Dosja Kobra

[lirik]

shefin e restorantit “Zokli Kofen”, i cili ia ka lëshuar sallën. Më
14.04.1984 në këtë sallë është takuar grupi i punëtorëve tanë të cilin
Rrustemi që më parë e ka informuar se do të vijnë edhe disa shokë nga
“Lëvizja” për ta themeluar klubin në Bern. Në këtë takim kanë qenë
vëllezërit Adem dhe Hajdar Sadria, Sali Basha dhe dy studentë nga Berni.
Fjalën e kanë mbajtur Sali Basha dhe një student nga Prishtina, të cilët e
kanë theksuar nevojën e organizimit më të mirë, thellimin e aktivitetit të
klubit përmes emetimit të filmave, shpërndarjes së gazetës “Zëri i
Kosovës” etj... është marrë vendimi që salla të parapaguhet për dy muaj,
që të shiten 200 numra të “Zërit të Kosovës” ndërsa në emër të ‘Lëvizjes”
është premtuar furnizimi me filma. Në fund Rrustemi i shpërndau thirrjet
për 22.04.1984 dhe 29.04 1984 për takimet e radhës në këtë sallë. Në
këto data kanë marrë pjesë rreth 30 veta dhe janë emetuar filma të
ndryshëm nga RPSSH, janë recituar vjersha, janë shpërndarë pamflete
për organizimin e demonstratave për festat e majit...
Sali Basha ka qenë shok i pandarë i Zijah Shemsiut, dhe është njëri nga
aktivistët më të shquar në Bazel...
“Dasma do të jetë e madhe”
Raport i datës 13.07.1984
...më 14.07.1984 në orën 9:00 do të fillojë dasma në Banhof e vazhdon
deri tek ambasada në Bern ... dasma do të jetë e madhe...” (mendohet
në demonstratat antijugosllave).
Raport i datës 07.08.1984
“...më 14.07.1984 nga ana e “LPRSHJ” u organizuan demonstrata të
mëdha antijugosllave në Bern, në të cilat kam marrë pjesë edhe unë...
përveç punëtorëve nga Zvicra, morën pjesë edhe punëtorët tanë nga RF e
Gjermanisë dhe Belgjika gjithsej 1 500-2 000 veta. Në këto demonstrata
janë bartur fotografitë e Kadri Zekës, Bardhodh dhe Jusuf Gërvallës,
Adem Demaçit e të tjerëve si dhe janë bartur parulla me përmbajtje
armiqësore. Demonstruesit iu shpërndanin qytetarëve zviceranë pamflete
me përmbajtje antijugosllave...demonstratat i drejtonin Xhafer Shatri dhe
vëllai i Rexhep Malës i ashtuquajturi “Mixha”, ndërsa me ta shkonin
Rrustem Mahmutaj, Sali Basha, vëllezërit Adem dhe Hajdar Sadria, disa
studentë nga Kosova, vëllai i Ibrahim Kelmendit, gra, fëmijë si dhe një
student nga Nikaragua-Karlos Magorga... Masa e demonstruesve është
ndalur afër ambasadës sonë dhe aty ka folur Xhafer Shatri i cili duke folur
për ngjarjet në Kosovë e ka sulmuar sistemin tonë politik...
Ndjekja e

[lirik]

...në mbarim të demonstratave, demonstruesit rreth orës 13:30 kanë
shkuar në hotelin “Daren Zughnugase - 9” dhe këtu janë bashkuar në një
restorant në katin e dytë. Më vonë kam mësuar se në këtë restorant janë
shpërndarë rreth 200 copë të “Zërit të Kosovës”.
Raport i datës 09.08.1984:
“...Para disa muajsh në Zvicër ka ardhur Isa Leku me gruan e Avdiut dhe
vajzën e saj të vogël. Në këtë rast Isai i ka thënë djalit të vet Avdiut që t’i
thotë Rrustem Mahmutajt nga fshati Lubeniq KK Pejë, e i cili është anëtar
aktiv i ‘LPRSHJ’, se në takimin e parë do ta vrasë sepse i ka hapë fjalët se
Isa dhe Avdiu e kanë tradhtuar Tahir Gecin ... Avdiu këtë porosi ia ka
dërguar Rrustem Mahmutajt, me ç’rast ai duke e treguar revolen ka thënë
se është i gatshëm përherë që të ballafaqohet me te ... Bindja ime është
se Isa është më i zjarrtë se Avdiu, dhe jam i bindur se Avdiu punon me
instruksionet e Isës ... Për Avdiun dhe Rrustemin nuk kanë bindje të mirë
as ata të ‘Lëvizjes’... Hajdar Sadria për ata ka thënë se ‘njerëzit si Avdiu
dhe Rrustemi nuk na duhen sepse e humbin autoritetin e ‘Lëvizjes’, ata
nuk zgjedhin metoda as mjete kundër Jugosllavisë ... e nesër kur Kosova
ta fitojë statusin e republikës unë do të mund të kthehem atje, sepse për
këtë po punoj. Ata nuk do të mund të kthehen sepse do t’i përzënë për
veprimet e këqija...”
Raport i datës 13.08.1984:
“...pas sulmit fizik të Rrustem Mahmutajt kundër Haxhi Berishës nga
Deçani të cilin e kanë akuzuar si spiun të ambasadës së RSFJ, dukshëm
ka rënë aktiviteti i klubit ‘Tefik Çanga’ në Bern...
...Haxhiu ka qenë shumë aktiv në ‘Lëvizje’ dhe në punën e klubit ku janë
të shquar Rrustem Mahmutaj, Sali Basha, Adem dhe Hajdar Sadria si dhe
dy studentë nga Kosova. Në këtë klub, i cili ka qenë në kuadër të
‘Lëvizjes’, Rrustem Mahmutaj ka organizuar shfaqjen e filmave nga
Shqipëria, dhe janë organizuar takime ku është folur për Kosovën dhe ku
është shpërndarë ‘Zëri i Kosovës’ ...”
Raport i datës 17.08.1984:
“... në banesën e Augustin Tinajt, emigrant nga Shqipëria, i cili merret me
kontrabandë armësh, i kam parë disa numra të gazetës ‘Zëri i Kosovës’.
Augustini është shpesh në shoqëri me anëtarët e ‘Lëvizjes’...”
“Rrustem Mahmutaj është njeri i aksionit”
Raport i datës 20.08.1984:
“...Rrustem Mahmutaj është njeri i aksionit, dhe si i tillë shfrytëzohet nga
‘Lëvizja’. Është shumë i vrazhdë me njerëzit që kanë qëndrim lojal ndaj
Jugosllavisë ... Në banesën e tij në të gjitha muret i ka vendosur

[lirik]

fotografitë e Bardhosh e Jusuf Gërvallës dhe të vrarëve dhe të gjykuarve
të tjerë para dhe pas demonstratave në Kosovë...”
Raport i datës 22.08.1984:
“...nga LPRSHJ kam marrë thirrje dhe janë shpërndarë shumë të tjera, në
të cilat informohet se më 25. 08.1984 në Sangall, duke filluar nga ora
18:00, do të mbahet takimi komemorativ me rastin e vdekjes së Rexhep
Malës e Nuhi Berishës. Ky takim do të mbahet në ndonjë hotel ku do të
marrin pjesë shumë punëtorë tanë...”
Konfliktet mes Xhafer Shatrit, Sabri Novosellës e Xhafer Durmishit
Raport i datës 05.09.1984:
“...në kontaktin që e kam pasur me Idriz Halilin, të cilin e quajnë Idriz
Seferi, në mes të tjerash më ka thënë: ‘si organizator i demonstratave të
organizuara në vendet e perëndimit, kam kërkuar azil politik ... vëllai im
është i burgosur politik dhe ndodhet në burg ... për të njëjtat arsye është
gjykuar edhe nëna ime për të cilën ka shkruar edhe ‘Zëri i Kosovës’ ...
Unë kam qenë anëtar i grupit të Uruç Bresalcit nga Gjilani i cili do të
gjykohet, Zija Shemsiut i cili është dënuar me 13 vjet burg, Hysen Jashar
Fetahut nga fsh. Gajre KK Tetovë, si dhe i disa shokëve të tjerë të cilët ti
nuk i njeh ...Vëllai im i cili është në vuajtje të dënimit si dhe një shok i
imi i afërt, anëtar i grupit, më kanë njoftuar se Xhafer Shatri ka ardhur
me detyra të UDB-së, dhe atij nuk duhet t’i besohet. Ai po përpiqet që t’i
bëjë fajtorë Sabri Novosellën dhe Xhafer Durmishin dhe disa shokë të
tyre se ata po mbajnë lidhje me UDB-në jugosllave ... Për Hysen Fetahun
flitet se është spiun i UDB-së sepse edhe pse ka qenë anëtar i grupit
armiqësor ilegal ka shkuar në Jugosllavi dhe nuk është dënuar ...
ansambli i këngëve dhe valleve ‘Migjeni’ nga Shqipëria do të qëndrojë në
ST. Galen më 21.09.1984, më 22.09.1984 në Bern, pastaj në Cyrih,
Sangall, Gjenevë, Lozanë e vende tjera...”
Raport i datës 20.09.1984:
“...afër kantonit Bern, në vendin Egivil, punojnë vëllezërit Ramadan dhe
Zeqë Ramadani nga fsh. Firaj KK Ferizaj ... Ramadani e quan veten
enverist të madh, shpërndan fotografi të E. Hoxhës, dhe është në kontakt
të vazhdueshëm me Rrustem Mahmutajn nga fsh. Lubeniq, KK Pejë, i cili
është i njohur për veprimtari armiqësore kundër Jugosllavisë...”

[lirik]

Raportim për pjesëmarrësit në koncert
Raport i datës 03.10.1984:
“...më 22.09.1984 në Beren në koncertin e ansamblit të këngëve dhe
valleve nga Shqipëria, të organizuar në sallën “Theater in nacional”, kanë

[lirik]

qenë rreth 900-1 000 njerëz. Gjatë koncertit janë hedhur parulla
antijugosllave dhe ka pasur fotografi të E. Hoxhës. Në koncert ka marrë
pjesë edhe Idriz Bardhi, ambasador i Shqipërisë në Vjenë, me disa të
tjerë ... Ansamblin e ka drejtuar Ymer Gjoci, i cili ka patur kontakt me
‘LPRSHJ’ dhe degët e saj, si me Hasan Malën – ‘Mixha’, Rrustem
Mahmutajn, Adem dhe Hajdar Sadrin, Idriz Halilaj i quajtur ‘Idriz Seferi’
etj., ... në këtë koncert ka qenë edhe Pashk Ndrec Uka nga fsh. Bec, KK
Gjakovë, i cili është pjesëmarrës i demonstratave antijugosllave në Zvicër
dhe jashtë saj ... Po ashtu ka qenë edhe Riza Halilaj (Shabani) nga
Gjakova, për të cilin kam dëgjuar se është pjesëmarrës i shumë
demonstratave antijugosllave si atyre në Bern, pastaj tubimeve në Lucern
me rastin e 70-vjetorit të lindjes së E. Hoxhës, e po ashtu ka qenë edhe
në Cyrih ku është çjerrë flamuri jugosllav dhe është prishur rendi...”
Raport i datës 11.10.1984:
“...Të dielën, më 30.09.1984, Ansambli i këngëve dhe valleve nga
Shqipëria ka mbajtur koncert në Vintentur ku kanë marrë pjesë rreth 600
njerëz të nacionalitetit shqiptar. Gjatë koncertit janë hedhur parulla e
pastaj nga njerëz për mua të panjohur janë shpërndarë libra dhe
materiale tjera si libri i Adem Demaçit, Jusuf Gërvallës ... Në mesin e
atyre që shisnin e kam njohur Sali Bashën derisa të gjithë koncertin e ka
xhiruar një njeri i ‘Lëvizjes’...
bashkorganizator të këtyre koncerteve janë vëllezërit Adem dhe Hajdar
Sadria dhe e kanë shoqëruar këtë Ansambël nëpër të gjithë Zvicrën...
Rrustem Mahmutaj nuk ka marrë pjesë në këto koncerte sepse ka qenë i
ngarkuar në shpërndarjen e një numri të madh të gazetës ‘Zëri i
Kosovës’...
në këtë koncert ka qenë edhe Beati - anëtar i ‘Partisë marksiste –leniniste
të Zvicrës’ e cila në Biel e ka bibliotekën në të cilën shitet ‘Zëri i
Kosovës’...”
Raport i datës 13.11.1984:
“...në demonstratat antijugosllave të vitit 1983 në Zvicër ka marrë pjesë
edhe Rrustem Mahmutaj nga fsh. Lubeniq, KK Pejë, si dhe Brahim Elezi
nga Jabllanica e Vogël, KK Pejë ... Kam arritur që t’i marr tri fotografi nga
Rrustem Mahmutaj ku duket pjesëmarrja aktive e tij në ato demonstrata i
veshur me veshjen popullore shqiptare dhe me flamurin shqiptar, e po
ashtu duket edhe Brahim Elezi me duar të ngritura...”
Gruaja e Kadri Zekës mban fjalim
Raport i datës 21.11.1984:
“... më 24.11.1984 viti, me fillim në orën 18:00, në Cyrih do të

[lirik]

organizohet demonstratë antijugosllave (organizator është LPRSHJ

[lirik]

Raport i datës 07.12.1984:
“... më 17.12.1984 viti, Beat Schafer (e njohur si pronare e librarisë në
Biel) e ka hapur librarinë tjetër në rrugën ‘Neuengasse 43’ Vo Verdtt-
Passage në Bern së bashku me një student nga Prishtina i cili është
pjesëmarrës i demonstratave në Prishtinë dhe Bern. Në këtë librari ka
libra të ndryshëm me përmbajtje antijugosllave të ardhura në
Shqipëria...”
Raport i datës 20 12.1984:
“... më 24.10.1984 në një sallë të madhe (nuk dihet se ku) është mbajtur
një tubim me rastin e Festës së Flamurit. Kjo sallë ka qenë e mbushur me
fotografi të Enver Hoxhës, Kadri Zekës, Bardh e Jusuf Gërvallës, Rexhep
Malës, Nuhi Berishës e të tjerë. Kanë marrë pjesë rreth 1 000 njerëz nga
Zvicra, Gjermania, Franca dhe vendet e tjera. Tubimin e ka hapur gruaja
e Kadri Zekës, ndërsa të pranishmit i ka përshëndetur Hajdar Sadria nga
Ponosheci, KK Gjakovë ...
Rrustem Mahmutaj nga Lubeniqi, KK Pejë, ka recituar vjersha kushtuar
Bardhosh dhe Jusuf Gërvallës, Kadri Zekës, Rexhep Malës, Nuhi Berishës
e të tjerëve. Djali i Dervish Shaqës, Shpendi, ka kënduar këngë të
përmbledhjes “Këngët e Lirisë”... Në këtë tubim kanë marrë pjesë Hasan
Mala - Mixha, Hysen Tërpeza, Sadri Mulaj nga Kaliqani, KK Pejë, Kadri
Abdullahu, Sali Basha, Rizah Ali Shabani nga Dobra, KK Gjakovë e të
tjerë...
... Në dalje disa njerëz kanë shitur materiale propagandistike
antijugosllave me prejardhje nga Shqipëria, të cilat i ka sjellë Hajdar
Sadria ...”
Raport i datës 05.01.1985:
“ ... Kam kontaktuar me Idriz Halitin, i cili në bisedë në lidhje me
veprimtarinë e ‘LPRSHJ’ në Zvicër në mes të tjerash më ka thënë ‘Kam
qenë simpatizant dhe shumë kam punuar për LPRSHJ, por tash po e shoh
se me disa gjëra po udhëheq dikush tjetër e jo ‘Lëvizja’. Unë dhe anëtarë
të tjerë të familjes sime kemi qenë për atë që Kosova ta fitojë statusin e
Republikës, por tashti po i shoh gabimet e mia dhe të tyre. Sa i përket
udhëheqësit të LPRSHJ, e posaçërisht Xhafer Shatrit, duket qartë se në
çfarë gjendje është LPRSHJ, kur dihet se Xhafer Shatri ka ardhur me
detyra të UDB-së. Nuk pajtohem as me atë që shkruan ‘Zëri i Kosovës’,
sepse ato janë shkrime të Xhafer Shatrit dhe spiunëve të tjerë të UDB-së
të cilët po i devalvojnë demonstratat në Kosovë. Artikujt e tyre thjesht
janë produkt i Enver Hoxhës dhe Shqipërisë ... Demonstratat në Kosovë
në fillim nuk kanë pasur për qëllim bashkimin e disa pjesëve të
Jugosllavisë, Shqipërisë, por këtë më vonë e kanë bërë njerëzit si Xhafer
Shatri, Rrustem Mahmutaj dhe bashkëmendimtarëve të tjerë për t’i

[lirik]

prezantuar si kundërrevolucionare, sepse për këtë ata janë të paguar nga
regjimi jugosllav. Ata po përpiqen ta rrisin Enver Hoxhën dhe
Shqipërinë... Pajtohem vetëm me qëndrimet e Sabri Novosellës dhe
Xhafer Durmishit, të cilët e kanë demaskuar hapur Xhafer Shatrin dhe
ikjen e tij të improvizuar nga ana e UDB-së...
Augustin Tinaj interesohet për Mahmut Bakallin
... Augustin Tinaj, emigrant nga Shqipëria, i cili jeton në Bern, nuk merret
më me kontrabandë armësh. Në bazë të një bisede që kam pasur me të,
kam fituar përshtypjen se ai është bashkëpunëtor i Shërbimit Sekret
Shqiptar, për shkak të interesimit të tij për njerëzit që kanë qëndrim lojal
ndaj Jugosllavisë, si dhe për njerëzit të cilët në një farë mënyre
bashkëpunojnë me ambasadën tonë në Zvicër dhe UDB. Augustini disa
herë ka qenë në Francë, Itali, Belgjikë dhe vende tjera. Është interesuar
për Mahmut Bakallin se ku është dhe me çfarë merret. Me rastin e vizitës
së ansamblit të këngëve dhe valleve nga Shqipëria, Augustini i ka
siguruar biletat për familjen e vet, ndërsa në fund ai nuk ka shkuar, me
gjasë në bazë të marrëveshjes që ka pasur me dikënd...”
UDB vendos bombë në librarinë e Beatit
Raport i datës 05.01.1985
“... Më 01.12.1984 viti, në Llozanë është mbajtur manifestimi për nder të
28 Nëntorit - ditës së pavarësisë së Shqipërisë, ku kanë marrë pjesë rreth
600-700 njerëz. Këtu kanë qenë të pranishëm vëllezërit Adem dhe Hajdar
Sadria, Rrustem Mahmutaj, Faik Caka nga Doganajt, KK Kaçanik e të
tjerë. Edhe në këtë takim si në të tjerët që i organizon LPRSHJ janë
brohoritur parulla armiqësore. Pas përfundimit të këtij tubimi Hajdar
Sadria ka shitur kaseta magnetofoni me këngë armiqësore të ardhura nga
Shqipëria. Hajdari merret me shitjen e këtyre kasetave ndërsa paratë e
fituara i jep për nevojat e LPRSHJ-së. Me këtë punë merret edhe i vëllai i
tij Ademi, por ai ato vetëm i shpërndan... Në një bisedë që kam bërë me
Hajdar Sadrinë më ka thënë: “Edhe nëse Kosova e fiton statusin e
Republikës nuk do të mund të kthehem atje deri atëherë sa të mos
bashkohemi me Shqipërinë...” Gjithashtu tha se i ka dalë afati i
pasaportës dhe atë e ka çuar me postë në ambasadën tonë në Zvicër.
Vetë nuk ka shkuar sepse është frikësuar se mund ta vrasin ose burgosin
e pastaj ta kthejnë në Jugosllavi...
... Banesa e Rrustem Mahmutajt shërben si Klub i LPRSHJ-së dhe aty
takohen shpesh Shaqa N. nga Ferizaj, Hajdar Sadria me vëllain e tij
Ademin dhe disa njerëz të tjerë. Rrustem Mahmutaj është i martuar me

[lirik]

një nënshtetase ruse. Në muret e banesës së tij ka varur shumë parulla
në të cilat mburret Enver Hoxha dhe Shqipëria... Në adresën e tij vijnë
letra dhe literaturë propagandistike me origjinë nga Shqipëria. Për
shpërndarjen e tyre Rrustemi m’i çon rregullisht nga 20 copë të ‘Zërit të
Popullit’ të cilat unë i zhduk. Në një rast iu kam afruar Rrustemit për
kinse futjen e materialeve në Jugosllavi, për ç'gjë ai më ka thënë: “Së
pari duhet ta siguroj një lidhje të fortë në Universitetin e Kosovës në
Prishtinë. Kjo praktikohet edhe me të tjerët të cilët çojnë material atje.
“Për tri orë shpërndahet materiali për të mos rënë në dorë të
UDB-së”
Ata në afat prej 3 orësh e shpërndajnë materialin e ardhur dhe pastaj e
zhdukin me qëllim që të mos bien në duar të UDB-së...
...Kam mësuar, edhe për këtë ka shkruar edhe shtypi zviceran se në
librarinë e BEATIT është montuar një bombë. Në këtë rast Beat ka
deklaruar se bomba është vendosur nga ana e UDB-së, si dhe se ajo e ka
parë njeriun i cili e ka vendosur bombën por nuk ka arritur që ta
identifikojë... Lidhje e ngushtë e Beatit është një kushëri i Nuhi Berishës,
ish-student nga Prishtina dhe figurë e rëndësishme në “Lëvizje” i cili së
bashku me të shet material propagandistik të ardhur nga Shqipëria...
...Sipas bindjes sime dhe të shumë atyre që punojnë në Zvicër, ndër më
aktivët e “Lëvizjes” janë Xhafer Shatri me pseudonimin “shpati”, Shaqa N.
–”Lulëkuqja”, Hasan Mala - “Mixha” etj...
...Avdi Leku tash asgjë nuk përfaqëson, sepse shumica e anëtarëve të
“Lëvizjes” e kanë humbur besimin tek ai. Po e konsiderojnë si agjent të
UDB-së edhe kjo veçanërisht pas ardhjes së babait të tij Isës, i cili në
Zvicër ka qëndruar rreth 6 muaj. Për Avdiun po edhe për Isën po flitet se
kanë ardhur me detyrë që t'i zbulojnë njerëzit... Nga ai askush nuk merr
material propagandistik, nga frika se mund t'i zbulojë. Kohët e fundit
Avdiu nuk ka marrë pjesë në asnjë tubim...”
“Detyrë parësore, orientimi i popullit në luftë ose demonstrata të
reja...”
Raport i datës 07.01.1985
“...Para disa ditësh në Gjenevë jam takuar me Kadri Abdullahun nga
Gjilani dhe Sadri Mulajn nga Kaliqani KK Pejë. Gjatë bisedës që e kemi
zhvilluar në një restorant, Kadri Abdullahu më ka thënë, “duke e
vlerësuar gjendjen në Kosovë e cila është e rëndë, ne si anëtarë të
LPRSHJ-së e që jemi përfaqësues të popullit, duhet t'i mobilizojmë të
gjitha forcat dhe të dëshmohemi se mund ta godasim armikun në kokë.
Është detyrë e çdo shqiptari e edhe e jona, që sa më shumë ta
shpërndajmë “Zërin e Kosovës” brenda në Kosovë. Ne shokët, duhet të

[lirik]

lidhemi ngushtë që popullin e Kosovës ta pajisim me literaturë sa më të
mirë në gjuhen shqipe, në të gjitha mjediset, me qëllim që t'i
kundërvihemi regjimit serbomadh të Beogradit... Duhet t'i forcojmë
radhët tona dhe konspiracionin... na mbetet për detyrë që ta orientojmë
besimin e popullit në luftë ose demonstrata të reja... që të angazhohemi
në shpërndarjen e trakteve në organizatat punuese, që të organizohen
grupe në fabrika dhe jashtë tyre, me qëllim që ta zgjidhim çështjen e
Kosovës. Duhet të jemi aktiv në organizimin e demonstratave për ta
njoftuar botën dhe Organizatën e KB që shqiptarëve iu takon Republika...
...Sadri Mula është pjesëmarrës në disa demonstrata antijugosllave në
Zvicër-Bernë, dhe është simpatizanti i madh i Enver Hoxhës ...
LPRSHJ organizon protestë në Shtutgart të Gjermanisë
Raport i datës 22.01.1985
“...më datë 26.02.1985 në Shtutgart/Gjermani do të mbahet një marshim
protestues të cilin e organizon LPRSHJ, dhe për këtë qëllim janë
shpërndarë ftesat, nga të cilat duket se vendi i grumbullimit është
“SCHLASTLPLATZ” duke filluar nga ora 11,30 minuta, dhe që nga këtu do
të vazhdohet drejt varreve të vëllezërve Gërvalla...
Në bazë të materialeve të cilat i ka dërguar bashkëpunëtori ynë
nëpërmjet postës, janë shkruar 26 raporte, të cilat kanë të bëjnë
kryesisht për materialet e shkruara propagandistike të veprimtarisë së
Shërbimit të Zbulimit Shqiptar, LPRSHJ si dhe shpërndarjes së literaturës
propagandistike antijugosllave me origjinë nga Shqipëria.
Rrugët e Gjenevës gumëzhinin nga brohoritjet dhe altoparlantët e
shqiptarëve
Raport i datës 26.03.1985
“...më 25.03.1985 i kam marrë rreth 30 ftesa për t'i shpërndarë në mesin
e bashkëmendimtarëve të LPRSHJ-së, në të cilat thuhet se më
30.03.1985 në Gjenevë do të mbahet tubim protestues me rastin e 4
vjetorit të demonstratave kundërrevolucionare në Kosovë. Ky tubim do të
mbahet në një nga klubet e LPRSHJ-së në Gjenevë me fillim në orën
19,30 minuta...”
Parullat, transparentet e brohoritjet kishin këtë përmbajtje: “Kosova
Republikë”, “Freiyheit Fur Kosovo”, “Regjimi fashist”. “Jugosllav”. “Rofshin
patriotët shqiptarë”, “Poshtë trathtorët”, “Poshtë armiqtë e vendit”,
“Poshtë spiunët”, “Rroftë Kosova Republikë”. Demonstruesit kanë
shpërndarë pamflete qytetarëve zviceranë të cilët e kanë përcjellë këtë
demonstratë. Në afërsi të Ambasadës sonë, nga një veturë në të cilën
ishin montuar altoparlantët, me mikrofon kolonën e udhëhiqnin Xhafer
20
Shatri dhe vëllai i Rexhep Malës, të cilin anëtarët e “Lëvizjes” e

[lirik]

Shatri dhe vëllai i Rexhep Malës, të cilin anëtarët e “Lëvizjes” e kanë
pagëzuar me emrin “Mixha”. Pas tyre menjëherë vinte Rrustem Mahmutaj
nga rrethi i Pejës e pastaj vinin kujdestarët të cilët kujdeseshin për
disiplinën, si Salih Basha, Hajdar dhe Adem Sadria nga Ponosheci, KK
Gjakovë, dhe disa studentë nga Kosova. Në këto demonstrata ka qene
edhe vëllai i Ibrahim Kelmendit, i cili kishte ardhur nga Gjermania. Në
demonstrate ka pasur studentë nga Kosova, gra, fëmijë dhe një student
nga Nikaragua, i cili studion në Gjenevë, me emër Karlos Mayorga.
Para Ambasadës ka folur Xhafer Shatri, i cili foli për gjendjen në Kosovë,
duke përmendur se tani atje janë burgosur e dënuar mbi 70 shqiptarë etj.
Xhaferi foli edhe në gjuhën serbokroate duke iu drejtuar Ambasadës. Në
këto demonstrata kanë marrë pjesë Selim Hazeri nga rrethi i Prishtinës,
Kadri Istogu nga Mitrovica e Titos etj.
Pas mbarimit të demonstratave diku rreth orës 13.00, demonstruesit
kanë vazhduar rrugën dhe kanë shkuar në restorant të hotelit “Daren
zuguhagases 9 Bernë”, në katin e dytë, ku kanë vazhduar me program.
Në këtë program nuk kam shkuar pasi që më është dashur të punoj prej
orës 14.00. Kam dëgjuar nga të tjerët se në këtë restorant atë ditë janë
shpërndarë mbi 200 copë “Zëri i Kosovës”.
- Xhafer Shatri, i njohur nga shërbimi
- Hasan Mala “Mixha”, vëllai i Rexhep Malës, i njohur nga shërbimi.
- Salih Basha, aktivist i dalluar i LRSHJ-së.
- Rrustem Mahmutaj, nga fshati Lubenik, KK Pejë, i njohur nga
shërbimi.
- Hajdar Sadria, nga fsh. Ponoshec, KK Gjakovë, i njohur nga
shërbimi LPO
- Adem Sadria, nga fsh. Ponoshec, KK Gjakovë, i njohur nga shërbimi
LPO
- N. Kelmendi, vëllai i Ibrahim Kelmendit, i punësuar në Gjermani
- Selim Haziri, nga rrethi i Prishtinës.
- Kadri Istogu, nga Mitrovica e Titos, për të cilin edhe më parë është
shkruar.
‘Kobra’ lajmëron për ‘Dasmën e madhe në Bernë’
IV
Vërejtjet e punëtorit operativ:
Bashkëpunëtori ‘KOBRA’ edhe pse është angazhuar në bazë të materialit
komprometues dhe në punë me ne është relativisht një kohë të shkurtë,
ka dhënë shënime interesante dhe të sakta. Me të dëgjuar për
organizimin e demonstratave, ‘KOBRA’ me anë të telegramit, sipas
marrëveshjes, lajmëron Shërbimin për “dasmën e madhe në Bernë” me
ç'gjë jeni njoftuar edhe me depeshen tonë nr. 152 të dt. 13.07.1984. N

[lirik]

takimin e ardhëm do të sqarohen disa të dhëna të korrespodencës së tij
me ne lidhur me punën e klubit të LRSHJ-së në Bernë, takimi iu është
caktuar më 10.08.1984. Me anë të korrespodencës bashkë, ka dërguar
“Zëri Popullit”, një pjesë të gazetës në gjuhën gjermane mbi
demonstratat e organizuara në Zvicër si dhe një fletë nga “Zëri i Kosovës”
që do të jenë pjesë përbërëse e këtij raporti:
V
Vërejtjet, çmimet dhe vendimet e eprorit,
Dërgohet
2 x SHSSH SKPB
1 x Evidencës
1 x Në lëndë të bashkë. “HILLTON”
1 x punëtorit të vijës II.
Punëtori operativ, Sejfullah Sahatçiu.
Sekretariati Krahinor për Punë të Brendshme
Shërbimi i Sigurimit Shtetëror
Drejtorati – Gjakovë, sektori II
punt.op. Sejfullah Sahatçiu
MË 24.07.1984
Raporti i bashkëpunëtorit
I
Burimi: Bashkëpunëtori “KOBRA”
Shënimet kanë të bëjnë më shpërndarjen e materialit propagandistik nga
ana e organizatës armiqësore “LRSSHJ” në Zvicër.
Materiali është dërguar me postë dhe mban vulën në pliko të dt.
2.07.1984 nga Berna.
Me iniciativën e bashkëpunëtorit e sipas marrëveshjes
Shpenzime nuk ka pasur
Më 24.07.1984
II
Bashkëpunëtori përcjell veprimtarinë e LRSSHJ-së në Zvicër/Bernë
Dërgimi i materialit propagandistik
III
a/ Nëpërmjet postës bashkëpunëtori ka dërguar në adresën time librin
“Asim Vokshi” e botuar në Tiranë në vitin 1982 pastaj disa insert…. Të

[lirik]

disa heronjve kombëtarë dhe inserti mbi “70 vjetorin e Lidhjes së
Prizrenit” si dhe adresën ku shiten librat.
IV
Vërejtjet e punëtorit operativ,
Bashkëpunëtori vazhdimisht na dërgon material të ndryshëm
propagandistik. Me ardhjen e tij në vendlindje do të bisedohet përsëri e
sidomos rreth demonstratave të organizuara në Bernë më 14.07.1984,
pasi i njëjti në këtë qytet edhe punon.
V
Vërejtjet, çmimet dhe vendimet e eprorit,
Dërgohet:
2 x SHSSH SKPB
2 x Këtij Drejtorati
Punëtori operativ
Sejfullah Sahatçiu
Drejtorati i SHSSH-së, Gjakovë
Telegrami nr. 152
13.07.1984
SHSSH-SKPB-SKSAK
SEKTORI II
PRISHTINË
Sot më 13.07.1984, nga një pozicion operativ i ynë kam marrë
telegramin me këtë përmbajtje: “më 14. në ora 9 fillon dasma në Banhof
deri në...” në vazhdim thuhet: “dasma do të bëhet e madhe”
Kjo do të thotë se më datën dhe orën e caktuar do të organizohen në
Bernë demonstrata, për ç'gjë ju keni lajmëruar edhe më parë me
shënime dhe telegram .
Mk/mk
Kryeshefi
Fehmi Macula
Detyra e ‘Kobrës’, fokusimi i veprimtarëve të LRSHJ-së
Sekretariati Krahinor për Punë të Brendshme
Shërbimi i Sigurimit Shtetëror
Drejtorati – Gjakovë, Sektori II
Më 14.05.1984
23
Shënim Zyrtar

[lirik]

Më dt.11.05.1984 nga ana e bashkëpunëtorit ‘Kobra’ nëpërmes të
korrespodencës më kanë arritur broshura me titull ‘Fjala para zgjedhjeve
për legjislaturën e 10 të Kuvendit Popullor të RPS të Shqipërisë, të
mbajtur në zonën elektorale të Tiranës në nëntor të vitit 1982.
Bashkëpunëtori nuk shkruan se ku apo nga kush ka marrë këtë broshurë.
Dërgohet:
2 x SHSSH SKPB
2 x këtij Drejtorati
Punëtori operativ
Sejfullah Sahatçiu.
Sekretariati Krahinor për Punë të Brendshme
Shërbimi i Sigurimit Shtetëror
Drejtorati – Gjakovë, sektori II
punëtori operativ Sejfullah Sahatçiu
Raporti i bashkëpunëtorit
I
Burimi: Bashkëpunëtori “KOBRA”
Shënimet kanë të bëjnë me letrën në të cilën shihet data 23.05.1984
ndërsa ne e kimi marrë nga SHSSH SKPB më datë 2.06.1984.
Në iniciativën e bashkëpunëtorit sipas marrëveshjes
Shpenzime nuk ka pasur
II
Bashkëpunëtori para se të shkojë në Zvicër pas pushimit ka për detyrë që
të interesohet për veprimtarin e LRSHJ.
III
Bashkëpunëtori “KOBRA” përmes korrespodencës dërgon librin e Jusuf
Gërvallës “Bekimi i nënës” e botuar në Tiranë, në vitin 1982. dhe një fletë
në të cilën shihet fotografit e Jusuf e Bardh Gërvallës e të Kadri Zekës e
në të shihet edhe parulla armiqësore “Kosova Republikë”. Përveç këtyre
bashkëpunëtori “KOBRA” ndër tjera shkruan: “Hasan Mala i cili tani
gjendet në burg ka marrë pjesë në çdo demonstratë që është organizuar
në shtetet e Perëndimit. Ka punuar një kohë të gjatë pa dokument
përkatës në Zvicër. Tepër është aktiv në veprimtarin armiqësore dhe e
mban besa se përndryshe nuk kishte mundur të sillet ashtu. Hasani
merret me shpërndarjen e pamfleteve të ndryshme, ka qenë shok i
24

[lirik]

pandarë i Zija Shemsiut, bile para se të kthehet Zija Shemsiu për në
Jugosllavi veturën e vetë ia ka lënë Hasanit. Përveç Hasanit më ka ra të
dij edhe për Taib Zekën i cili më par kishte punuar si konduktor në Gjilan
apo Tetovë përndryshe vëllai i Kadri Zekës i cili është vrarë. Gjithashtu
flitet se është pjesëmarrës i të gjitha demonstratave. Më parë gabimisht
ju kam njoftuar për Kathrin Asal se gjoja është e martuar për Kadri
Istogun e në të vërtetë Kathrin Asal kishte qenë gruaja e Kadri Zekës e
cila shet edhe sot e kësaj dite libra në bibliotekën Buchandalung
35.BIEL.( shiko raportin e bashkëpunëtorit “Kobra” të dt.19.04.1984. vr.e
pun.operativ.
Raportimet e Kobrës rreth veprimtarisë së Zija Shemsiut
Për klubin “Tefik Qanga” në Bernë dihet mirë se Zijah Shemsiu ka qenë
organizator për formimin e tij si dhe disa shokë të tij si Hysen Fetahu nga
fshati Gajre, KK Tetotovë, i cili ka qenë i pandarë nga Zijaja. Gjithashtu
Zijau ka qenë shokë tejet i mirë me Hajdarin dhe vëllain e tij (sigurisht
bëhet fjalë për Hajdar dhe Adem Sadriun nga Ponosheci, KK Gjakovë,
pasi Hajdari edhe jeton në Bernë, vërejtje e punëtorit operativ). Pas
burgosjes së Zijah Shemsiut, klubi në fjalë nuk është duke funksionuar
dhe se aktiviteti i tij është rënë në tërësi. Para dy muajsh Rrustem
Mahmutaj nga fshati Lybeniq, KK Pejë ka ranë në kontakt me një shef të
restorantit (me siguri bëhet fjalë për restorantin “Zolli-Kofen” ve.e
pun.op) i cili ia ka mundësuar sallën. Kështu më 14.04.1984 jemi
mbledhë disa punëtorë tanë që punojnë në Bernë, pasi që më parë ua
kishte lajmëruar Rrustemi se po këtë ditë vijnë disa shokë të “Lëvizje” për
të formuar klubin në Bernë, Në këtë takim erdhi Hajdar Sadrija, Salih
Basha si dhe dy studentë nga Berna dhe Rrustem Mahmutaj i cili
paraqitej si kryetar. Fjalën kryesore e mbajti Salih Basha dhe një student
nga Prishtina. Në fjalët e veta, qëllimi kryesor ishte që ne të organizohem
sa më mirë të zhvillojmë aktivitetin e klubit duke shikuar dhe çfarë filma
të ndryshëm të shpërndajmë “Zërin e Kosovës” etj. Në këtë tubim erdhi si
vendim që sallën e këtij restoranti ta marrim me qira për dy muaj, të
paguhen 200 copë “Zërin e Kosovës” ndërsa nga ana e “Lëvizjes” ata u
zotuan se do të na furnizojnë me materiale tjera. Menjëherë Rrustem
Mahmutaj i shpërndau thirrjet dhe kështu më dt. 22.04.1984 luajti filmi
“Flaka e Maleve” e që në këtë shfaqje për mua recituan dy vjersha nga
“Këngët e Lirisë”. Gjithashtu më 29.04.1984 ka luajtur filmi “Shota dhe
Azem Galica” e të cilin film e kanë përcjellë një numër mjaft i madh i
shikuesve e pastaj janë shpërndarë afro 30 copë “Zëri i Kosovës” pastaj
disa revista tjera. Gjithashtu janë shpërndarë edhe disa pamflete me
qëllim që të organizojnë demonstratat për festën e NJË MAJIT.
Salih Basha ka qenë shokë i ngushtë i Zija Shemsiut, është ndër
aktivistët e dalluar në qytetin Bazell”