KONGRESI I MANASTIRIT

[ARVANITI]

Postimi origjinal është bërë nga doGzona

Dorëshkrimi i Teodor Shkodranit (1210)

I gjetur në Vatikan, ai është botimi më i vjetër i njohur deri tani i gjuhës Shqipe. I tëri është në pergamen dhe ka 208 faqe. I gjithë dorëshkrimi është i shkruar me shkronja latine dhe i tëri në gjuhën shqipe, në dialektin e veriut. Dorëshkrimi ndahet në tre kapituj, në faqet 1r-97r mbi teologjinë; faqet 98r-146r mbi filozofinë dhe faqet 147r-208r mbi historinë. Ndërsa në fund, autori ka firmosur vetë duke shkruar: Mee nihemmen zze dessirnnee e phorte t' Lummnummitt ZOT e mbaronjj n'Vitte MCCX dittn ee IX t' Mmarxxitee. THEODOR SSCODRAANNITTEE. Rëndësia e këtij libri (që nuk është abetare) është se tregon që ka patur shkrues, botues dhe lexues te shkolluar te Shqipes në vitin 1210.

Duhet te dini qe i ashtequajturi doreshkrim i mesiperm nuk eshte bere ende publik per opinionin e gjere. Mgjth, do te doja qe vertetesia e atij "doreshkrimi" te ishte absolute, personalisht dhe shume studiues me ze te gjuhes shqipe nuk mendoj keshtu.

Mee nihemmen zze dessirnnee e phorte t' Lummnummitt ZOT e mbaronjj n'Vitte MCCX dittn ee IX t' Mmarxxitee. THEODOR SSCODRAANNITTEE

Ne dialektin e Veriut, ne gegenisht, dhe ne zonen e mbi Shkumbinit, nuk thuhet "mbaronj", por "maron (nj)", d.m.th. "b" bie. Edhe sot kemi mbulese-mulese, mbyll-myll. Sic e shohim "mb" ne gegenishte behet "m" ("b-ja" bie poshte"). Kjo eshte dukuri e njohur dhe e pranuar e shqipes.

Ne shek. kur pretendohet qe eshte shkruar dokumenti, gegenishtja ka qene mbizoteruese ndaj toskenishtes, dhe nuk kishte gjuhe standarte qe Teodor Shkodrani, ta shkruante "maroj" ne "mbaroj".

Ky eshte nje element kyc shume i dyshimte.

....

ARVANITI