Opinione

[Zero Cool]

Shkundja e premtimeve


Shkruan: Albin Kurti




Politikanët e qeverisë të cilët rregullisht nuk u janë përmbajtur premtimeve të tyre presin që ne të kemi pritje modeste për ta. Ata e dinë që kanë gënjyer; ne e dimë që kanë gënjyer; ata e dinë që ne e dimë që ata kanë gënjyer; dhe, ne e dimë që ata e dinë që kanë gënjyer.

Ky inflacion i së vërtetës për gënjeshtrën po bëhet më shumë shans për gënjeshtrën sesa për të vërtetën. Gënjeshtrat po e vazhdojnë shtegtimin e tyre dhe të vërtetat vetëm sa po i ndjekin nga pas pa arritur që t’i ndalin ato. E vërteta në Kosovë është veçse e vërteta për gënjeshtrën më të re.

Qeveritarët kosovarë premtojnë jo pse besojnë që qytetarët do t’iu besojnë atyre por pikërisht pse e dinë që tashmë qytetarët nuk iu besojnë atyre. Lehtësia e premtimit politik në Kosovë nuk buron nga aftësia e qeveritarëve apo nga kredibiliteti i tyre, por nga ndarja e premtimit prej zotimit që premtimi duhet ta nënkuptojë. Kësisoj, premtiminis jetën e vet pa gravitet gjëkundi dhe degradohet në gjest politik përbrenda lojës politike.

Premtimi i këtillë nuk matet e krahasohet me (mos)përmbushjen e tij brenda një afati të caktuar. Një premtim në Kosovë krahasohet e matet veçse me një premtim tjetër, ose me disa premtime të tjera, gjithnjë në kuadër të garës së premtimeve të shkëputura nga zotimi si thelb i tyre. Premtimi e ka humbur karakterin referencial (në botën reale) për ta fituar karakterin diferencial (në një botë paralele). Premtimi nuk është më marrëdhënie ndërmjet njerëzve, sepse ai nuk mbijeton më përballë njerëzve por bashkëjeton me premtimet e tjera. Thjesht, tjetri i premtimit është premtimi tjetër i thjeshtë.

Këto premtime nuk mund t’i zhveshësh në thelbin e tyre sepse ato janëtë pathelb. Teksa e shpalos premtimin nëpër gjeologjinë e tij do të mund të gjesh gjithçka përpos bërthamës së tij. Krejt çfarë mund të merret nga premtimi është vetë premtimi – s’ka asgjë përtej asaj që duket. Premtimi nuk i përket rrafshit etik por sferës estetike. Ai gjykohet për formën e stilin e tij, jo për përmbajtjen dhe arsyeshmërinë e tij. Dhe, secili premtim në Kosovë paradoksalisht arrin të vlerësohet pikërisht pse premtimi si i tillë është kategori e zhvlerësuar. Pasi ta kesh konsideruar premtimin në parim doemos do të provosh t’iu marrësh erë luleve të tij, apo jo?

Kur qeveritarët ose njerëzit e tjerë të regjimit i bëjnë thirrje opozitës në Kosovë që të japë ide e zgjidhje praktike, propozime dhe oferta konkrete, në fakt, ata e ftojnë opozitën që edhe ajo të bëjë premtime sikurse qeveria. Kërkesat e qeverisë për ofertat e opozitës janë thirrje e qeverisë që edhe opozita të bashkohet në vallën e premtimeve. Ata refuzojnë ta kuptojnë që para se të na e premtojnë pjesëmarrjen në këtë valle, problemi është te vetë vallja e premtimeve. Ata i frikëson mendimi që mund të ketë realitet jashtë valles së tyre prej nga shihet vallja në virtualitetin e saj.

E, megjithatë, ndoshta nuk është krejtësisht kështu në kuptimin që nuk është tërë kohën kështu. Mbase në momentet traumatike të vetëdijësimit për falsitetin e vetes së tyre, kërkesa e qeveritarëve për ofertat e opozitës bëhet e vërtetë! Të mbërthyer në shkretëtirën e ofertave dhe ideve të tyre, kërkesa e qeveritarëve për ofertat e opozitës nis e bëhet e sinqertë. Në këtë pikë, gënjeshtrat e pabesueshme zëvendësohen me të vërtetën po aq të pabesueshme. Qeveria kërkon ide mu pse nuk i ka ato. Ajo e ka të qartë që shitja e pasurive publike e kombëtare të Kosovës nuk është ide por mungesë e çfarëdo ideje mbi atë se çka duhet bërë me pasuritë e Kosovës dhe si të mobilizohen ato për zhvillim ekonomik. Dhe, ajo e ka kuptuar që bisedimet me Serbinë për çështjetë brendshme të Kosovës së pavarur nuk janë ide por mungesë e çfarëdo ideje mbi atë se çka duhet bërë me pavarësinë e Kosovës dhe si të përdoret ajo për ta bërë Kosovën sovrane e demokratike. Pra, jo (vetëm) ajo që nuk e bën qeveria (më parë për shkak të mungesës së vullnetit sesa të ideve), por sidomos ajo që e bën qeveria shpreh mungesën e ideve.

Ky moment i së vërtetës së brendshme nuk i zgjat shumë qeveritarit.Madje, i zgjat aq shkurtimisht saqë ka mundësi që askush tjetër s’e ka vërejtur atë përveç vetë atij. Ngjashëm sikur ai çasti i vetmisë së madhe gjatë një valleje në ndonjë dasmë, atëherë kur të shurdhohen plotësisht veshët, nuk e dëgjon fare muzikën, gjersa rreth e rrotull ke harenë absurde të valltarëve të tjerë dhe lëvizjet e tyre qesharake. Sakaq, ata që i ke më së afërmi në valle e që t’i mbajnë duart lart, të shkundin ca më fort, të nxjerrin nga hutia përndritëse, dhe vijon avazi i vjetëri valles marramendëse. Muzika kthehet, rimerret ritmi, veshët çlirohen, paçka se nga zhurma tash dëgjon shumë më pak…

[Zero Cool]

Liria e shprehjes, informimit dhe shpifjes n`Kosovë!


Shkruan: Bardhyl Metaj






Organizatat ndërkombëtare prej Freedom Haus e deri te raportet e BE-së, kërkojnë nga qeveria, që të heq duart dhe ndikimin nga media! Kur Qeveria e PDK-ës thekson se “ky është problem i vet medias e gazetarëve që joshen nga politika, kryekëput për përfitime materiale”, ajo posedon edhe fakte. Fakte të prekshme, të lexueshme e të dëgjueshme, ta zëmë: Berat Buzhalën e Ilir Mirenën...! Se besojë se Kryeministri Thaçi ka kohë apo vullnet që t`i ndërsej këta dy ndaj kujt do qoftë, këta ndërsehen vet – ngase me gjasë, janë aparatçik të ambicieve të tyre të sëmura dhe rrjedhimisht edhe të paskrupullt në gjuhë e shpalime të ndyta dhe jo etike!

Për mediat kosovare është etabluar, sado që ekzistonte edhe më parë, një qëndrim unik në shoqërinë civile dhe tek opozita se liria e shprehjes është në degradim, në gjendje alarmante dhe se po pëson rënie.Njëjtë, thonë e flasim zëshëm të gjitha raportet e njëpasnjëshme ndërkombëtare rreth ngulfatjes së lirisë se shprehjes!

Organizatat ndërkombëtare, prej Freedom House e deri te raportet e BE-së, kërkojnë nga qeveria që të heq duart dhe ndikimin nga media e t ‘kultivohet tradita e një shoqërie te lire, debutuese - ku media është platformë demokratike përballjesh të koncepteve, ideve, dështimeve e realizimeve të qeverisë e shoqërisë përgjithësisht.

Qeveritë Thaçi (1 dhe 2), të cilave i faturohen kritikat për ngulfatjen e shprehjes së lire, s`kanë hezituar asnjëherë të konstatojnë si përgjigje ndaj akuzave se ky “është problem i vet medias që joshet nga politika, kryekëput për përfitime materiale, qoftë të gazetarëve individualisht, qoftë të vet editorëve e pronarëve të mediave...”!

Në këtë pikë në fakt, pajtohem edhe unë me Qeverinë Thaçi! Ngase kur Qeveria e PDK-ës thekson se “ky është problem i vet medias e gazetarëve që joshen nga politika, kryekëput për përfitime materiale”, ajo posedon edhe fakte. Fakte të prekshme, të lexueshme e të dëgjueshme, ta zëmë: Berat Buzhalën e Ilir Mirenën...!



Natyrisht, edhe të tjerë!



Por kur flasim për lirinë e shprehjes e mendimit, ka edhe një tjetër anë të medaljes!?


Për vite me radhe, këta të dy (jo vetëm këta, por këta janë më të zëshmit), njëri Kryeredaktorë e tjetri Redaktorë (gazeta express), ishin altoparlant të Qeverisë Thaçi 1. S`pushonin kurrë me kolumne e komente nga më të sertat - kundër gjithkujt që kishte zë opozitar apo kritik ndaj të bërave e të pa bërave të Qeverisë Thaçi 1! Natyrisht, Kryeministri i shpërblente edhe atëherë, kurse tash si të zellshëm, i ka afruar krejt ngatë vetës - në Qeverinë Thaçi 2!



Apo më drejt, i ka ofruar krejt afër vetes - por pa zinxhir!



Të jem krejt i sinqertë, se besojë se Kryeministri Thaçi ka kohë apo vullnet që t`i ndërsej këta dy ndaj kujt do qoftë...! Më shumë besojë se ashtu si e thotë Qeveria, këta, sikur edhe pasardhës të tyre që sot shërbejnë në media si dorë e zgjatur partie - ndërsehen vet, që t`dëshmojnë zellin, devotshmërinë, rreptësinë, si dhe vetëflijimin për atitudën e Kryeministrit Thaçi!





Thjesht, besojë se më shumë janë aparatçik të ambicieve të tyre të sëmura dhe rrjedhimisht edhe të paskrupullt në gjuhë e shpalime të ndyta e jo etike - pikërisht nga ky fakt i kacavarjes rreth prijësit, për përfitime vetjake!



Poltronë të tillë e aparatçik – që gjithherë janë të rrezikshëm edhe për vet partinë e “kauzën” të cilës i referohen - gjen edhe në të gjitha partitë tjera!



Sulmet primitive të Buzhalës e Mirenës ndaj Shpend Ahmetit, Puhie Demakut e Fisnik Ismailit!



Sidoqoftë, së fundi, javën që po lamë pas, këta dy “ish atllar të gazetarisë joetike”, Berat Buzhala e Ilir Mirena, s`lanë njeri pa marrë n`gojë!



Veçanërisht, disa prej figurave më të ndritura të “Vetëvendosjes”, të cilët jo vetëm si lidership në “Vetëvendosje” (më parë ishin në Ferr), por edhe thjesht si qytetar të rëndomtë – nderojnë këtë vend e komb!



U sulmova edhe unë, për gjoja gjuhë raciste! Nuk u dha asnjë shembull nga Berat Buzhala, asnjë citat, as su përmend asnjë rast kur paskam shkruar me gjuhë apo qasje raciste!?



Mbeta i habitur, kur paskam përdorë unë gjuhë raciste!?



Ç`është e vërteta, unë kritikojë Qeverinë, apo dikastere të saj – por nuk e dija që Qeveria dhe Ministrat e saj qenkan të një race tjetër, e me përbërje tjetër gjenetike!



Nejse, për mua gajle e madhe, si marr fort serioze, jam mësue me yryshnik!

Puhie Demaku!



Por u sulmua me gjuhën më jo civilizuese e me gjuhën më të përdalë të mundur zonjusha Puhie Demaku, vetëm e vetëm se paska kritikuar Qeverinë!



U shkua edhe më larg, për shkak të Puhies, u sulmua edhe Daut Demaku, babai i saj!



Me gjasë ngase e ka ndihmuar të bijën që të studiojë në universitetet prestigjioze Europiane!



Pra kjo s`është vetëm ed hominem, por përfshinë në fushatë edhe familjen e përtej saj.



Jo rastësisht!



Pse bëjnë kështu?!



Donë të dërgojnë mesazhin tek të gjithë ne, “se dëmet, sulmet dhe konsekuencat - nëse kritikoni Qeverinë - përfshijnë konsekuenca edhe tek familjet tuaja”!?


vazhdon

[Zero Cool]

vazhdimi


Shpend Ahmeti!



Njëjtë u sulmua Shpend Ahmeti, një studiues i shkëlqyer i Harvardit dhe sikur edhe Puhia, një qytetarë par excellence i këtij vendi!



Tek Shpend Ahmeti, sikur edhe tek Puhie Demaku u sulmua edhe familja, ishte “gjet” një sajesë, se me`demek vëllau i tij qenka larguar nga puna në vitin 2001!



Gjithashtu, një gënjeshtër! Ordinere!



Prapë me të njëjtin qëllim, që të apostrofuarve - familja e rrethi tu thonë, “kujdes aman, se është kohë e rrezikshme, mos na involvoni si familje n`telashe me qeverinë e SHIK-a...”!



A s`flet kjo për vete si shembull, për lirinë e mendimit e shprehjes në Kosovë!?



Fisnik Ismaili!



U sulmua njëjtë edhe Fisnik Ismaili! Kreatori dhe autori i monumentit të përbotshëm Kosovar NEWBORN!



Laureat i disa çmimeve ndërkombëtare, të cilat kolegë të profesionit të tij, çofshin të New Yorkut, të Parisit apo Berlinit, vetëm mund t`i ëndërrojnë!



Fisnik Ismaili, veç tjerash ishte pjesëmarrës edhe në betejën legjendare të Kosharës, aty ku ndërruan jetë dy nga heronjtë më të ndritur të këtij vendi, Agim Ramadani e Salih Çeku!



Këtij iu sajua një pseudoakuzë tjetërfare, “se paska fituar një tender në vitin 2005”! Tek kjo pseudoakuzë, e cila mund të dhezë në ndonjë fshat t`lodht të Hadës, kemi të bëjmë me dy absurde!



E para, janë Berat Buzhala e Ilir Mirena që thirren gjoja në ekonominë e tregut të lirë kur flasin për privatizimet – ndërkohë që s`hezitojnë të rezonojnë publikisht, kryekëput si Hugo Chavez apo Fidel Kastro! Akuzojnë pra një ndërmarrës ekselent – çfarë është Fisnik Ismaili –pse qenka ndërmarrës apo kontraktues, dhe pse marka pjesë në tregun e lirë të punës...!



E dyta: Nëse donin të aludonin ndërkaq, se paska marr tender me lidhje apo ryshfet, atëherë, më duhet t`i përkujtojë këta dy aparatçik provincialë, se me Avardet ndërkombëtare që ka Fisnik Ismaili, veçanërisht me çmimin “Gold Lion” të Kanës së Francës – po t`konkurronte edhe në Francë, Gjermani e USA, fiton çdo të dytin tender - ngase ky çmim në botën kreative e të marketingut, është thjesht ekuivalent me çmimin e Nobelit në letërsi...!



Por me kënd po flas?



Kujt po i flas i dashur lexues për vlera të përbotshme qytetëruese, civilizuese, demokratike dhe profesionale!?



Këta nesër, edhe pa i ndërsye shefi, kanë me ju gjuajt nëse e shohin profitabile edhe Jakup Krasniqit e Fatmir Limajt!



Do t`udhëheqin edhe betejat brenda partisë...! Dhe kjo brenda partisë, s`shkon gjatë, do t`jemi dëshmitare...!





Dua të them se e keqja më e madhe është se kjo gjuhë urrejtjeje, kjo mënyrë e qasje e pa civilizuar, primitive - në një masë të madhe (hiç përjashtimet e përdala si këta), është tejkaluar kaherë edhe ndër radhët e vet udhëheqësve me stazh të PDK-ës!?



***



Hajkat staliniane ndaj familjeve të oponentëve, nga Buzhala e Mirena?



Nëse kritikëve dhe oponentëve të Qeverisë, qofshin nga radhët parlamentare të opozitës apo qofshin edhe publicistë si puna ime, u sulmohet e gjithë familja, herë vëllau, herë motra, herë e shoqja e herë fare fisi, apo edhe kompania (nëse është ndërmarrës) atëherë po shkojmë drejt një shoqërie tribale e një shteti totalitar e mafioz, një shteti që ngulfat, mbyll dhe përjashton debatin, kritikën e demokracinë!



Çfarë rëndësie ka baba i Puhie Demakut, kur Puhia kritikon qeverinë për ndonjë nga gafet?



Çfarë rëndësie ka vëllau i Shpend Ahmetit dhe diçka e sajuar rreth tij në vitin e largët 2001, kur Shpend Ahmeti kritikon qeverinë rreth kontratës me Behtel Enkan, ku siç e dimë të gjithë, çmimet ishin trefishuar, në mënyrë që dikush nga Qeveritarët t`mbush jo vetëm gjepat, po edhe kamionët me Euro!?



Çfarë përgjigje janë këto akuza ndaj familjeve të kritikuesve?



- Kush po shëmbëllehet me enverizëm në këtë mes, kush janë këta komisar t`vonuar enverian?



A s`është kjo tendencë për hajka staliniane të pa civilizuara e të pa asnjë kod etike e morali, dhe a s`përbën ky fakt, ngulfatje të debatit, të mendimit të lirë e lirisë së fjalës?



Maks Frish, filozofi, mendimtari e publicisti i madh zviceran thonte se “shprehja e pakënaqësisë me qeverisjen, është detyra dhe misioni primar i qytetarit”! Çfarë po bëjmë ne tjetër?



Pra, njerëzit me emër e mbiemër po kritikojnë qeverisjen, në një vend me pretendime për shtet demokratik e ligjor – dhe ne s`jemi këtu në Sicili apo Napoli, që t`kemi kujdes kur kritikojmë Qeverinë!



T`i thua se po kritikojmë mafian – e cila pastaj mundet të organizojë banda - që të t`a shkel tramvaji gruan, taksisti (pahiri) babën, apo ndonjërin prej familjarëve...!



S`kanë punë familjarët, në kauzat individuale për qeverisje, për demokraci sikur as për kritikë ndaj qeverisjes!



Njëjtë si këta dy protagonist të pa denjë të profesionit gazetaresk - dje, e atij politik – sot, Berat Buzhala e Ilir Mirena - ka edhe nga kritikët e qeverisë, të cilët s`hezitojnë që n`kritikën paushalle ndaj ndonjë Ministri apo lideri partiak - t`ja cenojnë të njëjtit edhe privatësinë, t`ja përgojojnë e denigrojnë familjen e ngushtë apo të gjerë!



Edhe kjo qasje, është po ashtu talibanizëm, pa kulturë politike e publicistike, dhe gjithaq e dënueshme!





***



Ajo çfarë mua më brengos, nuk është vetëm barrierat që i bëhen lirisë së shprehjes, ngase e pamë në rastin e këtyre dy protagonistëve, se tek ne liri të shprehjes e shpifjes, për shumë kënd, ka me boll`llëk!



Mua më brengos një gjë tjetër, e që është bazike për këtë stad të zhvillimit demokratik që kemi, sikur edhe për profesionin që ushtrojë, e ajo është – nën:



1) e drejta informimit dhe



2) liria e informimit!



1. E drejta e informimit, ngërthen në vete obligimin e Qeverisë, që t`punojë në mënyrë transparente dhe kështu t`i krijojë qytetarit qasjet në punën e mospunën e saj! Pra fjala është për të drejtën e qytetarit për kërkim të llogaridhënies! E jo, ta zëmë, t`mbajë Kryministri kontraten me Bechtel Enkan, në vlerë prej 1 Miliardësh - ndër dujë të tallës n`fshat! E t`mos lejojë të kenë qasje mediat e taksapaguesit dhe të zhvillojnë debat për te!



Pra e drejta e informimit, është një sintagmë kaq e thjeshtë, por pa te s`ka shtet demokratik e juridik!



Qeverinë s`kemi nevojë ta vëmë në qoshe, e akuzojmë ne të përfolurit e Berat e Buzhalës e Buzhalëve tjerë – por është ajo që duhej vet, si në çdo shtet tjetër në rajon, të zbardhë çdo dokument me të cilin ka obliguar vendin e qytetarët në borxhe të vogla, të mesme apo marramendëse si në rastin tonë!



- Pak ndihmojnë aty akuzat qeveritare ndaj atyre që kërkojnë llogaridhënie si puna jonë, me stilin: baba yt kështu, e vëllau yt ashtu!



2. Liria e informimit në Kosovë është e cenuar rëndë, apo as që ekziston!?



Përveç nëse konsiderojmë informim - lajmet e tipit, “Kryeministri Kosovës udhëtoi në Stamboll!”, apo “Kryeministri Kosovës takoi homologun e tij turk”!, apo “Kryeparlamentari Krasniqi takoi homologun Holandez”"! apo nëse lajme konsideroojmë meteorologun e kohës!



E pa besueshme, por shtizat në një Work-shop t`sponsorizuar ndërkombëtare e kombëtarë me median kosovare duhet të thyhen rreth pyetjes më fondamentale të gazetarisë: çfarë është “lajm”?



Nëse s`kjarohemi në këtë pikë kaq të thjeshtë, se çfarë përbën në gazetari “Lajm”, atëherë me lehtësi konstatojmë se çfarë shkalle të demokracisë kemi, çfarë lirie të shprehjes, e çfarë profesionalizmi të medias?!



- Ekspertët gjermani të mediave predikojnë e ligjërojnë se “Lajm është vetëm ajo informatë, t`cilën ia m`shefin opinionit e qytetarëve - politikanët, ekonomia dhe biznesi...”! Pjesa tjetër, thonë t`njëjtit ekspert, është propagandë...! N`Kosovë, ku qeveria fsheh edhe kontratën miliardëshe, dhe n`Kosovë, ku e dimë se cilët politikanë janë milioner, por se dimë për asnjërin se si u bë milioner (e, ky do t`ishte lajmi!)- s`ka as liri minimale të infirmomit!



Dhe s`ka gazetari investigative!

- E si të ketë gazetari investigative e lajm se si u bënë këta pilitikaj milioner - Kur dihet se t`shkel n`trotuar autobusi a taksisti (pahiri) - ty, gruan apo fëmiun tënd! Po çfarë janë gjithë tjerat që mbushin gazetat tona e mediat vizive – meqë vërtet s`paskemi lajme, do t`më pyes ndonjë lexues i këtyre reshtave? Kur pula kukuris e veja s`shihet askund, këto s`janë lajme e gazetari, por transportim e shumëzim propagande.

[Zero Cool]

Rinia – Identiteti i shtetit


Sa herë që flitet ose shkruhet për fenomenin e largimit të rinisë nga Kosova, folësit ose autorët kanë tendencën e veçantë për të fajësuar gjendjen ekonomike si element kyç që e shkakton këtë fenomen , ç’është e vërteta së njëri ndër faktorët kryesor që ndikon në këtë janë pazarllëqet politike të liderëve tanë të cilët rininë e vëne në pikën e fundit saqë mund të thuhet nuk e përmendin fare.
Më një rini ku dashuria për kombin dhe vendin e vet çdo dite bie , ku duel i jetës nuk shihet edukimi por perëndimi , ku qasja në politikë tejkalon çdo gjë , vallë a mund ta quajmë këtë Rini ?!
Shpesh dëgjojmë të rinjtë që shtiren para emisioneve të ndryshme për të treguar që janë të kënaqur më përfaqësimin që u behët nga politika, e në fakt edhe pse rinia përbën afro 50 % të popullsisë ajo mbetet shtresa më e pa përfaqësuar dhe më e pa mbrojtur e shoqërisë.
Edhe pse Kosova ka popullatën më të re ne Evropë , por esenca është së në këtë vend rinia ka perspektivën integruese më të ulët në Evropë , institucionet qendrore dhe lokale nuk mendojnë ta lëvizin ndonjëherë timonin drejt integrimit të kësaj rinie në Evropë , përkundrazi ata Më apo Pa dashje e bllokojnë atë .
Atëherë përmes gjithë kësaj ne nxjerrim konkluzionin së kemi një rini të shëndoshë që na e kanë lakmi të gjithë, por po e lemë të na ike “truri” i një gjenerate të tërë, kjo nuk quhet asgjë tjetër veçse një neglizhencë e pa emër e organeve kompetente kundrejt të rinjve si ardhmëria e vendit.
Si mund të themi së jemi shtet i cili respekton dhe shtyn të rinjtë drejt aspiratave dhe integrimeve të cilat i synojmë.
Atëherë do u qasemi problemeve themelore të cilat janë një preokupim për rininë kosovare e që lidhen përmbajtesisht me situatën politike të vendit , si dhe me gjendjen ekonomike aspak premtuese.
Cfare lloj politikbërje quhet kjo, kur askush nuk kujdeset për këtë “resurs” jetikë, i cili është shtytësi kryesor drejt një të ardhme më të mirë.
“Ne jemi të politizuar qysh nga fillimi” shprehën shumë të rijnë, të gjithë janë fokusuar në aktualitetet politike, por shumë prej tyre harrojnë së pikërisht politika i harron dhe i qon drejt një humnere pa kthim.
Ne sot duhet të jemi zëri i arsyes dhe i fuqisë për të iu bëre të ditur institucioneve tona, politikanëve tanë së nuk jemi të gatshëm të durojmë pafundsishte këtë situate që na dëmton neve sot dhe gjeneratave të tjera.
Ne kërkojmë pune , transparencë dhe përgjegjësi që do te sjellin fryte e jo fjalë boshe për ti marr ca minuta më shume në intervistat e tyre maratonike.
Tek e fundja ne do të jemi ata që do e marrim timonin e Kosovës në duart tona për të krijuar një Kosovë të forte më imazh të qëndrueshëm.

[Zero Cool]

Optimistë për njohje të reja






Kosova, e quajtur si shteti më i ri në botë, nga dita e djeshme, këtë epitet ia ka marrë Sudani Jugor.

Pavarësia e tij u njoh menjëherë nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Kosova, përmes ministrit të Punëve të Jashtme, Enver Hoxhaj, ka përgëzuar popullin sudanez.

Ai ka theksuar se qytetarët kosovarë kanë qenë përkrah gëzimit të sudanezëve të jugut, ndërsa festonin lindjen e shtetit të ri.

Ministri Hoxhaj, është optimist se pas pavarësisë së shtetit afrikan, mund të ketë lëvizje për të mirë edhe për Kosovën, e cila më shumë se tri vjet pas pavarësisë nuk arriti të marrë më shumë më shumë sesa 76 njohje nga shtete të ndryshme.

”Shtetet e reja reflektojnë aspiratat e njëjta, për të cila kanë luftuar dhe kanë sakrifikuar edhe qytetarë të Kosovës. Ky është një fakt i ri në politikën evropiane, dhe ky është një shtet i ri i cili do të jetësojë vizionin dhe sakrificën e një populli, pas një konflikti të gjatë”, tha Hoxhaj.

Edhe pse është njohur nga shtetet më të fuqishme në botë, problemi i cili po e pengon Kosovën kah ecja drejt integrimeve euro-atlantike, është mosnjohja nga pesë vendet anëtare të BE-së.

Ministri Hoxhaj ka zhvilluar vizita të ndryshme në javët e fundit në shtetet evropiane.

Ai thotë se njohja nga këto pesë shtete është futur në kuadër të strategjisë për lobim.

”Njohja nga 5 shtetet evropiane të cila deri me tash, kryesisht për arsye të brendshme dhe jo për arsye të politikës së jashtme kanë hezituar ta njohin Republikën e Kosovës, po ashtu është pjesë e strategjisë. Deri më tash, ne kemi pasur kontakte të ndryshme me këto vende, po ashtu ne do të bëjmë përpjekje maksimale që përmes kontakteve direkte apo edhe indirekte të ushtrojmë autoritet mbi këto vende, që në një moment të caktuar të marrin vendim për njohjen e pavarësisë së Kosovës”, deklaroi Hoxhaj.

Në anën tjetër, Burim Ramadani nga Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës, kritikon strategjinë lobuese të Kosovës.

Ai thotë se mungesa e një koordinimi të duhur, si dhe bisedimet me Serbinë, kanë shkaktuar ngecje në njohjet e reja.

”Një numër tepër i vogël i shteteve na ka njohur gjatë kësaj periudhe. E vërteta është se dialogu në të cilin është futur Kosova me Serbinë në këto kushte të pabarabarta ka vendosur Kosovën në pozicion edhe me të rëndë, duke ndikuar drejtpërdrejt në numrin e vogël të njohjeve. Realisht duhet thënë se nuk mund të pritet ndonjë valë e madhe e njohjeve për shtetin e Kosovës, pikërisht për shkak të mungesës së lobimit tepër të fuqishëm, madje sikur se e parasheh strategjia, e kjo për shkakun se nuk po implementohet ajo strategji”, u shpreh Ramadani.

Ramadani thotë se edhe imazhi negativ i krijuar për disa muaj me radhë për Kosovën, i nxitur nga manipulimet në zgjedhje si dhe akuza për trafikim organesh, ka ndikuar në ngecje në procesin e njohjes.

Por, në anën tjetër, ministri i jashtëm i Kosovës, Enver Hoxhaj, thotë se nga vizitat e zhvilluara në shtete të ndryshme kohëve të fundit, ai ka marrë premtime për njohje të reja.

”Unë jam më se i sigurt që në javët në vijim mund të ketë shtete, të cilat do t’i bëjnë publike njohjet për Kosovën dhe gjatë muajve të fundi ne kemi punuar intensivisht që të kemi njohje të reja, në mënyrë që të mbyllet procesi i plotë i njohjes së Kosovës”, ka thënë Hoxhaj.

Vendi i fundit që e ka njohur Kosovën është Principata e Andorës.

[Zero Cool]

U frikësohen reformave





Shumica e partive politike në Kosovë vazhdojnë t’i ikin procesit të reformimit dhe të organizimit të zgjedhjeve të brendshme, në mënyrë që t’i neutralizojnë sa më shumë përçarjet e mundshme. Fillimi i reformimit të disa degëve të LDK-së nga Isa Mustafa, që rezultuan me shumë zhurmë dhe duke shkaktuar pakënaqësi të shumta, sipas analistëve ka ndikuar edhe te partitë e tjera që as të mos mendojnë të merren me vetveten.

PDK-ja, AAK-ja dhe AKR-ja nuk janë duke u marrë me reformimin e brendshëm. Sipas analistëve, ato u frikësohen ndryshimeve, shkruan Zëri.

Ndonëse udhëheqësit e këtyre tri subjekteve politike nuk e pranojnë se qëllimisht po i ikin reformimit, analistët politikë thonë se kuvendet dhe reformat janë elementet më të padëshiruara te drejtuesit e partive politike.

Analisti Behxhet Shala thotë se “status quoja” në të cilën gjenden partitë politike është shumë më e dëshiruar për lidershipin e tyre, sesa një proces i reformimit, i cili mund t’i ballafaqojë ata me shumë të papritura.

Shala thekson se PDK-ja ndjehet komod dhe e vetëkënaqur në pushtet, prandaj kjo parti nuk është e interesuar për reforma dhe as kuvend të mirëfilltë.

Sipas tij, AAK-ja nuk ka “kapacitet” t’ia fillojë një procesi zgjedhor pa praninë e liderit të saj, Ramush Haradinaj, ndërsa AKR-ja nuk ka gjasa që do të reformohet, meqenëse “kurdo që mbahet kuvendi, lider i saj do të zgjidhet ish-kryetari Behgjet Pacolli dhe anëtarë të kryesisë do të zgjidhen anëtarët aktualë”.

[Zero Cool]

Mbi Hapësirën Mbarëkombëtare të Zhvillimit





Behgjet Pacoll, ish president i Kosovës


Idenë e hapësirës së përbashkët e hodha për herë të parë në parlamentin e Shqipërisë kur isha President, dhe ajo krijoi entuziazëm të madh tek shumë intelektualë të shquar të hapësirës sonë. Dhe unë vendosa t’i bëj thirrje atyre që të më ndihmojnë me ide të tjera, përplotësuese, jetësuese të kësaj hapësire. Busulla intelektuale, e mendjes së kombit nuk të lë të gabosh si kur je duke udhëtuar fillikat në këtë horizont, si kur mban përgjegjësi publike, si një pjesë jona sot. Mes intelektualësh ndihet atmosfera e lirisë thithen ide që vijnë prej lirisë akademike, që aq shumë na mungon ne politikanëve. Për mua që kam hyrë në politikë nga bota e biznesit ndërkombëtar, ajri i lirisë, është një rikthim në realitet. Për mua është hapje e një horizonti ku nuk e sheh fundin, njëjtë me përfytyrimin që më krijonte në fëmijëri, fshati im i lindjes.

Në mes të këtij horizonti, idetë e ndritshme si ato të Arben Xhaferrit, të dy Presidentëve Moisiu dhe Meidani, të intelektualëve të tjerë që së bashku me mua themeluan Lëvizjen për Hapësirën Mbarëkombëtare të Zhvillimit të ofrojnë busullën, drejtimin. Busulla është: Ne duhet të punojmë për Mirëqenien e kombit tonë. Ne duhet të nxisim vetëiniciativën për të vënë në punë në funksion të këtij qëllimi të gjitha kapacitetet tona njerëzore, natyrore, etj. Askush nuk mund të na pengojë për këtë. Askush s’ka të drejtë të na pengojë për këtë. Duke folur në frymë pozitive, më duhet të them se institucionet evropiane ku ne duam të hyjmë, na nxisin të punojmë për këtë mirëqenie. Në përputhje me modelet evropiane, në mbrojtje të interesit tonë kombëtar ne mund të punojmë, pa trembur askënd..

Para disa muajsh falënderova Universitetin Europian për titullin honoris causa që më blatuan, dhe nënvizova: guri peshon më rëndë në vendin e vet. Me këto fjalë doja të thoja, se pas udhëtimeve të shumta nëpër botë, si njeri i biznesit, kam kuptuar shumë sesa i rëndësishëm është Atdheu, por dhe kam kuptuar akoma më shumë sesi duhet të zhvillohet ai. Atdheu për ne, është Kosova, është Shqipëria. Ne jemi një komb, ne kemi një Atdhe. Ne duhet të mendojmë së bashku për zhvillimin e tij. Ashtu kështu veç e veç jemi të vegjël, edhe bashkë jemi gjithashtu të vegjël. Por më të fortë akoma!

Gjendja e dy vendeve tona

Janë disa fjalitë kyçe, që të çojnë tek ideja e Mbrothësisë siç i thonë në Jug të Shqipërisë, apo e Mirëqenies, siç i thonë kudo ku jetojnë shqiptarët, termi që përdor Mjeshtri i fjalës dhe i ideve, Arben Xhaferri.

Mbrothësia apo Mirëqenia kombëtare janë imperativ i kohës për klasën politike dhe intelektuale të dy vendeve.

- Ne sot jemi ndër shtetet më të varfra dhe të pazhvilluara të Evropës. Megjithë njëlloj diference pozitive të Shqipërisë sa i takon të ardhurave për frymë, përqindja e popullsisë që jeton nën dyshemenë e varfërisë, është thuajse e njëjtë. Papunësia është njëlloj e lartë, duke u luhatur tek 30-50% nëse do i marrim për të sakta të dhënat e burimeve zyrtare statistikore. Ne jemi vende që nuk prodhojmë, ose prodhojmë fare pak. Ne jemi vende që po e braktisim traditën tonë të punimit të tokës, ndryshe nga fqinjët tanë, që e punojnë tokën disa herë më shumë sesa ne që e lemë djerrë..Ne jemi vende që blejmë më shumë sesa shesim, pra ne jemi vend që importojmë shumë më shumë sesa eksportojmë. Ne jemi të vetmet vende në Evropë, megjithëse me rezervat ujore dhe të thëngjillit më të mëdhatë për frymë popullsie, kemi vuajtur së bashku, nga kriza energjetike, megjithëse Shqipëria ka disa vite që është shkëputur prej saj. Ne jemi që të dy vende pa modele të qarta zhvillimi siç pohojnë këtu dhe atje autoritete të rëndësishme profesionale, si Guvernatori i Bankës së Shqipërisë. Ne nuk po identifikojmë dot prioritetet tona të zhvillimit. Ne nuk po mësojmë nga gabimet e të tjerëve.

Kjo situatë është dramatike. Ne e dimë siç e kanë afirmuar profesorë të shquar se pjesa më e madhe e problemeve të moszhvillimit janë për shkak të copëtimit nga fqinjët. Viset shqiptare para 1912,përfaqësonin një unitet ekonomik dhe demografik të krahasueshëm me popujt e tjerë të rajonit, grekët, serbët, apo bullgarët. Por nëse në 1912, Shqipëria copëtohej, ne sot 100 vjet më pas, duam të bëjmë diçka modeste për t’i bashkuar copat e mozaikut kombëtar. Në ekonomi, kulturë, arësim, etj.

Shikimi nga e ardhmja

Pra nuk do doja të merrem me të kaluarën dhe të shoh brenda saj të metat tona apo fatkeqësitë historike. Sot dua të shoh me ndihmën e intelektualëve, kah horizonti i të ardhmes. Për fat të mirë, aspiratat tona kombëtare, ëndrrat e patriotëve tanë të mëdhenj, nuk shkojnë kundër proceseve evropiane në të cilët ne jemi kyçur. Ne duke ecur në pista europiane mund të rikrijojmë realitete ekonomike kombëtare konkurenciale, prej të cilëve nuk do të fitonin vetëm shqiptarët, por dhe popullsitë që jetojnë bashkë me ta, apo pranë tyre.

Fjala kyçe është heqja e barrierave kufitare, administrative, thyerja e tyre dhe shfrytëzimi i të gjithë kapaciteteve tona njerëzore, natyrore, politike në funksion të mirëqenies sonë kombëtare.

Me fjalë të tjera krijimi i tregut të përbashkët kombëtar, por jo thjesht atij ekonomik. Krijimi i këtij tregu, në të gjithë elementët e tij, është parakusht i çdolloj integrimi kombëtar apo evropian të shqiptarëve. Nga krijimi i këtij realiteti ekonomik të përbashkët, shqiptarët do të potenconin dhe epërsitë strategjike që kishin mbi popullsitë e tjera, për shkak të pozicionit gjeografik.

Si mund të arrihet kjo, pa vendosur kudo në hapësirën tonë kombëtare një sistem legjislativ evropian? Si mund të arrihet kjo pa standardizuar dijen, kulturën, universitetet?A ka mundësi që ne të ngremë një sistem energjetik unik? A e dini se nëse do të kishim ndërtuar prej kohësh një linjë interkonieksioni, dy sistemet tona energjetike do të krijonin mundësi që as Kosova, as Shqipëria të mos vuanin për energji, dhe madje të eksportonin? A e dini se po sikur të kishim krijuar një sistem unik, të menaxhuar sipas standardeve të njëjta, duke shtuar burimet e prodhimit, do të kushtëzonim tregun rajonal të energjisë? Kush na ka penguar ne të ndërtojmë një sistem të tillë?

Jam shumë i lumtur që më në fund, qeveria e sotme e Shqipërisë vendosi ndërtimin e kësaj linje, ashtu si dhe vendosi që të heqë çmimet e referencës për produktet e dy vendeve, një barrierë mjaft problematike doganore.
Më mirë vonë se kurrë.

Origjina e angazhimit tim për këtë ide

Në këtë shkrim unë thjesht po mundohem të hap disa pista për diskutimet e ardhshme. Ndërkohë dua të sqaroj diçka personale, për atë se ku i ka rrënjët ky përkushtim i imi për këtë ide. Dua të qartësohet se ky përkushtim nuk është pasojë e ndonjë konvertimi tim politik në nacionalistin e orës së fundit. Përkundrazi. Dua të kuptohet se pikërisht kozmopolitizmi im jetësor, profesional, ma ka forcuar dashurinë për atdheun, diçka që mund ta kuptojnë shumë mirë ata që jetojnë jashtë vendit.

vazhdon

[Zero Cool]

vazhdimi


Dua të jetë e qartë se pikërisht kjo lloj endje rrugëve të botës, tregjeve të saj, më bëri të shoh shumë më larg sesa miq të mi politikanë që nuk e kanë patur këtë shans. Pra, eksperienca ime në biznesin ndërkombëtar më ka bindur prej kohësh për dobinë e ideve mbi Hapësirën Mbarëkombëtare të Zhvillimit.

- Shumë vite më parë në përpjekje për të ndihmuar Shqipërinë të kapërcente krizën energjetike të vitit 2005, i njoha potencialet e bashkimit të sistemeve tona energjetike dhe kundërshtarët e këtij bashkimi.

- Në vitin 2006, pikërisht duke identifikuar problemet ekonomike si moment i rëndësishëm përbashkues i popujve të Ballkanit, themelova Fondacionin SEED, për zhvillimin e Europës Juglindore.

- Në vitin 2007 rashë në kontakt me idenë e zotit Xhaferri për krijimin e një Komunuelthi shqiptar, një objektiv që ai e përsëriti dhe sot të rishikuar. Ishte një forum akademik si ky i sotmi, ku zoti Xhaferri plasoi idenë e tij, një forum ku shumë akademikë artikuluan shumë ide të ngjashme, por që prej atëherë mbetën pa realizim.

- Kam reflektuar shumë për idenë e tregut të cilën e kam afishuar me forcë të madhe në zgjedhjet e 2010 anembanë Kosovës, dhe në parlamentin e Shqipërisë në mars 2011.

- Po punoj dhe sot në cilësinë e zëvendëskryeministrit, për jetësimin në praktikë të dy zonave të lira ekonomike në Mitrovicë, dhe në Gjakovë. Janë këto dy zona prej të cilave do të fitojnë dy vendet tona, do të fitojnë shqiptarët, por dhe serbët. Ekonomia ofron të vetmet mundësi që të kapërcehet ndarja aktuale, që të thyhen kufijtë midis shqiptarëve, apo ata që janë vendosur në Mitrovicë.

Puna si zëvendëskryeministër

- Po punoj sot në cilësinë e zëvendëskryeministrit, për jetësimin në praktikë të dy zonave të lira ekonomike në Mitrovicë, dhe në Gjakovë. Janë këto dy zona prej të cilave do të fitojnë dy vendet tona, do të fitojnë shqiptarët, por dhe serbët. Ekonomia ofron të vetmet mundësi që të kapërcehet ndarja aktuale, që të thyhen kufijtë midis shqiptarëve, apo ata që janë vendosur në Mitrovicë.

Siç dihet unë kam pranuar ftesën e kryeministrit të Kosovës për të ndihmuar në nxitjen e investimeve të huaja dhe shtimin e njohjeve në cilësinë e zëvendëskryeministrit. Ajo që po bëj, është ajo që di shumë mirë ta bëj dhe s’do ndalem kurrë.

- Unë do të ndryshoj rrënjësisht mënyrën e promovimit të Kosovës, pse jo dhe të Shqipërisë për t’i bërë tërheqëse për investimet e huaja, nëpërmjet reformimit të Agjencisë së Investimeve, por dhe duke modifikuar rrënjësisht Agjencinë e Privatizimit.

- Pasojat e aktivitetit të kësaj Agjencie në vite kanë qenë përgjithësisht negative në ekonominë dhe financat e trojeve tona, duke prodhuar varfëri, papunësi dhe duke zhvendosur burime financiare nga tregu i Kosovës në një destinacion, prej ku Kosovës do t’i duhet një kohë e gjatë për t’i përdorur.
Ne flasim shumë për partneritetin publiko privat PPP.
S’di si janë punët në Shqipëri, por në Kosovë s’ka asnjë shans që ky partneritet të funksionojë ashtu siç është menduar dhe tentohet nga dikush.

- Nga ky forum, po i bëj thirrje klasës politike, institucioneve në Kosovë dhe në Shqipëri që në menaxhimin e aseteve që kanë mbetur pa u privatizuar, të përdoret me efektivitet kjo formulë participimesh në biznese të përbashkëta.

Kjo mundëson që investitori të ndihet i sigurt, t’i ndihmohet atij në krijimin e biznesit, të ndikohet pozitivisht në mirëqenie dhe punësim.
Kështu Kosovës do t’i mundësohet që paratë e privatizimit të mbesin në qarkullim në ekonominë e vendit dhe jo të ngurtësohen jashtë tij.

- Shteti do të tërhiqet nga partneriteti kur biznesi të fuqizohet, t’i shumëfishohet vlera dhe do të marrë mbrapsh më shumë para sesa ka harxhuar.

- Unë do të angazhohem fuqimisht që asetet tona minerare të mos trajtohen shkel e shko siç është deri më sot me burimet tona natyrore.

- Unë do mundohem së bashku me ekspertët e huaj këto asete minerare të vlerësohen dhe të jenë pjesë përbërëse e berzave, panaireve ndërkombëtare. Në këtë angazhim do të përfshihen vetëm ekspertët me eksperiencë.

- Nga një qasje krijuese si kjo, mineralet si të tilla kanë shansin më të mirë që vlera e tyre të shumëfishohet. Ndërkohë krijohen mundësitë që aksionarë të tyre të mos jenë vetëm një person apo një kompani, por ato të jenë të hapura për aksionariat publik.

- Krijimi i holdingjeve të përbashkëta ndërshtetërore që të ruhet vlera dhe interesi i kompanisë është një drejtim tjetër ku ne duhet të investohemi së bashku. Pra qoftë në Shqipëri, qoftë në Kosovë. Asetet minerare janë pasuri e kombit tonë.

- Në vend se Trepça e Kosovës të shitet për dhjetra milionë për shkak të pamundësisë së buxhetit të vogël për ta funksionalizuar, ne do të ndërrojmë adresën e kompanisë menaxhuese duke e transferuar atë në qendrat më të rëndësishme financiare botërore. Atje ajo do të vendoset në kontakt me publikun. Vlera e saj e shitjes nga dhjetra milionët aktualë do të jetë miliardëshe. Bëj apel që kjo mënyrë privatizimi apo trajtimi duhet të përdoret urgjentisht dhe në Shqipëri për ato minerale që janë të dobishëm jo vetëm për shqiptarët, por për mbarë botën.

- Jetësimi i parimit one stop shop në trajtimin e investimeve të huaja, do të jetë imediat në punën time dhe të stafit tim.

- Reformat në sistemin gjyqësor janë jetike për investimet e huaja. Jam i njohur me problemet në procese të ndryshme këtu në SHqipëri dhe tek ne, që zgjatin shumë dhjetra vite; njerëzit e biznesit shantazhohen, dhe dekurajohen.

Unë po e ndiej edhe vetë në Kosovë kohët e fundit këtë të keqe të madhe. Këto praktika të pranishme në vendet tona duhet të marrin fund sepse ato damkosin për keq vendet tona dhe mbyllin rrugët e zhvillimit.

Krijimi i energjive kombëtare

Sot jam shumë i lumtur se ideja e krijimit të Hapësirës Mbarëkombëtare të Zhvillimit, ka gjetur përkrahje të madhe në mjediset politike, akademike, biznesore të kombit tonë në Prishtinë dhe në Tiranë.
Dua të falënderoj publikisht intelektualin e shquar, Akademikun Rexhep Qosja, i cili megjithë disa kritika për mua, kishte gjetur rastin të çmonte idetë e mia për bashkimin kombëtar që nis nga ekonomia.
Më tej akoma, shumë mjedise intelektuale, OJQ- kanë filluar të diskutojnë për idetë tona të intensifikimit të bashkëpunimit tonë kombëtar, të krijimit të tregut të përbashkët.
Makina kombëtare, tani është vënë në lëvizje prej energjive tona dhe askush nuk mund ta ndalë.
Unë dua që idetë intelektuale puna ime, kontributi i miqve të mi të politikës dhe të biznesit të bashkohen në një fluks të përbashkët energjish, në një lëvizje qytetare, mbarëkombëtare që t’ja nisë që sot e të punojë për realizimin e ideve tona përbashkuese.

[Zero Cool]

Rreziku nga tjetërsimi i trashëgimisë kulturore




Ndue Ukaj



Mënyra sesi shteti ynë i është qasur trashëgimisë kulturore dhe kulturës në përgjithësi, rrezikon që vendin tonë për një kohë të shkurtër ta shndërrojë në një vend konglomerat identitetesh e kulturash, pa rrënjë të qëndrueshëm dhe pa substancë. Kësisoj, shqiptarët në Kosovë po rrezikojnë të mbetën pa trashëgiminë e tyre kulturore, trashëgimi kjo që padrejtësisht po zëvendësohet nga një shtresë ortodokso-otomane, për hesape të politikës së ditës.

Kosova gëzon tanimë më tepër se një dekadë lirie, ndërkaq institucionet e këtij vendi s’kanë bë asgjë për promovimin, ruajtjen, konservimin dhe gjurmimin e trashëgimisë kulturore me proveniencë shqiptare dhe oksidentale. Në Kosovën tonë, Dardaninë e lashtë, ekzistojnë dëshmi të shumta historiografike dhe arkeologjike, se ka ekzistuar një qytetërim i zhvilluar që ka lënë gjurmë.

Këto janë të dhëna të mirënjohura dhe të dokumentuara, e të cilat qeverisë sonë fare nuk i hyjnë në punë. Madje, të dhënat e mjaftueshme tregojnë se investimet e Institucioneve tona për të ruajtur, gjurmuar dhe promovuar këtë trashëgimi kanë qenë dhe vazhdojnë të jenë skandaloze. Kjo është dëshmi se kjo elitë politikë nuk ka shije për kulturën, nuk e di rolin e kulturës në një shoqëri, shtet dhe komb dhe kësisoj rezulton të jetë e pakulturuar.

Kultura është shpirti i një kombi. Për ta kuptuar gjendjen reale të trashëgimisë kulturore, qoftë të lashtë apo të mëvonshme, mjafton një dashamiri të kulturës, brenda një muaji të bëj një udhëtim në disa rajone me rëndësi në Kosovë. Aty ku ndodhen bazat e kulturës, identitetit dhe historisë sonë, sot defilojnë qenët dhe lopët. Aty bujqit lëvrojnë tokat, e gërmadhat vetëm sa mbushen me dhe, duke tretur gjurmët e thesareve tona kulturore.

Sa për ilustrim, njeriu që ka një grimë shije për kulturë, e kupton se Janjeva është një nga vendbanimet më të rëndësishme të Kosovës. Përveç tjerash, aty ndodhet shtëpi e lindjes së të madhit At Shtejfen Gjeçovit. Mirëpo, aty të zë makthi. Në Shtëpinë e lindjes së këtij kolosi të dijës dhe kulturë shqiptare, pshurrin qentë endacak dhe duhma e nevojave fiziologjike të njerëzve e kafshëve, s’të lë të qëndrosh aty. Ndërsa varri i tij, bashkë me një pllakë përkujtimore në Zym, është pranë rrënimit.

Një destinacion tjetër me rëndësi në hartën kulturore të Kosovës, është Ulpiana. Një vizitë në Ulpianën e antike, të trishton. Gjurmët e qytetit të lashtë, janë përdhosur nga bujq, ndërkaq ca gërmime që janë bë, nuk kanë arritur të shpalosin as minimin e asaj që fshihet nën dheun e asaj toke që ruan thesare të kulturës së përbotshme. Aty ndodhen edhe varrezat e dy martirëve ilir, Shën Florit dhe Laurit.

Më tutje, një udhëtim më i largët deri në Stubllën e Epërme, të çon te objekti ku u legalizua Shkolla e Parë Shqipe në Kosovë. Aty është edhe muzeu. Dhe një pllakë përkujtimore për Martirët e Karadakut të viteve 1846-1848. Ai objekti ku u legalizua shkolla, është duke u rrënua për çdo ditë. Përkujdesja e shtetit për të është zero. Rruga deri atje është nga ato më të këqijat në Kosovë. Një mik i imi, studiues i letërsisë dhe admirues i shkrimtarit Anton Pashkut, teksa diskutonim për këto probleme, më tha se gjithashtu se varri i shkrimtarit më të madh në Kosovë, Anton Pashkut, është krejt i rëndomtë, pa asnjë përkujdesje institucionale. Pa asnjë sinjalizim.

Në Prishtinën e Pjetër Bogdanit, nuk u bë asgjë për këtë korife të kulturës dhe letërsisë shqipe. Për këtë njeri që u bë udhërrëfim për filozofinë politike të Ibrahim Rugovës dhe lëvizjes së tij për rikthimin e shqiptarëve në shtratin e natyrshëm perëndimor. Në Zymin e lavdishëm, prej ku dolën figura brilante të kombit shqiptar, nuk u investua thuajse asgjë. Edhe ato pak investime që duken, shumica janë bë nga komuniteti.

Ndërsa qyteti antik i Novobërdës, me bazilikat dhe kishat e vjetra të traditës ilire, nuk përmendët asnjëherë nga politikanët tanë miop në fushën e kulturës. Në gërmadhat e famshme të kalasë së Novobërdës nuk është bë asgjë, as në konservim, as në gjurmim. Nga e gjithë kjo hartë e vogël kulturore, del se armiqtë më të mëdhenj të trashëgimisë kulturore në Kosovë, të jenë vetë institucionet e këtij vendi, së bashku me inteligjencën e heshtur. Me apo pa dije, kjo është një gjë që është vërejtur qysh moti.

Një komb pa kulturë, nuk mund të mbahet gjallë. Këtë gjë e kanë të njohur gjithë kombet e mëdha. E, këtë e dinin edhe njerëzit e ditur të kombit tonë, që nga koha e Gjon Buzukut e këndej. Autori i parë shqiptar, e shkroi librin për dashuri ndaj gjuhës dhe vendit të vetë. Meqë gjuha është tipari më i fuqishëm dhe ajo forca më sublime që lidh një komb, kjo dashuri për gjuhën, që nënkuptueshëm domethënë edhe për etninë, u përcoll nëpër breza me sakrifica dhe peripeci të gjithfarshme.

Librat e parë të kulturës shqipe, u shkruan nënë rrethana tmerrësisht të rënda, në kohën kur otomanët donin të fshinin nga faqja e dheut çdo gjë shqipe. Falë njerëzve të ditur e idealistëve të mëdhenj, siç ishin Buzuku, pastaj Pjetër Budi, Frang Bardhi dhe sidomos Pjetër Bogdani, kultura shqiptare shpëtoi nga tendencat asimiluese. Këta themelues të kulturës shqipe dhe rrjedhimisht të identitetit shqiptar, u pasuan nga një brez i ndritur i rilindësve, që nuk kursyen asgjë për kulturën shqipe.

Shembujt e shumtë i gjejmë që nga arbëreshët e Italisë, e gjerë tek kolonitë shqiptare nëpër botë, që mbajtën gjallë gjuhen, arsimin shqip dhe librin, duke u bë kësisoj edhe promotor për çlirimin e kombit nga hordhitë otomane.

Faik Konica një dijetar i pashembullt, altruist në shkrime dhe jetë, e ndihmoi Fishtës në botimin e blenit të parë të Lahutës së Malcis. Ai për më tepër, shkriu tërë energjinë për të mbajtur gjallë frymën shqipe, nëpërmjet Albanica-s së tij që trokiste nëpër gjitha institucionet e dijës Evropiane. Pra, në kushte të rënda, pushtimi dhe ndalesash, kultura shqiptare gjente forma të mbijetesës. Madje, në këso kushtesh u krijuan kryevepra arti.

Sot, në kohë lirie, Kosova nuk ka shënua asnjë progres në planin e përbotshëm. Madje, pa një revistë reprezentative dhe pa asnjë botim serioz për trashëgiminë kulturore dhe kulturën në përgjithësi. Andaj, të themi se kultura është në krizë, është një konstatim banal. Kultura është në gjendje agonie, shpëtimi i së cilës varet nga mendjet e shëndosha dhe vullnetmirë. Me një ndërhyrje urgjente. Duke e shpëtuar atë, shpëtojmë shumëçka, duke humbur atë, humbim çdo gjë.

[Zero Cool]

Duke pritur lirinë...?!





(“Nuk ka njëri më të skllavëruar, se sa ai që shtiret i lirë pa qenë i tillë”. – V. Gëte)

Të gjithë ne jemi të lindur të jetojmë të lirë. Për këtë nuk ka dyshim. Por, se sa është kjo shoqëri e gatshme që të na ofroj kushte optimale për përmbushjen e kësaj kërkese tonë të natyrshme instiktive, është diçka krejtësisht tjetër?

A ekziston në të vërtetë liria te ne? Kuptohet, liria në plotë kuptimin e fjalës? Natyrisht se jo, sepse ajo është vetëm një ndjenjë për të cilën disa luftojë deri në vetëflijim, kurse shumica e të tjerëve ikin prej saj?!

Edhe pse tek liria e vërtetë, askush nuk duhet të vendosi për fatin e dikujt tjetër, këtu gjithmonë vendosin të tjerët për ne. Që nga lindja, dhe sot e tërë ditën, neve të tjerët na mësojnë se çka është mirë e çka është keq; këndej apo andaj duhet të shkojmë; si të sillemi me të tjerët; ku dhe çka duhet ta ndryshojmë...

Meqë të tjerët na mësojmë edhe çka është dashuria, mirësia, toleranca, mirëkuptimi..., në këto rrethana të krijuara, fitohet përshtypja thuajse edhe ndjenjat tona i takojnë të tjerëve. Në këtë proces, sikurse na thonë civilizues, neve na është ndaluar të mendojmë. Nga ne fare nuk kërkohet të mendojmë, por vetëm të mësojmë. Të mësojmë, të mësojmë dhe të trajnohemi. Hajt, hajt, hajt... kështu vazhdimisht deri në automatizëm. Sepse, kur fillojmë të mendojmë me kokën tonë, atëherë bëhemi të lirë, e, ne, në të vërtetë, kurrsesi nuk guxojmë të bëhemi të lirë!

A thua, pse është kështu? Sepse, si të përzgjedhur për tu flijuar për disa qëllime “MË TË LARTA”, neve së pari nga TA duhet të na merret fuqia e mendimit të lirë, duka na ndarë kështu nga natyra e vërtetë që kemi. Me shkurtimin e krahëve të fuqisë sonë të lirë mendore dhe shpirtërore, vëmendja jonë do të na fokusohet në disa gjërat të parëndësishme dhe sporadike. Kjo po ngjet! Gradualisht, ndal ngadalë dhe heshtur me NE.

Mbase, në këtë shoqëri ashtu si është, ne nuk mund të vendosim as për jetën tonë, e lere më për proceset tjera që zhvillohen në brendinë e saj. Andaj, edhe përshtypja sado e vogël se po bëjmë ndonjë ndryshim në këtë drejtim, mbetet vetëm përshtypje dhe asgjë tjetër.

Ohhh... Zot! Nëse vazhdojmë kështu, në fund po na del se asgjë nuk na koka e jona. Mbase, as shtëpia ku jetojmë dhe as automjeti me të cilin qarkullojmë. Sepse, edhe këto i kemi si hipotekë në ndonjë nga bankat komerciale kreditore?!

Si duket, përveç shpirtit, asgjë nuk po na del si e jona. Aman mos të më thotë dikush se edhe ky konstatim është i gabuar? Dhe, ja... si për inat, ai dikush doli dhe tha: E ke gabim! Shumë gabim e ke, o njeri! Jo, jo! As shpirti më nuk është i yni”! Para dy viteve, në një ditë shkurti, a nuk u vranë në pikë të ditës dy të rijnë, dhe, mu atë ditë, a nuk u plagosën dhjeta të tjerë! Pse! Vetëm e vetëm pse kërkuan ta përjetojnë atë ndjenjë të ashtuquajtur liri?

Besoj se me këtë tragjedi edhe më bindshëm u dëshmua në flagrancë ai postulat që e thamë në fillim: “liria është vetëm një ndjenjë për të cilën disa luftojë deri në vetëflijim, kurse shumica e të tjerëve ikin prej saj”. Po, po! Qëllimisht ikin prej saj, dhe në këtë ikje e gjejnë qetësinë e vet.

Për këtë botë të izoluar e cila në dukje ju shpaloset sikurse e tyre, këta mendojnë se e vetmja gjë që mund të bënë në këtë rast, është veçse të aktrojnë kinse janë të “lumtur”.
Mbase... kështu edhe po ngjet me shumicën prej nesh?! Hmm... ndoshta, si një digresion, mu këtu gjendet përgjigja më adekuate në pyetjen se pse në teatrot tona nuk kemi aq publikë?!

A thua është kështu, mu pse vetë shoqëria jonë është një kulisë e madhe aktrimi në të cilën praktikisht të gjithë jemi aktorë që aktrojmë përsosur rolin tonë. Atë rol, sikur në dramën e Samuel Beketit: “Duke pritur godon”...?! Mbase... ashtu edhe duhet! Ashtu po lypset nga ne, dhe si duket për këtë qëllim po investohet mjaftë nga dikush...!?

[Zero Cool]

Të flasim e të shkruajmë shqip


Shkruan: Bekim Aliu



Për shumë vjet, në të kaluarën, gjuha shqipe ka qenë e ndikuar nga gjuhët tjera, duke bërë kështu që në fjalorin e përditshëm, si gjatë të folurit e po ashtu edhe të shkruarit, të jenë përdorë fjalë nga gjuhë të ndryshme. Përderisa për një kohë të gjatë fjalorit të gjuhës shqipe i ishin “ngjitur” fjalë të ndryshme turke, më pas ishin fjalët serbe apo edhe fjalë të tjera nga gjuhët e fqinjëve, ato që përdoreshin në të folmen shqipe.

Duket se edhe sot, ndikimi i gjuhëve të huaja në gjuhën shqipe po e “kryen” detyrën e tij. Thuaja se nuk ka ditë apo edhe ndoshta fjalim i ndonjë politikani, drejtuesi të ndonjë emisioni, por dhe nga qytetarët e thjeshtë, që në fjalorin e tyre të mos ketë fjalë të huaja. Pas luftës në Kosovë më shumë janë fjalët angleze që kanë hyrë në fjalorin tonë.

S’ka se si të mos përmendet gjatë të folurit apo edhe të shkruarit fjala angleze “OK”, e cila tashmë ka “ngulur” thellë rrënjët e saja në fjalorin e gjuhës shqipe. Sikur kjo fjalë të përdorej vetëm në të folurit e përditshëm dhe nga njerëzit e zakonshëm nuk do të ishte ndonjë “hata” e madhe, por kur kjo fjalë zë vend në fjalorin e kryeministrit, ministrave dhe deputetëve të Parlamentit të Kosovës, doktorëve të shkencave, etj., atëherë s’ka pse të mos alarmohemi.

Nuk di pse të lartpërmendurit nuk i përdorin fjalët shqipe “ani”, “mirë”…, për të zëvendësuar “OK”-in. Ma thotë mendja se të tillët, por jo vetëm politikanët, por thuaja se çdonjëri nga ne, po të përdorim sa më shumë fjalë të huaja, mendojmë se fjalori i ynë është më i pasur. Jo. Të përdorurit e sa më shumë fjalëve të gjuhës sonë në ligjërimet e përditshme i shton vlerat e ligjëruesit dhe të gjuhës së tij.

Është për të ardhur keq që në televizionet tona ka shumë emisione që janë të emërtuara me emra që rrjedhin nga gjuhë të huaja. Në këtë drejtim “prin” gjuha angleze, nga e cila e kanë marrë emërtimin disa prej emisioneve të 4 televizioneve tona (RTK, RTV21, KTV dhe Klan Kosova).

Po i lexuam emrat e emisioneve si “Target”, “As”, “Oxygen”, “Multimedia”, “Odeon”, “Pro et contra” (RTK), “Rendez vouz”, “Flash”, “Relax”, “Zoom”, “Kabare variete” (RTV21), “Cosmo”, “Matinee”, Anima”, “, Asist”, “Interaktiv”, “Prokid games”, “Express day”, “Automan” (KTV), “Prive”, “Exlusive” (Klan Kosova), do të thoshim se nuk kemi të bëjmë me emisione të gjuhës shqipe, por të ndonjë gjuhe tjetër.

Nuk di nëse drejtuesit e këtyre televizioneve të kenë menduar ndonjëherë që ka shumë njerëz në Kosovë që nuk e dinë gjuhën angleze, apo edhe ndonjë gjuhë tjetër, prej nga vjen emërtimi i ndonjërit prej emisioneve të përmendura, apo edhe të kenë menduar ata që të bëhet një rishikim i emërtimit të atyre emisioneve dhe të emërtoheshin në shqip.

E nëse drejtuesit e këtyre televizioneve mendojnë se emërtimi i këtyre emisioneve në gjuhët e përmendura është në “modë”, atëherë pse këtë “modë” nuk e praktikojnë shtetet e përmendura më parë. Si do që të jetë, është detyrë e drejtuesve të këtyre mediave që të vendosin për emërtimet e emisioneve të tyre. Mendoj se nuk ka asgjë të keqe nëse këto emisione të kishin emrat shqip.

Ne që jetojmë në këtë kohë jemi me shumë fat, pasi nuk jetojnë në epokën e të madhit Gjergj Fishta, i cili po të ishte gjallë, do të përballej me “kumbarët” e emërtimit të këtyre emisioneve. Nga ana tjetër, ne, pasardhësit e Fishtës, nuk jemi duke e çuar amanetin e tij në vend, pasi gjuhës sonë të ëmbël shqipe ia kemi “veshur” edhe shumë fjalë të huaja.

Megjithatë, në televizionet tona ka edhe emisione të emërtuara shqip, siç janë: “Gjurmët tona”, “1 2 3 Fillo”, “Mirëmëngjesi Kosovë”, “Bujku”, “Libri i hapur”, “Zëri ynë” (RTK), “Edhe unë jam Kosovë”, “Për ditë të mbarë”, “2 me 1” (RTV21), “Flladi veror”, “Një moto për foto” (KTV), “Ora 7”, “Minuta e fundit” (Klan Kosova)...

Të flasim sa më shumë shqip, apo jo!?

(Autori është gazetar dhe profesor nga Prishtina)

[Zero Cool]

Ngjarjet e vitit 1988, të cilat nuk harrohen kurrë....






Sot, dhe njezet vite pas



Cdo vit me 17 Nentor, me kthehen kujtimet e vitit 1988, kur minatoret e Trepces u nisen ne kembe per ne Prishtine dhe pas tyre punetoret e te gjitha fabrikave, qytetare te te gjitha viseve te Kosoves, u solidarizuan per te shprehur moskenaqesine e tyre me veprimin e politikave te ish Jugosllavise e posaqerisht te Serbise ndaj Kosoves, ndaj shqiptareve.
Solidariteti, uniteti, qendrueshmeria, kembengulesia e shprehur ne ate kohe per mua nuk ka qene perkrahja ndaj organeve te Kosoves ose personale (kete e kam thene edhe atehere), por ka qene veprimi i mundshem ne ato rethana per ta treguar vendoshmerine e ruajtjes se indentitetit politik te Kosoves. Ne zemrat e te gjitheve, Kosova ka qene Republike ende e pa realizuar, jo vetem deshire por edhe obligim. Kete deshire dhe obligim shekullor e kane vazhduar gjeneratat e reja.
Menyra e veprimit per ta realizuar synimin, Kosoven shtet te pavarur, ka qene sipas rethanave dhe mundesive. Pas viteve te 90-ta eshte imponuar rezistenca paqesore derisa terrori i politikes agresive, pushtuese te Serbise ka imponuar mbrojtjen e armatosur te popullit dhe mbrojtjen e pragut te shtepise. Edhe Bota eshte tmerruar me veprimet kriminele te politikes se Serbise e cila ka imponuar reagimin per ta nderprere katastrofen kunder njerezimit. Per kete jemi, ne populli i Kosoves falenderues, si per ndihma humanitare pas luftes ashtu edhe per pranimin e Kosoves si shtetin me te ri.
Ka qene koincidence qe pas luftes Zgjedhjet e para te lira i kemi mbajtur me 17 Nentor 2001, jo ende ne shtetin e pavarur por me entuziazem te madh se po ecim drejt rruges kah formimi i saj. Endrra jone, qe Kosova te shpallet shtet, eshte realizuar pas zgjedhjeve te 17 Nentorit 2007 me konstituimin e organeve tona, por edhe nje here koincidence me daten e nismes se punetoreve te Trepces per ta ruajtur dinjitetin, indentitetin e popullit dhe Kosoven.
Sot eshte 20 (njezet) vjet nga nisja e minatoreve ne Prishtine, eshte koha e mjaftueshme qe Historianet, Shkencetaret (jo politika ditore) ta vleresojne veprimin e minatoreve, kontributin e tyre dhe ndikimine e tyre ne ngritjen e solidaritetit kombetar si ne rrjedhat e me vonshme te rrezistences, çofte paqesore apo te armatosur. Megjithate, ardhmeria e vendit sot eshte me me rendesi derisa per historine kurre nuk eshte vone, ajo nuk harrohet.
Ne kushtet e reja te lirise, vemendja jone duhet te jete e preokupuar me çeshtjet jetesore te njeriut (zhvillimi ekonomik, papunesia, varferia, pensionistet e te tjere), por ajo eshte per momentin e kthyer kah ngjarjet te cilat na brengosin dhe jane te lidhura me integritetin territorial te vendit dhe funksionimin e shtetit ne tere territorin. Edhe pas shpalljes se Pavaresise e cila ka qene e koordinuar me bashkesine nderkombetare si dhe pranimit te shtetit tone nga fuqite me te rendesishme boterore, politika zyrtare e Serbise vazhdon me fushaten dhe veprimet e diplomacise per ta penguar funksionimin e shtetit te Kosoves. Mirepo, nuk eshte befasi dhe kjo politike e Serbise nuk do te ndalet. Ne duhet ta dijme dhe mos te harrojme se ndarja e Kosoves eshte opcioni i vetem i strategjise se Serbise.
Pas 20 (njezet) vitesh, rethanat jane te reja, Kosova eshte bere shtet, koha e rezistencave popullore ka mbetur ne kujtese dhe shpresa e sidomos kerkesa per syqeltesi kerkohet jo prej popullit por nga institucionet tona te reja te zgjedhura nga vota e lire. Ngjarjet e fundit rreth Letres dhe gjashte pikave te Sekretarit te OKB’se Ban Ki Mun, e cila eshte derguar ne muajin Qershor, deshmojne se nga Institucionet tona letra nuk eshte analizuar e as nuk eshte marre seriozisht, te krahasohet me Pakon e Ahtisarit, por edhe nga nderkombetaret nuk ka egzistuar gadishmeria te diskutohet me Udheheqesine e Kosoves rreth saj. Njesoj edhe per rolin e EULEX-it eshte krijuar mendimi se krejt çka ofrohet nga nderkombetaret eshte per te miren tone, por pas propozimit te fundit te gjashte (6) pikave nga OKB po shihet se jemi zgjuar pak me vonese, por megjithate jemi zgjuar.
Pas shpalljes se pavaresise jane krijuar kushtet e reja per veprim dhe eshte bartur pergjegjesia ne Institucionet vendore e sidomos pas aprovimit te Kushtetutes. Po verehet se politika ditore e ka prioritet por mungon strategjia e veprimit ne tere territorin e vendit, e ne veçanti Mitrovice, mungesa e eksperiences si dhe mosgadishmeria per angazhimin e kapacitetit profesional dhe njerezor, vetekenaqesia pas shpalljes se pavaresise, dhe gje qe eshte me e rrezikshme, kemi filluar te adaptohemi te jetojme ne keto rethana.
Prandaj, eshte momenti te orientohemi kah fuqizimi i Institucioneve tona, te jene transparente dhe me pergjegjese ne vendimet e tyre, ta leme anash bajraktarizmin dhe te veprohet ne baze te Kushtetutes.

Shkruan: Kaqusha Jashari, Deputete PSD

[Fshatari]

Postimi origjinal është bërë nga Zero Cool

Të flasim e të shkruajmë shqip


Shkruan: Bekim Aliu



Për shumë vjet, në të kaluarën, gjuha shqipe ka qenë e ndikuar nga gjuhët tjera, duke bërë kështu që në fjalorin e përditshëm, si gjatë të folurit e po ashtu edhe të shkruarit, të jenë përdorë fjalë nga gjuhë të ndryshme. Përderisa për një kohë të gjatë fjalorit të gjuhës shqipe i ishin “ngjitur” fjalë të ndryshme turke, më pas ishin fjalët serbe apo edhe fjalë të tjera nga gjuhët e fqinjëve, ato që përdoreshin në të folmen shqipe.

Duket se edhe sot, ndikimi i gjuhëve të huaja në gjuhën shqipe po e “kryen” detyrën e tij. Thuaja se nuk ka ditë apo edhe ndoshta fjalim i ndonjë politikani, drejtuesi të ndonjë emisioni, por dhe nga qytetarët e thjeshtë, që në fjalorin e tyre të mos ketë fjalë të huaja. Pas luftës në Kosovë më shumë janë fjalët angleze që kanë hyrë në fjalorin tonë.

S’ka se si të mos përmendet gjatë të folurit apo edhe të shkruarit fjala angleze “OK”, e cila tashmë ka “ngulur” thellë rrënjët e saja në fjalorin e gjuhës shqipe. Sikur kjo fjalë të përdorej vetëm në të folurit e përditshëm dhe nga njerëzit e zakonshëm nuk do të ishte ndonjë “hata” e madhe, por kur kjo fjalë zë vend në fjalorin e kryeministrit, ministrave dhe deputetëve të Parlamentit të Kosovës, doktorëve të shkencave, etj., atëherë s’ka pse të mos alarmohemi.

Nuk di pse të lartpërmendurit nuk i përdorin fjalët shqipe “ani”, “mirë”…, për të zëvendësuar “OK”-in. Ma thotë mendja se të tillët, por jo vetëm politikanët, por thuaja se çdonjëri nga ne, po të përdorim sa më shumë fjalë të huaja, mendojmë se fjalori i ynë është më i pasur. Jo. Të përdorurit e sa më shumë fjalëve të gjuhës sonë në ligjërimet e përditshme i shton vlerat e ligjëruesit dhe të gjuhës së tij.

Është për të ardhur keq që në televizionet tona ka shumë emisione që janë të emërtuara me emra që rrjedhin nga gjuhë të huaja. Në këtë drejtim “prin” gjuha angleze, nga e cila e kanë marrë emërtimin disa prej emisioneve të 4 televizioneve tona (RTK, RTV21, KTV dhe Klan Kosova).

Po i lexuam emrat e emisioneve si “Target”, “As”, “Oxygen”, “Multimedia”, “Odeon”, “Pro et contra” (RTK), “Rendez vouz”, “Flash”, “Relax”, “Zoom”, “Kabare variete” (RTV21), “Cosmo”, “Matinee”, Anima”, “, Asist”, “Interaktiv”, “Prokid games”, “Express day”, “Automan” (KTV), “Prive”, “Exlusive” (Klan Kosova), do të thoshim se nuk kemi të bëjmë me emisione të gjuhës shqipe, por të ndonjë gjuhe tjetër.

Nuk di nëse drejtuesit e këtyre televizioneve të kenë menduar ndonjëherë që ka shumë njerëz në Kosovë që nuk e dinë gjuhën angleze, apo edhe ndonjë gjuhë tjetër, prej nga vjen emërtimi i ndonjërit prej emisioneve të përmendura, apo edhe të kenë menduar ata që të bëhet një rishikim i emërtimit të atyre emisioneve dhe të emërtoheshin në shqip.

E nëse drejtuesit e këtyre televizioneve mendojnë se emërtimi i këtyre emisioneve në gjuhët e përmendura është në “modë”, atëherë pse këtë “modë” nuk e praktikojnë shtetet e përmendura më parë. Si do që të jetë, është detyrë e drejtuesve të këtyre mediave që të vendosin për emërtimet e emisioneve të tyre. Mendoj se nuk ka asgjë të keqe nëse këto emisione të kishin emrat shqip.

Ne që jetojmë në këtë kohë jemi me shumë fat, pasi nuk jetojnë në epokën e të madhit Gjergj Fishta, i cili po të ishte gjallë, do të përballej me “kumbarët” e emërtimit të këtyre emisioneve. Nga ana tjetër, ne, pasardhësit e Fishtës, nuk jemi duke e çuar amanetin e tij në vend, pasi gjuhës sonë të ëmbël shqipe ia kemi “veshur” edhe shumë fjalë të huaja.

Megjithatë, në televizionet tona ka edhe emisione të emërtuara shqip, siç janë: “Gjurmët tona”, “1 2 3 Fillo”, “Mirëmëngjesi Kosovë”, “Bujku”, “Libri i hapur”, “Zëri ynë” (RTK), “Edhe unë jam Kosovë”, “Për ditë të mbarë”, “2 me 1” (RTV21), “Flladi veror”, “Një moto për foto” (KTV), “Ora 7”, “Minuta e fundit” (Klan Kosova)...

Të flasim sa më shumë shqip, apo jo!?

(Autori është gazetar dhe profesor nga Prishtina)

- "Parlamenti, alarmohemi, amaneti, Flladi, moto foto, (dhe për mbarim Klan Kosova)", nuk janë as më shumë, as mëpak fjalë shqipe se "OK"-ja angleze.
- "...të jenë përdorë fjalë", problemi qëndron te pjesorja e foljes : përdor.
- "...fjalori i ynë...", nuk jam i sigurtë se pronori ynë duhet të nyjtohet (i ynë).
- "Nuk di nëse drejtuesit e këtyre televizioneve të kenë menduar ndonjëherë që ka shumë njerëz në Kosovë që nuk e dinë gjuhën angleze ...prej nga vjen emërtimi..." : jo shumë njerëz por të gjithë njerëzit, pa përjashtim, komunikojnë në vazhdimësi pa jau ditur burimin(origjinën) fjalëve që përdorin. Sikur të mos ishte kështu, çdo komunikim do të bëhej absolutisht i pamundshëm.
- Test : para se t'i nështroheni testit, pajisu me një fjalor etimologjik shqiptar, ulu karshi ( nuk është fjalë shqipe po ju e kuptoni...) bashkëbiseduesit tuaj i cili duhet të jetë jashtëzakonisht i durueshëm,, shfleto fjalorin deri sa të gjesh origjinën e fjalës
"Nga", pastaj "ana", pastaj "ne","paraardhësit..." dhe përfundo bisedën me fjalën "huaja" në fjalinë e mëposhtme :
"Nga ana tjetër, ne, pasardhësit e Fishtës, nuk jemi duke e çuar amanetin e tij në vend, pasi gjuhës sonë të ëmbël shqipe ia kemi "veshur" edhe shumë fjalë të huaja". Absurd, apo jo!
- "Flladi veror", mbase "Freskia verore" do të tingullonte më shqip se "flladi"!
- "Një moto për foto", moto e foto nuk janë krejt shqip.
- "Klan Kosova" : kam përshtypjen se as "Klan" nuk i bjen shumë shqip po çka me i bo tash...!

[Zero Cool]

Rexhepi tërhiqet deri më 1 nëntor





Reagimi i Brukselit zyrtar ndaj konfiskimit të dokumenteve të serbëve të Kosovës të lëshuara nga Serbia ka bërë që ministri i Punëve të Brendshme, Bajram Rexhepi, të tërhiqet përkohësisht nga ky vendim. Ai ka thënë për “Zëri” se aktualisht tërhiqet nga vendimi, jo për shkak të ndonjë presioni, por këtë e ka bërë për faktin se siç ka thënë ai, një vendim i tillë mund të pengojë implementimin e marrëveshjeve të arritura ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

Ndërkohë opozita këtë tërheqje të ministrit të Brendshëm e ka quajtur si papërgjegjësi dhe ka kërkuar dorëheqjen e tij. Ministri Rexhepi thotë se deklaratat e tij janë keqkuptuar dhe keqinterpretuar.

“Policia e Kosovës kohë pas kohe ka konfiskuar dokumentet e reja të cilat Serbia ua lëshon serbëve të Kosovës, qoftë në Mitrovicë qoftë në vende tjera të Kosovës. E serbët janë ankuar dhe Brukseli nga ankesat e ndryshme që i ka marrë, kinse policia edhe po i maltreton, ka ngritur shqetësimin se kështu po pengohet implementimi i konkluzioneve”, tha Rexhepi për “Zëri”.

Prandaj, ministri i Rendit ka kërkuar nga drejtori i policisë që të tolerojë posedimin e dokumenteve të tilla serbe, por vetëm deri më 1 nëntor të këtij viti, gjegjësisht deri atëherë kur grupet punuese do të definojnë mënyrën se si do të realizohen marrëveshjet e arritura mes Prishtinës e Beogradit.

“Askush nuk më ka urdhëruar të tërhiqem. Ky qëndrim imi vlen vetëm deri më 1 nëntor, deri në kohën kur presim që grupet punuese të definojnë marrëveshjet e arritura”, shtoi Rexhepi.

Sipas tij, vendimi vlen vetëm për dokumente serbe, kurse targat e automjeteve që janë me iniciale të qyteteve të Kosovës të lëshuara nga MPB-ja e Serbisë, do të vazhdojnë të konfiskohen.

Ministri Rexhepi ka mohuar të ketë pasur takime me ndërkombëtarët lidhur me këtë çështje. Jozyrtarisht “Zëri”, nga burime diplomatike ka marrë vesh se është pikërisht EULEX-i ai i cili i ka kërkuar Rexhepit që të pezullojë përkohësisht konfiskimin e dokumenteve të lëshuara nga Serbia.

Opozita ndërkaq, kërkon nga ministri që të japë dorëheqje në lidhje me këtë veprim. “Bajram Rexhepi në krejt deklaratat e tij deri më tani është treguar ministër për gjynah, e tash është bërë edhe qesharak. Ai njeri defintivisht duhet të japë dorëheqje, për ndryshimet e qëndrimeve dhe deklaratave të dhëna publikisht”, tha Burim Ramadani nga Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës (AAK).

Në anën tjetër, politikanë serbë të veriut të Kosovës vazhdojnë me qëndrimet e tyre se askush nuk guxon t’iu konfiskojë dokumentet që tregojnë identitetin e tyre.

Mediat serbe e citojnë Millan Ivanoviq, nga Këshilli Kombëtar Serb të ketë thënë se ata do vazhdojnë t’i mbajnë ato dokumente edhe pas 1 nëntorit. “I pëlqeu apo jo zotit Rexhepi, ne kemi të drejtë në nacionalitetin tonë dhe ne do t’i mbajmë dokumentet edhe pas 1 nëntorit, e për këtë do të bindeni të gjithë”, është shprehur Ivanoviq.

[Zero Cool]

Lojëra me standarde të dyfishta


Shkruan: Artan M. Haraqija

Ka shumë gjëra që kohëve të fundit njeriu nuk di t’iu bjerë në fije rreth lajmeve për Kosovën. Një ditë vjen lajmi për miratimin e një rezolute për trafikimin e organeve në OSBE, me mbështetjen e vendeve mike të Kosovës, ndërsa një ditë më pas, grupi i shteteve që e mbështesin shtetësinë e Kosovës dalin me rezultate pothuajse të përkryera rreth arritjeve të këtij shteti.

Lojërat kur bashkësia ndërkombëtare përdor standarde të dyfishta rreth Kosovës nuk bëhen rrallëherë, kryesisht sipas nevojës, jo të vendit tonë. Edhe në kohën kur diskutohej raporti i Dick Martit në Këshillin e Evropës, pjesëtarë të vendeve mike, dy ditë rresht i thoshin përfaqësuesit të Kosovës në korridoret e këtij këshilli, Enver Hoxhaj, se ata nuk do e mbështesin këtë raport.

Ditën kur u mbajt votimi për rezolutën që mbështetej në raportin e Martit, shumica e delegatëve të vendeve mike se si u zhdukën, nuk dihet, por dihet një gjë që mungesa e tyre e bëri edhe më të lehtë kalimin e saj. Takimi i fundit i Grupit Drejtues Ndërkombëtar përfundoi me aq fjalë të mira për zhvillimet në Kosovë, ndërsa zhvillimet e fundit nuk ka ku shkon më të rënda.

Një nga “arritjet” që GND i përshëndeti shumë ishte edhe përparimi në zbatimin e Pakos së Ahtisaarit, ndonëse ajo nuk gjen as sot kurrfarë zbatimi në pjesën veriore të vendit. Për këtë edhe GND u kujtua, por nuk harron të përshëndetë qeverinë për zbatimin e saj, aty ku ka pasur mundësi. Nuk dua të dyshoj që grupi i shteteve që thotë se e përkrah sovranitetin e Kosovës ka hequr dorë nga pjesa veriore e territorit të shtetit tonë, pikërisht në kohën kur udhëheqësit e kundërshtarit numër një të pavarësisë, Serbisë, dalin hapur me ide për ndarjen e saj.

Ajo që është e sigurt sa i përket sjelljeve të bashkësisë ndërkombtare është me një dorë të lëmon e me tjetrën ta mëshon, sa të mundet. Në njerën anë jo pak prej këtyre shteteve i kanë ofruar edhe z. Dick Marty informata rreth përfshirjes së liderëve kosovarë në krim të organizuar e Zoti e di se çfarë tjetër, e në anën tjetër kanë “lavdëruar ofertën e Qeverisë së Kosovës për bashkëpunim të plotë me EULEX-in në hetimin e pretendimeve që përmban Raporti i Komisionit për Çështje Ligjore dhe të Drejta të Njeriut i Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës”.

Në një anë agjencitë sekrete shtetërore të shumë prej vendeve mike hartojnë raporte që të tmerrojnë po i lexove për atë se çfarë bëjnë liderët kosovarë, të njëjtit që më pas priten e përcillen duke ua rrahur shpinën. Këtu nuk bën të harrohen as një mori raportesh ndërkombëtare që përfaqësojnë edhe qëndrime zyrtare të vendeve mike. Sa e sa raporte të State Departamentit amerikan tregojnë për pa fund gjëra që kanë shkuar e shkojnë keq për shkak të të gjitha pushteteve në Kosovë.

Raporti i Progresit që përbën edhe qëndrimin zyrtar të Komisionit Evropian, çdo vit e bëhet më i ashpër në kritika ndaj qeverive të Kosovës. Këtë të fundit e quajnë shtypëse të fjalës së lirë, kontrolluese të mediumit publik, kryeqyteti ynë del si vendi ku më së vështiri bëhet biznes etj. Etj.…akuza pa fund. Ndërsa mbikëqyrësi i pavarësisë së Kosovës, e ashtuquajtura Zyra Civile Ndërkombëtare, (ICO) më së shumti energji ka harxhuar për të treguar se për të gjitha gjërat që kanë shkuar keq në Kosovë, vetëm ata nuk kanë faj. Ndoshta më së miri edhe Grupi Drejtues Ndërkombëtar, në fund të fundit, më mirë të quhet “Grupi mbulues ndërkombëtar” se me dje po tregon se di të mbulojë shumë gjëra.