-14maj 1955)kane aprovuar Mareveshjen mbi miqesine, bashkepunimin dhe ndihmen e perbashket , me se eshte krijuar nje structure politike-ushtarake , qe eshte dashur te sherbeje si kunderpeshe perballe NATO-se . E qe ne thelb beri realitet ndarjen e Evropes ne dy grupe te shteteve antagoniste.