Botohet vepra komplete e Ibrahim Rugovës

[Dilaver]

2. Konteksti sociokulturor

Para çdo kapitulli të librit të tij, që shenjon periudha kohore, Rugova vë hyrjen e emërtuar Konteksti sociokulturor. Këto janë tekste kuadro, që përpiqen të ruajnë dallimet ndërmjet Tekstit dhe Kontekstit ashtu si dhe lidhjen e tyre qoftë në një zhvillim historik të jetës shpirtërore të shqiptarëve, qoftë në dialog të saj me të tjerët, qoftë, në fund, në fazat e kërkimit, të studimit e klasifikimit të autorit. Pra, ndonëse autori është zotuar të merret me tekstin, ai nuk i shpëton shqyrtimit të kontekstit, qoftë ky përcaktues apo vetëm ndikues në tekstin kritik.
Bie në sy, pra, që nuk ka të bëhet vetëm me kontekstin letrar, po shumë më gjerë me kontekstin sociokulturor. Ky problem nxjerr në shesh, qoftë në mënyrë të ndërmjetme, që zhvillimet letrare, madje kulturore, shqipe kanë një fytyrë të veçantë, madje atipike, sado që studiuesin e mban dëshira e qëllimi që ato të jenë të krahasueshme me kulturat e tjera. Ajo që quhet histori apo gjeografi apo më në fund karakterologji nacionale nuk le të kalohet lehtë, qoftë në shqyrtimet teorike, që në thelb e kanë universalizmin. Rugova i ka provuar këto probleme edhe në studimet e tij të mëhershme: kemi parasysh studimin Vepra e Bogdanit, apo edhe më saktë veprën Kritika letrare (1979) të bërë bashkë me Sabri Hamitin, libër që përbën bazën themelore të studimit të tashëm të kritikës letrare shqiptare. Do të thotë Ibrahim Rugovës i është dashur të kalojë shumë sprovime interdisciplinare që këtu të kalojë nga konteksti në tekst, që të kalojë nga kritika te kritika letrare shqiptare, nga venerimi historik në venerimin teorik e klasifikues.