Historia e Kishes Katolike Shqiptare në Kosovë

[Psikologu]

[1] Kosova, trevë kjo që ruan dëshmi e monumente arkeologjike nga fillimet e neolit (6000-2600, para Krishtit), si kuptim gjeografik, ka hyrë në histori pas Betejës së parë të Kosovës (1389), ku morën pjesë edhe shqiptarët katolikë (idhtarë të Kishës katolike shqiptare që e njihnin Papën e Romës për epror të tyre) në krye me Muzakajt, Balshajt, Dukagjinasit, Kastriotët. Kështu ndodhi ngase kjo betejë u zhvillua në Albani, në tokën shqiptare, në rrënzë të malit Albanik (sot i quajtur Kopaonik) në luginën e lumit Alb (Lab), në perendim të qytetit të lashtë xehetar-metalurxhik Kosova. Kështu meqë ajo Betejë u zhvillua afër qytetit Kosovë, gradualisht, në pjesën e Ballkanit Qendror mori këtë emër, që më vonë u përcaktua vetëm në këtë Krahinë.

Me formimin e Vilajetit të Kosovës (1877-1912) me qendër njëherë në Prishtinë e më vonë në Shkup, kuptimi gjeografik Kosova, u zgjerua në gjithë teritorin e Dardanisë Antike. Ekzistonte edhe Mbretëria e Dardanisë (e Kosovës së sotme). (Dr. Skënder Rizaj, Shqiptarët dhe Serbët në Kosovë, Zëri, Prishtinë 1991, fq. 16-17, por edhe Betrandon de la Brokier, Putovanje preko mora, Beograd, 1950). Ç`është e vërteta qysh nga mijëvjeqari i parë para Krishtit territori i sotëm i Kosovës dhe më gjërë paraqiste një unitet kulturorë e etnik të dardanëve (të kosovarëve) si një nga fiset ilire. Prania e këtij etnosi në këtë hapësirë e dëshmojnë edhe historianët dhe gjeografët antik (Heredoti, Apijani, Stroboni, Pliniu, Prolomeu, etj.), por edhe studiuesit e kohës më të re. Për Dardaninë dhe dardanët është ruajtur një bibliografi e pasur. Nga vargu i përkrahësve të tezës që i konsideron dardanët ilirë, po i përmendim studiuesit siç janë: Rydiger Mak, Tomashek, Mirdita, Dobruna, etj. Për Dardaninë si djep i hershëm i shqiptarëve është shprehur që në fillim të këtij shekulli (XX) edhe M. E. Durham. Madje edhe të dhëna të shumta e të sigurta historike-arkeologjike-materiale ofrojnë prova të sigurta për kontinuitetin iliro-shqiptar (arbëror) jo vetëm në teritorin e sotëm të Kosovës, por në hapësirën e gjërë të Ilirisë së Jugut (J. Drançolli, Zëri, 29.07.1994).