Botohet vepra komplete e Ibrahim Rugovës

[Dilaver]

II. SHKRIMI KRITIK I ARGUMENTUAR
(Kah Teoria)


--------------------------------------------------------------------------------

1. Teorizime e likuidime

Librin e Ibrahim Rugovës Kah Teoria duhet të fillojmë ta diskutojmë që nga titulli dhe nga teksti hyrës, që e shenjuam në ballë të këtij shkrimi. Së pari parafjala Kah e vënë para Teorisë, në një titull që është më shumë metodik sesa ekspresiv, në radhë të parë tregon një orientim këmbëngulës të autorit, të merret kryekëput me probleme teorike të letërsisë, por jo edhe të vërë pikën fundore në çështjet që studion dhe diskuton; një pikë të tillë autori nuk e kërkon në asnjë faqe, në asnjë tekst të gjithë librit. Pra, çështjet i hap dhe i lë të diskutueshme edhe më tutje. Do të thotë: libri, që me titullin flet për një orientim, lëshon një thirrje për kërkim e diskutim të hapur të problemeve të letërsisë. Këtë insistim të vetin këmbëngulës e eksplikon qartë e përafër teorikisht në tekstin hyrës, inaugurues të librit, Teorizime e likuidime, ku në krye të punës bën përkufizimin e shpejtë të veprës artistike: "të bësh një libër artistik: një roman, për shembull, do të thotë të ndërtosh një botë - të sjellësh një botë në botë", në anën tjetër bën përkufizimin e librit teorik: "të bësh një përmbledhje do të thotë të bësh një tërësi dokumentesh mendimi"... Më tutje, duke eksplikuar mendimin, kërkimin e vet dhe mënyrën e diskutimit të çështjeve letrare, autori shton: "të shkatërrosh, do të thotë "të ndërtosh", e jo përfundimisht të shkatërrosh. Të kritikosh do të thotë të vësh në krizë".
Karakterin e diskutimit shterues e të argumentuar, përmbysës e ndërtues, që jo rrallë shprehet me një gjuhë të ashpër e polemike, autori e thotë në fillim të librit, e këtij parimi të vet i mbetet besnik që nga fillimi deri në fund edhe kur kërkon, shqyrton e diskuton çështje të letërsisë, që te ne deri vonë kanë qenë të paprekura për arsye të niveleve më të ndryshme; diskuton dhe përmbys pa kompromis e pa mëshirë, i vetëdijshëm se në diskutimet teorike s'ka zikzake. Këtë mënyrë të mendimit nuk duhet ta kuptojmë si dogmatizim të një varianti të mendimit, por si qëndrim kritik të domosdoshëm në diskutimin e mendimeve të të tjerëve. Autori është për diskutime të hapura, po argumentuese, në mënyrë që të mos krijohen mjegulli të reja rreth çështjeve të shtruara. Qartësi e hapësi ka ky libër.